Pytania na konkurs chemiczny kwiecień, 2012 (final *) Wykład nr 1 1. Co to jest równowaga? 2. Jakiego typu równowagi można spotkać w przyrodzie? Podać przykłady. 3. Wymienić podstawowe fazy i uszeregować je pod względem uporządkowania (od fazy najbardziej uporządkowanej do fazy najmniej uporządkowanej). 4. Czym się różni parowanie od wrzenia? 5. Jakie substancje nazywamy lotnymi? Podać przykłady substancji lotnych i nielotnych. 6. Co to jest punkt potrójny? 7. Co to jest roztwór nasycony? 8. Co to jest równowaga podczas zachodzenia reakcji chemicznej? 9. Od czego zależy stan równowagi? 10. W jaki sposób może być zakłócony stan równowagi? 11. Czy stała dysocjacji i iloczyn rozpuszczalności są stałymi równowagi? 12. Co to jest ciśnienie osmotyczne i dyfuzja? Wykład nr 2 1. Jaka jest różnica pomiędzy pierwiastkiem i związkiem chemicznym? 2. Podaj definicje oraz po trzy przykłady mieszanin jednorodnej i niejednorodnej. 3. Co to jest i na czym polega destylacja? 4. Jakie czynniki decydują o tym, że dane substancje dają się rozdzielić? 5. Opisz na czym polega chromatografia? 6. Podaj na czym polega różnica pomiędzy chromatografią kolumnową a chromatografią cienkowarstwową. 7. Jakich informacji dostarcza chromatogram? 8. Na czym polega elektroforeza kapilarna? 9. Co decyduje o szybkości poruszania się substancji w kapilarze w elektroforezie kapilarnej?
Wykład nr 3 1) Podaj definicję nanotechnologii. 2) Zdefiniuj pojęcie i efekt Tyndala; gdzie obserwujemy efekt Tyndala podaj przykłady. 3) Podaj i krótko scharakteryzuj trzy przykłady zastosowania nanocząstek w medycynie. 4) Wymień i krótko opisz cztery znane ci metody charakteryzowania nanocząstek. 5) Oblicz liczbę atomów znajdujących się w nanocząstce o kształcie sześcianu i boku długości 2 nm. Załóż, że atomy są punktami materialnymi, a odległość pomiędzy najbliższymi atomami wynosi 0,2 nm. 6) Oblicz ilość kulistych nanocząstek srebra o promieniu 10 nm znajdujących się w 10 g koloidu o stężeniu srebra równym 100 ppm (zakładamy gęstość srebra równą 10000 kg/m 3 ). Wykład nr 4 ZADANIE 1 Żelazo (II) z nitrozo-r-solą daje barwny kompleks stosujący się w dużym zakresie stężeń do prawa Lamberta-Beera i wykazujący maksimum absorpcji przy długości fali λ=720 nm. Molowy współczynnik absorpcji przy tej długości fali wynosi ε=2,3. 10 4 dm 3. mol -1. cm -1. Jakie najmniejsze stężenie jonów żelaza (II) może być oznaczane tą metodą, jeśli dysponujemy kuwetą o grubości 1 cm (grubość warstwy pochłaniającej wynosi 1 cm). Absorbancja roztworu nie może być mniejsza niż 0,1. ZADANIE 2 Molowy współczynnik absorpcji kompleksu jonów żelaza (II) z nitrozo-r-solą przy długości fali λ=720 nm wynosi ε=2,3. 10 4 dm 3. mol -1. cm -1. Obliczyć absorbancję roztworu zawierającego jony żelaza (II) o stężeniu 3,2. 10-5 mol. dm -3. Pomiary wykonano w kuwecie o grubości 1 cm. ZADANIE 3 Odważkę stopu o masie 1 g zawierającego miedź rozpuszczono w kwasie azotowym
(V) i rozcieńczono wodą do 50 cm 3. Z otrzymanego roztworu pobrano 5 cm 3, dodano 5 cm 3 10%-owego roztworu cytrynianu amonu i doprowadzono amoniakiem do ph 8-9. Dodano 5 cm 3 roztworu kuprizonu i rozcieńczono do 50 cm 3. Absorbancja otrzymanego roztworu mierzona w kuwecie o grubości 1 cm wynosiła 0,24. Jaka była procentowa zawartość miedzi w stopie, jeżeli molowy współczynnik absorpcji utworzonego kompleksu miedzi wynosi ε=1,6. 10 4 dm 3. mol -1. cm -1. M(Cu) = 63,5 g. mol -1. ZADANIE 4 Próbka 3 cm 3 roztworu KMn0 4 o nieznanym stężeniu wykazała absorbancję 0,368 w kuwecie o grubości warstwy 2 cm. Do próbki dodano 0,5 cm 3 roztworu KMn0 4 o stężeniu 1. 10-2 mol. dm -3 i ponownie zmierzono absorbancję, która wyniosła tym razem 0,848. Obliczyć stężenie badanego roztworu manganianu (VII). ZADANIE 5 W celu oznaczenia zawartości cynku, w przysłanej do laboratorium 200 cm 3 próbce wykonano następujące czynności laboratoryjne: 1. przygotowano wzorcowy roztwór cynku rozpuszczając 1g 99,999% cynku metalicznego i rozcieńczając otrzymany roztwór w kolbie miarowej do 1000 cm 3 (roztwór A); 2. 