WPŁYW METODY DOBREGO STARTU NA ROZWÓJ POZNAWCZY, EMOCJINALNY, SPOLECZNY I RUCHOWY DZIECI Przygotowały: mgr Julita Śmigielska i Ewa Stelmach Oryginalna metoda została opracowana w latach 40-tych we Francji przez fizjoterapeutkę Théa Bugnet i nosi nazwę Le Bon Départ czyli dobry odjazd, start, odlot. Nazwa miała wskazywać na możliwość zastosowania jej w przygotowaniu dzieci do nauki czytania i pisania. Do polskich warunków dostosowała tę metodę pani profesor Marta Bogdanowicz. W ciągu kilkudziesięciu lat opracowała Metodę Dobrego Startu (MDS) jako całość oraz jej modyfikacje. Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych i motorycznych, oraz współdziałania między tymi funkcjami, czyli integracji percepcyjno- motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw czytania i pisania. Podstawę zajęć prowadzonych MDS stanowi piosenka, której tekst służy do ćwiczeń rozwijających mowę, melodia zaś do wykonywania ćwiczeń w rytm tej piosenki i ćwiczeń ruchowych na instrumentach muzycznych, woreczkach i tackach wypełnionych kaszą oraz wielozmysłowego uczenia się i odtwarzania różnymi technikami figur geometrycznych i liter. Metoda ta wpływa niezwykle twórczo na dzieci i wymaga tego samego od prowadzącego zajęcia. MDS rozwija komunikację zarówno językową (mowę, czytanie, pisanie), jak i niejęzykową przez co jest użyteczna w terapii logopedycznej. Dla logopedy MDS odgrywa dużą rolę w kształtowaniu kompetencji językowej zarówno w aspekcie odbioru, jak i budowania wypowiedzi, jest zatem skuteczna w pracy z dziećmi zarówno z grupy ryzyka dysleksji jak i osób z opóźnionym rozwojem psychoruchowym. Prowadzone ćwiczenia pozwalają dzieciom uniknąć niepowodzeń szkolnych lub całkowicie je eliminują. Dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym poprzez prowadzone ćwiczenia rozwijają aktywność umysłową, usprawniają psychomotorykę, a tym samym lepiej funkcjonują w środowisku rówieśniczym i szkolnym. MDS ma również aspekt diagnostyczny. Na podstawie obserwacji dziecka, analizy trudności występujących przy wykonywaniu ćwiczeń oraz popełnianych błędów pozwala wnioskować o ich przyczynach - o rodzaju i głębokości zaburzeń. MDS można i należy wykorzystywać do pracy z dziećmi o prawidłowym rozwoju (w celu stymulowania ich rozwoju) tak jak i z dziećmi z zaburzonym
rozwojem (w celu terapii zaburzeń rozwojowych). Służą temu następujące formy MDS: 1. Piosenki do rysowania - do wspierania rozwoju młodszych dzieci (od 4 roku życia) oraz starszych z opóźnionym rozwojem. 2. Piosenki i znaki - dla uczniów klas 0 i I oraz dzieci z tzw. ryzyka dysleksji, w celu przygotowania ich do nauki czytania i pisania w okresie poprzedzającym naukę liter. 3.Piosenki i litery - dla uczniów rozpoczynających naukę czytania i pisania w klasie 0 i I oraz dla uczniów dyslektycznych. Wszystkie te formy MDS nawzajem się uzupełniają, stanowiąc kolejne etapy pracy, początkowo na materiale nieliterowym, następnie na materiale liter drukowanych i pisanych. Zajęcia MDS mogą być prowadzone w grupie i indywidualnie. Podczas zajęć grupowych można pracować także indywidualnie z dzieckiem o poważniejszych zaburzeniach rozwoju, od czasu do czasu umożliwiając mu włączenie się do zabawy. Metoda ta oddziałuje korzystnie na procesy emocjonalne i zachowania społeczne dzieci. MDS jest coraz szerzej stosowana w terapii dzieci z uogólnionymi i głębszymi zaburzeniami takimi jak: autyzm, porażenie mózgowe czy niepełnosprawność intelektualna. Metodę tę często stosuje się w połączeniu z Metodą Ruchu Rozwijającego (MRR) Weroniki Sherborne. MDS rozwija głównie funkcje poznawcze i ruchowe, zaś MRR wspomaga głównie rozwój emocjonalny, społeczny i motoryczny. Praca Metodą Dobrego Startu wymaga zarówno od prowadzącego jak i od dzieci dużych pokładów energii, ale nie ma nic równie motywującego i satysfakcjonującego od myśli, że nawet przy najcięższej pracy zawsze będzie towarzyszyć nam piosenka! MDS wspomagania rozwój psychomotoryczny dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, wzorów literopodobnych, liter i znaków matematycznych. Realizacja tego założenia odbywa się poprzez rozwijanie funkcji, które biorą udział w uczeniu się czytania i pisania (poznawczych: wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych i ruchowych) oraz ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej). Inne cele to kształtowanie lateralizacji, świadomości schematu ciała (jego części oraz lewej i prawej strony) i przestrzeni. W Metodzie Dobrego Startu wyodrębnia się trzy podstawowe rodzaje ćwiczeń: - ćwiczenia ruchowe usprawniają analizator kinestetyczno ruchowy,
- ćwiczenia ruchowo słuchowe angażują dwa analizatory : kinestetyczno ruchowy i słuchowy, - ćwiczenia ruchowo słuchowo- wzrokowe kształcą zaś trzy analizatory: kinestetyczno ruchowy, słuchowy i wzrokowy. Zajęcia prowadzone Metodą Dobrego Startu przebiegają zawsze wg stałego schematu: zajęcia wprowadzające, zajęcia właściwe, zakończenia zajęć. Pomoce do zajęć: 1. Zajęcia wprowadzające: obrazek objaśniający treść piosenki, konkretne przedmioty związane z treścią piosenki. 2. Ćwiczenia ruchowo- słuchowe: sznurki, gumki, szarfy, wstążki, balony, chusteczki, gazety, woreczki, wałeczki wypełnione kaszą, ziarnem, grochem, instrumenty muzyczne lub plastikowe butelki, kubki z gumką recepturową, 3. Ćwiczenia ruchowo-słuchowo- wzrokowe: wzór (figura lub litera) narysowany grubym mazakiem na kartce lud wykonany inna techniką np. naklejony materiał o wyrazistej fakturze, tasiemka, sznurowadło, plastelina, taca z kaszą manną, papier pakowy, kartka bloku rysunkowego formatu A-4 oraz zeszyt czysty, w linie powiększone i zwykłe, narzędzia do pisania: mazaki różnej grubości, kredki woskowe, pędzle grube i cienkie, długopis, karty do ćwiczeń. Zajęcia wprowadzające Przygotowaniem do właściwych ćwiczeń Metodą Dobrego Startu są ćwiczenia orientacyjno porządkowe, np.: marsz przy muzyce lub zbiórka w dwuszeregu, ćwiczenia o charakterze "musztry, takie jak przyjmowanie postawy baczność, spocznij, z wysunięciem nogi, zwrot w lewo, ćwiczenia orientacji w lewej i prawej stronie ciała. Ćwiczenia te stwarzają okazję do utrwalania
