Makroekonomia wprowadzenie Produkt i dochód narodowy
Wprowadzenie Definicjamakroekonomii Główneproblemymakroekonomiczne Problemagregacji
Wzrostarozwójgospodarczy Wzrostgospodarczyrozumianyjestjakozwiększeniesię poziomuprodukcjidóbriusługwczasie,najczęściej mierzonyjeststopąwzrosturealnegoproduktukrajowego brutto(pkb).
Wzrostarozwójgospodarczy Jakoważnywyznacznikpoziomurozwoju,uznajesię jakośćżycia,którąmożnaokreślićprzypomocy wieluwskaźnikównp.poziomuedukacjii analfabetyzmu,długościżycia,ilościspożywanych przezludzikaloriiitd.wtensposóbróżnica pomiędzyrozwojemgospodarczym,czylipojęciem wcześniejstricteekonomicznym,aogólnie rozwojemludzkości,rozumianymjakoproces postępuludzkości,zaczęłasięzacierać.
Wzrostarozwójgospodarczy Rozwójgospodarczyjestzatempojęciemszerokim, podktórymrozumiesięnietylkotrwaływzrost wielkościprodukcji,aletakżeprocesprzemianw sferachkultury,polityki,technologii,czyinstytucji, któremająistotnywpływnagospodarkę.
Metodyobliczaniaproduktu krajowegobrutto Cotojestproduktkrajowybrutto? Modelruchuokrężnegowgospodarce
Model ruchu okrężnego w gospodarce
Modelruchuokrężnegow gospodarce wnioski 1. Analizowane grupy podmiotów są od siebie ściśle uzależnione. 2. Rozmiar działalności gospodarczej można mierzyć w różny sposób: albo mierząc strumienie pieniężne występujące w gospodarce, czyli strumień wydatków na dobra i usługi oraz strumień dochodów czynników produkcji, albo mierząc strumienie rzeczowe, czyli strumienie wytwarzanych dóbr i usług. 3. Wszystkie metody pomiaru muszą dać jednakowy rezultat.
Model ruchu okrężnego w gospodarce Wydatki na dobra i usługi Przedsiębiorstwa I Im G T Ex S Sektor bankowy Państwo Zagranica Im I G T Ex S Gospodarstwa domowe Dochody czynników produkcji
Produktnarodowybrutto Produktnarodowybrutto(PNB)jestmiarąłącznychdochodów osiąganychprzezobywatelidanegokraju,niezależnieodmiejsca świadczeniausługprzezczynnikiprodukcji.pnbjestrównypkb powiększonemuodochodynettoztytułuwłasnościzagranicą. PNBwcenachczynnikówprodukcji=PKBwcenachczynników produkcji+dochodynettoztytułuwłasnościzagranicą.
Dochódnarodowy ZarównoPKB,jakiPNBsąmiaramiprodukcjiuwzględniającymi inwestycjebrutto.miarąprodukcjiuwzględniającąinwestycje nettojestproduktnarodowynetto(pnn),nazywanyrównież dochodemnarodowym,któryoznaczanyjestzwyklesymbolemy. JestonróżnicąmiędzyPNBaamortyzacją. PNNwcenachczynnikówprodukcji=dochódnarodowy(Y)=PNB wcenachczynnikówprodukcji amortyzacja.
PKB ListapaństwwedługnominalnegoPKB
PKBadobrobyt Chociaż wzrost gospodarczy nie jest wystarczającym symptomem rozwoju ekonomicznego, to wciąż jednym z najpopularniejszych wskaźników określających stopień rozwoju gospodarczego danego państwa jest poziom PKB lub PNB per capita (na jednego mieszkańca).
