Rola wody w organizmie woda jest głównym składnikiem ustroju organizm dorosłego człowieka w ok. 50-70% zbudowany jest z wody woda pełni istotne funkcje w organizmie człowieka - reguluje ciepłotę ciała, odgrywa podstawową rolę w procesach trawienia i wydalania produktów przemiany materii, działa jako ciecz smarująca stawy i gałki oczne, a przede wszystkim odpowiada za równowagę pracy całego organizmu
Dzienne zapotrzebowanie na wodę uzależnione jest od stanu fizjologicznego, aktywności fizycznej, warunków klimatycznych dorosły człowiek bez picia może przeżyć zaledwie 3-5 dni dla zapewnienia prawidłowego przebiegu procesów życiowych ważne jest stałe dostarczanie wody do organizmu w ilości co najmniej 1,5 litra wody dziennie uważa się, że podaż płynów powinna wynosić ok. 1mlna1 kcal zapotrzebowania energetycznego organizm człowieka nie może magazynować większej ilości wody, dlatego trzeba stale uzupełniać jej ubytki
Zalecane normy spożycia wody Kobiety karmiące Kobiety ciężarne Kobiety > 19 lat Dziewczęta 14-18 lat Dziewczęta 9-13 lat Mężczyźni > 19 lat Chłopcy 14-18 lat Chłopcy 9-13 lat Dzieci 4-8 lat Dzieci 1-3 lat 1,3 1,7 2,1 2,3 2,4 2,7 3,0 3,3 3,7 3,8 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 woda, litry/dziennie
Źródła wody w diecie % Produkt zawartości wody napoje, soki, mleko, herbata, kawa 87-100 świeże owoce, warzywa liściaste i kapustne 75-96 warzywa okopowe np. marchew, pietruszka, seler 65-75 mięso, drób, ryby, jaja, sery 40-65 pieczywo, ciasta 25-36 suche nasiona roślin strączkowych np. fasola, groch, soja, soczewica 9-15 suche mąki, kasze, makarony 9-14
Mechanizm zaspakajania pragnienia pobieranie płynów przez człowieka jest regulowane przez uczucie pragnienia, czyli uświadomienie sobie potrzeby picia wody hormonem, który kontroluje wchłanianie i wydalanie wody, jest wazopresyna dzięki stymulacji, którą otrzymuje z różnych części organizmu na skutek wzrostu stężenia składników w osoczu wywołanego np. ograniczeniem przyjmowania płynów, spożyciem słonych potraw lub nadmiernym poceniem się, wazopresyna nakazuje ustrojowi uzupełnienie wody, odbierane przez nas jako pragnienie wazopresyna reguluje wydalanie nadmiaru wody wraz z moczem
Jak pić wodę? najlepszą metodą zaspokajania pragnienia jest przyjmowanie niewielkich ilości płynu, drobnymi łykami. Pobrana woda zostaje wtedy wchłonięta do tkanek, a uczucie pragnienia zaspokojone podczas upałów najlepiej jest zaspakajać pragnienie wodą schłodzona do 15 O C ilość wody dostarczanej i wydalanej powinna się równoważyć, gdyż niebezpieczne są zarówno niedobory, jak i jej nadmiar w organizmie picie zbyt dużych ilości płynów powoduje ich szybkie wydalenie wraz z elektrolitami przez nerki, co może prowadzić do odwodnienia
Naturalna woda mineralna woda podziemna wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, różniąca się od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi pierwotną czystością pod względem chemicznym i mikrobiologicznym oraz charakterystycznym stabilnym składem mineralnym, a także właściwościami mającymi znaczenie fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi
~ naturalna woda źródlana - woda podziemna wydobywana jednym lub kilkoma otworami naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czysta pod względem chemicznym i mikrobiologicznym, nie różniąca się właściwościami i składem mineralnym od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi ~ woda stołowa - woda źródlana, do której dodano naturalną wodę mineralną lub sole mineralne zawierające co najmniej jeden składnik mający znaczenie fizjologiczne, taki jak: sód, magnez, wapń, chlorki, siarczany, wodorowęglany, węglany ~ woda lecznicza - pierwotnie czysta, nieuzdatniona woda podziemna z jednego złoża, której skład chemiczny i właściwości fizyczne warunkują określone działanie lecznicze, potwierdzone wynikami badań farmakodynamicznych i klinicznych
Przykłady polskich wód mineralnych o istotnej zawartości składników mineralnych [mg/l] Muszyńska 4360,85 Zdroje Muszyny 1707,422 Krystynka 3416,58 Klementynka 1707,42 Kryniczanka 2992,22 Buskowianka 1655,431 Piwniczanka 2537 Muszyna Zdrój 1580,644 Muszyna Minerale 2505,15 Wysowianka 1532,36 Staropolanka 2000 2123,5 Muszyna 1501,432 Zdroje Piwniczna 2100 Kosher 1201,02 Anka 1940,3 Sądecka Woda Życia 1190,8 Galicjanka 1868,9 Staropolanka 981,22 Szczawniczanka 1859 Augustowianka 923,59 Krynica Minerale 1834,66 Bio-Active Aqua 890 Muszynianka 1767,2 Vita 827,8
Woda Wapń [mg/l] Magnez [mg/l] Proporcja Ca Mg (optymalna = 2) Muszyńska 444.6 209.3 2.1 Krystynka 174.1 62.6 2.8 Kryniczanka 547.5 113.5 4.8 Piwniczanka 235.0 121.0 1.9 Muszyna Minerale 482.6 51.9 9.3 Staropolanka 2000 304.6 55.1 5.5 Zdroje Piwniczna 216.1 101.3 2.1 Anka 92.0 56.0 1.6 Galicjanka 467.6 91.1 5.1 Szczawniczanka 100.2 19.5 5.1 Krynica Minerale 331.9 53.1 6.3 Muszynianka 154.9 152.7 1.0 Zdroje Muszyny 68.1 68.6 1.0 Klementynka 68.1 45.4 1.5 Buskowianka 124.7 44.7 2.8 Muszyna Zdrój 260.5 58.7 4.4 Wysowianka 107.3 33.3 3.2 Muszyna 314.6 26.8 11.8 Kosher 200.0 100.0 2.0 Sądecka Woda Życia 200.0 100.0 2.0 Staropolanka 158.5 22.3 7.1 Augustowianka 63.2 21.2 3.0 Bio-Active Aqua 151.7 18.2 8.3 Vita 164.0 25.3 6.5
Zastosowanie - wody nisko- i średniozmineralizowane ze względu na niską zawartość składników mineralnych, są doskonałym rozpuszczalnikiem dla stałych składników pożywienia, koncentratów itp. do powszechnego spożycia, zarówno w gospodarstwach domowych, jak i przemyśle spożywczym, stanowiąc alternatywę dla nie zawsze dobrych jakościowo wód wodociągowych niskozmineralizowane i niskosodowe do bezpośredniego spożycia i przygotowywania posiłków dla dzieci oraz dla osób ograniczających spożycie soli (NaCl)
Zastosowanie - wody wysokozmineralizowane źródło składników mineralnych, głównie soli wapniowych i magnezowych oraz jonów fluorkowych zwierają wodorowęglany i siarczany, które korzystnie wpływają na procesy przemiany materii i trawienia zalecane przy wykonywaniu intensywnej pracy fizycznej, w czasie uprawiania sportu i w upalne dni, dostarczają składników mineralnych traconych wraz z potem nie należy ich podawać dzieciom oraz osobom cierpiącym na schorzenia nerek i nadciśnienie
Soki owocowe soki owocowe są otrzymywane z soków owocowych surowych lub zagęszczonych (przez odtworzenie proporcji wody i aromatu odzyskanego z soku podczas zagęszczania, w sposób zapewniający właściwe cechy chemiczne, mikrobiologiczne i organoleptyczne produktu), z ewentualnym dodatkiem środków słodzących lub kwasu cytrynowego jednoczesny dodatek cukru i kwasu cytrynowego jest zabroniony
Soki odtwarzane soki klarowne atrakcyjna barwa, silne właściwości orzeźwiajace, brak osadów, długi termin przydatności do spożycia, zubożona w stosunku do surowca wartość odżywcza soki mętne - produkowane bez obróbki enzymatycznej, klarowania i filtracji, mają barwę zbliżoną do barwy owocu, z którego pochodzą i charakteryzują się obecnością naturalnych zawiesin soki z miąższem - soki do których dodano komórki miąższu co sprawia, że sok jest bardziej naturalny, aromatyczny i zbliżony do świeżego soki przecierowe - zawierają przeciery oraz soki z owoców i warzyw, charakteryzuje je gęsta, jednolita i gładka konsystencja