koncentracji uwagi i orientacji ciała i przestrzeni, odróżniania kierunków: góra- dół, nad- pod, obok, dookoła, różne sposoby powitania, np. poprzez podanie rąk, salutowanie, powitanie paluszków, czyli zestawienie odpowiadających sobie palców prawej i lewej ręki lub dwóch witających się osób. Ćwiczenia polegające na słuchaniu piosenki odtwarzanej z magnetofonu (dziecko w pozycji siedzącej). Rozmowa nt. piosenki, wyjaśnienie niezrozumiałych słów, oglądanie ilustracji potrzebnych do zajęć. Słuchając odpowiedzi zwracamy uwagę sposób wypowiadania się dzieci, prawidłowe formułowanie wypowiedzi, poprawność wymowy. Rozmowa z dziećmi stwarza okazję do ćwiczenia słuchu fonematycznego. Zajęcia właściwe Ćwiczenia ruchowe Ćwiczenia ruchowe stanowią pierwszy etap ćwiczeń właściwych w każdym z zajęć prowadzonych Metodą Dobrego Startu. Ćwiczenia te to zabawa ruchowa, która ma charakter usprawniający i relaksujący. Wykonuje się je w postawie stojącej, dzieci stoją w kręgu na środku sali. W czasie zabawy dzieci wykonują ruchy całymi kończynami, dłońmi, stopami, palcami, odtwarzając np. lot ptaka, nawijanie wełny na kłębek, kopanie piłki, grę na różnych instrumentach. W czasie ćwiczeń ruchowych zaczynamy od kształcenia ruchów całego ciała (tzw. motoryka duża) a następnie prowadzimy usprawnianie ruchów rąk (tzw. motoryka mała). Przechodzimy od ćwiczenia ruchów globalnych do precyzyjnych (cała kończyna, dłoń, palce). Najpierw wykonujemy ćwiczenia jedną kończyną, następnie podnosimy stopień trudności zadania i wykonujemy je obiema rękami, co kształci koordynację ruchów kończyn. Stosujemy też ruchy szybkie i powolne. Oprócz ćwiczeń usprawniających precyzję i koordynację ruchów, wprowadzamy też ćwiczenia ruchowe o charakterze relaksacyjnym. Ich celem jest zmniejszanie nadmiernego napięcia mięśniowego i ukazanie dziecku możliwości świadomego regulowania poziomu napięcia mięśniowego, za pomocą prostych ćwiczeń relaksacji aktywnej. Do ćwiczeń ruchowych wprowadzamy też elementy kształcące i utrwalające orientację w schemacie ciała i przestrzeni. Wśród ćwiczeń ruchowych można wyróżnić ćwiczenia usprawniające ruchy rąk, jak naśladowanie różnych modeli układania i zestawiania dłoni i palców, np. figa, pstrykanie palcami, zestawienie dłoni i palców naśladujących dzwonek, zabawę w odszukiwanie "brakującego palca. Podobną formą zajęć są zabawy paluszkowe: idzie rak, idzie kominiarz po drabinie, kosi, kosi łapki, bawimy się paluszkami, powitanie paluszków, które polegają na wykonywaniu ruchów palcami i dłońmi wraz z wypowiadaniem rytmicznego wierszyka. Do ćwiczeń ruchowych możemy też wplatać ćwiczenia ortofoniczne.
Ćwiczenia ruchowe maja na celu usprawnianie czynności analizatora kinestetyczno ruchowego, a zatem kształcą motorykę i jednocześnie rozwijają orientację w schemacie ciała i przestrzeni. Ćwiczenia ruchowo słuchowe Zasadnicze ćwiczenia ruchowo słuchowe to rytmiczne ćwiczenia pięści, dłoni, palców na wałeczkach lub woreczkach z piaskiem, ziarnem. Odbywają się one w pozycji siedzącej. Układ ręki przy wykonywaniu ćwiczeń jest następujący: przedramię oparte o stół, pięść, dłoń lub palce oparte na wałeczku. Podczas ćwiczeń dzieci uderzają (pięścią, dłonią lub opuszkami zgiętych palców) w wałeczek, wystukując w ten sposób rytm śpiewanej piosenki. Dzieci śpiewając piosenkę mogą wykonywać na wałeczkach rytmiczne ruchy - pięścią, - dłonią (wewnętrzną strona dłoni, zewnętrzną stroną dłoni, brzegiem dłoni), - palcami (jednym palcem, dwoma palcami, kolejno wszystkimi palcami). Najpierw stosujemy ćwiczenia obejmujące ruchy jednej ręki, zaczynając od ręki dominującej, następnie ćwiczenia obu rąk. Podczas ćwiczeń przy użyciu obu rąk ich układ może być prosty: ręce ułożone są równolegle obok siebie lub skrzyżowany: ręce złożone na krzyż. Ruchy rąk mogą być wykonywane jednocześnie, obie ręce pracują razem, lub sukcesywnie, gdy ręce uderzają w wałeczek kolejno, na przemian jedna po drugiej. Ćwiczenia wykonywane są początkowo na wałeczku w tym samym miejscu, bez przemieszczania w przestrzeni, potem w różnych układach przestrzennych. Wystukiwanie rytmu ma początkowo kierunek od lewej do prawej, w następnych ćwiczeniach od prawej do lewej, a wreszcie tam i z powrotem. Rytm można odtwarzać w ćwiczeniach w sposób zróżnicowany: z mniejszą lub z większą siłą. Rytmy mogą przyjmować różne formy: naciskania, uderzania, głaskania wałeczka. Dzieci też mogą uderzać na przemian wałeczek i powierzchnię stołu, wystukiwać rytm na wałeczku na zmianę: raz pięścią, raz dłonią. Po zakończeniu cyklu ćwiczeń na woreczkach i wałeczkach, kształcących m.in. precyzję ruchów rąk i koordynację, można przejść do ćwiczeń ruchów całego ciała, powiązanych ze śpiewaną jednocześnie piosenką. Ćwiczenia ruchowo słuchowe kształcą precyzję i elastyczność ruchów, koordynację ruchów obu rąk, usprawniają więc funkcjonowanie analizatora kinestetyczno ruchowego. Ze względu na udział elementu muzycznego i rytmicznego rozwijają percepcję słuchową, poczucie rytmu, zatem aktywizują czynność analizatora słuchowego. Ćwiczenia ruchowe- słuchowo- wzrokowe Są zasadniczą częścią Metody Dobrego Startu i występują podczas każdych kolejnych zajęć. Podstawę ćwiczeń stanowią wzory graficzne. Ćwiczenia polegają na odtwarzaniu ruchem (element ruchowy) wzorów graficznych
(element wzrokowy) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki (element słuchowy) i przebiegają wg ustalonego schematu. Etapy ćwiczeń ruchowo- słuchowo- wzrokowych: 1. Próba samodzielnego odtwarzania ruchem rytmu piosenki lub dobieranie wzoru do piosenki. Prowadzący przypomina tytuł piosenki, następnie proponuje, by każde dziecko spróbowało wyrazić ruchem rytm piosenki, np. klaskaniem, przytupywaniem, dowolnymi ruchami rąk i nóg. 2. Pokaz i omówienie wzoru, demonstracja ćwiczenia. 3.Utrwalanie wzoru i jego powiązania z piosenką wodzenie palcem po wzorze. 4. Odtwarzanie wzoru różnymi technikami: w powietrzu - ręką (odwzorowywanie z planszy, następnie z pamięci), na podłodze nogą, na powierzchni stołu lub podłogi palcem, na tackach z piaskiem lub kaszką palcem, na dużym arkuszu papieru (np. papieru pakowego, gumolitu) lub na tabliczkach kredą (węglem, kredkami świecowymi), na kartce papieru z bloku rysunkowego - pędzlem, ołówkiem, kredą lub w zeszycie bez liniatury ołówkiem, w liniaturze zeszytu ołówkiem (mazakiem, długopisem). Ćwiczenia ruchowo-słuchowe- wzrokowe mają największe znaczenie w Metodzie Dobrego Startu. Kształcą funkcje psychomotoryczne w sposób najbardziej wszechstronny. Ćwiczenia rozwijają percepcję wzrokową (analiza i synteza wzrokowa) poprzez analizowanie elementów wzoru i syntetyzowanie ich w czasie odtwarzania. Ćwiczenia kształcą koordynację wzrokowo ruchową w czasie odtwarzania wzorów graficznych za pomocą ruchów. Usprawniają motorykę kończyn: precyzję i koordynację ruchów (współdziałanie ręki i nogi). Ćwiczą też pamięć wzrokową, gdy dzieci odtwarzają z pamięci wzory graficzne o trudnej strukturze. Kształcą orientację przestrzenną ze względu na konieczność reprodukowania wzorów zorientowanych przestrzennie, a właściwie zlokalizowanych w przestrzeni, a ich elementów w strukturze wzoru. Utrwalają prawidłową orientację w przestrzeni. Ćwiczenia te rozwijają współdziałanie wszystkich trzech analizatorów, a więc kształcą koordynację ruchowo słuchowo- wzrokową, czyli integrację percepcyjno motoryczną.
