Przyszłe trendy w Regionie Morza Bałtyckiego Elina Priedulena Parlament Hanzeatycki Projekt współfinansowany przez Unię Europejską (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa). 1
Treść 1. Rozwój gospodarczy w Regionie Morza Bałtyckiego (RMB) - ogólne tendencje rozwojowe - MŚP 2. Handel międzynarodowy 3. Innowacyjność 4. Zmiany demograficzne 5. Rynki pracy 6. Prognozy gospodarcze dla Polski 2
Czy warto działać za granicą? Duże firmy działają na skalę globalną od dawna globalizacja/internacjonalizacja MŚP zwykle działają na rynkach znajdujących się w okolicy Następny krok: dalsza ekspansja na inne rynki, zrozumienie ogromnych szans, ale również zagrożeń na dużych rynkach konsumenckich, takich jak Rosja i Ukraina, ponieważ istnieją tam: większe możliwości mimo zwiększonej konkurencyjności; większe zyski dla własnych przedsiębiorstw 3
Rozwój gospodarczy Regionu Morza Bałtyckiego (RMB) 4
RMB Źródło: HWWI 5
Państwa RMB ogromny potencjał w UE 147 milionów mieszkańców = 29% populacji UE 67 milionów zatrudnionych (2009) = 31% wszystkich zatrudnionych w UE 30% PKB państw członkowskich UE eksport 725 mld euro = 33% eksportu w UE (2009) import 993 mld euro = 30% importu w UE (2009) ponad 100 uniwersytetów i instytutów badawczych Ponadto, korzystne położenie geograficzne współpraca regionalna na wielu płaszczyznach UE rozpoznała potencjał RMB i rozwinęła Strategię UE 2020 dla Regionu Morza Bałtyckiego pierwszą konkretną strategię regionalną w UE dla wspierania współpracy z różnymi podmiotami na różnych poziomach. Źródło: HWWI 6
Realne tempo wzrostu PKB, zmiana procentowa w roku ubiegłym Źródło: Eurostat 7
Rzeczywisty rozwój PKB i prognozy 2009 2010 2011 p 2012 p 2013 p Dania -5,8 1,3 1,2 1,4 1,7 Niemcy -5,1 3,7 3,0 0,8 1,5 Estonia -14,3 2,3 8,0 3,2 4,0 Łotwa -17,7-0,3 4,5 2,5 4,0 Litwa -14,8 1,4 6,1 3,4 3,8 Polska 1,6 3,9 4,0 2,5 2,8 Finlandia -8,2 3,6 3,1 1,4 1,7 Szwecja -5,2 5,6 4,0 1,4 2,1 Norwegia -1,7 0,7 2,4 2,7 2,9 zmiana procentowa w roku ubiegłym p = prognoza Źródło: Eurostat 8
Ø wkład w PKB w BSR, 2010 Źródło: Eurostat 9
PKB na mieszkańca w PPS (UE=100) Źródło: Eurostat 10
Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) 11
MŚP podstawą europejskiej gospodarki przedsiębiorstwa (UE, 2010) MŚP: 99,8% wszystkich przedsiębiorstw (20,8 milionów) Typowe MŚP (92% wszystkich MŚP): mikroprzedsiębiorstwa < 10 zatrudnionych Ø 4 pracowników/przedsiębiorstwo; duże przedsiębiorstwa: 0,2% wszystkich przedsiębiorstw (43000) duże przedsiębiorstwa: 0,2% wszystkich przedsiębiorstw (43000) udział w zatrudnieniu (UE, 2010) MŚP w UE 27: 66,9% wszystkich zatrudnionych 85% nowych miejsc pracy w UE w latach 2002-2010 stworzyły MŚP 13
Udział MŚP w sektorach (EU 2010) Źródło: Źródło: Unia Eurostat Europejska 14
Handel międzynarodowy 16
