Dr hab. prof. SGH Małgorzata Bombol Dr hab. Krzysztof Borowski Inwestycje na rynku wina inwestycyjnego oraz diamentów Wprowadzenie Inwestycje alternatywne zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem wśród inwestorów, zwłaszcza indywidualnych. W zależności od koniunktury na rynku akcji, uczestnicy rynku przeznaczają na inwestycje alternatywne większą lub mniejszą cześć swojego portfela. W okresie dekoniunktury giełdowej zauważalny jest wzrost ekspozycji portfeli inwestorów na rynek inwestycji alternatywnych. Taki sposób postępowania może być wytłumaczony niskim współczynnikiem korelacji cen akcji i cen aktywów alternatywnych. Z kolei w czasie giełdowej bessy, inwestorzy poszukują innych segmentów rynku, na których ceny mogą rosnąć. Spośród bogatego spektrum różnego rodzaju inwestycji alternatywnych na uwagę zasługują dwa: rynek win inwestycyjnych oraz rynek diamentów. Inwestycje na obu tych rynkach zostaną omówione w dalszej części artykułu. 1. Inwestycje na rynku win inwestycyjnych Międzynarodowy rynek win inwestycyjnych, zwanych również wytwornymi, uległ znacznym przeobrażeniom pod koniec XX wieku. Wzrosło zainteresowanie ze strony inwestorów instytucjonalnych oraz konsumentów. Zmiany te zapoczątkowały wzrost popytu globalnego na wina i co za tym idzie, wzrost cen światowych. Głównym celem inwestycji w wytworne wina jest osiągnięcie stóp zwrotu większych niż w przypadku inwestycji w na innych rynkach. Wytworne wina produkowane są w ograniczonych ilościach 1. Wzrost popytu na wino zwiększa ceny towaru pozostającego na rynku. Stwarza to pożądane warunki dla inwestycji oraz podstawy stabilnego rynku. Ceny na rynku win inwestycyjnych zależą do jego jakości, dostępnej ilości na rynku, rocznika i winnicy, z jakiej pochodzi. Bardzo ważna jest także ocena wystawiona przez Robera Parkera, uchodzącego za światowego guru wśród sommelierów, czyli doradcy w zakresie win. Wina inwestycyjne muszą osiągać co najmniej 95 punktów w tej skali 2. 1 I tak np. w samym regionie Bordeaux produkowanych jest rocznie ok. 58 mln skrzynek, z czego ok. 500 tys. to wina z klasy inwestycyjnej. Na podstawie strony internetowej: http://www.wineinvestment.org/termsheet/investment_term_sheet.pdf (27.02.2012). 2 Skala Roberta Parkera jest skalą 100-punktową. Wina osiągające skalę od 50 (początek skali) do 89 punktów nie są winami inwestycyjnymi: 50-59 - wina nie do zaakceptowania, 60-69 - wina poniżej przeciętnej, z licznymi wadami, jak nadmierna kwasowość, nadmiar tanin, brak aromatów, aromaty nieczyste, 1
Rynek win inwestycyjnych obejmuje wina z regionu Bordeaux, z winnic objętych klasyfikacją napoleońską z roku 1855 3. Zgonie z klasyfikacją utworzono pięć stopni jakości dla win czerwonych oraz dwie klasy dla win białych. Podział ten pozostał praktycznie niezmieniony do dzisiaj 4. Najbardziej poszukiwanym przez inwestorów winami są trunki zaliczane to tzw. klasy First Growths oraz Second Growths, czyli pierwsze dwie kategorie napoleońskiej klasyfikacji. Do klasy First Growths wchodzą wina z pięciu najznamienitszych winnic: Lafite Rothschild, Latour, Mouton Rothschild, Margaux, Haut Brion. Ceny poszczególnych roczników klasy First Growths mieszczą się w przedziale od kilku do kilkunastu tysięcy funtów za skrzynkę. Wielu inwestorów kupuje wina w najwcześniejszym możliwym momencie (en primeur