Zakończenie zajęć Zajęcia można kończyć zabawą z piosenką, pląsami zuchowymi. Zajęcia mają charakter ćwiczeń wokalno- rytmicznych lub ćwiczeń słuchowo ruchowych. Zajęcia te jednocześnie dają odpoczynek, relaksują i rozładowują napięcie emocjonalne, powstałe w skutek zmęczenia serią intensywnych ćwiczeń, koniecznością dostosowania się do tempa pracy w grupie, do wymagań nauczyciela i wykonywania zadania na odpowiednim poziomie. LITERATURA: 1. M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka:, Metoda Dobrego Startu. Piosenki do rysowania. Gdańsk 2007 wydanie II. Wyd. Harmonia 2. M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka: Metoda Dobrego Startu. Piosenki do rysowania. Zestaw pomocy dydaktycznych. Wyd. Harmonia 3. M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka: Metoda Dobrego Startu. Piosenki do rysowania. Ćwiczenia. Wyd. Harmonia
Przykładowy scenariusze zajęć prowadzony z użyciem elementów Metody Dobrego Startu Temat: Opracowanie wzoru graficznego do piosenki pt.: Kolorowe kreski 2A CELE OPERACYJNE: DZIECKO: poznaje słowa i melodię piosenki Kolorowe kreski oraz wzór graficzny 2A, potrafi wczuć się w rytm i nastrój muzyki, ruchem oddać jej charakter, doskonali koordynację ruchowo- słuchowo-wzrokową, uderza rytmicznie w wałeczek zgodnie z poleceniem nauczyciela rysuje w powietrzu, na dywanie, na tackach z kaszą, na kartce A4, przetwarza obraz ruchowy na graficzny, maluje kreski poziome symbolizujące drogę marszu dzieci potrafi spokojnie w ciszy obejrzeć wszystkie prace plastyczne. POMOCE: tablica tematyczna z ilustracją z zestawu pomocy dydaktycznych Kolorowe kreski, po trzy paski różnej długości, woreczki, wzór graficzny do piosenki, tacka z kaszą, biała kartka A4, kredki niebieskie, magnetofon z płytą CD utw. 15. PRZEBIEG ZAJECIA: 1. Zajęcia wprowadzające: A) Ćwiczenia rozwijające orientację w schemacie ciała: Zabawa ruchowa z piosenką Na zielonej łące. Nauczyciel wydaje polecenia, a dzieci je powtarzają, wykonując odpowiednią czynność i naśladując prowadzącego również podczas słów raz, dwa, trzy. Uwaga, uwaga (x2) Ręce do przodu (x2) Ref: Na zielonej łące, raz, dwa, trzy Pasły się zające, raz dwa, trzy A to była pierwsza zwrotka, Teraz będzie druga zwrotka. Uwaga, uwaga (x2) Ręce do przodu (x2) Ref: Na zielonej.
Dzieci dobierają się parami, stoją twarzami do siebie. Jedno dziecko w parze zamyka oczy, drugie jest słoneczkiem, które promykami placami delikatnie dotknie głowy, ramion i rąk kolegi. Zmiana ról. Wykonywanie poleceń: popatrzcie do góry, podskoczcie jak najwyżej. Czy uda Wam się złapać promyk słońca? B) Rozmowa na temat obrazka pt. Kolorowe kreski Czy domyślacie się, jaką porę roku na nim przedstawiono? Ile łódek przedstawiono na obrazku? Ile łódek zostanie, gdy jedna odpłynie? C) Słuchanie piosenki pt. Kolorowe kreski (CD utw. 15) Kolorem niebieskim Rysuję trzy kreski. W niebieskim kolorze Maluję też morze. Jezioro zielone, biedronki czerwone, a promyk słoneczka, to żółta kreseczka. D) Rozmowa na temat piosenki: Co chce narysować dziecko, które je śpiewa? Jakie kredki będą mu potrzebne? (niebieska, zielona, czerwona, żółta) Co na rysunku będzie niebieskie? Co będzie zielone, a co czerwone? Jakiego koloru będzie promyk słońca? A co Wy najbardziej lubicie rysować? Jakich kolorów używacie do tego najchętniej? Dokończcie słowa piosenki: kolorem niebieskim rysuję (trzy kreski). W niebieskim kolorze maluję (też morze). Powtórzcie kilka razy: czerwone-zielone. Czy te wyrazy się rymują? Powtórzcie kilka razy: zielone żółte. Czy te wyrazy też się rymują? Posłuchajcie uważnie i powiedzcie, co to za słowa: je-zio-ro, sło-necz-ko, kre-secz-ka. 2. Zajęcia właściwe: A) Ćwiczenia ruchowe: Zabawa Malarz Każdy z Was jest artystą malarzem. Macie czarodziejskie niewidzialne farby i pędzle. Namalujcie nimi w powietrzu piękne obrazy, podobne do tego, o którym opowiadała piosenka B) Ćwiczenia ruchowo-słuchowe: Dzieci siedzą przy stoliku, gdzie przygotowane są woreczki (dwa mniejsze). Śpiewają piosenkę i wystukują rytm: rytmiczne uderzanie wewnętrzną stroną jednej dłoni w woreczek, powtarzanie zewnętrzną stroną dłoni; Powtarzanie ćwiczeń drugą dłonią;
C) Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe: Demonstracja wzoru, zestawienie go z obrazkiem umieszczonego na tablicy tematycznej, omówienie go. Wzór prezentowany jest jako znak opracowanej piosenki. Omówienie wzoru: Pokażcie na obrazku te elementy, które przypominają wzór. Czy linie wzoru stoją czy leżą? Jak nazywają się linie stojące? (pionowe) Z ilu linii skalda się wzór? Jakie są linie wzoru: jednakowe czy różne? Czym się różnią? Która z nich jest najdłuższa, a która najkrótsza? Demonstracja sposobu wykonania ćwiczenia wraz ze śpiewem piosenki; Linie Linie pionowe rysuje się od góry do dołu, Wzór rysuje się od linii najdłuższej do najkrótszej (od lewej strony do prawej) Ko/lo/rem// nie/bie/skim// Ry/su/ję// trzy/ kre/ski// W nie/bie/skim// ko/lo/rze// Ma/lu/ję// też/ mo/rze// Je/zio/ro// zie/lo/ne// Bie/dro/nki// cze/rwo/ne// a /pro/myk// sło/necz/ka// to/ żół/ta// kre/se/czka// Wykonanie ćwiczenia: rysowanie linii palcem na karcie ze wzorem rysowanie wraz ze śpiewem piosenki (dzieci wykonują zadanie indywidualne na planszach); Próby samodzielnego odtworzenia ruchem rytmu piosenki: kreślenie w powietrzu, rysowanie palcem po dywanie (dzieci jednocześnie śpiewają piosenkę). Układanie na stole trzech kresek z pasków papieru różnej długości, Odtworzenie wzoru piosenki na tackach z kaszą, próby samodzielnego śpiewania piosenki. Odtworzenie wzoru przy piosence Kolorowe kreski. Prace na kartkach A4 malowanie rysowanie kredką świecową na kartce z bloku w rytm śpiewanej melodii. Naklejanie po prawej stronie kartki konturów kredek kolorowanie ich na 4 kolory: niebieskie, zielone, czerwone, żółte. Organizacja wystawki prac. 3. Zajęcia końcowe: Ćwiczenia relaksacyjne i wyciszające: dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko kładzie się na brzuchu, drugie rysuje na plecach kolegi dowolny obrazek. Zmiana ról. Słuchanie spokojnej muzyki.