Handel w Regionie Morza Bałtyckiego Wymiana dóbr jest niezbędna dla transgranicznej integracji państw członkowskich Unii Europejskiej; Państwa bałtyckie są ważnymi partnerami handlowymi bardziej intensywny handel międzynarodowy dzięki bliskości przestrzennej pomiędzy regionami sąsiedzi w Regionie Morza Bałtyckiego utrzymują między sobą intensywne relacje importowe i eksportowe tradycyjne wzajemne połączenia gospodarcze pomiędzy byłymi miastami hanzeatyckimi 17
Struktura exportu obrotów handlu zagranicznego wedlug ważniejszych partnerów w 2009 i 2010 r. (ceny bieżące) Źródło: Central Statistical Office of Poland 18
Struktura importu obrotów handlu zagranicznego wedlug ważniejszych partnerów w 2009 i 2010 r. (ceny bieżące) Źródło: Central Statistical Office of Poland 19
Structure of imorts and exports by sections Źródło: Central Statistical Office of Poland 20
Innowacyjność 18
Innowacyjność Innowacyjność jest podstawą dobrobytu gospodarczego w regionie oraz najlepszym sposobem dla firm dla osiągnięcia przewagi konkurencyjnej Innowacyjność ma zasadnicze znaczenie dla tworzenia wartości, wzrostu oraz zatrudnienia w przedsiębiorstwach rodzaje innowacji produkty procesy organizacja (biznes plany/koncepcje zarządzania) technologie usługi Innowacyjność można generalnie zapewnić dzięki dwóm najważniejszym czynnikom: dostępność wykwalifikowanego personelu działania w zakresie badań i rozwoju Edukacja Miasta w Regionie Morza Bałtyckiego są głównymi punktami wzrostu gospodarczego, oferującymi korzystne warunki dla ekspansji gospodarki opartej na wiedzy 19
Wskaźniki innowacji European Innovation Scoreboard₁ Wkład B+R w PKB₂ nakłady Udział pracowników B+R w sile roboczej Liczba patentów na 100.000 mieszkańców Udział HRST₃ w sile roboczej 2009 2008 2007 2007 2009 Ocena % UE 27-1,9 1,5 11,7 42,1 Szwecja 2 3,8 2,4 29,8 51,2 Finlandia 3 3,7 3,0 25,1 52,5 Niemcy 4 2,6 1,7 29,1 47,5 Dania 6 2,7 2,4 19,4 53,0 Estonia 13 1,3 1,4 1,7 49,2 Polska 26 0,6 0,7 0,4 36,4 Litwa 27 0,8 1,2 0,2 45,3 Łotwa 30 0,6 0,9 0,8 43,3 Rosja - 1,0 1,1 (2005) 0,2-1) Europejska Tablica Wyników w Dziedzinie Innowacji; porównanie 33 państw 2) B+R Badania i Rozwój 3) HRST Zasoby ludzkie dla nauki i techniki Źródło: Eurostat (2010); HWWI 20
Innowacje i MŚP fundamentalne, szczególnie w czasach kryzysu, dla stymulowania ekspansji MŚP, zarówno na rynki istniejące, jak i nowe rynki raczej trudne w porównaniu z dużymi przedsiębiorstwami Problemy: finanse, technologie, brak wykwalifikowanych pracowników, ograniczone zasoby Odpowiedź na te wyzwania ze strony polityki: Osiągnięcie równie dużego udziału PKB w B+R jest jednym z celów strategicznych Strategii UE 2020. Kolejne filary: wyższa równowaga środowiskowa, dobrobyt, atrakcyjność, dostępność, bezpieczeństwo 21
Zmiany demograficzne 22
Demografia zasoby pracy są kluczowym czynnikiem rozwoju gospodarczego w Regionie Morza Bałtyckiego Zmiany demograficzne wynikają z: ciągłego wydłużania się średniej długości życia naturalnego rozwoju ludności niskie wskaźniki płodności średnio w skali UE migracji zwiększona migracja z krajów o niskich zarobkach do UE 15 23