jeszcze w beczkach 5 ), czerpiąc korzyści z niższych cen wina 6. Produkcja win inwestycyjnych jest ściśle limitowana: około 90 000 skrzynek win klasy First Growths. Od wielu już lat podaż win inwestycyjnych jest istotnie mniejsza od popytu na nie. Wina z regionu Bordeaux cieszą się dużą popularnością wśród nabywców z całego świata w tym m.in. z Chin, którzy co roku podwajają wartość swoich zakupów win z regionu Bordeaux. Wina z tego regionu stają się również coraz popularniejsze w Indiach i Brazylii. Na rynku win inwestycyjnych operują także specjalistyczne fundusze inwestycyjne. Jeden z pierwszych tego typu funduszy inwestycyjnych powstał a Chinach. Wartość jego aktywów na koniec 2011 r. wynosiła ok. 110 mln euro. Przykładem innego funduszu może 70-79 - wina przeciętne, niczym się nie wyróżniające, choć poprawnie zrobione, 80-89 - od win nieco tylko ponad przeciętnych do bardzo dobrych, ukazujących różne stopnie finezji i bogactwa aromatów, posiadających wyraźny charakter, bez zauważalnych usterek, Winami inwestycyjnymi są wina osiągające co najmniej 90 punktów w skali Parkera: 90-95 punktów wina znakomite z wyjątkową złożonością i charakterem, 96 100 punktów nadzwyczajne wina z głębią i niezwykłą osobowością, ukazujące wszystkie cechy, jakich oczekuje się od wina inwestycyjnego w ramach swojego gatunku. Na podstawie strony internetowej: http://www.101win.pl/wina-z-przewodnika-parker-cinfo-pol-12.html (24.02.2012). 3 Na podstawie strony internetowej: http://www.odpowiedzialneinwestowanie.pl/index.php/alternatywne/przeglad/aktualnosci/489-wino-inwestycja-na-czas-kryzysu.html (24.02.2012). 4 Z jednym wyjątkiem, którym był awans w 1973 r. Château Mouton Rothschild z drugiej do pierwszej grupy. 5 Innymi słowy, wtedy kiedy wino znajduje się w fazie leżakowania. 6 Cena wina anodującego się w beczkach jest niższa niż cena tego samego wina butelkowanego średnio o 15 30%. 2
być brytyjski Cult Wines Ltd, o aktywach wartości ok. 10 mln funtów (na dzień 31.12.2011). Fundusz specjalizuje się w inwestycje w wina en primeur z regionu Bordeaux, a zrealizowana przez niego stopa zwrotu w 2011 r. wynosiła 11,4% 7. 1. 1. Indeksy na rynku wina Na rynku wytwornych win, podobnie jak na rynku akcji, wprowadza się różnego rodzaju indeksy odzwierciedlające zmianę wartości koszyka win. Przykładem takiego indeksu może być Liv-ex 100 8. Indeks ten jest podawany także w serwisie Bloomberg. Indeks Liv ex 100 jest konstruowany w oparciu o ceny 100 najbardziej poszukiwanych gatunków i roczników win na świecie, dla których istnieje rynek wtórny. Do tych najbardziej poszukiwanych win należą: First Growths, Ausone, Cheval Blanc i Petrus. W indeksie nie uwzględnia się win dopiero produkowanych - en primeur. Procentowy skład win z różnych regionów świata w indeksie Liv ex 100 został podany w tabeli 1. Tabela 1. Udział procentowy win z poszczególnych winnic w indeksie Liv-ex 100 (stan na 31.12.2011) Nazwa winnicy Udział procentowy Bordeaux (czerwone) 95,00 Bordeaux (białe) 0,90 Burgundia (czerwone) 1,70 Szampania 2,00 Włoskie 0,30 Reńskie 0,10 Źródło: strona internetowa: http://www.liv-ex.com/pages/static_page.jsp?pageid=100 (12.01.2012) Indeks Liv ex 100 obliczany jest raz na koniec każdego miesiąca na podstawie średnich cen na rynku w danym miesiącu dla poszczególnych gatunków i roczników wina wchodzących