Tygodniowy Przegląd Rynku Finansowego 5 stycznia 2007 r. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Z RYNKÓW Departament Pracy w USA podał, że w ubiegłym miesiącu poza rolnictwem powstało 167 tys. nowych miejsc pracy, powyżej prognoz na poziomie 100 tys. Stopa bezrobocia w strefie euro spadła w listopadzie do poziomu 7,6 proc. najniższego od momentu opublikowania pierwszych danych przez Eurostat w 1993 r. Ministerstwo Finansów prognozuje, że na koniec 2007 r. inflacja wyniesie 2,0 proc/; jednocześnie obniżono prognozę inflacji w grudniu 2006 r. z poziomu 1,8 proc. do 1,5 proc. INWESTYCJE GWARANTOWANE instytucja oprocentowanie wartość inwestycji netto na koniec okresu rodzaj oprocentowania Noble Bank 5,00% 208 100 PLN stałe Dominet Bank, GETIN Bank 4,50% 207 290 PLN stałe AIG Bank 4,45% 207 209 PLN stałe Najwyżej oprocentowane lokaty terminowe w PLN, kwota 200 tys. na 12 miesięcy RYNEK WALUTOWY kursy NBP kupno sprzedaż USD/PLN 2,9307 2,9899 EUR/PLN 3,8374 3,9150 CHF/PLN 2,3810 2,4292 FIXING, 05.01.2007 r. Polski złoty stracił w tym tygodniu na wartości w stosunku do głównych walut. Bezpośrednią przyczyną wyprzedaży złotego była informacja o nowym kandydacie (Sławomirze Skrzypku) na Prezesa NBP i obawy uczestników rynku, co do jego niezależności i kompetencji. Złotówka dodatkowo pozostawała pod wpływem gorszego zachowania się walut całego regionu, do którego zaliczana jest Polska, w wyniku globalnego umocnienia dolara. 1
ZAGRANICZNE RYNKI Ubiegły tydzień przyniósł umocnienie dolara wobec innych walut (najwyższy kurs wobec euro od sześciu tygodni i utrzymanie najwyższego kursu od dwóch miesięcy wobec jena). Przyczyn takiego zachowania rynku należy upatrywać w zwiększającym się prawdopodobieństwie utrzymania stóp procentowych w USA bez zmian w wyniku poprawiającej się koniunktury gospodarczej w tym kraju (dobre dane z rynku pracy) przy jednocześnie umiarkowanym poziomie inflacji. Z kolei spekulacje o możliwych podwyżkach stóp w Japonii spowodowały umocnienie jena w stosunku do euro. RYNKI OBLIGACJI I STÓP PROCENTOWYCH Ostatni tydzień przyniósł spadek rentowności obligacji (wzrost cen), mimo osłabiającej się złotówki. Notowaniom pomogły prognozy Ministerstwa Finansów dotyczące inflacji w Polsce, na podstawie których wzrasta prawdopodobieństwo braku podwyżek stóp procentowych w 2007 r. Utrzymanie kosztu pieniądza na niezmienionym poziomie to dobra informacja dla posiadaczy obligacji. Rentowność papierów dwuletnich wyniosła w piątek 4,52 proc., pięcioletnich 4,98 proc., dziesięcioletnich 5,18 proc. ZAGRANICZNE RYNKI Minione pięć sesji przyniosło umocnienie amerykańskich obligacji (rentowność papierów porusza się w przeciwnym kierunku do cen i spadła w przypadku dziesięciolatek o 6 punktów bazowych do poziomu 4,62 proc.). Wzrost cen obligacji był powodowany słabszymi danymi z początku tygodnia dotyczącymi amerykańskiej gospodarki, której obraz uległ poprawie po publikacji danych z rynku pracy. Euroobligacje z kolei taniały już piąty tydzień z rzędu w wyniku danych wskazujących na coraz lepszą kondycję gospodarki strefy euro, co ma pośrednie przełożenie na przecenę papierów dłużnych. RYNKI AKCJI Pierwszy tydzień nowego roku przyniósł spadki większości indeksów. WIG20 stracił 2,54 proc., spadając do poziomu 3202,15 pkt. Największy wpływ na spadek indeksu blue chipów miały notowania akcji KGHM, które straciły ponad 10 proc., osiągając cenę 80,05 PLN. Wciąż mocno spadające notowania miedzi na świecie każą spodziewać się dalszej przeceny walorów KGHM-u. Biorąc pod uwagę bardzo duży udział tych walorów w indeksie blue chipów, styczeń w tym roku raczej nie przyniesie efektu stycznia. Wraz ze spadającą ceną akcji KGHM-u, mogą zacząć spadać pozostałe blue chipy, których wyceny (patrząc na C/Z) są o wiele wyższe od KGHM i tym samym przy spadających notowaniach