Ewa i Leszek Gęcowie Tańce, śpiewy i zabawy Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie 2005
Recenzja: Zdzisław Hofman trener PSPiA KLANZA Projekt okładki: Klaudia Kister uczennica klasy II Szkoły Podstawowej nr 32 w Lublinie Rysunki: Marcelina Gęca uczennica V Liceum Ogólnokształcącego w Lublinie Opracowanie ruchowe tańców i zabaw: Ewa i Leszek Gęca Grafika nutowa: Janusz Lawgmin Aranżacja utworów: Andrzej Cękała, Janusz Lawgmin, Robert Sacawa, Izabela Urban Copyright by Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie, Lublin 2005 ISBN 83-7270-310-8 Wydawnictwo: Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie, 20-078 Lublin, ul. 3 Maja 18/5A tel. (81) 5323813, e-mail: info@pcn.lublin.pl Skład komputerowy: Agnieszka Milanowska-Gajko Wydanie I, nakład: 1000 egz. Druk i oprawa: Wydawnictwo Polihymnia Sp. z o.o. ul. Aleja Róż 17, 20-809 LUBLIN, telefon/fax (0-81) 746-97-17. Książka do bezpłatnego rozpowszechniania w szkołach polskich i polonijnych działających poza granicami kraju. Na taką formę publikacji zezwala art. 29 pkt. 1 ustawy o prawie autorskim z 4 lutego 1994 roku.
WSTĘP Zabawa znana jest człowiekowi od zawsze jako możliwość zaspakajania różnych potrzeb, szczególnie zaś potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem. Według J. Huizinga zabawa...jest dobrowolną czynnością lub zajęciem, dokonywanym w pewnych ustalonych granicach czasu i przestrzeni, według dobrowolnie przyjętych, lecz bezwarunkowo obowiązujących reguł; jest celem samym w sobie, towarzyszy jej zaś uczucie napięcia, radości i świadomość odmienności od zwyczajnego życia. Podstawową formą działalności i aktywności dzieci jest zabawa. Pozwala ona poznawać i odkrywać świat, poznawać siebie i innych, uczyć się, doświadczać, porozumiewać się, przeżywać i odczuwać. Zabawa, edukacyjna powinna mieć ustalone reguły, ograniczające walkę i współzawodnictwo. Winna też opierać się na bezpiecznych relacjach między członkami grupy, przebiegać w atmosferze radości i wzajemnej akceptacji. Jest to możliwe dzięki przestrzeganiu przy organizacji zabaw kilku zasad: 1) dobrowolności uczestnictwa w zabawie czyli uczestnicy zabawy są do niej zachęcani poprzez pozytywną motywację. Każdy uczestnik sam decyduje o swojej aktywności. Prowadzący zabawę jest życzliwy i zaangażowany w jej przebieg, co sprzyja integracji grupy i procesowi uczenia się; 2) ograniczenia rywalizacji i oceniania, czyli branie pod uwagę, że w czasie zabaw uczestnicy ujawniają pozytywne emocje i uczucia. Dobrze przemyślana zabawa uczy współodpowiedzialności i współpracy. Nie ma lęku przed przegraną. Uczestnicy zabawy są zachęceni do wysiłku; 3) równości, czyli stworzenie przez prowadzącego warunków dobrej zabawy dla wszystkich. Zabawa nie może wywołać negatywnych emocji u osób słabszych fizycznie czy intelektualnie, dlatego prowadzący stosuje zmianę ról; 3