Przykładowy scenariusze zajęć prowadzony z użyciem elementów Metody Dobrego Startu Temat: Opracowanie wzoru graficznego do piosenki pt.: Dwie fale 1E CELE OPERACYJNE: DZIECKO: poznaje słowa i melodię piosenki Dwie fale oraz wzór graficzny 1E, potrafi wczuć się w rytm i nastrój muzyki, ruchem oddać jej charakter, potrafi wodzić palcem po wzorze z równoczesnym śpiewaniem piosenki, potrafi odtworzyć wzór przy pomocy pasków bibuły, doskonali koordynację ruchowo- słuchowo-wzrokową, zna i używa pojęć: fala, plaża, ryba, rybak, sztorm, potrafi naśladować szum fal, rysuje w powietrzu, na dywanie, na tackach z kaszą, na kartce A4, przetwarza obraz ruchowy na graficzny, samodzielnie maluje linie faliste symbolizujące fale morskie potrafi spokojnie w ciszy obejrzeć wszystkie prace plastyczne. POMOCE: tablica tematyczna z ilustracją z zestawu pomocy dydaktycznych Dwie fale, paski bibuły po dwie dla każdego dziecka, wzór graficzny do piosenki, tacka z kaszą, kartki A4, kredki niebieskie pastele, magnetofon z płytą CD utw. 14. PRZEBIEG ZAJECIA: Zajęcia wprowadzające: A) Ćwiczenia rozwijające orientację w schemacie ciała: - Ćwiczenia w utrwalaniu prawej i lewej strony ciała np.: - podaj mi lewą rękę - podnieś prawą nogę do góry - dotknij prawą ręką do lewego ucha - wskaż lewą ręką prawe oko - podnieś prawą rękę i lewą nogę - ręka lewa w bok, noga prawa do przodu - Dzieci siadają w kole, rysują fale: - ręką w powietrzu,
- nogą na podłodze - Dzieci układają podłodze dowolnym miejscu na podłodze z bibuły fale, spacerują między nimi. B) Rozmowa na temat obrazka pt. Dwie fale - Przyjrzyjcie się obrazkowi. Co na nim widzicie? - Gdzie można zobaczyć takie fale jak na obrazku? - Co można robić na plaży? - Co zbudowały dzieci na plaży? - Co robią morskie fale? (szumią, falują, pluszczą, tańczą) - Piosenka opowiada o falach, które "falują". Porównaj słowa: "fale" i "falują". - Które słowo jest dłuższe, a które krótsze? - Jaką głoską się rozpoczynają te wyrazy; fale, falują? - Co można spotkać w morskich lub na morskich falach? (ryby, statki, kutry) - Przy jakiej pogodzie fale na morzu są duże, a przy jakiej małe? C) Słuchanie piosenki pt. Dwie fale (CD utw. 14) Na morzu fale dwie spotkały kiedyś się i teraz falują, falują fale, fale dwie. 2 x D) Rozmowa na temat piosenki: O ilu falach opowiada piosenka? Co zrobiły fale? Gdzie to było? Co teraz robią fale? Uzupełnijcie zdanie: Na morzu fale...(dwie) spotkały kiedyś.(się). Klaszcząc, dzielcie na sylaby słowa: morze, fale, falują Zajęcia właściwe: A)Ćwiczenia ruchowe: Zabawa I dzieci są morskimi falami, biegają po Sali. Na umówiony sygnał chwytają za ręce drugie dziecko. Obie fale stoją naprzeciw siebie, pokazują ruchami rąk, jak falują, gdy wiatr wieje lekko, a jak wtedy, gdy na morzu panuje sztorm (burza z silnym wiatrem). Powtarzamy zabawę kilka razy. Zabawa II dzieci wysuwają ręce przed siebie i poruszają palcami, naśladując w ten sposób lekkie falowanie wody. B)Ćwiczenia ruchowo-słuchowe: Dzieci stoją swobodnie, trzymają w obu dłoniach po wstążce. Śpiewają piosenkę Dwie fale : poruszają chusteczkami płynnie i rytmicznie: nad głową, przed sobą.
C)Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe: Demonstracja wzoru, zestawienie go z obrazkiem umieszczonego na tablicy tematycznej, omówienie go. Wzór prezentowany jest jako znak opracowanej piosenki. Omówienie wzoru: Czy zauważyliście na obrazku elementy podobne do wzoru? Z jakich linii skalda się wzór? (linie faliste poziome) Ile ich jest? (dwie) Czy obie linie są takie same? (są takie same) Demonstracja sposobu wykonania ćwiczenia wraz ze śpiewem piosenki; Na morzu fale dwie/ 1 spotkały kiedyś się// 2 i teraz falują, falują/ 1 fale, fale dwie// 2 Wykonanie ćwiczenia: rysowanie linii palcem na karcie ze wzorem rysowanie wraz ze śpiewem piosenki (dzieci wykonują zadanie indywidualne na planszach); Próby samodzielnego odtworzenia ruchem rytmu piosenki: kreślenie w powietrzu, rysowanie palcem po dywanie (dzieci jednocześnie śpiewają piosenkę). Odtworzenie wzoru piosenki na tackach z kaszą, próby samodzielnego śpiewania piosenki. Odtworzenie wzoru przy piosence Dwie fale. Prace na kartkach A4 malowanie rysowanie niebieską kredką pastelową na kartce z bloku w rytm śpiewanej melodii. Na koniec dzieci naklejają statek, który płynie po falach morskich, rysują mewy unoszące się nad falami Organizacja wystawki prac. 3. Zajęcia końcowe: Ćwiczenia relaksacyjne i wyciszające: Dzieci dobierają się parami i siadają jedno za drugim tak, aby dziecko z przodu mogło wygodnie oprzeć się osoby z pary. Siedzą jak w fotelu, zamykają oczy. Słuchają piosenki Dwie fale kołyszą się na boki. Zmiana ról.
Dodatkowe ćwiczenia:
Przykładowy scenariusze zajęć prowadzony z użyciem elementów Metody Dobrego Startu Temat: Opracowanie wzoru graficznego do piosenki pt.: Maszerują dzieci 1D CELE OPERACYJNE: DZIECKO: słowa i melodię piosenki Maszerują dzieci oraz wzór graficzny 1D, potrafi wczuć się w rytm i nastrój muzyki, ruchem oddać jej charakter, doskonali koordynację ruchowo- słuchowo-wzrokową, uderza rytmicznie w wałeczek zgodnie z poleceniem nauczyciela rysuje w powietrzu, na dywanie, na tackach z kaszą, na kartce A4, przetwarza obraz ruchowy na graficzny, maluje kreski poziome symbolizujące drogę marszu dzieci potrafi spokojnie w ciszy obejrzeć wszystkie prace plastyczne. POMOCE: tablica tematyczna z ilustracją z zestawu pomocy dydaktycznych Maszerują dzieci, szarfy dla kilku chłopców, woreczki, wzór graficzny do piosenki, tacka z kaszą, kartki A4, kredki świecowe, magnetofon z płytą CD utw. 11. PRZEBIEG ZAJECIA: Zajęcia wprowadzające: A)Ćwiczenia rozwijające orientację w schemacie ciała: a. marsz do muzyki, na przerwę witają się części ciała powitanie się dzieci; b. Powitanie - ćwiczenia ruchowe: prawa rączka wita prawe ucho, lewa pięta wita prawe kolano, prawa łydka wita lewą dłoń, lewe kolano wita prawy łokieć. B)Rozmowa na temat obrazka pt. Maszerują dzieci Ile dzieci idzie drogą? Ile jest dziewczynek? Ile chłopców? Jak myślicie, czy te dzieci mogłyby stanąć parami?
