Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego i społecznego Dr Monika Grabowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

2 Z czym kojarzy się Dobrobyt? Bogactwo Dostatek Majętność Posiadanie Sukces Wysoka jakość życia Zamożność Błogostan Dobry stan zdrowia Pomyślność Powodzenie Szczęście Zadowolenie Zasobność Ocena poziomu dobrego samopoczucia z dostępnych warunków gospodarczych, kulturowych, środowiskowych i politycznych

3 Dobrobyt Gospodarczy Określa w jakim stopniu ludzie zaspakajają swoje potrzeby Zależy od wzrostu gospodarczego, wielkości produkcji Majątek Aspekt ilościowy Dobrobyt Społeczny Określa w jakim stopniu ludzie zaspakajają swoje potrzeby Zależy od rozwoju gospodarczego Oświata Kultura Bezpieczeństwo Opieka zdrowotna Ochrona środowiska Aspekt jakościowy

4 Jak mierzyć? ONZ w latach 50-tych stworzył obecny system liczenia wzrostu gospodarczego SNA - System of National Account System rachunków narodowych Najważniejszy miernik tego systemu to Produkt Krajowy Brutto PKB

5 PKB Pieniężny miernik produkcji wytworzonej na terenie kraju przez obywateli danego kraju i obcokrajowców w określonym czasie (rok) Suma wartości wszystkich, nowych wyprodukowanych dóbr i usług finalnych

6 Inne mierniki systemu SNA: PNB Produkt Narodowy Brutto PNN Produkt Narodowy Netto DN Dochód Narodowy DO Dochody Osobiste DOD Dochody Osobiste Do Dyspozycji Ujęcie: Nominalne w cenach bieżących Realne w cenach stałych Dynamika wzrostu gospodarczego - informuje, o ile procentowo zmieniła się sytuacja gospodarcza danego kraju w porównaniu do innego okresu (roku poprzedniego)

7 Tempo wzrostu gospodarczego w Polsce w latach

8 Do porównań międzynarodowych PKB PER CAPITA To realny PKB podzielony przez liczbę ludności kraju PKB (realny) przypadający na 1 mieszkańca w dolarach ($) Euro (dla UE)

9 Międzynarodowy Fundusz Walutowy 2013 r. Lp. Państwo PKP per capita w USD (wg. PPP) 1. Katar Luxemburg Singapur Brunei Kuwejt Norwegia ZEA San Marino Szwajcaria Stany Zjednoczone Polska Burundi Malawi Dem. Rep. Konga Rep. Środkowoafryk. 604

10 PKB per capita (wg. PPP Parytetu Siły Nabywczej)

11 Według Eurostatu wartości PKB per capita, w krajach UE kształtowały się pomiędzy 45% (w Bułgarii) a 274% (w Luksemburgu) w 2012 r. Kraje o najwyższych wartościach PKB per capita: 1. Luksemburg (274%) 2. Niderlandy (131%) 3. Austria (129%) Znacznie poniżej przeciętnej unijnej PKB per capita: 1. Bułgaria (45%) 4. Litwa 62% 2. Rumunia (49%) 5. Polska 65% 3. Łotwa (58%)

12 PKB per capita w UE 2012 r.

13 Wady PKB PKB nie uwzględnia: 1. Wartości czasu wolnego 2. Pracy wykonywanej na własny użytek przez gospodarstwa domowe 3. Samozaopatrzenia produkcja własna, która nie trafia na rynek 4. Zanieczyszczenia środowiska efekty zewnętrzne działalności gospodarczej 5. Nierówności społecznych w rozkładzie dochodu PKB wlicza: 1. Produkcję antydóbr alkohol, tytoń, broń (wpływa na wzrost uciążliwości i zmniejsza dobrobyt; wydłużenie czasu dojazdu do pracy, korki drogowe, hałas, wzrost wydatków na administrację, policję, więziennictwo)

14 Alternatywne mierniki dla PKB 1. DEN Dobrobyt Ekonomiczny Netto 2. HDI - Human Development Index, Wskaźnik Rozwoju Społecznego 3. ISEW - Index of Sustainable Economic Welfare, Trwały Dobrobyt Ekonomiczny 4. Współczynnik Giniego miara nierówności rozkładu dochodów 5. GNH Gross National Happiness, Szczęście Narodowe Brutto