w skład indeksu. Średnią cenę na rynku wylicza się jako średnią arytmetyczną najwyższej ceny kupna i najniższej ceny sprzedaży, kwotowanych na platformie Liv ex. Tak uzyskana średnia cena jest mnożona przez współczynnik średniej produkcji wina (20 000 skrzynek po 9 litrów każda), który jest zmniejszany wraz z upływem czasu od daty produkcji wina. Po upływie 25 lat od daty jego produkcji, wino zostaje usunięte z indeksu z uwagi na zbyt mały wolumen obrotu na rynku wtórnym wina. Podstawowym warunkiem, aby wino zostało zaliczone w skład indeksu jest uzyskanie przez gatunek i rocznik co najmniej 95 7 Na podstawie strony internetowej: http://www.wineinvestment.org/termsheet/investment_term_sheet.pdf (27.02.2012). 8 Jest to oficjalny indeks giełdy wina Liv-ex (London International Vintage Exchange) założonej w 1999 r. przez finansistów z londyńskiego City. 3
punktów przyznawanych przez wybranych krytyków w skali Roberta Parkera. Kolejnym - jest możliwość kupienia tego gatunku i rocznika w Wielkiej Brytanii. Zmiany składu indeksu dokonuje się raz na kwartał. Rynek win inwestycyjnych charakteryzuje się duża sezonowością. Najwyższe przeciętne stopy zwrotu mają miejsce w czerwcu oraz w pierwszych pięciu miesiącach każdego roku por rys. 1. Od lipca aż po listopad dominuje tendencja spadkowa stóp zwrotu, z pewnym odreagowaniem w grudniu. Rysunek 1. Przeciętne stopy zwrotu indeksu Liv ex Fine Wine Investables w latach: 1987 2011. 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Źródło opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.livex.com/pages/static_page.jsp?pageid=100 (12.02.2012) Przykładami innych indeksów na rynku win inwestycyjnych mogą być: Liv-ex Fine Wine 50 indeks obliczany z wykorzystaniem cen 10 ostatnich roczników win First Growth. Liv-ex 500 jego wartość jest kalkulowana w oparciu o ceny 500 wybranych win. Jest indeksem mającym odzwierciedlać trendy szerokiego rynku win. W przeważającej części w jego skład wchodzą wina z winnic Bordeaux, ale też z innych: burgundzkich, reńskich, Szampanii, Porto, włoskich oraz z Ameryki Północnej i Południowej (z tzw. Nowego Świata). Liv-ex Fine Wine Investables Index - obliczany od 1982 r. na bazie cen win czerwonych z 24 winnic Bordeaux por. rysunek 2. 4
Rysunek 2. Zmiany wartości indeksu Liv-ex Fine Wine Investables w okresie: 1982 2012*. * stan na koniec stycznia 2012 Źródło: strona internetowa: http://www.liv-ex.com/pages/static_page.jsp?pageid=210 (12.02.2012) 1.2 Porównanie stóp zwrotu na rynku wina i innych segmentów rynku finansowego Prezentacji stóp zwrotu na rynku wina można dokonać dwutorowo, podobnie jak ma to miejsce na rynku akcji. Z jednej strony można przedstawiać stopę zwrotu dla poszczególnych roczników wina (co odpowiada pokazaniu stopy zwrotu dla poszczególnych akcji), zaś z drugiej dla indeksów na rynku win inwestycyjnych (co jest równoważne przedstawieniu stop zwrotu indeksów giełdowych). Przykładowe stopy zwrotu wybranych marek win zostały przedstawione w tabeli 2. Najwyższą stopę zwrotu w okresie kwiecień 2009 styczeń 2012 zanotowało Lafite Rothschild 2008. Cena jednej butelki tego rocznika zdrożała na przestrzeni niespełna trzech lat o 1 167%. Tabela 2. Przykładowe stopy zwrotu wybranych marek win Wino Okres inwestycji Stopa zwrotu w proc. Lafite Rothschild 2008 Kwiecień 2009 - styczeń 2012 1 167,59 Mouton Rothschild 2008 Kwiecień 2009 - styczeń 2012 611,53 Carruades de Lafite 2007 Kwiecień 2008 - styczeń 2012 699,47 Carruades de Lafite 2006 Kwiecień 2007 - styczeń 2012 113,51 Źródło: opracowanie własne na podstawie strony internetowej: http://www.livex.com/pages/static_page.jsp?pageid=38 (12.02.2012) 5