4) tu i teraz, czyli prowadzący powinien dostosować swoje propozycje do oczekiwań i potrzeb grupy. Powinien wziąć pod uwagę wiek, zainteresowania, liczebność grupy, miejsce i czas zabawy; 5) różnorodności środków wyrazu, czyli przekazywanie treści i wywoływania emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Bogactwo środków wyrazu: śpiew, taniec, muzyka, gest, ruch, dotyk... wpływa także na atrakcyjność zabaw, na pełniejsze, pozytywne przeżywanie wspólnych zajęć. Należy pamiętać, że zabawa gwarantuje przeżycie przez jej uczestników sukcesu, który kształci, wspiera i utrzymuje motywację do działania. Wielokrotnie my, nauczyciele, stawiamy sobie pytania: Jak rozwijać wrażliwość i uczucia dziecka? Jak kształtować jego pozytywne nastawienie do innych ludzi? Jak zachęcać do współpracy z drugim człowiekiem? Jak uczyć właściwych reakcji? Próbą odpowiedzi na te pytania jest niniejsza publikacja, która zawiera kilkanaście zabaw muzyczno-ruchowych. Zabawy te ułatwiają nawiązanie pierwszego kontaktu w grupie, uczą otwartości i koncentracji uwagi, rozwijają wyobraźnię i ekspresję twórczą, kształcą poczucie rytmu, uczą współdziałania... Mogą służyć uatrakcyjnianiu zajęć, jak również być ciekawą formą spędzania czasu. Nauczyciel znajdzie w tej publikacji przykłady, które pomogą mu w codziennej pracy. Publikacja zawiera trzy działy: 1. Zabawy muzyczno-ruchowe o różnorodnej tematyce. 2. Zabawy muzyczno-ruchowe, związane z poznawaniem i zapamiętywaniem imion. 3. Zabawy rytmiczne bez muzyki. Zabawy w dziale pierwszym ułożone zostały alfabetycznie. Zabawy można realizować w małej i dużej grupie, z dziećmi w różnym wieku. Można je przeprowadzać zarówno na dworze, jak i w sali. Zabawom towarzyszy muzyka. Przekazując tę książkę do Państwa dyspozycji, mamy nadzieję, że wniesie ona wiele radości i będzie inspiracją do powstawania nowych i ciekawych form pracy z dziećmi. Autorzy 4
Zabawy muzyczno-ruchowe o różnorodnej tematyce
A HEJ, A HO! słowa i muzyka: Leszek Gęca 6
Zabawa aktywizuje grupę oraz rozwija orientację przestrzenną. Opis zabawy Uczestnicy stoją w kręgu. W trakcie śpiewania piosenki wykonują gesty, wynikające z jej tekstu: Miło mi was dziś powitać w naszej miejscowości szeroki gest powitalny poprzez rozłożenie rąk do boku Witam pięknie gospodarzy oraz wszystkich gości szeroki gest powitania prawą rękę, lewą ręką Ref.: A hej, a ho, zabawmy się w piosence pozdrawiają się prawą i lewą ręką A hej, a ho podajmy sobie ręce podają sobie ręce 7
A hej, a ho zrobimy duże koło tańczą w kole A hej, a ho zatańczymy wesoło każdy wykonuje obrót w miejscu podskokami Propozycja innego tekstu do tej samej melodii Miło mi was dziś powitać w naszej miejscowości Witam pięknie wszystkie dzieci oraz miłych gości Słońce świeci, wietrzyk wieje, ptak wesoło śpiewa Dookoła wszystkie dzieci do tańca zagrzewa 8
CHMURKI słowa i muzyka: Leszek Gęca 9
Płyną chmurki po niebie Chmurka, chmurkę goni. Patrzą z góry na ciebie, Którą z nich dogonisz. Ref.: Dwa kroki w prawo, w lewo jeden krok. Teraz zrób przysiad i do chmurki hop. Dwa kroki w lewo, w prawo jeden krok. Teraz zrób przysiad i do chmurki hop. 10
Zabawa wyrabia poczucie rytmu, rozwija orientację przestrzenną i koordynację słuchowo-ruchową. Może być wykorzystana podczas przerw śródlekcyjnych jako zabawa relaksacyjna. Opis zabawy W trakcie śpiewania zwrotki piosenki uczestnicy zabawy stoją w kręgu. Gdy śpiewają refren piosenki, wykonują ruchy wynikające z tekstu. 11
DYRDY-MYRDY słowa i muzyka: Leszek Gęca 12
