PROGRAM ADAPTACYJNY DZIECI 6-LETNICH Szkoła Podstawowa im. Juliusza Słowackiego w Golinie ul. Wolności 20; 62-590 Golina
PROGRAM ADAPTACYJNY DZIECI 6-LETNICH W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO W GOLINIE Rozpoczęcie nauki w szkole, jest dla każdego dziecka nie tylko czymś ciekawym, ale przede wszystkim czymś nowym. Dziecko wkracza w nowy etap swojego życia szkoła. Powoli nauka zastępuje zabawę, co może nieść za sobą różnorodne emocje zarówno pozytywne jak i negatywne. Jednakże emocje ogromnie wpływają na dziecko i jego rozwój. Etap ten może być zatem etapem dobrym, owocnym lub złym, wymagającym potem wielu lat poprawiania powstałych wówczas i nawarstwiających się z upływem czasu niepowodzeń szkolnych, a nawet bezpowrotnie czasem straconym dla dziecka. Aby tego uniknąć w naszej szkole został stworzony Program adaptacyjny dzieci 6-letnich. Ma on służyć nauczycielom, uczniom i rodzicom. Stanowi listę celów, zadań, treści, sposobów i form, które powinien realizować nauczyciel, aby dzieci już od pierwszego dnia pobytu w szkole miały możliwość szerokiego zaspokajania swoich potrzeb, wyrażania uczuć, nabywania nowych doświadczeń i umiejętności. Ma ułatwić pracę nauczyciela z wychowankami, sprawić aby czuły się szczęśliwe, bezpieczne i rozumiane. Aby chętnie przychodziły do szkoły, były radosne, zadowolone, pełne optymizmu. Natomiast rodzicom ma pokazać szkołę jako miejsce bezpieczne, twórcze, odpowiednio przystosowane dla ich pociech. Rodzice mają być spokojni zostawiając swoje dziecko za progiem naszej szkoły spokojni o edukację, opiekę i wychowanie. 1. Przepisy prawne związane z obniżeniem wieku obowiązku szkolnego I. Zmiany ustawowe Przepisy dotyczące obniżenia wieku obowiązku szkolnego zawarte zostały w kolejnych nowelizacjach ustawy o systemie oświaty: - ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 19 marca 2009 r. (Dz.U. nr 56, poz 458 z późń. zm) wprowadziła obowiązek szkolny dla sześciolatków -ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw z dnia 27 stycznia 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 176) odroczyła obowiązek szkolny dla dzieci sześcioletnich do 1 września 2014 r. - ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 1265). Ustawa sześciolatkowa z dn.14listopada 2013
II. Rozporządzenia 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół - Dz. U. z 2012 r., poz. 977 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm. 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli - Dz. U. poz. 1196) 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych - Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm. 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół - Dz. U. Nr 61 poz. 624, z późn. zm. 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach - Dz. U. z 2013 r., poz. 532 2. Założenia programu: I. Cel główny programu: Stworzenie dzieciom optymalnych warunków do krótkotrwałej i łatwiej adaptacji w szkole. II. Cele szczegółowe programu: Zaspokojenie poczucia bezpieczeństwa dzieci. Eliminowanie stresu adaptacyjnego. Wspomaganie dziecka w procesie przystosowania do życia w nowym otoczeniu jakim jest szkoła. Zmniejszenie u dzieci napięć emocjonalnych związanych z pobytem w nowym środowisku. Poznanie u dzieci możliwości percepcji, wzrokowej, słuchowej, ruchowej, orientacji przestrzennej. Zapoznanie dzieci z prawami i obowiązkami ucznia oraz tradycjami i zwyczajami szkoły. Aktywne uczestnictwo najmłodszych w zabawach i imprezach szkolnych. Sukcesywne nabywanie umiejętności korzystania z różnych przedmiotów, sprzętów i pomieszczeń. Poznawanie osób pracujących w szkole umiejętność zachowania się w stosunku do innych.