Nektary napoje typu przecierowego, otrzymywane ze świeżych lub utrwalonych metodami fizycznymi kremogenów owocowych rozcieńczonych wodą, z dodatkiem środków słodzących oraz kwasów spożywczych zawartość soku min. 25 do 50% nektary nie mogą być barwione, sztucznie aromatyzowane i utrwalane chemicznie
Składniki recepturowe napojów woda naturalna spożywcza (pitna) lub woda mineralna, środki słodzące, naturalne i/lub silnie słodzące, kwasy spożywcze i regulatory kwasowości, dwutlenek węgla (w napojach gazowanych), zaprawy do napojów, soki owocowe surowe lub przetworzone (zagęszczone, liofilizowane, emulgowane), pasty owocowe, wyciągi ziołowe lub korzenne, syropy spożywcze, koncentraty słodowe, miód pszczeli i sztuczny, kawa naturalna lub zbożowa, piwo, substancje konserwujące, stabilizujące, emulgatory i przeciwutleniacze, substancje smakowo-aromatyczne o składnikach naturalnych, identycznych z naturalnymi lub syntetycznych, barwniki pochodzenia naturalnego lub identyczne z naturalnymi
Napoje funkcjonalne wzbogacanie (napoje ziołowe; napoje dla ciała i umysłu wellness; napoje wzbogacone np. witaminami, błonnikiem; aqua plus) sport (napoje izotoniczne, hipertoniczne, hipotoniczne, woda wzbogacona tlenem, woda sportowa i energetyczna); energia (funkcjonalna energia, kofeina/tauryna)
Napoje wellness - dla konsumentów wygląd (BEAUTY) dbających o: dobre samopoczucie (HARMONY) równowagę (BALANCE) opracowane głównie z myślą o kobietach dla konsumentów aktywnych fizycznie, zarówno kobiet, jak i mężczyzn (ACTIVE)
BEAUTY - PIĘKNO wyciągi z takich roślin jak: aloes, bez, imbir, hibiskus beta karoten, likopen i witamina C kolagen, składniki mineralne (np. cynk) i witaminy, w tym biotyna, witaminy C i E z dodatkiem błonnika pokarmowego, wyciągu z karczocha poprawiającego funkcje trawienne, z wyciągiem z żurawiny skłądniki oczyszczające organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii (wyciąg z żeńszenia syberyjskiego, karczoch, angelica, oczyszczająca krew sarsaparilla, czy liść pokrzywy)
HARMONY - HARMONIA ekstrakty ziołowe takie jak melisa, rumianek, waleriana oraz składniki działające w oparciu o aromatoterapię - lawendę, rozmaryn, tymianek, miętę, olejek różany, trawę cytrynową, imbir, kardamon, a także wyciągi z chmielu, pączków róż, cytryny i skórki pomarańczowej. składniki lekko pobudzające, tj. koenzym Q10, ekstrakt z miłorzębu japońskiego, zielonej herbaty, yerba mate, orzeszki kola
BALANCE - RÓWNOWAGA ekstrakty ziołowe z melisy, rumianku, kwiatu lipy mikro i makroelementy oraz witaminy surowce roślinne wspomagające odporność organizmu tj. echinacea, imbir, owoce czarnego bzu, tymianek, cynamon, rozmaryn inne stymulujące odporność organizmu - witamina C, cynk oraz szczepy bakterii probiotycznych
ACTIVE - AKTYWNOŚĆ mikro i makroelementy, witaminy z grupy B, aminokwasy oraz tlen
Napoje izotoniczne zaspokajają zapotrzebowanie organizmu przy intensywnym wysiłku fizycznym, zwłaszcza u sportowców ze względu na swój skład, w szczególności zawartość elektrolitów i odpowiednią osmolalność wyrównują utratę wody i składników mineralnych, związaną z intensywnym wysiłkiem fizycznym
Napoje energetyzujące substancje biologicznie aktywne: kofeina, tauryna, inozytol, guarana, glukuronolakton, ka rnityna oraz witaminy (głównie witaminy z grupy B)