miedziowego konglomeratu coraz mniej atrakcyjne. Patrząc na sytuację na rynkach surowców (spadająca miedź i ropa) oraz uwzględniając bardzo prawdopodobne spowolnienie niemieckiej gospodarki, przynajmniej w I kwartale po podwyżce VAT-u, powinniśmy spodziewać się kontynuacji spadków. Jedynym argumentem przemawiającym za wzrostami cen akcji pozostaje już tylko to, że wszyscy spodziewają się korekty tymczasem ta z reguły przychodzi gdy nikt się jej nie spodziewa. ZAGRANICZNE RYNKI EUROPA W Europie niewielkie zmiany indeksów wywołane były przez splot bardziej i mniej pozytywnych doniesień z rynków. Stopa bezrobocia w strefie euro spadła w listopadzie niespodziewanie do poziomu najniższego od 1993 r. i wyniosła 7,6 proc. Odwrotny wpływ na nastroje wśród inwestorów miała z kolei spadająca cena ropy naftowej i w związku z tym słabe zachowanie firm z sektora energetycznego. Obawy wzbudziły także przewidywania co do wielkości sprzedaży Nokii oraz dane z amerykańskiego rynku pracy. Z kolei bardziej niż oczekiwano wzrósł indeks nastrojów PMI dla niemieckiego sektora usług. Raport OECD opublikowany w czwartek donosi, że europejska gospodarka powinna się rozwijać w kolejnych dwóch latach w tempie 2,2-2,3 proc. rocznie, co powinno mieć także pozytywne przełożenie na tutejsze giełdy. 2
USA Główne indeksy w Stanach Zjednoczonych zakończyły tydzień względnie niskimi spadkami. Opublikowane w piątek przez Departament Pracy dane, mówiące o 167 tys. nowych miejsc pracy i wzroście stawki za godzinę o 0,5 proc., z jednej strony świadczą o mniejszym niż się spodziewano tempie spowolnienia gospodarki, z drugiej zaś mówią także o możliwej w dalszym ciągu presji inflacyjnej. Odsuwa to realną możliwość obniżki stóp procentowych przez FED, co popsuło nieco nastroje inwestorów na piątkowej sesji. Straty jeszcze z końcówki ubiegłego roku zaczął z kolei nadrabiać technologiczny NASDAQ. AZJA W Japonii nieznacznemu odreagowaniu poddał się indeks NIKKEI, głównie dzięki realizacji zysków po ostatnich wzrostach na dużych spółkach typu Toyota czy Honda. Nastroje tokijskich inwestorów schłodził także silny jen. Inne indeksy regionu zakończyły tydzień z różnymi wynikami. Giełda w Hong Kongu zanotowała ponad jednoprocentowy wzrost, podczas gdy w Korei indeks KOSPI osunął się o ponad 3 proc., głównie dzięki spadkom na akcjach Samsunga i Philipsa po doniesieniach, że tempo sprzedaży płaskich ekranów spadnie w tym roku do 8 proc. z 14 proc. w roku ubiegłym. EUROPA USA AZJA CAC40-0,44% DAX -0,06% FTSE -0,01% DOW JONES -0,52% NASDAQ +0,78% S&P500-0,60% HANG SENG +1,23% KOSPI -3,40% NIKKEI -0,77% Zmiany wartości indeksów na światowych giełdach, 05.01.2007 r. FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH tygodniowe wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 04.01.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz wynik akcji PKO/Credit Suisse Akcji Małych i Średnich Spółek FIO 1,05% obligacji PKO/Credit Suisse Obligacji Extra FIO 0,58% rynku pieniężnego PKO/Credit Suisse Skarbowy FIO 0,10% stabilnego wzrostu PKO/CS Bezpieczna Lokata I FIZ 1,45% zrównoważone Lukas FIO subfundusz Lukas Dynamiczny Polski 0,66% akcji zagranicznych UniAkcje Nowa Europa FIO 1,81% obligacji zagranicznych BPH FIO Dolarowych Obligacji 1,00% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, tydzień 3