Kształtowanie poczucia przynależności do grupy rówieśniczej. Motywowanie dzieci do podejmowania działań sprzyjających integrowaniu się z rówieśnikami. Przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy w procesie przystosowania. Pogłębienie wiedzy rodziców i nauczycieli o problemach przystosowawczych małego dziecka. Zorganizowanie pomocy materialnej dla potrzebujących uczniów. III. Przewidywane osiągnięcia: Dziecko: Czuje się bezpiecznie w szkole. Bezstresowo staje się uczniem. Potrafi współpracować w zespole. Aktywnie uczestniczy w życiu szkoły. Zdobywa wiadomości i umiejętności. IV. Termin realizacji programu: Rok poprzedzający spotkania z przedszkolakami i ich rodzicami. Klasa pierwsza ( czas zależy od potrzeb indywidualnych każdego dziecka). V. Działania zmierzające do osiągnięcia celów: Dostosowanie szkoły do potrzeb dzieci sześcioletnich: Dopasowanie potrzeb psychofizycznych sześciolatków miejsce do nauki i zabawy. Wyposażenie klas lekcyjnych w pomoce dydaktyczne, sprzęt audiowizualny, gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne, klasową biblioteczkę. Dostosowanie szatni szkolnych do dzieci sześcioletnich. Wydzielenie miejsca umożliwiającego pozostawienie części podręczników i przyborów szkolnych. Wykorzystywanie sali gimnastycznej do zabaw ruchowych oraz boiska szkolnego do zabaw na świeżym powietrzu. Dostosowanie toalet do dzieci sześcioletnich. Spotkania z przyszłymi uczniami i ich rodzicami: Współpraca szkoły i przedszkola wspólne przedsięwzięcia: - zajęcia dla grup przedszkolnych i ich wychowawców, - teatrzyki, przedstawienia, konkursy dla przedszkolaków,
- udział przedszkolaków w różnych uroczystościach szkolnych, - zajęcia dla rodziców przyszłych uczniów. Dni Otwarte Szkoły - zwiedzanie szkoły (biblioteka, świetlica, sale lekcyjne, sale gimnastyczne, gabinet logopedy i pedagoga szkolnego), -uczestniczenie w zajęciach organizowanych przez nauczycieli szkoły w salach lekcyjnych, - spotkania z innymi pracownikami szkoły poznanie innych form zajęć organizowanych w szkole ( zajęcia logopedyczne, zajęcia z pedagogiem szkolnym, zajęcia muzyczno ruchowe, plastyczne). Otwarta lekcja - zajęcia organizowane przez przyszłych wychowawców dla najstarszych przedszkolaków przyszłych uczniów Organizowanie (pod koniec roku szkolnego, poprzedzającego rozpoczęcie nauki przez pierwszoklasistów) spotkania wychowawców z rodzicami przyszłych pierwszoklasistów w celu zapoznania z organizacją pracy szkoły i prawidłowym przygotowaniem dziecka do nauki szkolnej oraz uzyskania informacji dotyczących sytuacji rodzinnej i zdrowotnej dziecka. Zapoznanie (we wrześniu - na pierwszym zebraniu) rodziców uczniów klas pierwszych z dokumentacją klasową i szkolną, szeroką gamą zajęć dodatkowych organizowanych dla uczniów. Przeprowadzenie, wśród rodziców ankiety, której celem jest zdiagnozowanie oczekiwań rodziców wobec szkoły, uzyskanie informacji o dziecku jego zainteresowaniach, uzdolnieniach, trudnościach. Aktualizowanie strony internetowej szkoły zawierającej informacje o wydarzeniach, uroczystościach, zwyczajach i tradycjach szkoły. Rozmowy indywidualne z dziećmi i rodzicami. Współpraca z rodzicami: Systematyczne współdziałanie środowiska rodzinnego i szkolnego w zakresie wspomagania dziecka w jego rozwoju Poznanie oczekiwań rodziców dotyczących organizowania dla dzieci dodatkowych zajęć pozalekcyjnych Podnoszenie świadomości pedagogicznej:
- nauczycieli - poprzez różnorodne szkolenia, samokształcenie, kontakty ze specjalistami, - rodziców - poprzez szkolenia przeprowadzane przez specjalistów w szkole, prowadzone przez nauczycieli podczas zebrań z rodzicami, oraz udzielanie przez wychowawców wskazówek koniecznych do podjęcia przez rodziców samodzielnych działań, Wsparcie działań rodziców poprzez umożliwianie im kontaktu ze specjalistami: - w szkole (psychologiem, pedagogiem szkolnym, logopedą ), - w poradni psychologiczno-pedagogicznej, - w innych placówkach udzielających pomocy. Działania nauczycieli: Nauczyciele: dostosowują treści programu, sposób i tempo realizacji do indywidualnych możliwości psychofizycznych swoich uczniów, dopasowują metody kształcenia do potrzeb dzieci sześcioletnich, dostosowują czas zajęć do możliwości dzieci - niezależnie od szkolnych dzwonków, dostosowują czas trwania zajęć edukacyjnych i ich intensywność oraz długość przerw do potrzeb i możliwości uczniów, prowadzą obserwację zachowania dziecka rozpoczynającego edukację szkolną, analizują karty informacyjne wypełniane przez rodziców, przeprowadzą badanie gotowości szkolnej uczniów, dopasowują zajęcia do poziomu gotowości różnych dzieci w klasie, wspierają dzieci w ich rozwoju, prowadzą monitoring postępów sześciolatka, który pozwala na trafną ocenę jego dokonań i dostrzeżenie ewentualnych trudności, wspierają i udzielają fachowej pomocy dzieciom, które jej potrzebują(zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia rewalidacyjne, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne), prowadzą dodatkowo zajęcia edukacyjne zarówno dla uczniów zdolnych, jak i mających problemy w nauce i zachowaniu. Zajęcia w klasie pierwszej:
TREŚCI I ZADANIA DO REALIZACJI Poznanie środowiska szkolnego - pomieszczeń szkoły - terenu przylegającego do szkoły - pracowników szkoły. Poznawanie nowych kolegów - kształtowanie poczucia przynależności do grupy rówieśniczej - przygotowanie dziecka do efektywnej współpracy - budowanie pierwszych przyjaźni. Poznawanie praw i obowiązków ucznia. Rozwijanie aktywności dzieci, kształtowanie wytrwałości i odwagi w działaniu, zdobywanie samodzielności. SPOSOBY I FORMY REALIZACJI Rozmowa na temat sali lekcyjnej, jej położenia i wyposażenia. Zwiedzanie budynku szkolnego rozmowy na temat bezpiecznego poruszania się w budynku szkolnym, poznanie zasad korzystania z pomieszczeń i sprzętów szkolnych, właściwego zachowania się w szkole Zajęcia na boisku szkolnym poznanie zasad korzystania z obiektów i z sprzętów sportowych Poznanie pracowników szkoły i ich pracy rozmowy na temat właściwego zachowania się w stosunku do nich gry i zabawy integracyjne rozmowy i zabawy tematyczne zadania i zabawy w zespołach różnej wielkości i w zmieniających się parach, tworzenie okazji do poznawania różnych dzieci i współdziałania z nimi w różnych zadaniach rozmowy o zasadach i normach społecznych informowanie, uzgadnianie, uzasadnianie, rozstrzyganie wątpliwości aranżowanie sytuacji, w których dzieci mogą obserwować i doświadczać różnych relacji społecznych i przez to zwiększać wachlarz swoich kompetencji społecznych (wyjścia do instytucji publicznych w najbliższej okolicy, zaproszenie gości do klasy, zadania wykonywane wspólnie z rodzicami, współpraca ze starszymi i młodszymi dziećmi, np. w świetlicy, pobliskim przedszkolu, na festynie) rozmowy na temat szkoły i