Roczna geometryczna stopa zwrotu Rysunek 3.Mapa dochód / ryzyko dla wybranych elementów rynku inwestycji alternatywnych w latach 1991 2011. 16% 14% 12% 10% 8% 6% Sztuka (Mei Moses) 4% FTSE 100 Złoto 2% Srebro Wino (Liv-ex 100) 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Ryzyko (roczne odchylenie standardowe) Źródło: opracowanie własne Występujące na rynku indeksy win mogą zostać wykorzystane do porównania w pewnym okresie stóp zwrotu na rynku win inwestycyjnych i w innych elementach rynku finansowego lub rynkach inwestycji alternatywnych. Stopy zwrotu na rynku poszczególnych inwestycji alternatywnych mogą być ze sobą porównywane. Na rysunku 3 przedstawiona została mapa dochód / ryzyko dla następujących elementów: dzieła sztuki, indeks giełdy londyńskiej FTSE 100, złoto, srebro i wino. W okresie 20 lat: 1991 2011 relacja dochód / ryzyko była najbardziej korzystna na rynku win, a potem na rynku złota i dzieł sztuki. Relacja dochodu do ryzyka w przypadku złota i dzieł sztuki była bardzo zbliżona w analizowanym okresie. Porównanie stóp zwrotu w kilku segmentach rynku finansowego w okresie październik 2003 październik 2011 zostało przedstawione w tabeli 3. Tabela 3. Porównanie efektywności inwestycji w wybranych fragmentach ryku finansowego. Dodatni wynik Wynik miesięczny Wynik miesięczny Najgorszy Średnia roczna miesięczny (Proc. gorszy od gorszy od wynik stopa zwrotu przypadków) (-1 proc.) (-5 proc) miesięczny Wino - Liv-ex 100 18% 75% 11% 1% -12,30% Akcje amerykańskie S&P 500 2% 60% 36% 9% -16,50% Akcje Europejskie EuroStoxx 50 0% 25% 36% 15% -15,50% Akcje polskie WIG20 2% 20% 37% 16% -24,40% Złoto Gold Spot 20% 64% 32% 7% -16,80% Ropa naftowa (European Brent Blend Crude Oil Spot Price) 20% 59% 37% 23% -31,40% Źródło: opracowanie własne 6
Porównanie w okresie styczeń 2009 styczeń 2012 współczynników Sharpe a dla inwestycji na rynku finansowym i inwestycji alternatywnych, prowadzi do wniosku, że najwyższym współczynnikiem charakteryzowało się wino współczynniki Shapre a dla indeksu Liv-ex 100 wynosił 0,9. Na drugim miejscu znalazło się złoto ze współczynnikiem równym 0,4. A na kolejnych rynek akcji: dla indeksu DJIA i FTSE 100 wartość współczynnika Sharpea była równa odpowiednio: 0,18 i 0,15. Najniższą wartość osiągnął współczynnik Sharpea obliczony dla inwestycji na rynku ropy naftowej 0,13. Pojedyncze butelki lub skrzynki win, usunięte z indeksów (w przypadku indeksu Liv-ex 100 dany rocznik zostaje wycofany z indeksu po 25 latach) mogą zostać nabyte przez kolekcjonerów w domach aukcyjnych. I tak rekordowe ceny uzyskane w II połowie 2011 r. na tego typu aukcjach wyniosły 9 : Skrzynka Petrus z 1961 została sprzedana w dniu 29.11.2011 r. w Nowym Jorku za 144 tys. dolarów. We wrześniu 2011 za skrzynkę Romanee Conti z 1980 zapłacono w Hong Kongu - 295 tys. dolarów. Wielkość wpływów z tytułu sprzedaży trunków na aukcjach w domu aukcyjnym Sotheby s w 2011 r. wyniosła ok. 86 mln dolarów. 