roczne wyniki rynku funduszy inwestycyjnych, 04.01.2007 r. rodzaj funduszy najlepszy fundusz wynik akcji DWS Polska FIO Top 25 Małych Spółek 80,23% obligacji Arka BZ WBK Obligacji FIO 5,70% rynku pieniężnego Allianz Pieniężny FIO 4,56% stabilnego wzrostu Lukas FIO subfundusz Lukas Stabilnego Wzrostu 18,11% zrównoważone Lukas FIO subfundusz Lukas Dynamiczny Polski 35,60% akcji zagranicznych PKO/Credit Suisse Akcji Nowa Europa FIO 14,20% obligacji zagranicznych Arka Obligacji Europejskich FIO 1,06% Wyniki polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, rok FINANSE OSOBISTE KILKA POSTANOWIEŃ NOWOROCZNYCH DOTYCZĄCYCH PORTFELA Podobnie jak w przypadku innych noworocznych postanowień, kluczem do osiągnięcia sukcesu kiedy mówimy o pieniądzach jest silna wola i systematyczność. Bez tych dwóch cech nie uda nam się opanować bałaganu w portfelu. Nagrodą będzie zaś nie tyle ład i porządek, co po prostu więcej pieniędzy w domowej kasie. Można to osiągnąć precyzyjnie planując wydatki, ograniczając liczbę kredytów, wyszukując najlepsze rozwiązania finansowe i dokonując systematycznych inwestycji. Nie jest to aż tak trudne, jak na pierwszy rzut oka może się wydawać. Kluczem do wprowadzenia ładu w domowym bilansie, jest jego sporządzenie. Poświęć godzinę w miesiącu i usiądź z kartką papieru. Podziel ją na dwie strony. Po jednej wypisz spodziewane dochody (ta lista będzie niestety krótsza). Po drugiej stronie wypisz wszystkie domowe wydatki, jakie zdołasz sobie przypomnieć. Czynsz, rachunek za prąd, za telefony (jeśli nie znasz jego wysokości, spróbuj go zaprognozować na podstawie wcześniej opłaconych rachunków), wydatki na jedzenie, paliwo i/lub bilety, raty kredytowe. Zwykle lista jest długa, a suma wydaje się zaskakująco wysoka. Jeśli jednak saldo dochodów przewyższa wydatki, to jesteś szczęśliwym człowiekiem. Nadwyżkę możesz odkładać i inwestować bez specjalnych wyrzeczeń. Pamiętaj jednak, żeby nie wydać całej nadwyżki na przyjemności. Staraj się odłożyć choćby jej część i rób to systematycznie. Pamiętaj także, aby pod spodem listy wydatków comiesięcznych umieścić kilka pozycji, które wprawdzie nie wchodzą w wydatki na najbliższy miesiąc, ale wiesz, że poniesiesz je w ciągu roku. To może być polisa ubezpieczeniowa (samochodowa, na życie), budżet na wyjazd wakacyjny, na święta lub inne ekstra wydatki, które masz zaplanowane. Staraj się oszczędzać pieniądze także z myślą o nich (np. gromadź je systematycznie na subkoncie w banku). Bo mało kogo stać, aby miesięczne wydatki powiększyć nagle o kilkaset złotych płacąc polisę za samochód, albo nawet o kilka tysięcy, jeśli myślimy o wakacjach. Wtedy ratujemy się zwykle drogimi kredytami gotówkowymi. Są one wrogiem numer jeden naszego budżetu. Jeśli zaś lista wydatków przewyższa dochody, to trzeba zrobić oszczędności. Każdy musi sam zastanowić się gdzie może przyciąć wydatki. Może telefon? Może da się oszczędniej gospodarować energią? Jeśli spłacasz kredyty, to zastanów się, czy nie spłacasz ich zbyt wiele. W istocie tu właśnie znajdziemy największe pole do oszczędności. Karta kredytowa, kredyt ratalny, debet w ROR lub kredyt odnawialny przyjemnie korzystać z pieniędzy banku. Mniej przyjemnie te pieniądze się oddaje. Pożyczone łącznie 15 tys. złotych nawet na 15 proc. (to wcale nie najwyższe odsetki w przypadku pożyczek konsumenckich), kosztują rocznie 2250 złotych. Samych odsetek. 4
Niewielu ludzi stać na luksus spłacania tak drogich kredytów. Na szczęście można się ich stosunkowo łatwo pozbyć decydując się na kredyt konsolidacyjny. Czyli pożyczyć od banku pieniądze pod zastaw hipoteki (np. dopisując nowy dług do kredytu hipotecznego, lub zaciągając nową pożyczkę hipoteczną), aby spłacić droższe kredyty gotówkowe. Oczywiście i kredyty hipoteczne są oprocentowane, ale znacznie niżej niż konsumenckie. Wysokość odsetek uda nam się w ten sposób zmniejszyć nawet o dwie trzecie. Przy kwocie 15 tys. złotych oznaczałoby to nawet o ponad 100 złotych miesięcznie mniejsze raty odsetkowe. A i raty można spłacać w dłuższym okresie zamiast dwóch lat nawet przez trzydzieści, co znakomicie poprawi sytuację naszego budżetu domowego. Rata kapitałowa od dwuletniej pożyczki gotówkowej na 15 tys. złotych wyniesie 625 złotych. Jeśli zamienimy kredyt na hipoteczny, spadnie do zaledwie 41 złotych (w przypadku kredytu