Efekty: starzenie się społeczeństwa, brak zatrudnienia, rosnąca średnia wieku ludności, kwestie strukturalne/zmiany dotyczące za trudnienia, problemy w sferach społecznych zabezpieczenie ołecznego systemu emerytalnego, itp. 24
Rynki pracy 26
Rynki pracy Na rynki pracy w UE wpływają następujące czynniki główne: zmiany demograficzne (niska płodność, wysoka średnia długość życia, ) rozwój gospodarczy (kryzys ekonomiczny i fiskalny, ) migracje (drenaż mózgów, wschód-zachód, mobilność młodzieży, ) 27
Zarobki 2005, 2009 w pełnym wymiarze godzin, w euro Źródło: Eurostat 28
Stopa bezrobocia, % Źródło: Eurostat 29
Prognozy gospodarcze dla Polski 31
Polska nowa potęga w sercu Europy Polska wyraźny zwycięzca zarówno rozszerzenia UE, jak i globalizacji (jako jedyny kraj z dodatnim PKB w wyniku kryzysu) LG w Wrocławiu, VW w Poznaniu, Opel w Gliwicach, AGD Bosch- Siemens w Łodzi magnes dla inwestorów zagranicznych 6 miejsce wśród najlepszych lokalizacji pod względem innowacji na świecie Szacunkowy wzrost PKB spadnie z 3,7% (2011) do 3,0% w 2012 i powoli wzrośnie do 3,4% w 2013. Wzrost PKB generalnie uległ spowolnieniu z powodu osłabienia gospodarczego strefy, jak również z powodu konsolidacji budżetu i słabszego rynku pracy w kraju. Niemniej jednak wzrost gospodarczy będzie nadal wyższy niż w większości państw UE z dwóch powodów: 1) eksport do Niemiec 2) duże transfery z UE szybkie tempo wzrostu inwestycji Źródło: Swedbank Report October 2011 35
Polska - nowa potęga w sercu Europy Polski rynek konsumenta wciąż rośnie, natomiast inwestycje, choć nieco słabsze, również rosną dość dobrze. Mistrzostwa Euro 2012 w Polsce i na Ukrainie będą generować duże inwestycje, nie tylko w przemyśle budowlanym Więcej inwestycji poprzez tworzenie fabryk w Polsce, ze względu na niższe koszty zatrudnienia niż średnia UE w połączeniu z wysokim poziomem wykształcenia i kwalifikacji Obszary metropolitalne będą nadal oferować największy potencjał dla nowych firm również sektor usług rozwija się prężnie Jednym z powodów stosunkowo wysokiego wskaźnika inflacji wynoszącego 4% w roku 2011 jest słabszy złoty wynagrodzenie brutto wynosiło 3526 zł lub 4,6% więcej niż rok wcześniej. Na rok 2012 i 2013 spodziewany jest spadek inflacji. Źródło: Swedbank Report October 2011 36
Czy warto działać za granicą? BSR stanowi dobre miejsce do działania: Pomimo wielu różnic gospodarczych, ekologicznych i kulturowych, Państwa Bałtyckie tworzą spójny region miejscowy. To sprawia, że współpraca regionalna jest tutaj szczególnie ważna, gdyż działa on jako wzór do naśladowania dla innych regionów Europy. Jednak nadal pozostaje potencjał do wykorzystania. Günther Oettinger - Komisarz UE ds. Energii natomiast MŚP: stanowią podstawę gospodarki europejskiej. Są one kluczem dla ducha przedsiębiorczości i innowacji w UE i w ten sposób mają one zasadnicze znaczenie dla zapewnienia konkurencyjności w UE. Erkki Liikanen - Komisarz UE ds. Przedsiębiorczości 37
Dziękuję Państwu za uwagę! 32