PKB ListapaństwwedługPKBpercapita
PKBrealnyanominalny DeflatorPKB
PKBiPNBjakomiarypoziomy rozwojugospodarczego PKBpercapita PNBpercapita PKBPolski: 1415362mlnPLN(2010r.,GUS) 469440mlnUSD(2010r.,WB) percapita12293usd(percapita2010r.,wb) Polska
PKBadobrobyt BankŚwiatowypodzieliłgospodarki,zewzględunawysokość PNBpercapita(atlasmethod),naczterypodstawowegrupy: krajeowysokimdochodzie,gdziew2010rokuprodukt narodowynettoliczonynagłowęmieszkańcawyniósłco najmniej12,276dolarówamerykańskich; krajeośrednio wysokimdochodzie(pnbpercapitaw przedziale$3,976 $12,275); krajeośrednio niskimdochodzie(pnbpercapitawprzedziale $1,006 $3,975); krajeoniskimdochodzie(pnbpercapitaniższeo$1005). (WorldBank2010)
PKBadobrobyt PNB per capita w Polsce w roku 2010 wyniósł 12 440 USD, zatem polska gospodarka znajduję się w gronie państw o wysokim dochodzie.
PKBadobrobyt W państwach biedniejszych niż Polska w 2009 roku mieszkało na świecie prawie 5,7 mld ludzi.
PKBadobrobyt Przedstawiona powyżej poziom PNB per capita nie uwzględnia faktu, że w krajach biedniejszych, koszty życia są niższe. Żeby porównania w skali międzynarodowej były bardziej miarodajne, poziom produkcji na głowę mieszkańca koryguje się o parytet siły nabywczej (purchasing-power parity, PPP). Lista państw
PKBadobrobyt Porównując nominalną wartość PKB per capita, dochód na głowę mieszkańca Polski w 2009 roku był ponad czterokrotnie niższy niż w Stanach Zjednoczonych. Uwzględniając parytet siły nabywczej waluty, jedynie 2,5 razy.
KrytykaPKB nieuwzględnia szarejstrefy, nieuwzględniaprodukcjigospodarstwdomowych przeznaczanejnawłasnepotrzebyorazpracywolontariuszy, nieuwzględniawartościczasuwolnego, nieujmujetzw.efektówzewnętrznych, uwzględniaprodukcjętzw."antydóbr", jesttymwiększyimwięcejwydajesięnazbrojenia,choć zdaniemniektórychekonomistówwydatkitakienie zaspokajająpotrzebspołeczeństwa niepokazujejakościinstytucji, dotyczytylkodochodówaniemajątku,
Wskaźnikirozwoju Wskaźnik Rozwoju Społecznego (ang. Human Development Index, HDI) syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społecznoekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów. System ten wprowadzony został przez ONZ dla celów porównań międzynarodowych. Wskaźnik został opracowany w roku 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa oraz indyjskiego Amartya Sena.
WskaźnikRozwojuSpołecznego WskaźnikHDIoceniakrajenatrzechpłaszczyznach: długieizdrowe życie, wiedza i dostatnistandardżycia.odroku2010doich pomiarusłużąnastępującewskaźniki: oczekiwanadługośćżycia, średnialiczbalatedukacjiotrzymanejprzezmieszkańcówwwieku 25latistarszych, oczekiwanaliczbalatedukacjidladziecirozpoczynającychproces kształcenia, dochódnarodowypercapitawusd,liczonywedługparytetu nabywczegowaluty.
WskaźnikRozwojuSpołecznego Według wskaźnika HDI Polska należy do grupy 47 krajów bardzo rozwiniętych. Lista państw
Wzrostgospodarczy mierniki Stopawzrostuprodukcjimiędzydwomaokresamimożna zdefiniowaćjakostosunekprzyrostuprodukcjimiędzytymi okresamidopoziomuprodukcjiwokresiewyjściowym. g=δy/y0=y1 Y0/Y0 g stopa(tempo)wzrostuprodukcji;yo wartość produkcji(mierzonejpkbbądźteżdochodem narodowym)wokresiewyjściowym,y1 wartość produkcjiwokresiekońcowym;δy przyrostprodukcji międzyokresemkońcowymaokresemwyjściowym.