Zastanówcie się, co by się musiało wydarzyć, żeby dzieci mogły iść parami? C)Słuchanie piosenki pt. Maszerują dzieci (CD utw. 11) Idzie Jaś, idzie Staś Idzie też Marysia. Wszyscy dziś grzeczni są I nie tylko dzisiaj. D)Rozmowa na temat piosenki: O kim opowiada piosenka? Co wiemy o tych dzieciach: jakie one są? Wymieńcie imiona dzieci, o których opowiada piosenka? Czy rodzice nazywają Was tak samo jak koledzy? Czy macie jakieś przezwiska, które lubicie? Wymieńcie je. Kto się tak do Was zwraca? Spróbujcie wymienić imiona swoich rodziców, rodzeństwa, dziadków. Posłuchajcie i odpowiedzcie, czy te imiona się rymują: Jaś Staś, Jaś Ewa, Kasia Basia, Mirek Jarek. Niech każdy z Was podzieli na sylaby swoje imię każdą sylabę zaznaczcie klaśnięciem. Zajęcia właściwe: A)Ćwiczenia ruchowe: Zabawa Marysia i Staś Wszystkie dziewczynki będą Marysiami, a chłopcy z szarfami Stasiami, a pozostali Jasiami. Słuchanie piosenki i wykonywanie poleceń: Marysie biegają, Stasie podskakują obunóż, a Jasie stoją na jednej nodze. Zabawa paluszkami dzieci siadają po turecku - Wasze paluszki są dziećmi, które spacerują i wesoło biegają. B)Ćwiczenia ruchowo-słuchowe: Dzieci siedzą przy stoliku, gdzie przygotowane są woreczki (dwa mniejsze). Śpiewają piosenkę i wystukują rytm: rytmiczne uderzanie w woreczki brzegiem raz jednej dłoni, raz drugiej, pięściami; C)Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe: Demonstracja wzoru, zestawienie go z obrazkiem umieszczonego na tablicy tematycznej, omówienie go. Wzór prezentowany jest jako znak opracowanej piosenki. Omówienie wzoru: Czy linie wzoru leżą czy stoją? ( Leżące linie nazywamy się poziomymi są to linie poziome). Ile ich jest? Czy obie są takie same? Demonstracja sposobu wykonania ćwiczenia wraz ze śpiewem piosenki; Linie poziome rysuje się od lewej strony do prawej. 1 2 1 2 Idzie/ Jaś// idzie/ Staś// Idzie/ też Ma// ry/sia// Wszyscy/ dziś// grzeczni/ są// I nie/ tylko// dzi/siaj//
Wykonanie ćwiczenia: rysowanie linii palcem na karcie ze wzorem rysowanie wraz ze śpiewem piosenki (dzieci wykonują zadanie indywidualne na planszach); Próby samodzielnego odtworzenia ruchem rytmu piosenki: kreślenie w powietrzu, rysowanie palcem po dywanie (dzieci jednocześnie śpiewają piosenkę). Odtworzenie wzoru piosenki na tackach z kaszą, próby samodzielnego śpiewania piosenki. Odtworzenie wzoru przy piosence Maszerują dzieci. Prace na kartkach A4 malowanie rysowanie kredką świecową na kartce z bloku w rytm śpiewanej melodii. Dorysowanie dzieci (Jasia, Stasia i Małgosi) idących drogą. Organizacja wystawki prac. Zajęcia końcowe: Ćwiczenia relaksacyjne i wyciszające: dzieci dzieci podczas spaceru na łące nazbierały dużo pachnących kwiatków. Każde dziecko wyobraża sobie, że trzyma bukiecik kwiatów. Zamykają oczy i wciągają nosem dużo powietrza i powoli wypuszczają ustami. Powtarzają kilka razy.
Przykładowe scenariusze zajęć prowadzonych z użyciem elementów Metody Dobrego Startu Temat: Opracowanie piosenki Zła pogoda
Cele: - Kształtowanie kompetencji językowych na płaszczyznach: fonologicznej, syntaktycznej, semantycznej - Wspieranie umiejętności koncentracji uwagi - Kształtowanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni - Usprawnianie percepcji wzrokowej - Integracja grupy Metody: Metoda Dobrego Startu stymulowania rozwoju psychomotorycznego i rehabilitacji psychomotorycznej. Formy pracy: ćwiczenia ruchowe, ruchowo- słuchowe. Pomoce: Ilustracja Deszcz. Dla każdego dziecka: woreczki. I Zajęcia wprowadzające: 1. Przywitanie się: dzieci stoją w kole i śpiewają piosenkę: Gdy się dzieci mają bawić, wpierw dzień dobry mówią sobie, uśmiechają się do siebie i podają ręce obie. 2. Słuchanie piosenki śpiewanej przez nauczyciela na siedząco Zła pogoda Rozmowa z dziećmi na temat piosenki: prowadzący pokazuje ilustrację Deszcz. Wspólnie powtarza z dziećmi słowa piosenki i śpiewa z nimi piosenkę, 3. Ćwiczenia słuchu fonematycznego- wyodrębnianie z tekstu piosenki: zdania: co kapie z nieba?, wyrazów rymów. II Zajęcia właściwe: Ćwiczenia ruchowe: dzieci stają w rozsypce. Biegają podnoszą ręce do góry i spuszczają na podłogę dotykając ją- ilustrują spadający deszcz. Potem chodzą w kałużach, przeskakują przez nie. Ćwiczenia ruchowo- słuchowe: dzieci siedzą przy stolikach, gdzie przygotowane są woreczki (dwa mniejsze). Śpiewając piosenkę wystukują rytm: - równocześnie dwiema piąstkami na obu woreczkach. - wystukują rytm spodem dłoni, - wystukują rytm krawędzią dłoni, - palcem wskazującym, - wystukują rytm używając dłoni naprzemiennie. III Zakończenie zajęć 1. Pożegnanie dzieci piosenką Gdy się dzieci mają żegnać, Do widzenia mówią sobie, uśmiechają się do siebie i podają ręce obie
Temat: Opracowanie piosenki Zła pogoda - cd. Cele: - Kształtowanie umiejętności kreślenia kresek w rytm - Wspieranie umiejętności koncentracji uwagi - Kształtowanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni - Usprawnianie percepcji wzrokowej i słuchowej - Ćwiczenia integracji percepcyjno- motorycznej - Integracja grupy Metoda Dobrego Startu stymulowania rozwoju psychomotorycznego i rehabilitacji psychomotorycznej. Formy: ćwiczenia ruchowe, ruchowo- słuchowe, ruchowo- słuchowo- wzrokowe. Pomoce: Ilustracja Deszcz. plansza ze znakiem graficznym 1A. Dla każdego dziecka woreczki, tacki z kaszką, szary papier, kartka z bloku rysunkowego, zeszyt czysty, pędzel, farba, mazak. I Zajęcia wprowadzające 1. Przywitanie się: dzieci stoją w kole i śpiewają piosenkę: Gdy się dzieci mają bawić, wpierw dzień dobry mówią sobie, uśmiechają się do siebie i podają ręce obie. Dzieci witają się podając sobie prawe ręce, lewe ręce. 2. Przypomnienie piosenki Zła pogoda. II Zajęcia właściwe: Zabawy ruchowo- słuchowe Wyklaskiwanie piosenki, stukanie w rytm na woreczkach ( pięścią) Zabawy ruchowo- słuchowo-wzrokowe: - prezentacja wzoru na tablicy, - dzieci śpiewają i malują w powietrzu kreski patrząc na wzór, - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc wzór ręką na stole, a następnie nogą na podłodze (jednocześnie śpiewając piosenkę), - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc kreski na tacce z kaszką manną, - odtwarzanie wzoru palcem i farba plakatową na kartce papieru (śpiew). - odtwarzanie wzoru mazakiem na szarym papierze, - odtwarzanie wzoru w zeszycie ołówkiem. - nauczyciel rozdaje karty z rysunkiem. Na dane hasło dzieci śpiewają razem z panią piosenkę i rysują rytmicznie kreski (deszcz). - dzieci wypełniają kolorem kontury rysunku Omówienie prac z dziećmi i wywieszenie na tablicy.