Zabawa wyrabia poczucie rytmu, kształci umiejętność skupienia uwagi. Może być wykorzystywana na zakończenie zajęć. Opis zabawy W trakcie śpiewania zwrotki piosenki, uczestnicy zabawy trzymają się za ręce, tańczą w jednym, dużym kole: Tańce, śpiewy i zabawy dzisiaj kończyć pora Jutro znowu się spotkamy i znów do wieczora W trakcie śpiewania refrenu wszyscy stoją twarzą do środka koła i wykonują następujące elementy ruchowe: Skoki, wrzaski i oklaski cztery podskoki w miejscu w tempie ćwierćnut Hop-ha-tra-la-la pięć klaśnięć w dłonie w tempie dwie ćwierćnuty - dwie ósemki ćwierćnuta Dyrdy-myrdy-fiku-miku młynek oburącz przed sobą, od siebie i do siebie 13
Trzasku-prasku-bum. 14 trzy klaśnięcia w dłonie w tempie ćwierćnut
GŁASKANY słowa: Leszek Gęca, tradycyjna melodia maltańska 15
16
Celem zabawy jest doskonalenie umiejętności skupienia uwagi. Zabawa rozwija pamięć słuchową, koordynację wzrokowo-ruchową oraz orientację przestrzenną. Pomaga poznać i zapamiętać nazwy części ciała. Opis zabawy Lewe udo, prawe udo lekko uderzamy 2 razy lewą ręką w lewe, a potem 2 razy prawą ręką w prawe udo Obie dłonie teraz klaszczą 4 razy klaszczemy w dłonie przed sobą 17
Zegnij palce i wyprostuj Niechaj brzuszek twój pogłaszczą obie ręce wyciągamy do przodu, 2 razy zginamy i prostujemy palce dłoni obiema dłońmi głaszczemy wymienioną w piosence część ciała Czwarta linijka tekstu piosenki jest wymienna, np.: niechaj głowę twą pogłaszczą niechaj ręce twe pogłaszczą niechaj pięty twe pogłaszczą itd. Zwrotkę śpiewamy dwa razy. Podczas refrenu (sama melodia) wykonujemy to, co sugeruje nam czwarta linijka tekstu zwrotki. 18
HOP-HOP słowa i muzyka: Leszek Gęca 19
Chodźcie do mnie wszystkie dzieci i podajmy sobie ręce Zaśpiewamy kilka dźwięków, ułożymy z nich piosenkę. Ref.: Cztery kroki zrób do tyłu, teraz jeden w prawo, w bok Jeden mały w lewą stronę, na dwóch nogach w przód hop, hop. x2 Zabawa integruje grupę, rozwija elastyczność ciała i wyobraźnię przestrzenną. Opis zabawy Piosenkę ilustrujemy ruchem, wykonując gesty wynikające z tekstu. Do melodii śpiewamy również piosenkę, dzięki której uczestnicy poznają swoje imiona. Chciałbym poznać twoje imię, podchodzimy do osoby, której myślę, że ty moje też. imię chcemy poznać i zaprosić do zabawy Podejdź do mnie, podaj ręce, pobawimy razem się. podajemy jej dłonie i zapraszamy na środek sali Gdy brzmi melodia refrenu, dokonujemy prezentacji, czyli mówimy swoje imiona w powstałych parach, po czym udajemy się w kierunku kolejnych osób. 20
IMIĘ PRZEDSZKOLAKA słowa Leszek Gęca, tradycyjna melodia maltańska 21
22
Mam na imię... Chodzę tutaj do przedszkola Chcę się wszystkim wam przedstawić I zaśpiewać, i pobawić Masz na imię... Chodzisz tutaj do przedszkola Chcesz się wszystkim nam przedstawić I zaśpiewać, i pobawić Ref.: (brzmi melodia) Celem zabawy jest poznanie lub utrwalenie imion. Uczy odwagi w autoprezentacji na forum grupy, integruje uczestników. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kręgu. Każde dziecko mówi swoje imię i śpiewa piosenkę. Przy autoprezentacji może wejść do środka kręgu i ukłonić się. Drugą część zwrotki śpiewają wszyscy. Gdy brzmi melodia refrenu, uczestnicy zabawy tańczą po kole, trzymając się za ręce. 23