1.3 Inwestycje na rynku wina w Polsce Szacuje się, że w Polsce inwestycje na rynku wina wyniosły w 2011 r. 150 mln zł, a liczbę aktywnych inwestorów - na ok. 2 000 osób. Najchętniej kupowanym winem przez polskich inwestorów w 2011 r. było Petit Moutlon. Stopa zwrotu tego wina od 2008 r. do 2011 wyniosła 180% 10. Innymi winami o wysokich stopach zwrotu w horyzoncie cztero i trzyletnim były: Forts del Latour (281%) oraz Lynch Bages (148%) por tabela 4. Usługi inwestowania na rynku wytwornych win są świadczone w Polsce przez dwie firmy: Wealth Solutions i Wine Advisors. Minimalna wielkość inwestycji na rynku wina wynosi obecnie ok. 12 tys. zł. Inwestorzy mają także możliwość nabycia certyfikatów inwestycyjnych funduszu zamkniętego Ipopema Fine Wine (FIAZAN) lub też mogą dokonać dywersyfikacji portfela aktywów na rynku wytwornej whisky oraz szampana. Inwestycje na 9 Na podstawie strony internetowej: http://www.wealth.pl/serwis-informacyjny/komentarze/art243.html (22.02.2012). 10 Na podstawie strony internetowej: http://www.wealth.pl/inwestycje-alternatywne/inwestycja-w-wina-enprimeur2011/ (24.02.2012). 7
rynku whisky czy szampana nie są tak popularne jak inwestycje na rynku wytwornych win. Na rynku whisky i szampana wprowadzone zostały określone indeksy, które noszą odpowiednio następujące nazwy: Word Whisky Index i Cham 25. Tabela 4. Przykłady stóp zwrotu osiągnięte na rynku win inwestycyjnych przez inwestorów polskich w Wealth Solutions Rok zakupu Cena en primeur w GBP Cena na koniec stycznia 2011 w GBP Stopa zwrotu w proc Nazwa Rocznik Forts de Latour 2007 2008 565 2155 281 Lynch Bages 2006 2007 360 891 148 Angelus 2088 2009 675 1486 120 Pontet Canet 2006 2007 395 839 112 Źródło: strona internetowa: http://www.wealth.pl/inwestycje-alternatywne/inwestycja-w-wina-en-primeur2011/ (24.02.2012) 2. Inwestycje na rynku diamentów Wzrost zamożności społeczeństwa powoduje poszukiwanie przez inwestorów innych kierunków inwestowania niż powszechnie akceptowane rynki akcji, obligacji czy też towarów (commodities). Jednym z takich rynków jest rynek kamieni szlachetnych 11, a w szczególności rynek diamentów otwierający przed inwestorami nowe możliwości lokowania środków finansowych. Rynek ten charakteryzuje się długim horyzontem inwestycyjnym, natomiast nie jest zarezerwowany wyłącznie dla uczestników dysponujących dużymi wielkościami płynnych aktywów. Dodatkowo, oprócz dodatnich stóp zwrotu, inwestorzy uzyskują doznania estetyczne związane z podziwianiem nabytych kamieni. 2.1. Podstawowe informacje o diamentach Brylanty, to fachowa nazwa diamentów o szlifie brylantowym. Naturalne diamenty w formie nieobrobionej, a więc zaraz po wydobyciu, są niemalże matowe, bez połysku. Odpowiedni szlif wydobywa z nich życie, światło, blask. Do najważniejszych czynników wpływających na jakość i wartość brylantów zalicza się cztery cechy, które w literaturze przedmiotu określa się mianem 4C 12 : Czystość (clarity) opisana za pomocą skali od LC (najczystsze) do P3. Masa (carat) - jednostką masy diamentu jest karat metryczny, równoważny 200 mg (1/5g). Masę podaje się z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Przyjęto oznaczenie masy w postaci skrótu "ct". 11 Kamieniami szlachetnymi są: diament, rubin, szafir, szmaragd. Na podstawie: Eid A., Minerały i skamieniałości, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2000. 12 Skrót 4C pochodzi od angielskich nazw czterech wyrazów oznaczających najważniejsze cechy diamentu. 8