III Zakończenie zajęć: Dzieci stoją w kole i śpiewają piosenkę: Gdy się dzieci chcą pożegnać, do widzenia mówią sobie, uśmiechają się do siebie i podają ręce obie. Temat zajęć: Zabawy z głoską i literą o na podstawie piosenki pt. Ojciec Wirgiliusz Cele: - Kształtowanie kompetencji językowych - Kształtowanie umiejętności kreślenia litery - o - - Wydłużanie koncentracji uwagi - Kształtowanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni - Usprawnianie percepcji wzrokowej - Integracja grupy Metody: Wykorzystanie elementów Metody Dobrego Startu Pomoce: Tekst piosenki pt. Ojciec Wirgiliusz, magnetofon, kaseta magnetofonowa, chusta animacyjna, woreczki z kaszą Przebieg zajęć I Zajęcia wprowadzające 1. Powitanie dzieci piosenką pt. Witaj Asiu, Gosiu, Olu... jak się masz? Słuchanie piosenki z taśmy magnetofonowej Ojciec Wirgiliusz - ćwiczenia wprowadzające w parach części twarzy Dzieci dobierają się parami. Siadają naprzeciw siebie. Wykonują polecenia nauczyciela. Popraw włosy, obrysuj dłonią kształt twarzy, dotknij czoła, skroni, chwyć za ucho, wskaż oczy, wygładź brwi, zamknij i otwórz powieki, zamrugaj oczami. Dotknij czubka nosa, dotknij brody, nadmij policzki następnie dzieci w parze witają się głowami, uszami, brodami, nosami. 2. Ćwiczenia słuchowe i słownikowe w oparciu o tekst piosenki Dzieci dpowiadają na pytania : - jak ma na imię Ojciec - co robił Ojciec Wirgiliusz - ile dzieci miał Ojciec Wirgiliusz Dzieci powtarzają słowa rymujące się. II Zajęcia właściwe Ćwiczenia ruchowe Dzieci stają w kole i naśladują ruchy nauczyciela Ćwiczenia słuchowo ruchowe
Dzieci siadają przy stoliczkach. Śpiewając piosenkę, uderzają rytmicznie w woreczki z kaszą (pięścią, kantem dłoni, jedną dłonią, obiema dłońmi). III Zakończenie zajęć: Na zakończenie zajęć dzieci wykonują ćwiczenia w rytm piosenki. A później śpiewają piosenkę na pożegnanie Żegnaj Asiu, Gosiu, Olu... jak się masz? Temat zajęć: Zabawy z głoską i literą o na podstawie piosenki pt. Ojciec Wirgiliusz Cele: - Kształtowanie umiejętności kreślenia litery -O- - Wspieranie umiejętności koncentracji uwagi - Kształtowanie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni - Usprawnianie integracji percepcyjno- motorycznej Metody: Wykorzystanie elementów Metody Dobrego Startu, kinezjologii edukacyjnej Pomoce: Tekst piosenki pt. Ojciec Wirgiliusz, magnetofon, kaseta magnetofonowa, płyta CD, tacki z kaszą, kartki do rysowania, przybory do rysowania i kreślenia litery, woreczki z kaszą, kreda, wzory liter z falistego kartonu. I Zajęcia wprowadzające 1. Powitanie dzieci piosenką. 2. Elementy kinezjologii edukacyjnej ( witają się łokieć z kolanem, ręka z uchem itp. rytm piosenki) II Zajęcia właściwe 1. Przypomnienie piosenki Ojciec Wirgiliusz. 2. Wyklaskiwanie, wytupywanie nogami rytmu piosenki. 3.Układanie litery O z szarf. III Ćwiczenia słuchowo ruchowo wzrokowe - prezentacja wzoru na tablicy, - dzieci śpiewają i malują w powietrzu literę O patrząc na wzór, - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc wzór ręką na stole, a następnie nogą na podłodze (jednocześnie śpiewając piosenkę, - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc wzór na tacce z kaszką manną, - odtwarzanie wzoru węglem na kartce szarego papieru (śpiew). - odtwarzanie wzoru mazakiem na kartce A4, - odtwarzanie wzoru w zeszycie ołówkiem. - wodzenie palcem po wzorze litery z falistego kartonu
- nauczyciel rozdaje karty z rysunkiem. Na dane hasło dzieci śpiewają razem z panią piosenkę i rysują rytmicznie literę O - dzieci wypełniają kolorem kontury rysunku, dorysowują brodę i wąsy Ojcowi Wirgiliuszowi. Prace są omawiane i wywieszane na wystawie. 3. Ćwiczenia końcowe na pożegnanie. Dzieci siadają w kręgu. Każde dziecko na zakończenie wymyśla różne ruchy. Reszta grupy naśladuje je. Dzieci żegnają się piosenką. Temat zajęć: Opracowanie wzoru graficznego z wykorzystaniem piosenki Panie Bałwanie Cele: Integracja grupy Stymulowanie rozwoju wrażliwości, spostrzegawczości słuchowej Usprawnianie koordynacji ruchowo słuchowej Usprawnianie narządów artykulacyjnych Metody pracy: metody integracyjne, ćwiczenia relacyjne wg Metody Weroniki Sherborne, elementy relaksacji, elementy Metody Dobrego Startu i kinezjologii edukacyjnej Pomoce: Szarfy, papier, wata, chusta animacyjna, koce, magnetofon, kasety, tunel, tekst piosenki Panie bałwanie Tok zajęć: I Zajęcia wprowadzające Powitanie dzieci różnymi sposobami: - piosenka Witaj..., - powitanie dzieci różnymi sposobami: plecami, nogami, propozycje dzieci, - zabawa integracyjna z wykorzystaniem chusty animacyjnej wprowadzająca do tematu Zmieniają miejsca ci, którzy lubią np. śnieg, lepić bałwana... II Zajęcia właściwe Ćwiczenia ruchowe oparte na rysowaniu oburącz: - Wysoko na niebie płyną chmurki (rysowanie chmurek). Zerwał się wiatr (koliste ruchy rąk). Rozpadał się śnieg (delikatne ruchy nadgarstków).dzieci ulepiły bałwana (3 kule, oczy,nos, guziki, garnek na głowę i miotła). Zza chmur wyszło słońce ( kreślenie okręgu i promieni). - zabawy na śniegu przechodzenie przez zaspy: podnoszenie wysoko kolan, jazda na sankach (jedno dziecko ciągnie drugie na kocu), - przepychanie się, - odklejanie czegoś zamarzniętego,