15 Wskaźnik Rozwoju Społecznego (Human Development Index, HDI) Wprowadzony w 1990 r. przez ONZ dla celów porównań międzynarodowych Miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów Opracowany przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa oraz indyjskiego Amartya Sena

16 Do pomiaru HDI służą następujące wskaźniki: 1. oczekiwana długość życia 2. średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych 3. oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia 4. PKB per capita w USD

17 Podział państw wg. HDI (0-1) 1. państwa bardzo wysoko rozwinięte 0,8-1,0 2. państwa wysoko rozwinięte 0,7-0,8 3. państwa średnio rozwinięte 0,5-0,7 4. państwa słabo rozwinięte 0,0-0,5

18 Human Development Report 2012 r. Miejsce Państwo HDI 1 Norwegia 0,943 b. wysoko rozwinięte 2 Australia 0,929 3 Holandia 0,910 4 USA 0,910 5 Nowa Zelandia 0, Polska 0, Barbados 0,793 end 94 Tunezja 0,698 Kraje wysoko rozwinięte, end 141 Bhutan 0,522 Kraje średnio rozwinięte, end 187 Dem. Rep. Konga 0,286 Kraje słabo rozwinięte, end

19

20 Szczęście Narodowe Brutto

21 Gdzie obowiązuje Szczęście Narodowe Brutto?

22 Kto to???

23 W 1971 roku Bhutan odrzucił założenie, że podstawowym miernikiem rozwoju jest PKB Zaproponował nowe, inne podejście do rozwoju, mierzące dobrobyt poprzez poziom szczęścia Wskaźnik GNH (Gross National Happiness) Poczucie szczęścia powinno być ważniejsze niż wzrost gospodarczy Troska o środowisko naturalne i szczęście ludzi

24 Nieformalne wskaźniki pomiaru wzrostu gospodarczego??????

25 INDEKS BIG MACA Co burgery mówią o gospodarce?

26 Indeks siły nabywczej Został opracowany w 1986 roku przez The Economist Uproszczona metoda szacowania wartości poszczególnych walut Informuje czy waluta jest przewartościowana czy niedowartościowana względem USD Wykorzystuje koszyk dóbr zawierający tylko jedną pozycję: kanapkę Big Mac towar występujący w wielu krajach w tej samej postaci Zestawienie porównujące siłę nabywczą walut z ponad 100 krajów

27 Kraje w których Big Mac jest najdroższy Cena Big Maca w USD Norwegia 7,76 Szwajcaria 6,83 Wenezuela 6,82 Szwecja 5,95 Brazylia 5,86 Strefa Euro 4,95 USA 4,80 Polska 3,00 Kraje w których Big Mac jest najtańszy Ukraina 1,63 Indie 1,75 RPA 2,33 Egipt 2,37 Malezja 2,41 Indonezja 2,43

28

29

30 Indeks

31 Co oferuje IKEA? Główna zasada sieci IKEA: dostarczenie jak najszerszej gamy produktów, po jak najniższych cenach w danym kraju, biorąc pod uwagę koszty działalności

32 Portal biznesowy Slon.ru porównał ceny produktów w 30 krajach (Ikea ma swoje sklepy w 38 krajach na świecie) Koszyk dóbr z IKEI zawierał 30 takich samych produktów Indeks Ikea pokazuje koszty zestawu w USD Informuje, w którym kraju najtaniej prowadzi się biznes wg. IKEI

33 Kraje najtańsze wg. Indeksu IKEA Polska Czechy Rumunia Cena za koszyk dóbr z IKEA 3,2 tys. USD 3,3 tys. USD 3,4 tys. USD Kraje najdroższe wg. Indeksu IKEA Australia Japonia Rosja Islandia Izrael Chiny Cena za koszyk dóbr z IKEA 5,5 tys. USD 5,0 tys. USD 4,8 tys. USD 4,7 tys. USD 4,4 tys. USD 4,3 tys. USD

34 Warsztaty: IDEALNY MIERNIK DOBROBYTU 1. Jak ulepszyć obecnie obowiązujące mierniki gospodarcze? 2. Jak mierzyć wartość gospodarki, żeby uwzględnić aspekty zarówno gospodarcze, jak i społeczne?