Rentowność przedsiębiorstwa: Analiza ekonomizno-finansowa Analiza rentownośi przedsiębiorstwa Ujmuje w najbardziej syntetyzny sposób efektywność gospodarowania w przedsiębiorstwie wiązana jest z osiąganiem dodatniego wyniku finansowego (osiąganie przyhodów przewyższająyh koszty działalnośi); w przypadku ponoszenia straty mamy do zynienia z defiytowośią W ujęiu bezwzględnym miarą rentownośi lub jej braku jest poziom wyniku finansowego podmiotu W ujęiu względnym poziom rentownośi, będąy wyrazem sprawnośi finansowej podmiotu, mierzymy za pomoą wskaźników rentownośi określająyh zdolność podmiotu do generowania zysku i pozwalająyh na oenę perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa :47:7 Analiza rentownośi w ujęiu bezwzględnym obejmuje: analizę porównawzą - oena dynamiki i struktury elementów rahunku zysków i strat przyzynową - wpływu poszzególnyh zynników kształtująyh wynik finansowy podmiotu, w szzególnośi wyniku na Główne zynnik determinująe wynik na to: Ilość sprzedanyh produktów truktura asortymentowa sprzedaż Ceny Jednostkowe koszty własne 3 :47:7 W ujęiu relatywnym do pomiaru i oeny rentownośi służą wskaźnik rentownośi (zyskownośi, stopa zwrotu), stanowiąe relaję kwoty bezwzględnej danej kategorii zysku (ujęie statyzne) lub gotówki operayjnej (ujęie dynamizne) do obrotu lub zaangażowanyh zasobów Wyróżniamy trzy rodzaje (grupy) wskaźników rentownośi: Rentownośi, zwanej rentownośią handlową Rentownośi majątku (), tj rentownośi ekonomiznej 3 Rentownośi zaangażowanyh kapitałów własnyh, zyli rentownośi finansowej Przy analizie rentownośi można szzegółowo badać rentowność poszzególnyh grup majątku (trwałego, obrotowego), podobnie jaki i grup kapitałów (własne, stałe) rentowość kapitałów Również różne kategorie zysku: z dz operayjnej, brutto, netto korygowane o amortyzaje, zy odsetki są uwzględniane w lizniku wskaźników rentownośi 6 :47:7
Analiza opłaalnośi Do oeny opłaalnośi stosujemy 3 grupy wskaźników: a) Wskaźniki rentownośi obrotu (zyskownośi/defiytowośi, zwrotu na, RO return on sales) relaja wyniku finansowego do przyhodów ze b) Wskaźniki rentownośi netto (wskaźniki rentownośi kosztów) relaja wyniku finansowego do kosztów uzyskania przyhodów ) Wskaźniki poziomu kosztów (wynikowy poziom kosztów) relaja kosztów uzyskania przyhodów do przyhodów ze Analiza opłaalnośi Wskaźniki rentownośi obrotu informują o udziale odpowiedniej kategorii wyniku finansowego w przyhodah ze lub w przyhodah ogółem Wynik na brutto netto ze Wynik brutto netto ogółem Wynik na netto ze Wynik netto netto ogółem Wynik na działalnośi gospodarzej netto ogółem Wynik netto netto ze Rentowność netto Net profit margin 7 :47:7 8 :47:7 Wskaźniki rentownośi netto (kosztów) informują o tym, ile złotyh odpowiedniej kategorii wyniku finansowego uzyskano z jednej złotówki poniesionyh kosztów (efekt finansowy działalnośi gospodarzej w przelizeniu na jednostkę poniesionyh kosztów) Im wyższy poziom osiągają wskaźniki rentownośi obrotu i rentownośi netto, tym wyższa jest opłaalność