Barwa (colour) stosuje się określenie literowe barwy od B (bezbarwny) do Z (jasnożółty) 13 Szlif (cut) - W terminologii jubilerskiej brylant to okrągły diament o pełnym szlifie brylantowym, tzn. zawierającym nie mniej niż 57 faset (56 +1) 14. Jest to szlif stosowany od połowy lat 50-tych XX w. Każdy inny, tzw. przejściowy, obniża wartość diamentu 15. Ok. 70% sprzedawanych diamentów ma zastosowanie w przemyśle, pozostałe 30% wydobytych diamentów, o najlepszych parametrach z grupy 4C trafia do przemysłu jubilerskiego. Większość diamentów w obrocie detalicznym stanowi część zaręczynowego pierścionka. Diament jako najtrwalszy materiał ma dowodzić trwałości złożonych zobowiązań. Odkąd zaczęto zdawać sobie sprawę z tego, że diament oprócz szczególnej wartości estetyczno-dekoracyjnej czy artystycznej może mieć również wartość materialną dającą się wyrazić równoważnikiem pieniężnym np. jako lokata kapitału, gwałtownie zaczęto porządkować światowy obrót diamentami oraz kategoryzować jego cechy jakościowe, od których, podobnie jak wszystkich rzeczy powstających w przyrodzie w sposób naturalny, zależy jego wartość. Obecnie światowy obrót diamentami jest już skategoryzowany, a wyznaczana wartość ściśle określona. 2.2. Ceny i ich wzrost na rynku diamentów. Charakterystycznym elementem rynku diamentów jest stała liczba kopalni diamentów na świecie. Co najwyżej w miejsce starych, zamykanych kopalnie powstają nowe. Według analiz Antwerp World Diamond Trade Center (Belgia) ceny wysokiej jakości brylantów o masie 1,00-1,39 ct, o czystości LC i barwie najczystsza biel (D) rosły w latach 1949-1960 w tempie 15% rocznie. W następnych dekadach pomiędzy 1960 a 2010 r. zwyżki cen w odniesieniu do poprzedniej dekady wyglądały w następujący sposób 16 : 13 Klasy barw według GIA (Gemological Institute of America), zgodne z Polską Normą PN-MI 7007:2002. 14 Faseta - pojęcie wieloznaczne, używane w budownictwie i jubilerstwie. Inaczej faza - ukos, ucios, skośne ścięcie narożnika lub graniastej krawędzi, w celu ochrony przed uszkodzeniem od przypadkowego uderzenia. W jubilerstwie to oszlifowana powierzchnia kamienia szlachetnego. Np. w szlifie brylantowym okrągłym wyróżnia się następujące elementy: korona (tafla, faseta główna korony, faseta tafli), rondysta (fasety rodysty korony), pawilon (fasety rondysty pawilonu, faseta główna pawilonu, kolet). Przykładami szlifów diamentowych mogą być m.in.: okrągły, markiza, gruszka, princessa, serce, owal, szmaragd, bagietka, trylion. Na podstawie strony internetowej: http://pl.wikipedia.org/wiki/faseta (22.02.2012). 15 Więcej informacji nt. wyceny diamentów należnych do różnych klas (barwa, czystość, waga) można znaleźć m.in. na stronie internetowej: http://www.thediamondbuyingguide.com/diamondprices.html (27.02.2012). 16 Na podstawie strony internetowej: http://polskijubiler.com/pokaz.php?id=1140 (28.02.2012). 9