- chodzenie po lodowych krach w rytm muzyki (gazety), - Dzieci słuchają piosenki Panie bałwanie z taśmy, - opracowanie piosenki: odpowiadają na pytania o kim jest piosenka, co zrobił na powitanie chłopiec, jaki prezent chłopiec dał w prezencie bałwanowi, - nauka słów piosenki. Ćwiczenia ruchowo- słuchowe - klaskanie, tupanie w rytm piosenki, - wybijanie rytmu na 2 woreczkach: pięścią, brzegiem dłoni i palcem, - masażyki ćwiczenie odprężające (powtarzanie tekstu jednoczesnym ruchem rąk na plecach dziecka siedzącego z przodu), - relaks swobodny taniec z szarfami w rytm muzyki, wyciszenie, położenie chustek w okręgu, w ciszy zajęcie miejsc w kręgu, wokół szarf. Zakończenie zajęć pożegnanie piosenką Żegnaj.. Temat zajęć Opracowanie wzoru graficznego z wykorzystaniem piosenki Panie bałwanie Cele: Integracja grupy Stymulowanie rozwoju wrażliwości, spostrzegawczości słuchowej Usprawnianie koordynacji wzrokowo- ruchowo słuchowej Usprawnianie narządów artykulacyjnych; Metody pracy: Ćwiczenia integracyjne, ćwiczenia relacyjne wg Metody Weroniki Sherborne, elementy relaksacji, elementy Metody Dobrego Startu i kinezjologii edukacyjnej Pomoce: papier, wata, magnetofon, kasety, tekst piosenki pt. Panie bałwanie, magnetofon, kaseta magnetofonowa, płyta CD, tacki z kaszą, kartki do rysowania, przybory do rysowania i kreślenia litery, woreczki z kaszą, kreda, wzory Tok zajęć: I Zajęcia wstępne: - piosenka Witaj... - spacer przy muzyce po sali - witanie różnymi sposobami ( spacerujemy muzyka ; cisza witanie według poleceń nauczyciela) : jak największej liczbie dzieci podać rękę, powitanie plecami, kolanami, biodrami, stopami, łokciami, nosami. - Powtórzenie tekstu piosenki Panie bałwanie II Zajęcia właściwe: Ćwiczenia ruchowo- słuchowe - wyklaskiwanie rytmu piosenki ( klaskanie w swoje dłonie, kolana, dłonie partnera, uderzanie naprzemienne: np. prawa ręka- lewy łokieć, lewa ręka- prawa pięta), Ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe - prezentacja wzoru na tablicy,
- wodzenie ręką po wzorze narysowanym kredą na tablicy, - dzieci śpiewają i malują w powietrzu wzór patrząc na niego, - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc go ręką na stole (jednocześnie śpiewając piosenkę), - odtwarzanie wzoru z pamięci kreśląc wzór na tacce z kaszką manną, - odtwarzanie wzoru kolorową kredą na kartce szarego papieru (śpiew). - odtwarzanie wzoru mazakiem na kartce A4, - odtwarzanie wzoru w zeszycie ołówkiem. - nauczyciel rozdaje karty z rysunkiem- czarną tekturę. Na dane hasło dzieci śpiewają razem z panią piosenkę i rysują rytmicznie wzór białą kredką - dzieci wypełniają plasteliną kontury rysunku, dorysowują bałwanowi kapelusz i miotłę. - wywieszenie i omówienie prac III Zakończenie zajęć - pożegnanie piosenką Żegnaj... Literatura: M. Bogdanowicz ;Metoda dobrego startu M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka, D. Szlagowska; Od piosenki do literki część 1 M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka; Piosenki do rysowania B. Sadowski, W. Sherborne; Ruch rozwijający dla dzieci B. Kosmowska; Rewalidacja indywidualna prowadzona Metodą Dobrego Startu P. Dennison, G. Dennison; Gimnastyka mózgu ORGANIZACJA ZAJĘĆ: cała grupa 6-latków, klasa 0. 1. CELE: utrwalanie stron ciała, rozwijanie funkcji językowych, kształtowanie funkcji językowych, doskonalenie percepcji wzrokowo-słuchowej, podnoszenie poziomu rozwoju psychomotorycznego 3. POMOCE DO ZAJĘĆ: wyrazy do globalnego czytania, kartki A4, kredki, karty pracy, wzór litery w małej i wielkiej, tace z kaszą manną, węgiel rysunkowy, kaseta z piosenką. 4. PRZEBIEG ZAJĘĆ: I. Zajęcia wprowadzające. 1. Ustawiamy dzieci na baczność. Polecenia: podnieś prawą rękę do góry i zrób zwrot w prawo, lewa ręka na biodrze, zwrot w lewo, w tył zwrot. II. Zajęcia właściwe. 1. Powitanie - ćwiczenia ruchowe: prawa rączka wita prawe ucho, lewa pięta wita prawe kolano, prawa łydka wita lewą dłoń,
lewe kolano wita prawy łokieć. 2. Zajęcia ruchowo-słuchowe: piosenka W naszym ogródeczku, rozmowa na temat treści piosenki, wystukiwanie rytmu piosenki pięścią prawej i lewej ręki na zmianę, wystukiwanie rytmu dłonią prawej i lewej ręki, wystukiwanie rytmu palcami obu dłoni na przemian ze zmianą kierunków. 3. Zajęcia ruchowo-słuchowo-wzrokowe: wymień wyrazy zaczynające się głoską w i tupnij nogą tyle razy ile jest w nim sylab, wyklaszcz głoski w swoim słowie, zademonstruję dzieciom literę w małą i wielką, zaproszę do reprodukcji najpierw całą dłonią w powietrzu patrząc na wzór, następnie poproszę o demonstrację wzoru litery z pamięci palcem po stole. Zaproponuję pisanie litery palcem na tackach z kaszą manną. W ostatnim punkcie zachęcę dzieci do pisania literek węglem na kartce A4. Dla chętnych i gotowych dzieci dam kartę pracy z szerokimi liniami. III. Zakończenie zajęć. Zabawa inscenizacyjna przy muzyce do piosenki: naśladowanie kopania grządek, grabienia, udeptywania ścieżek, naśladowanie odgłosu deszczu; drobny kapuśniaczek, ulewa. Dzieci stoją jedno za drugim w kręgu i najpierw na plecach sąsiada, całymi dłońmi naśladują szum wiatru, w rytm muzyki wystukują piccicato palcami krople deszczu. Zdmuchują dmuchawca. TEKST PIOSENKI W NASZYM OGRÓDECZKU. W naszym ogródeczku // zrobimy porządki// 3x Wygrabimy ścieżki //przekopiemy grządki// 3x Raz dwa trzy. Potem w miękką ziemię // wsiejemy nasionka // 3 x Będą się wygrzewać // na wiosennym słonku // 3x Raz dwa trzy. Spadnie ciepły deszczyk //i wszystko odmieni// 3 x W naszym ogródeczku //grządki zazieleni// 3 x. Raz dwa trzy.