Wynik na brutto Koszt wytworzenia sprzedanyh produktów i usług oraz wartość sprzedanyh towarów i materiałów w enah zakupu Wynik na działalnośi gospodarzej Koszty uzyskania przyhodów Wynik brutto Koszty uzyskania przyhodów Wynik na Koszt własny sprzedanyh produktów i usług oraz wartość sprzedanyh towarów i materiałów w enah zakupu Wynik netto Koszty uzyskania przyhodów :47:7 Analiza opłaalnośi 3 Wskaźniki poziomu kosztów informują o tym, jaką zęść przyhodów trzeba przeznazyć na pokryie wygenerowanyh kosztów Im wyższą wartość osiągają te wskaźniki, tym niższa jest opłaalność Koszt wytworzenia sprzedanyh produktów i usług oraz wartość sprzedanyh towarów i materiałów w enah zakupu netto ze Koszt własny sprzedanyh produktów i usług oraz wartość sprzedanyh towarów i materiałów w enah zakupu netto ze Koszty uzyskania przyhodów (koszt dz opera, koszty operaji finansowyh netto ze 3 :47:7
Rentowność Rentowność ekonomizna informuje o wielkośi zysku netto przypadająego na jednostkę zaangażowanego w przedsiębiorstwa majątku, Określa efektywność gospodarowania majątkiem podmiotu, Wskaźniki rentownośi uwzględniają, w szerszym ujęiu niż inne miary rentownośi, wpływ na wynik finansowy efektywnośi wykorzystania zaangażowania zasobów majątkowyh, We wzrośie wskaźników ujawnia się maksymalizaja obrotu i obniżka kosztów własnyh oraz rajonalna gospodarka majątkiem trwałym i obrotowym Ukazują również rozmiar i efekty ekonomizne działalnośi inwestyyjnej Pełnią funkję stymulayjną eliminowanie zbędnyh składników majątku (zapasów, środków trwałyh), 5 :47:7 Rentownośi ROA Return on Assets topa zwrotu z określa ogólną zdolność przedsiębiorstwa do generowania zysku zysk netto % aktywa ogółem (stan średni) Obrazuje, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem Poziom wskaźnika zależy od wielkośi wygospodarowanego zysku oraz zaangażowanyh w jego generowaniu Utrzymywanie zbędnyh składników majątku bądź niski stopień jego wykorzystania przyzynią się do spadku wskaźnika Przeiętny stan majątku (stan na pozątek + stan na konie okresu)/ Bardziej szzegółowa analiza obejmuje określenie stopnia efektywnośi finansowej poszzególnyh grup trwałyh, obrotowyh 6 :47:7 Poziom ROA, jako ogólnego miernika podnoszenia efektywnośi gospodarowania w przedsiębiorstwie, jest uzależniony od wielu zynników, w ujęiu modelowym są to: Rentowność wielkość zysku zrealizowanego przy określonej kwoie przyhodów ze (RO) zybkość rotaji (Pm) Dany poziom rentownośi można osiągnąć, realizują różną politykę wyrobów i usług: Politykę ilośi (niskih en) przejawiająą się niską zyskownośią, ale odpowiednio wyższym poziomem, wię szybszą rotają Politykę jakośi (wysokih en) polegająą na osiąganiu wysokiej zyskownośi i niskiej rotaji Dwuzynnikowa formuła na rentowność Rentowność ROA RO Pm ysk netto ogółem Rentowność ysk netto netto ze Produktywność majątku netto ze ogółem 7 :47:7 8 :47:7
