Program Szkolnego Koła Ekologicznego przy Zespole Szkół Specjalnych w Opolu Celem edukacji ekologicznej jest potrzeba szerokiego spojrzenia na zagadnienia ekologiczne już w szkole podstawowej. Ideą programu jest kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego, a także przygotowanie młodych ludzi do aktywnego uczestnictwa w propagowaniu postaw ekologicznych. Treści zawarte w programie Szkolnego Koła Ekologicznego mogą być realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane w zależności od potrzeb. Główny nacisk w programie jest położony na konkretne działania dzieci, gdyż edukacja ekologiczna wiedza teoretyczna, lecz konkretne działania w szkole to nie zajęcia w ławkach i w środowisku i dla środowiska, stwarzanie dzieciom takich sytuacji, aby samodzielnie dochodziły do określonych prawd i zasad. Program pozwala na kształtowanie umiejętności i postaw z uwzględnieniem aktywności uczniów,. umożliwia poznawanie świata w jego jedności i złożoności, wspomaga samodzielność, inspiruje do wyrażania własnych myśli i przeżyć, rozbudza ciekawość poznawczą oraz motywację do dalszej edukacji. Spotkania (raz w tygodniu) będą opierały się o następujące bloki: 1. Prowadzenie obserwacji ekologicznych. 2. Organizowanie wycieczek przyrodniczych. 3. Poznawanie rodzajów zanieczyszczeń w środowisku, gospodarki odpadami. 4. Organizowanie uroczystości szkolnych. 5. Zbiórka surowców wtórnych. 6. Rośliny zielone w naszym środowisku 7. Urządzenie kącika ekologicznego. str. 1
Cel główny: rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą, rozwijanie zainteresowań przyrodniczych oraz kształtowanie szacunku dla przyrody i jej piękna. Cele szczegółowe: pozyskiwanie członków interesujących się przyrodą; wdrażanie do samodzielnej pracy; wyrabianie dokładności, wytrwałości, obowiązkowości; rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań oraz aktywności społecznej, kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody; wyrabianie nawyku systematyczności, dokładności, odpowiedzialności za podjęte zadanie oraz poszanowanie pracy ludzkiej, wdrażanie do działalności na rzecz ochrony przyrody; popularyzowanie osiągnięć w szkole; obserwacja roślin i zwierząt w warunkach naturalnych; wyzwalanie samodzielności i inicjatywy; poznanie zmian spowodowanych działalnością człowieka; uświadomienie uczniom znaczenia przyrody w nauce i w życiu człowieka; kształtowanie uczuć humanitarnych w stosunku do zwierząt; zainteresowanie członków koła różnymi gatunkami flory i fauny; zapoznanie z biocenozami najbliższej okolicy; kształtowanie umiejętności korzystania z literatury, telewizji, internetu; str. 2
kształtowania umiejętności mikroskopowania, i sporządzania preparatów mikroskopowych; przygotowanie uczniów do konkursów; wyrabianie samodzielności w pracy. Zadania: uczestnictwo w działaniach mających na celu ochronę środowiska i zapobieganie jego dewastacji, rozwijanie odpowiedzialności i potrzeby reagowania na problemy ekologiczne, zachęcanie do aktywnej obecności we własnym środowisku, uzmysłowienie, że troska o przyrodę jest troską o nas samych i nasze spokojne życie, samodzielne wyszukiwanie informacji z różnych źródeł (czasopisma, encyklopedie, słowniki, Internet), dbałość o ład i estetykę szkoły i najbliższe jej otoczenie, możliwość współpracy z innymi organizacjami i kołami przedmiotowymi, zainteresowanie losem zwierząt, poszerzanie zainteresowań członków zespołu, wykorzystanie własnych możliwości organizacyjnych. Tematyka spotkań oraz przewidywane osiągnięcia uczniów: I. Obserwacje ekologiczno - przyrodnicze 1. Obserwacja środowiska w zależności od pór roku. 2. Obserwacja życia w lesie, w wodzie, na łące i na polu. 3. Zanieczyszczenia wokół nas. str. 3
4. Najpiękniejsze oraz najbardziej zniszczone miejsce w naszej okolicy. Przewidywane osiągnięcia ucznia: Uczeń potrafi: podać przyczyny niszczenia przyrody i ich skutki, dostrzec zmiany w przyrodzie w poszczególnych porach roku, rozpoznawać rośliny i zwierzęta poszczególnych środowisk posługiwać się atlasem roślin i zwierząt, dostrzegać piękno przyrody, czuć się jej częścią, dokonywać obserwacji przyrodniczych. Ukazanie dzieciom piękna przyrody, nauczenie obserwowania i słuchania natury. Obserwacje powinny być dokonywane w terenie. Dzięki nim dzieci stają się wrażliwe, troszczą się o przyrodę oraz łączą się emocjonalnie ze środowiskiem. II. Wycieczki 1. Każda pora roku jest piękna. 2. Co to są gospodarstwa ekologiczne? 3. Od nasionka do owocu. 4. Skąd się biorą ścieki? 5. Szkoła dla drzew. 6. "Dzikie" wysypiska śmieci. Przewidywane osiągnięcia: Uczeń potrafi: str. 4