na 30 lat). Łącznie z odsetkami możemy więc zmniejszyć sumę łącznych wydatków miesięcznych o co najmniej 650 złotych. Pozbycie się kredytów gotówkowych jest więc dobrym rozwiązaniem dla płynności budżetu domowego. Pod warunkiem jednak, że znajdziemy w sobie dość dyscypliny, by nie zaciągać już nowych długów. Nie tylko na kredytach konsumpcyjnych można oszczędzić. Ta sama sztuka uda nam się także w przypadku kredytów hipotecznych, jeśli zaciągaliśmy je przed kilkoma laty. Banki nie konkurowały wówczas ze sobą tak ostro jak obecnie, przez co poziom marż na kredytach był znacznie wyższy niż teraz. Zwłaszcza, gdy mówimy o kredytach walutowych. Jeszcze kilka lat temu marże kredytów walutowych przekraczały 2,5 proc. nierzadko sięgając nawet i 4 proc. Obecnie kredyty hipoteczne można otrzymać z oprocentowaniem przewyższającym o 1,2 pkt proc. wysokość stawek LIBOR. Kredyty złotowe oprocentowane są na WIBOR plus 1,0 pkt proc. marży, lub nawet mniej. Jeśli zatem ktoś pożyczył trzy lata temu 200 tys. złotych na zakup mieszkania (wtedy jeszcze takie pieniądze wystarczały) i dziś płaci z tego powodu prawie 800 złotych (w przeliczeniu z CHF) miesięcznej raty, to może liczyć na oszczędność rzędu 100 złotych miesięcznie jeśli przyciśnie bank i zmusi go do zmiany wysokości marż na stosowane obecnie, lub po prostu zmieni bank na inny i tam znajdzie lepsze warunki kredytowe. Pamiętajmy przy tym, że marże kredytowe stosowane obecnie są najniższe w historii i niższe już raczej nie będą. Warto więc zrobić taki krok, choć może on wymagać sporego wysiłku organizacyjnego (niewykluczone, że znów trzeba będzie kompletować dokumenty). Jeśli już zrobiłeś porządek w domowym budżecie i w efekcie udało się odchudzić pozycje wydatków, to teraz warto zastanowić się nad przeznaczeniem choć części uzyskanych oszczędności na inwestycje. Ważne, aby planować je długofalowo, bo w ten sposób uda nam się poznać niezwykłą siłę procentu składanego. Nawet niewielka kwota odkładana regularnie może uczynić cię znacznie bogatszym człowiekiem za kilkanaście lat. Odkładając 200 złotych co miesiąc przez 15 lat, odłożymy 36 tys. złotych kapitału. Jeśli te pieniądze, zamiast w skarpecie, będą pracować w funduszu inwestycyjnym, to zysk da nam dodatkowe 47 tys. złotych przy stopie zwrotu rzędu 10 proc. rocznie. Jeśli ta stopa sięgnąłby 12 proc. rocznie, zysk wyniósłby 64 tys. złotych. A jeśli wydłużylibyśmy czas inwestycji do 20 lat to nawet 151 tys., przy 25 latach byłoby to 320 tys., a przy 30 latach nawet 630 tys. złotych. Zatem im dłuższy czas inwestycji, tym bardziej nasz zysk będzie rósł. 30 lat to wprawdzie szmat czasu (w sam raz by przejść na emeryturę), ale czyż zaciągając kredyt hipoteczny, nie planujemy finansów właśnie na tak długi okres? Paczka markowych papierosów jeszcze przed wzrostem akcyzy kosztuje ok. 7 złotych. Paląc paczkę codziennie wydajemy na papierosy 210 złotych miesięcznie. Przez 30 lat 75 600 złotych. Efekty palenia przez 30 lat są łatwe do przewidzenia. Może więc właśnie rzucając ten zgubny nałóg uda nam się znaleźć w domowym budżecie pieniądze na systematyczne inwestycje? Zamiast wydać te 75 tys. złotych możemy w tym czasie zarobić nawet 700 tys. złotych dzięki regularnym inwestycjom. Ale wtedy noworoczne postanowienia finansowe wiązałyby się z tradycją rzucania palenia w Nowy Rok. Do tego potrzeba jednak znacznie więcej silnej woli niż wprowadzając oszczędności w domowym budżecie. Czego sobie i innym palącym życzę. TYGODNIOWY PRZEGLĄD RYNKU FINANSOWEGO Wydarzenia, rynek walutowy, rynek obligacji i stóp procentowych: Bartosz Michałek, Noble Bank; polskie rynki akcji: Dariusz Tajerle, Open Finance; zagraniczne rynki akcji: Michał Ząbczyński, Noble Bank; temat tygodnia: Emil Szweda, Open Finance; inwestycje gwarantowane i polski rynek funduszy: Joanna Fatek, Open Finance. 5