Analiza rentownośi Rentownośi Return on Equity zysk netto % Kapitał własny (stan średni) Wyraża efekty działalnośi przedsiębiorstwa w przelizeniu na jednostkę zaangażowanego przez właśiieli udziałowów, akjonariuszy Wyraża efektywność nie ałego ulokowanego w aktywah przedsiębiorstwa, ale tylko tej zęśi, która pohodzi o dawów Wskaźnik służąy do pomiaru rentownośi finansowej to stopa zwrotu z, Return on equity 9 :47:7 Pozwala na ustalenie stopy zysku, jaką przynosi inwestyja w akje, udziały danego przedsiębiorstwa Wskaźnik informuje o tym, ile złotyh zysku (straty) uzyskano ze zł zaangażowanyh kapitałów własnyh Im wyższą wartość uzyskamy, tym korzystniejsza jest sytuaja finansowa podmiotu Wyższe umożliwia uzyskanie wyższyh dywidend i przyrostu wartośi akji Poziom wskaźnika jest uzależniony od: Efektywnośi wykorzystania posiadanego majątku (ROA) truktury finansowej poziomu zaangażowania kapitałów własnyh w finansowaniu (M kw mnożnik kapitałowy) :47:7 Dwuzynnikowa formuła na rentowność Rentowność Rentowność Mnożnik kapitałowy ROA* M kw Trzyzynnikowa formuła na rentowność Rentowność Rentowność Produktywność majątku Mnożnik RO Pm M kw ysk netto ysk netto ogółem ogółem ysk netto Średni stan ysk netto netto ze netto ze ogółem Średni stan ogółem Średni stan * na ROA wpływa rentowność i rotaja :47:7 :47:7
Rozwinięiem relaji 3-zynnikowej jest Model (piramida) Du Ponta, zgodnie z którym w analizie przyzynowej rentowność należy uwzględnić wpływ: rentownośi, rotaji oraz strukturę przedsiębiorstwa Poziom stopy zwrotu będzie szzegółowo zależał od takih zynników, jak: Model analizy wskaźnikowej Du Ponta RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁANEGO () Wielkość wygenerowanego zysku netto, Poziomu uzyskiwanyh przyhodów ze, Możliwośi rajonalizaji kosztów wytwarzania, RENTOWNOŚĆ AKTYWÓW (ROA) \ (-U) TRUKTURA KAPITAŁU (U) Rozmiarów angażowanyh w generowaniu tyh przyhodów, Udziału w kapitale (pasywah) finansująyh majątek Możliwa jest wzajemna kompensaja wpływu poszzególnyh zynników, np spadek RO i proporjonalne przyspieszenie krążenia majątku 3 :47:7 YK NETTO RENTOWNOŚĆ PREDAŻY (RO) PRYCHODY NETTO \ E PREDAŻY \ X ROTACJA AKTYWÓW (Pm) AKTYWA OGÓŁEM OBOWIĄANIA OGÓŁEM \ KAPITAŁ OGÓŁEM 4 :47:7 ależność od ROA i struktury (u) KO TRUKTURA KAPITAŁA : u P( A) KO P KO KW u P ( A ) P ( A ) P ( A ) ROA u ROA u A A KW Gdzie: KW kapitał własny, KO kapitał oby, P(A) pasywa (aktywa), N zysk netto KW topień dźwigni finansowej Miara ryzyka finansowego stanowiąa relaję: Proentowej zmiany zysku netto przypadająego na jednostkę ( lub EP) Do proentowej zmiany zysku operayjnego ( ) Określa wrażliwość zmian zyskownośi, gdy zysk operayjny zmieni się o % DFL DFL DFL n KW n KW ( kz ) K ( kz ) K Kf Kf 5 :47:7 8 :47:7