nawiązywać emocjonalną więź ze środowiskiem, dokładnie obserwować i wyciągnąć wnioski z obserwacji w czasie wycieczki, odpowiednio się zachowywać, przewidywać skutki działalności gospodarczej człowieka. Poprzez wycieczki uczniowie dowiadują się wielu ciekawych rzeczy, obserwują różne środowiska. Wycieczki zapewniają dzieciom wszechstronny kontakt ze środowiskiem naturalnym. III. Kto nas truje? 1. Powietrze takie masz - jak o nie dbasz. 2. Czysta woda zdrowia doda. 3. Zdrowa gleba - matką naszego chleba. 4. Zagrożenie motoryzacyjne - czyli czy podróże kształcą czy szkodzą? 5. Czy człowiek jest zdrowy w zatrutym środowisku? 6. Czy hałas nam szkodzi? Przewidywane osiągnięcia: Uczeń potrafi: wymienić źródła zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby, wyjaśnić wpływ szkodliwych substancji na organizmy żywe i środowisko przyrodnicze, przeprowadzić badanie zanieczyszczeń przy pomocy skali porostowej, badać jakość wody stawie przy pomocy roślin i zwierząt wskaźnikowych, str. 5
wyjaśnić, co to są: kwaśnie deszcze, smog, efekt cieplarniany, dziura ozonowa, wyjaśnić szkodliwość palenia papierosów. Dzieci porównują smak, zapach, kolor wody z kranu, z rzeki z wodą mineralną z butelki i wyciągają wnioski. Obserwują powietrze w lesie i przy skrzyżowaniu ulic, umieszczając tam czyste nawilżone waciki. Obserwują wzrost rzeżuchy posypanej kredą i porównują ją z zestawem kontrolnym i wyciągają wnioski. Nakłaniają rodziców do rzucenia palenia. IV. Uroczystości szkolne 1. Akcja Sprzątanie świata". 2. Zorganizowanie Dnia Ziemi". 3. Udział w konkursach o tematyce ekologicznej i przyrodniczej. Przewidywane osiągnięcia ucznia: Uczeń potrafi : włączyć się do działań proekologicznych, przygotować program artystyczny, zachęcać innych do udziału w akcjach proekologicznych, wyjaśnić potrzebę ochrony środowiska, swoim postępowaniem wykazać, że jest przyjacielem przyrody. str. 6
Poprzez przygotowania programów artystycznych na różne okazje dzieci uczą się samodyscypliny oraz dokładnego wypełniania swoich obowiązków. Biorąc udział w akcjach ekologicznych zdają sobie sprawę z ich sensowności i konieczności. Po takich akcjach na pewno będą się starały się włączyć do działań proekologicznych również swoje rodziny. V. Śmieci mniej - Ziemi lżej 1. Recykling szansą na ratowanie środowiska 2. Czy możesz włączyć się w zbiórkę surowców wtórnych? 3. Nasze rady na odpady 4. Co to znaczy prowadzić oszczędny dom? Przewidywane osiągnięcia ucznia: Uczeń potrafi : wyjaśnić co to jest recykling, zorganizować zbiórkę surowców wtórnych w szkole, zaproponować sposób kompostowania odpadów organicznych w swoim gospodarstwie domowym, zaproponować własny model wysypiska śmieci, uzasadnić konieczność oszczędzania energii, wody, gazu w domu i w szkole, wykazać udział gospodarstw domowych w zanieczyszczaniu środowiska. Dzieci wykonują z tektury pojemniki do segregacji śmieci, zbierają też makulaturę i puszki aluminiowe. Zastanawiają się jak mogą oszczędzać wodę czy prąd elektryczny w szkole i w domu. str. 7
VI. Rośliny zielone w naszym środowisku 1. Rośliny zielone w klasie, szkole i wokół szkoły 2. Mój dom ostoją dla zwierząt i oazą dla roślin 3. Las i jego rola w przyrodzie 4. Parki narodowe w Polsce Przewidywane osiągnięcia: Uczeń potrafi : dbać o rośliny w klasie, szkole i wokół szkoły, wykonać prace pielęgnacyjne przy roślinach, wymienić znaczenie lasów w przyrodzie i gospodarce człowieka, wymienić i wskazać na mapie parki narodowe występujące w Polsce, przestrzegać zasad zachowania się na obszarach chronionych, omówić rolę obszarów chronionych dla zdrowia, turystyki i rekreacji, wymienić formy ochrony przyrody w Polsce (parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe). Procedury osiągnięcia celów : Dziecko obserwuje rośliny rosnące w szkole i wokół szkoły. Dokonuje prac pielęgnacyjnych oraz porządkuje teren wokół szkoły. Analizuje mapę Lasy w Polsce". Podczas wycieczki do lasu dzieci dokonują dokładnej obserwacji stanu zdrowotnego lasów. str. 8
VII. Kącik ekologiczny, gazetka szkolna W kąciku ekologicznym/gazetce szkolnej gromadzone i eksponowane są następujące materiały : rysunki dzieci namalowane po odbytych spotkaniach lub wycieczkach, zdjęcia wykonane na spotkaniach, wycieczkach, imprezach okolicznościowych, plakaty okolicznościowe, kwiaty sezonowe. Uczeni wyrażają zgodną opinię, że we współczesnej cywilizacji warunkiem właściwego rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży jest trwały kontakt z naturalnym środowiskiem. Miłość do przyrody i wszelkie związane z nią zajęcia mają ogromne znaczenie w rozwoju i kształtowaniu osobowości dziecka. Opiekun koła ekologicznego: Monika Skołd Pomysły do napisania programu koła ekologicznego pochodzą z serwisu www.ekoedukacja.pl bazy materiałów do edukacji ekologicznej oraz www.naszaziemia.pl i www.recykling.pl. str. 9