Głównestanowiskateoretyczne Ujęciepodażowe rozwiniętenagruncieneoklasycznejteorii ekonomii,kierunkuteoretycznegoukształtowanegonaprzełomie XIXiXXwieku,główniezasprawąAlfredaMarshallai ArthuraPigou. Ujęciepopytowe ujęciepopytowedeterminantówdochodu narodowegozostałorozwiniętewlatachtrzydziestychxxwieku przezjohnamaynardakeynesa.keynesodrzuciłtwierdzenie, żemechanizmyrynkowegwarantująpełnewykorzystanie czynnikówprodukcji.
Ujęciepodażowe Naczelnaideaujęciapodażowegojestnastępująca:produkcjaw gospodarcezależyodzdolnościwytwórczychgospodarki,awięc możliwościkreowaniapodażydóbr.rozmiaryzdolności wytwórczychgospodarkiwyznaczapoziomdochodunarodowego wgospodarce,awzrostzdolnościwytwórczychdecydujeo wielkościprzyrostudochodunarodowego.
Ujęcie podażowe
Długookresowywzrostgospodarczy Wzrostzdolnościwytwórczychdecydujeowzrościeprodukcji (dochodunarodowego)wdługimokresie. Zdolnościwytwórczegospodarkiizwiązanaznimiprodukcja potencjalnazależąoddwóchczynników: 1)wielkościzasobówczynnikówprodukcjiistniejącychw gospodarce, 2)efektywnościwykorzystaniatychczynników.
Ujęciepopytowe WedługKeynesa,dosyćczęstąsytuacjąwgospodarcerynkowejjest niepełnewykorzystanieczynnikówprodukcji.wzwiązkuztym produkcjawgospodarcerynkowejwyznaczonajestnieprzez rozmiaryzdolnościwytwórczychistniejącychwgospodarce,lecz przezstopieńichwykorzystania.produkcja(dochódnarodowy) faktyczniewytwarzanawgospodarcezależyodłącznego (globalnego)popytunadobra.
Ujęcie popytowe
Jak świat się rozwijał 1000 1500 1820 1870 1913 1950 1973 1998 Europa Zachodnia 400 774 1 232 1 974 3 473 4 594 11 534 17 921 Zachód pozaeuropejski 400 400 1 201 2 431 5 257 9 288 16 172 26 146 Japonia 425 500 669 737 1 387 1 926 11 439 20 413 Azja (bez Japonii) 450 572 575 543 640 635 1 231 2 936 Ameryka Łacińska 400 416 665 698 1 511 2 554 4 531 5 795 Europa Wschodnia oraz byłe kraje ZSRR 400 483 667 917 1 501 2 601 5 729 4 354 Afryka 416 400 418 444 585 852 1 365 1 368 Świat 435 565 667 867 1 510 2 114 4 104 5 709 1.1:1 2:1 3:1 5:1 9:1 15:1 13:1 19:1 Dysproporcje w dochodach Poziom PKB Per Capita (dolar międzynarodowy z 1990 roku) oraz dysproporcje w dochodach między najbogatszymi i najbiedniejszymi państwami, na świecie oraz w głównych regionach w latach 1000-1998.
Jak świat się rozwijał 1000 1500 1500 1820 1820 70 1870 1913 1913 50 1950 73 1973-98 0,13 0,15 0,95 1,32 0,76 4,08 1,78 0 0,34 1,42 1,81 1,55 2,44 1,94 Japoni a 0,03 0,09 0,19 1,48 0,89 8,05 2,34 Az ja (be z Japon ii) 0,05 0-0,11 0,38-0,02 2,92 3,54 Ame ryka Łacińsk a 0,01 0,15 0,1 1,81 1,42 2,52 0,99 Europa W sch odn ia oraz był e k raje ZSRR 0,04 0,1 0,64 1,15 1,5 3,49-1,1 Afryk a -0,01 0,01 0,12 0,64 1,02 2,07 0,01 Świat 0,05 0,05 0,53 1,3 0,91 2,93 1,33 Eu ropa Zachodni a Zach ód poz ae urope jsk i* Średni roczny procentowy wzrost PKB Per Capita na świecie oraz w głównych regionach w latach 1000-1998.
Przykłady państw rozwijających się