jej funkcjonowania ustalenie klasowych norm zachowania zadania, zabawy i obowiązki pozwalające poznawać, doświadczać i ćwiczyć różne role społeczne (dyżurny klasowy, szef grupy zadaniowej, nauczyciel innych dzieci, zabawy w inscenizacje z podziałem na role) wybór samorządu klasowego zapoznanie z obowiązującymi dokumentami szkolnymi. wykorzystywanie naturalnej potrzeby aktywności sześciolatków, ich spontaniczności i naturalnej dziecięcej ciekawości i postawy twórczej stwarzanie okazji do samodzielnego poznawania rzeczywistości: dotykania, wąchania, smakowania, poruszania, używania zwykłych przedmiotów w niezwykły sposób zamienianie zwykłych przedmiotów (np. kasztanów) w pomoce dydaktyczne wykorzystywanie każdej okazji do nauki czytania, pisania i liczenia: szukania różnic i podobieństw, tworzenia zbiorów, uczenia relacji przestrzennych
Motywowanie dzieci do realizacji szkolnych zadań, poszerzanie wiedzy, umiejętności poznawczych i społecznych przez zabawę, współdziałanie z innymi. Poznawanie siebie, swoich emocji i strategii radzenia sobie z emocjami pozytywnymi i negatywnymi. i przyczynowo-skutkowych(w sklepie, na poczcie, w parku itd.) stosowanie różnych form aktywności, a szczególnie zabawy wprowadzanie zabaw i gier ruchowych i wplatanie ich w zadania szkolne wprowadzanie wierszyków, piosenek, wyliczanek, rymowanek, które pozwalają dziecku porządkować wiedzę i rozwinąć pamięć wprowadzanie gier planszowe i komputerowych, które wymagają współdziałanie z innymi, uczą znoszenia porażek, pocieszania innych, planowania działań, świętowania sukcesu tworzenie miejsce do spontanicznej zabawy na niby, z odgrywaniem ról dostarczanie wiedzy o emocjach przez ich: 1) nazywanie i opisywanie w różny sposób słowami, gestami, minami; 2) umożliwianie obserwowania różnic i podobieństw w przejawach emocji; 3) poszukiwanie związków między emocjami, a tym, co je mogło wywołać zachęcanie do zastanawiania się nad sobą i swoim działaniem przez udzielanie dziecku informacji zwrotnych, rozmawianie o celach i zasadach wspólnej pracy i zabawy, zachęcanie do wyrażania uczuć w rozmowie, przez rysunek, gestem, miną, odgrywanie postaci i scenek Zajęcia świetlicowe Nauczyciele: zapewniają dzieciom bezpieczne oraz interesujące spędzenie czasu wolnego, przyjazną atmosferę, uwzględniają potrzeby edukacyjne oraz rozwojowe dzieci, zapewniają opiekę zarówno tym dzieciom, które przebywają w niej systematycznie, jak i dzieciom korzystającym ze świetlicy nieregularnie, zapewniają prawidłowy rozwój fizyczny, rozwijają samodzielność dzieci, pomagają w odrobieniu zadań domowych, rozwijają zainteresowania uczniów, współpracują z wychowawcami,
stwarzają sytuacje sprzyjające do nawiązywania nowych kontaktów koleżeńskich. Zajęcia pozalekcyjne Nauczyciele: prowadzą zajęcia rozwijające zainteresowania dzieci oraz wspomagające ich rozwój, zwiększają szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce. Pragniemy, aby efektem naszych działań było postrzeganie przez dziecko szkoły, jako miejsca, do którego będzie chodziło z przyjemnością, zainteresowane nowym otoczeniem i różnorodnymi wyzwaniami. Miejscem nie tylko zdobywania wiedzy, ale także rozwijania talentów i zaspokajania nieustającej ciekawości świata i ludzi, wspaniałą przygodą, w której dziecku towarzyszą rodzice i nauczyciele wspólnie dbający o jego rozwój. Opracowały: Aleksandra Bukowska Iwona Derek Monika Borek