Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca Piotr Abramczyk
Definicja Objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca Obiektywny dowód dysfunkcji serca i i Odpowiedź na właściwe leczenie
Klasyfikacja niewydolności serca (1/3) Nowo stwierdzona (de novo): pierwszy objaw, początek ostry lub przewlekły Przejściowa: nawracająca lub przebiegająca w postaci pojedynczych objawów Przewlekła: utrwalona stabilna, pogarszająca się i zdekompensowana
Klasyfikacja niewydolności serca (2/3) Skurczowa niewydolność serca pierwszy objaw, początek ostry lub przewlekły Rozkurczowa niewydolność serca niewydolność serca z zachowaną frakcją wurzutową (HFPEF) niewydolność serca z prawidłową frakcją wyrzutową (HFNEF) niewydolność serca z zachowaną czynnością skurczową (HFPSF)
Klasyfikacja niewydolności serca (3/3) Lewokomorowa niewydolność serca Prawokomorowa niewydolność serca Obukomorowa niewydolność serca nadciśnienie płucne, zawał prawej komory
Utrata elementów kurczliwych: - choroba niedokrwienna serca - zapalenia mięśnia serca - kardiomiopatie (zastoinowe) Wzrost obciążenia następczego: -nadciśnienie tętnicze - koarktacja aorty - zwężenie ujść tętniczych Wzrost obciążenia wstępnego: - niedomykalność zastawek Przyczyny(1/3) Upośledzenie kurczliwości - przecieki na poziomie dużych naczyń i serca
Przyczyny(2/3) Ograniczenie napływu komorowego Zwężenie zastawek przedsionkowo-komorowych Śluzaki przedsionków Zapalenie zaciskające osierdzia lub z dużą ilością płynu Tachyarytmie Kardiomiopatia restrykcyjna Upośledzenie podatności komór: - przerost komór - kardiomiopatia przerostowa i restrykcyjna - nacieczenie mięśnia serca - kardiomiopatia niedokrwienna
Przyczyny (3/3) Krążenie hiperkinetyczne Nadczynność tarczycy Niedokrwistość Marskość wątroby Przetoki tętniczo-żylne Ciąża Stany gorączkowe
Patofizjologia (1/3) Mechanizmy regulacyjne układu krążenia Układ współczulny Układy hormonalne: aminy katecholowe renina angiotensyna wazopresyna
Patofizjologia (2/3) A D C B
5 2,5 0 Patofizjologia (3/3) -4-2 0 2 4 6 8 10 12 14 ciśnienie w prawym przedsionku (mmhg) pojemność minutowa - CO (L/min)
Lewokomorowa niewydolność serca Objawy podmiotowe Duszność częstość głębokość wysiłkowa, spoczynkowa Ekwiwalenty duszności: suchy kaszel; nieuzasadnione zmęczenie; zaciskanie, skrępowanie w klp; bezsenność; niepokój nocny Dławica! Duszność spoczynkowa orthopnoë Nocturia Krwioplucie
NYHA Klasa I: Dolegliwości pojawiają się przy większych wysiłkach lub zwykłe codzienne czynności nie wywołują objawów Klasa II: Przeciętne wysiłki dają umiarkowane dolegliwości Klasa III: Przeciętne wysiłki ujawniają nasilone dolegliwości Klasa IV: Dolegliwości spoczynkowe Zwykłe, przeciętne, większe???
Lewokomorowa niewydolność serca Objawy przedmiotowe duszność, orthopnoë, napadowa duszność nocna zmiany osłuchowe nad płucami (prawa strona?) ostry obrzęk płuc powiększenie sylwetki serca (uderzenie koniuszkowe) wolny płyn w jamie opłucnowej (strona prawa) III i IV ton serca, rytm cwałowy tętno naprzemienne (również tony i ekg) tachykardia
Prawokomorowaniewydolność serca Objawy podmiotowe Zwiększenie masy ciała Uczucie pełności i rozpierania brzucha Oliguria dzienna i poliuria nocna Brak łaknienia, nudności i osłabienie Wyniszczenie
Prawokomorowaniewydolność serca Objawy przedmiotowe obrzęki (zwiększenie masy ciała) - lokalizacja, charakter, czas występowania płyn w jamie otrzewnowej, w worku osierdziowym sinica centralna (palce pałeczkowate) sinica obwodowa unoszenie prawokomorowe poszerzenie żył szyjnych dodatni refluks wątrobowo-szyjny tętno żylne powiększenie wątroby uszkodzenie Czynniki nasilające
Diagnostyka Objawy podmiotowe i przedmiotowe EKG, rtg klp, echokardiografia z oceną funkcji rozkurczowej BNP< 100 pg/ml, 100-400 pg/ml, >400 pg/ml NT-proBNP< 400 pg/ml, 400-200 pg/ml, > 2000 pg/ml Ocena etiologii stopnia zaawansowania typu niewydolności Badania dodatkowe (koronarografia) Wybór leczenia
Przyczyny pogorszenia (1/2) Sercowe - migotanie przedsionków - inne nadkomorowe zaburzenia rytmu - bradykardia - wystąpienie lub pogorszenie niedomykalności mitralnej lub trójdzielnej - niedokrwienie mięśnia sercowego (często bezobjawowe), zawał serca - nadmierne zmniejszenie obciążenia wstępnego (leki moczopędne + iace)
Przyczyny pogorszenia (2/2) Pozasercowe -nieprzestrzeganie zaleceń dotyczących podaży sodu i płynów oraz przyjmowania leków -ostatnio włączone leki (antyarytmiczne inne niż amiodaron, β- blokery, niesterydowe leki przeciwzapalne, werapamil, diltiazem) - nadużywanie alkoholu -niewydolność nerek (nadmierne stosowanie leków moczopędnych) -zakażenie - zatorowość płucna - dysfunkcja tarczycy (np.: w związku ze stosowaniem amiodaronu) - niedokrwistość (utajone krwawienie)