Ryzyko operayjne Odnosi się do zmiennośi zysków operayjnyh Przyjmują, że podmiot nie korzysta z długu, wahania zysku będą efektem zmian w warunkah gospodarowania, nie uwzględniamy sposobu finansowania Wśród tyh zynników wyróżniamy: Wahania popytu im mniejsze, tym mniejsze ryzyko, Udział kosztów stałyh w kosztah operayjnyh ogółem, zyli dźwignia operayjna Wysoka dźwignia występuje, gdy udział kosztów stałyh (eteris paribus) jest duży, wówzas: Niewielki spadek może wpływać w znaznym stopniu na poziom zysku operayjnego, Wahania stabilność en oznaza niższe ryzyko, Wyhylania dźwigni są większe, dolność dostosowywania en do en zynników Większe są efekty działania dźwigni, pozytywne zy produkji, negatywne, 34 Cykl żyia produktu im produkt szybiej się starzeje, tym ryzyko jest wyższe, :47:7 35 Wyższy próg rentownośi :47:7 Efekt dźwigni operayjnej (DO>) Pozytywny wzrost wielkośi powoduje Analiza progu rentownośi Obejmuje analizę tzw punktu wyrównania (ang większy niż proporjonalnie przyrost zysku operayjnego, Negatywny spadek wielkośi powoduje większy niż proporjonalnie spadek zysku operayjnego, Im wyższy udział kosztów stałyh, tym większa dźwignia, zyli wyższe wahania zysku operayjnego, o oznaza wyższe ryzyko działalnośi operayjnej break even point BEP) w którym zrealizowane przyhody ze pokrywają poniesione koszty operayjne, wówzas: przedsiębiorstwo nie osiąga ani zysku, ani straty rentowność przyhodów ze jest zerowa nadwyżka przyhodów ze ponad koszty zmienne (marża na pokryie) pokrywa koszty stałe 36 :47:7 37 :47:7
ałożenia modelu Wielkość produkji w okresie badanym jest dostosowana do wielkośi (produkja ), Koszty są funkją wielkośi produkji, 4 Ilośiowy próg rentownośi Wartośiowy próg rentownośi 6 szt 9 tys zł YK M B Koszty stałe są jednakowe dla każdej wielkośi produkji, Jednostkowe koszty zmienne są stałe, wię ałkowite koszty zmienne 8 6 TRATA kształtują się proporjonalnie do zmian, 4 Ceny poszzególnyh produktów nie zmieniają się z upływem zasu, a także ze zmianą rozmiarów produkji i w badanym okresie, ze są zatem liniową funkją eny i ilośi wyrobów sprzedanyh, Poziom jednostkowyh kosztów zmiennyh i stałyh nie ulega zmianie w okresie badanym, Koszty stałe nie reagują na zmiany rozmiarów produkji, 5 5 5 3 35 4 45 5 55 6 65 7 75 8 85 K K KC Wyszzególnienie krót Wartość Jednostka Koszty stałe K 3 tys zł 38 Koszty zmienne kształtują się w zależnośi o rozmiarów produkji :47:7 39 jednostkowy koszt zmienny kz zł Cena 5 zł :47:8 Analiza progu rentownośi Aby ustalić próg rentownośi, szukamy takiego poziomu Czynniki determinująe próg rentownośi to: Cena produktu () Jednostkowe koszty zmienne (kz) Koszty stałe (K) () przy danym poziomie () i w/w zynników ustalimy wg formuły: ( ), przy którym dohodzi do zrównania przyhodów ze i kosztów ałkowityh: KC (3) K + kz Wówzas: Ilośiowy próg rentownośi: Jednostkowa marża brutto: K o kz mb kz () Poziom kosztów operayjnyh ałkowityh (KC): KC K + K K + kz () Próg rentownośi ilośiowy to ilość, przy której następuje zrównanie przyhodów i kosztów, podmiot nie ponosi ani zysku, ani straty 4 :47:8 4 :47:8