1960-1970 155%, 1970-1980 52%, 1980-1990 32%, 1990-2000 9%, 2000-2010 68%. W 2011 r. import diamentów w USA wzrósł o 7%, a w Chinach o 25%. Szacuje się, że na rynku diamentów w 2016 r. popyt będzie większy od podaży o ok. 7 mln karatów. Wg firmy BMO Capital Markets cena 1 karata nieoszlifowanych diamentów w 2012 r. osiągnie poziom 145 USD, tj. wzrośnie o 9% w stosunku do roku poprzedniego. W latach 2013 i 2014 cena jednego karata nieoszlifowanego diamentu będzie zwyżkować odpowiednio o: 1,4% i 4,8%, zaś w latach 2015 2016 o 5,8% - por. tabela 5. Tabela 5. Szacowane tempo wzrostu ceny 1 karata nieoszlifowanych diamentów Rok Wzrost w % 2012 9 (do 145 USD) 2013 1,4 2014 4,8 2015-2016 5,8 Źródło: BMO Capital Markets Tempo wzrostu rynku biżuterii diamentowej utrzymuje się na poziomie ok. 6,4% rocznie, a w roku 2020 wyniesie ok. 247 mln karatów. W ujęciu wartościowym w 2015 r. popyt na biżuterię z diamentami będzie wart ok. 100 mld USD w porównaniu z 73,6 mld USD w 2010. Za takim scenariuszem rozwoju przemawia gwałtownie rosnący popyt ze strony powiększającej się klasy średniej w Chinach oraz Indiach. Zdaniem firmy analitycznej Bain&Co taki trend będzie widoczny przynajmniej do 2020 roku 17. Na rynku diamentów, podobnie jak na rynkach finansowych, stworzone zostały specjalistyczne indeksy. Jednym z częściej stosowanych jest Diamond Index 18, którego wartość wzrosła o 23% w 2011 r., a w 2010 r. o 14%. W 2011 r. wzrost ceny złota wyniósł tylko 10,5%. Przykład zmian wartości innego indeksu Diamond Prices Index (DPI) w okresie styczeń 2006 styczeń 2012 został pokazany na rysunku 9. Wartość analizowanego indeksu w badanym okresie wzrosła o ok. 100%. W kalkulacji DPI uwzględnia się przeciętną cenę jednego karata w obrocie detalicznym. Ceny diamentów nadsyłane się przez wybrane firmy 17 Na podstawie strony internetowej: http://www.ekonomia24.pl/artykul/706159,785085-zloto-zdrozeje-w-2012- -Ale-czas-na-diamenty.html (27.02.2012). 18 W skład indeksu wchodzą różnego rodzaju brylanty od 0,9 karata do 4 karatów, różnej barwie i czystości. Szczegółowy skład indeksu można znaleźć na stronie internetowej: http://www.idexonline.com/diamond_index_drivers.asp (27.02.2012). 10
jubilerskie z całego świata. Diamenty stanowiące bazę do wyliczenia indeksu podzielone są na różne kategorie pod względem wagi, koloru i przezroczystości. Rysunek 4. Zmiana wartości indeksu Diamond Prices Index w okresie styczeń 2006 styczeń 2012 Źródło: strona internetowa: http://www.diamondse.info/diamonds-price-index.asp (09.01.2012) Rynek brylantów nie ogranicza się jedynie do obrotu tymi kamieniami. Można także zainwestować w akcje kopalni brylantów 19 lub nabyć certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestujących na rynku diamentów. Usługę taką w Polsce prowadzi kilka biur maklerskich. Zakończenie Inwestycje alternatywne stają się coraz bardziej popularną formą lokowania nadwyżek finansowych. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na wzrost zainteresowania tą formą inwestycji ze strony inwestorów zarówno indywidualnych jak i instytucjonalnych są: niski współczynnik korelacji cen aktywów inwestycyjnych z ceną akcji, obligacji czy też towarów (commodities). Na przestrzeni ostatnich kilku lat dynamicznie rozwijają się na świecie oraz w Polsce inwestycje w wytworne wina. Znaczna część banków inwestycyjnych w ramach usługi private bankingu lub wealth management stworzyła specjalne zespoły zajmujące się tylko i wyłączenie tego działalnością. Drugim segmentem rynku inwestycji alternatywnych cieszącym się dużą popularnością są inwestycje w diamenty. Zarówno na rynku win, jak na rynku diamentów inwestorzy mogą wybierać również pośrednie formy inwestowania poprzez zakup jednostek funduszy inwestycyjnych (lub certyfikatów inwestycyjnych) ewentualnie nabywanie akcji spółek operujących na rynku win czy też diamentów. Jeszcze innym rozwiązaniem jest oddanie w zarządzanie określonej części swoich 19 Jako przykład akcji kopalni diamentów można podać Rockwell Diamonds z Afryki Południowej notowanej na giełdzie w Toronto. Z kolei funduszem inwestycyjnym specjalizującym się w inwestycjach na rynku diamentów o wadze pięć i więcej caratów jest KPR Diamond Fund. 11