Metoda Dobrego Startu Pierwowzorem Metody Dobrego Startu była metoda Bon Depart, która została opracowana we Francji. Jej celem było ćwiczenie podczas zabawy ruchów oraz funkcji percepcyjnych, niezbędnych przy czynności pisania, uaktywnianie i usprawnianie funkcjonowania ośrodków w mózgu, uczestniczących w procesie czytania i pisania. Metodę Dobrego Startu do polskich warunków opracowała prof. Marta BogdaNowicz w latach 60. i od tej pory pracuje nad rozwijaniem jej kolejnych modyfikacji Piosenki i znaki, Piosenki do rysowania, Piosenki na literki, Od piosenki do literki. Metoda Dobrego Startu aktywizuje rozwój psychomotoryczny, a zarazem jest metodą rehabilitacji psychomotorycznej. W Metodzie Dobrego Startu można wyodrębnić trzy podstawowe rodzaje ćwiczeń: - ćwiczenia ruchowe, - ćwiczenia ruchowo-słuchowe, - ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe. Zajęcia przebiegają zawsze według stałego schematu, w którym wyróżnia się trzy etapy: - zajęcia wprowadzające, - zajęcia właściwe, - zakończenie zajęć. 1. Zajęcia wprowadzające: - ćwiczenia orientacyjno-porządkowe: o marsz przy muzyce, zbiórka, o ćwiczenia o charakterze musztry, zwroty w lewo, w prawo, ćwiczenia orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, o różne sposoby powitania: przez podanie rąk, powitanie paluszków, - słuchanie przez dzieci (siedzące) piosenki odtwarzanej z magnetofonu lub wykonanej przez nauczycielkę (towarzyszy ona wszystkim ćwiczeniom), - rozmowa o treści piosenki, - ćwiczenie słuchu fonematycznego.
2. Zajęcia właściwe. - ćwiczenia ruchowe zabawa ruchowa o charakterze usprawniającym i relaksacyjnym, zależnie od treści piosenki: dzieci wykonują ruchy całymi kończynami i dłońmi, stopami, palcami, kształcą i utrwalają orientację w schemacie ciała i przestrzeni, wykonują ćwiczenia ortofoniczne, celem ćwiczeń jest usprawnianie czynności analizatora kinestetyczno-ruchowego, - ćwiczenia ruchowo-słuchowe rytmiczne ćwiczenia pięści, dłoni, palców na wałeczkach z piaskiem w rytm piosenki, na ćwiczenie dłoni składają się ruchy wykonane wewnętrzną, zewnętrzną stroną i brzegiem dłoni. Do ćwiczeń palcami zaliczamy: ruchy jednym palcem, dwoma palcami i kolejno wszystkimi palcami. Zaczynamy od najłatwiejszych ćwiczeń pięścią, stopniując trudność ćwiczeń. Najpierw stosujemy ćwiczenia obejmujące ruchy jednej dłoni, zaczynając od ręki dominującej, następnie ćwiczenia obu rąk; ręce mogą być ułożone obok siebie, skrzyżowane, ruchy rąk mogą być wykonywane jednocześnie lub na zmianę; ćwiczenia są wykonywane początkowo na wałeczku w tym samym miejscu, potem w różnych układach przestrzennych, początkowo kierunek od lewej do prawej strony, później od prawej do lewej, a wreszcie tam i z powrotem, przy ćwiczeniach obu rąk dochodzi wystukiwanie rytmu od krańców wałeczka do wewnątrz, czyli ku środkowi i na zewnątrz, czyli od środka wałeczka do jego końców; rytm można odtwarzać w ćwiczeniach z mniejszą lub większą siłą; ruchy mogą przyjmować różne formy: naciskanie, uderzanie, głaskanie wałeczka; celem ćwiczeń jest dostarczanie dzieciom różnorodnych doznań dotykowych i kinestetycznych, kształcących gnozję palców, koordynację ruchów obu rąk, usprawniają więc funkcjonowanie analizatora kinestetyczno-ruchowego; rozwijają percepcję słuchową, poczucie rytmu; ćwiczenia połączone z nazywaniem stron ciała rozwijają koordynację słuchowo-ruchową, kształcąc orientację w lewej i prawej stronie ciała i w przestrzeni oraz orientację czasowo-przestrzenną, - ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe polegają na odtwarzaniu ruchem wzorów graficznych w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki i przebiegają według ustalonego schematu:
próba samodzielnego odtwarzania ruchem rytmu piosenki lub dobieranie wzoru do piosenki, pokaz i omówienie wzoru, demonstracja ćwiczenia, utrwalanie wzoru i jego powiązania z piosenką wodzenie palcem po wzorze, odtwarzanie wzoru różnymi technikami: w powietrzu ręką, na podłodze nogą, na powierzchni stołu lub podłogi palcem, na tackach z piaskiem palcem, na dużym arkuszu lub na tabliczkach kredą, węglem, kredkami woskowymi, na kartce papieru z bloku rysunkowego pędzlem, ołówkiem, kredką lub w zeszycie bez liniatury ołówkiem, w liniaturze zeszytu ołówkiem (mazakiem, długopisem); malowanie wzorów kończymy omówieniem prac powstałych w czasie zajęć. Ćwiczenie mają różny stopień trudności w zakresie motoryki, zwiększa się zakres i precyzja ruchów, płaszczyzna, na której są wykonywane ćwiczenia ulega ciągłemu zmniejszaniu. Odtwarzanie każdego wzoru należy zacząć od jego elementów znajdujących się po jego lewej stronie. Ćwiczenia ruchowo-słuchowo-wzrokowe mają największe znaczenie w Metodzie Dobrego Startu: - kształcą funkcje psychomotoryczne w sposób najbardziej wszechstronny, - wzory graficzne przyswajane są polisensorycznie, - rozwijają percepcję wzrokową przez analizowanie elementów wzoru i syntetyzowanie ich w czasie odtwarzania, - kształcą koordynację wzrokowo-słuchową w czasie odtwarzania wzorów graficznych za pomocą ruchów, - usprawniają motorykę kończyn: precyzję i koordynację ruchów, - ćwiczą pamięć wzrokową, - kształcą orientację przestrzenną, - kształcą koordynację ruchowo-słuchowo-wzrokową.
3. Zakończenie zajęć Zajęcia mają charakter ćwiczeń wokalno-rytmicznych lub ćwiczeń słuchoworuchowych. Może być to zabawa z piosenką, bądź pląs ruchowy ilustrujący treść śpiewanej piosenki. Celem tych zajęć jest odpoczynek, relaks i rozładowanie napięcia emocjonalnego. Sposób organizowania zajęć Zajęcia prowadzi się głównie w formie zajęć grupowych, czasami indywidualnie. Liczebność zespołu w przedszkolu 15 dzieci, w szkole cała klasa, w przypadku dzieci o zaburzonym rozwoju psychomotorycznym 7-8. Czas trwania zajęć w przedszkolu raz w tygodniu: z grupą 5-latków 20 minut, z grupą 6-latków 30 minut. Powtórnie w formie zajęć utrwalających powinno się je prowadzić z grupą dzieci mających trudności. Każdemu dziecku potrzebny jest zestaw pomocy. Sposób organizowania zajęć z dziećmi młodszymi i głębiej zaburzonymi: Nad jednym wzorem możemy pracować cały miesiąc, Wskazane jest, by do tego samego wzoru co tydzień zmieniać piosenkę, Zajęcia prowadzone są kilka razy w tygodniu, a nawet codziennie, Czas trwania od 15 do 40 minut, Nie wszystkie ćwiczenia muszą wystąpić podczas jednych zajęć, Zajęcia przebiegają według stałego schematu, cechuje je stabilność i powtarzalność, Zajęcia rozpoczyna ta sama piosenka na powitanie i kończąc znane zabawy z ruchem i śpiewem, Dzieci w różnym stopniu reprodukują piosenkę; niektóre ją śpiewają, inne mruczą, powtarzają proste słowa miau-miau lub tup-tup, dlatego tekst redukuje się początkowo do minimum, Gdy wzór jest trudny, rezygnujemy ze śpiewania lub śpiewają tylko dorośli, Bez śpiewania dzieci rysują wzory w liniaturze,
Etap polisensorycznego uczenia się wzoru powinien być powtarzany wiele razy (np. doznania termiczne rysowanie palcem po szablonie nałożonym na zimne lub ciepłe podłoże), Prace dzieci są eksponowane, co stanowi formę nagrody.