Wówzas: Wartośiowy próg rentownośi: o o Wskaźnik kosztu zmiennego i marży brutto o K K mb kz Ustalenie poziomu zysku przy danym poziomie K MB KC mb K mb kz K Marża na pokryie kosztów stałyh kz mb + Wartośiowy próg rentownośi to wartość, przy której następuje zrównanie przyhodów i kosztów, ( ( ) ) mb mb 4 podmiot nie ponosi ani zysku, ani straty :47:8 43 ( ) MB :47:8 AD Przedsiębiorstwo produkyjne wytworzyło jeden wyrób, ponoszą koszty stałe K3, jednostkowe koszty zmienne kz, i sprzedało go po enie 5 Ustal: a) ilośiowy ( ) i wartośiowy próg rentownośi ( ), b) poziom zysku ( )przy wielkośi równej 7 szt, AD Przedsiębiorstwo produkyjne wytworzyło jeden wyrób, ponoszą koszty stałe K3, jednostkowe koszty zmienne kz, i sprzedało go po enie 5 Ustal: a) ilośiowy ( ) i wartośiowy próg rentownośi ( ), ) ile należy sprzedać szt wyrobu ( ), by zysk wyniósł zł o K 3 kz o 6szt; 5 6 5 9 j p 44 :47:8 45 :47:8
AD Przedsiębiorstwo produkyjne wytworzyło jeden wyrób, ponoszą koszty stałe K3, jednostkowe koszty zmienne kz, i sprzedało go po enie 5 Ustal: b) poziom zysku ( )przy wielkośi równej 7 szt, K 3 o 6 szt ; kz 5 6 5 9 j p AD Przedsiębiorstwo produkyjne wytworzyło jeden wyrób, ponoszą koszty stałe K3, jednostkowe koszty zmienne kz, i sprzedało go po enie 5 Ustal: ) ile należy sprzedać szt wyrobu ( ), by zysk wyniósł zł K 3 o 6 szt ; 6 5 9 j p kz 5 ( 76) ( 5) 5 5j ( ) mb p mb K K + 3 + 8 szt; mb 5 K + + 6 + mb mb mb 5 ) mb ( 6 + 8 szt 46 :47:8 47 :47:8 AD Jeśli K, jednostkowa marża brutto mb5, to topień dźwigni operayjnej zy sprzedaż była opłaalna przy poziomie równym: a) TAK NIE 48 45 szt, b) 3 szt Ustal margines bezpiezeństwa bezwzględny (-) i względny (-)/, 3 zł K 4 mb 5 a ) > b) lub < szt ( ) ( ) mb 45 4 5 5 j p ( ) mb ( 3 4) 5 5j p ( ) 45 4 5szt q 5 3 5j p 45 4,% 45 :47:8 49 tanowi relaję proentowej zmiany zysku operayjnego do proentowej zmiany, Określa wpływ zmian na poziom zysku operayjnego, zyli elastyzność zysku w stosunku do zmian, Jest miernikiem ryzyka działalnośi gospodarzej :47:8
Dźwignia operayjna Ryzyko ałkowite DO To suma ryzyka operayjnego i finansowego, Odnosi się do ałkowitego ryzyka ponoszonego przez właśiieli podmiotu, W podmiotah, które ponoszą względnie wysokie koszty Gdzie: sprzedaż, zysk z działalnośi operayjnej Dla danego poziomu poziom dźwigni stałe i realizująyh sprzedaż na poziomie zbliżonym do progu rentownośi, skłonność do zadłużania jest mniejsza przy wysokim ryzyku operayjnym wzrost zadłużenia ustala się wg wzoru: DO ( kz ) ( kz ) K K zwiększa się dodatkowo ryzyko finansowe, o przekłada się na poziom ryzyka ałkowitego, Podmioty o niskim poziomie ryzyka operayjnego mogą korzystać z długu w większym zakresie, większa swoboda 5 :47:8 5 w kształtowaniu struktury :47:8 Miarą ryzyka ałkowitego jest stopień dźwigni ałkowitej (połązonej), Informuje o efektah działania dźwigni operayjnej i finansowej łąznie AD 3 Ustal, poziom dźwigni finansowej, operayjnej i połązonej, wiedzą, że: a) ysk operayjny wzrósł o 3,46 % w Obrazuje wrażliwość rentownośi na zmiany w poziomie przy danym poziomie kosztów stałyh i strukturze finansowania DP DP DO DF porównaniu z rokiem ubiegłym, b) Dynamika wyniosła 73,5%, ) ze w roku bazowym wynosiły tys zł, a w roku badanym 6, 65tys zł 5 :47:8
,6 3,46% 73,5% 4,88 6,65% 3,46% DF DO :47:8 55,3,6 4,88,3 6,65% 73,5% 3,46% DF DO DP DP