aktywów wyspecjalizowanej firmie świadczącej usługi asset management na rynku win czy też brylantów. Bibliografia: 1. Borowski K., Nowe kierunki bankowości inwestycyjnej rynek diamentów naturalnych, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, Zeszyt Naukowy 81, Warszawa 2007, str. 77-95. 2. Borowski K., Nowe kierunki bankowości inwestycyjnej, Pruchnicka Grabias I. (red.), CeDeWu, Warszawa 2008. 3. Domine A., Wino, Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk, Warszawa 2008. 4. Eid A., Minerały i skamieniałości, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2000. 5. Parker R., Przewodnik Parkera po winach świata, WIG- PRESS, Warszawa 2001. Strony internetowe: 1. http://www.wealth.pl (15.01.2012) 2. http://www.liv-ex.com/pages/static_page.jsp?pageid=100 (12.01.2012) 3. http://www.wineinvestment.org/termsheet/investment_term_sheet.pdf (27.02.2012). 4. http://www.101win.pl/wina-z-przewodnika-parker-cinfo-pol-12.html (24.02.2012). 5. http://www.odpowiedzialne-inwestowanie.pl/index.php/alternatywne/przeglad/aktualnosci/489-winoinwestycja-na-czas-kryzysu.html (24.02.2012). 6. http://www.wineinvestment.org/termsheet/investment_term_sheet.pdf (27.02.2012). 7. http://www.liv-ex.com/pages/static_page.jsp?pageid=38 (12.02.2012) 8. http://www.wealth.pl/serwis-informacyjny/komentarze/art243.html (22.02.2012) 9. http://pl.wikipedia.org/wiki/faseta (22.02.2012). 10. http://www.thediamondbuyingguide.com/diamondprices.html (27.02.2012). 11. http://polskijubiler.com/pokaz.php?id=1140 (28.02.2012). 12. http://www.ekonomia24.pl/artykul/706159,785085-zloto-zdrozeje-w-2012--ale-czas-na-diamenty.html (27.02.2012). 13. http://www.idexonline.com/diamond_index_drivers.asp (27.02.2012). 12
Streszczenie Inwestycje na rynku wina inwestycyjnego oraz diamentów Rynek inwestycji alternatywnych jest w ostatnich latach jednym z najszybciej rozwijających się segmentów rynku finansowego. Do najbardziej popularnych części inwestycji alternatywnych z pewnością zaliczyć można wina inwestycyjne. W pierwszej części artykułu zaprezentowana została problematyka inwestycji na rynku win inwestycyjnych, wraz z wyliczenie stóp zwrotu, jakie można było uzyskać w przypadku wybranych inwestycji. W drugiej części artykułu przedstawione zostały podstawowe elementy inwestycji na rynku brylantów. Summary Investments in the wine market and diamonds Alternative investment market in recent years is one of the fastest growing segments of the financial market. The most popular part of the investment alternatives will include the wine investment. In the first part of this article was presented the issue of investment in the wine market investment, with the calculation of rates of return that could be obtained in the case of some investments. The second part presents the basic elements of the investment on the diamond market. 13