1 cm 3 roztworu A rozcieńczono do 500 cm 3, otrzymując roztwór B; 3. z roztworu B pobrano do kolb miarowych 50 cm 3 : 2 cm 3, 4cm 3 i 8 cm 3 ; przeprowadzono wszelkie czynności analityczne mające na celu utworzenie kompleksu cynku z ditizonem, następnie uzupełniono wodą do kreski i przy analitycznej długości fali λ= 538 nm wykonano pomiary absorbancji, które wynosiły odpowiednio: 0,11, 0,22 i 0,44. 4. z 200 cm 3 próbki pobrano 2 cm 3 i po przeprowadzeniu w ditizonian cynku rozcieńczono do 25 cm 3 ; absorbancja tego roztworu wynosiła 0,6 (w kuwecie o grubości warstwy 1 cm). Ile mg cynku zawierała próbka? M(Zn) = 65 g. mol -1. ZADANIE 6 Pomiar objętości zbiorników o nieregularnych kształtach może być wykonany przez pomiar absorbancji, jaką wykazuje roztwór w zbiorniku po wymieszaniu w nim
określonej masy rozpuszczalnej w wodzie substancji barwnej. 25 kg barwnika o masie molowej 150 g. mol -1 i molowym współczynniku absorpcji ε = 8 10 4 dm 3. mol -1. cm -1 wsypano do zbiornika. Po dokładnym wymieszaniu powstałego roztworu pobrano próbkę i zmierzono jej absorbancję w kuwecie o grubości warstwy 5 cm. Absorbancja wynosiła 0,4. Obliczyć objętość zbiornika. Wykład nr 5 1. Podaj trzy znane Ci metody spektroskopowe i określ charakterystyczne dla nich zakresy promieniowania elektromagnetycznego (długość fali lub jej częstotliwość). 2. Uzasadnij w kilku zdaniach do czego służą metody spektroskopowe w chemii. 3. Fala elektromagnetyczna jest opisana wartością liczby falowej υ = 4000 cm -1 ; wyraź długość tej fali elektromagnetycznej w µm. 4. Która z metod spektroskopowych wykorzystuje skalę opartą o jednostki [ppm] (part per milion)? Jak zdefiniowana jest ta jednostka? 5. W spektroskopii NMR, w celu zarejestrowania widm 1 H lub 13 C dodawany jest do próbki wzorzec potrzebny do kalibracji widma. Jaki związek używany jest do tego celu? 6. Oblicz jaką absorbancję posiada roztwór o stężeniu c = 0.1 mol/l badany w kuwecie o grubości 2 cm; współczynnik ekstynkcji dla badanej substancji wynosi E = 350. 7. Czym jest koło barw? Co można z niego wyczytać? Które z metod spektroskopowych wykorzystują koło barw i w jakim celu? 8. W której z metod spektroskopowych stosuje się elektromagnes, w którym wykorzystywane jest zjawisko nadprzewodnictwa prądu? Wyjaśnij krótko na czym polega nadprzewodnictwo prądu? W jakich warunkach występuje to zjawisko?
Wykład nr 6 1) Do zobojętnienia 20 g Ba(OH) 2 zużyto 5 cm 3 roztworu kwasu azotowego(v). Oblicz stężenie molowe tego kwasu. 2) Oblicz stężenie jonów wodorowych w 0,001 mol/dm 3 roztworze kwasu etanowego (octowego) wiedząc, że stała dysocjacji kwasowej tego związku wynosi 1,8 x 10-5. 3) Stopień dysocjacji 0,001 mol/dm 3 roztworu chlorowodoru w etanolu wynosi 60%. Jakie jest stężenie jonów wodorowych w tym roztworze? 4) Pewien jednozasadowy kwas w roztworze o stężeniu 0,01 mol/dm 3 jest zdysocjowany w 0,18%. Jaka jest stała dysocjacji tego kwasu? 5) Na podstawie teorii Pearsona określ czy zachodzą przedstawione poniżej reakcje oraz napisz ich równania: LiF + AgBr, CsF + LaCl 3 6) Jaką rolę pełni azotan(v) potasu w: a) teorii Arrheniusa, b) teorii Bronsteda- Lowry ego, c) teorii rozpuszczalnikowej? 7) Na podstawie teorii Bronsteda-Lowry ego określ, który z podanych niżej kwasów jest w wodzie najmocniejszy, a który najsłabszy: HBr, HCl, HJ czy HNO 3. 8) Wytłumacz, czym jest według teorii Lewisa trifluorek boru. 9) Na podstawie teorii Bronsteda-Lowry ego wytłumacz czym jest jon żelaza (III) powstający w wyniku rozpuszczenia odpowiedniej soli w wodzie. 10) Czy amoniak NH 3 może być kwasem? Odpowiedź możliwie dokładnie uzasadnij.
11) Uzupełnij równania podanych niżej reakcji lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. UWAGA: wszystkie reakcje przebiegają w środowisku wodnym. Jeśli istnieje taka potrzeba, to do substratów można dopisać stosowną liczbę cząsteczek wody CaCl 2 + H 3 PO 4 NaCl + Mg(NO 3 ) 2 Al(OH) 3 + KOH H 2 SO 4 + BaCl 2 Ba(OH) 2 + NH 4 Cl Ca(OH) 2 + SO 2 HCOOH + MgO P 4 O 10 + KOH CaCO 3 + HNO 3 KCl + AgNO 3 MgO + H 2 SO 4 Zn(OH) 2 + H 3 PO 4 HCl + Sr(OH) 2 N 2 O 4 + NaOH Na 2 O + N 2 O 3 AgCl + NH 3 CH 3 COOH +Cu(OH) 2 Ba(OH) 2 + Al 2 O 3