JA SIĘ NIE ZGUBIĘ słowa i muzyka: Leszek Gęca 24
Ja mam imię i nazwisko i swój adres znam Wiem gdzie mieszkam, w którym domu i telefon mam. Ref:. (brzmi melodia) (x2) Celem zabawy jest uświadomienie dzieciom, jak ważne jest pamiętanie podstawowych informacji o sobie, np. swojego adresu, daty urodzenia. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kole i śpiewają zwrotkę piosenki. Gdy brzmi refren, wskazane przez prowadzącego zabawę dziecko, wymienia informację, np.: swoje imię i nazwisko, adres, datę urodzenia, numer telefonu. 25
KASZTANKI słowa: Magdalena Suska, Leszek Gęca, muzyka: Leszek Gęca 26
Zabawa może być wstępem do realizacji tematu o jesieni, pobudza dzieci do ekspresji ruchowej. Opis zabawy Jesień przyszła do parku, przyniosła kasztany. Każdy piękny błyszczący, brązem malowany. sześć pierwszych wersów piosenki tańczymy po kole 27
Będą z nich ludziki, małe kasztaniątka A dla ciebie zrobię z kasztanów zwierzątka Ref.: Takie małe, takie małe Albo jeszcze mniejsze Takie duże, takie duże Albo jeszcze większe 28 w siódmym wersie stajemy naprzeciwko dowolnie wybranej osoby i śpiewamy ten tekst obiema rękami rysujemy w powietrzu trzy coraz mniejsze koła x2 obiema rękami rysujemy w powietrzu trzy coraz większe koła
KOLOROWE LIŚCIE słowa i muzyka: Leszek Gęca 29
Kolorowe liście na wietrze fruwają Tańczą w parach, pojedynczo I do nas wołają. Ref:. Zatańcz ze mną kółeczko Klaśnij w dłonie raz Tupnij nogą lewą, prawą I już taniec znasz. x2 Zabawa tematycznie nawiązuje do jesieni. Aktywizuje grupę, rozwija wyobraźnię przestrzenną, kształci poczucie rytmu. Opis zabawy Podczas śpiewu zwrotki piosenki uczestnicy zabawy stoją w kręgu i rękoma uniesionymi nad głową naśladują opadające z drzew liście. Gdy śpiewają refren piosenki, wykonują gesty wynikające z tekstu. 30
KOLOROWA ZGADYWANKA słowa i muzyka: Leszek Gęca 31
1. Który kolor, to czerwony Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz co znasz czerwonego Powiedz nam, powiedz nam. 2. Który kolor, to jest żółty Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz nam co znasz żółtego Powiedz nam, powiedz nam. 3. Który kolor, to niebieski Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz co znasz niebieskiego Powiedz nam, powiedz nam. 4. Który kolor, to zielony Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz co znasz zielonego Powiedz nam, powiedz nam. 5. Który jest pomarańczowy Tra-ta tam, tra-ta tam Co znasz pomarańczowego Powiedz nam, powiedz nam. 6. Który kolor, to jest czarny Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz nam co znasz czarnego Powiedz nam, powiedz nam. 32
7. Który kolor to jest biały Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz nam co znasz białego Powiedz nam, powiedz nam. 8. Który kolor, to brązowy Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz co znasz brązowego Powiedz nam, powiedz nam. 9. Który kolor fioletowy Tra-ta tam, tra-ta tam Powiedz co jest fioletowe Powiedz nam, powiedz nam. Celem zabawy jest poznanie i utrwalenie nazw kolorów. Zabawa rozwija wyobraźnię, zachęca do skojarzeń, bogaci język czynny ucznia, uczy rytmicznego mówienia chórem. Opis zabawy Uczestnicy zabawy siedzą w kręgu, śpiewają kolejne zwrotki piosenki. Prowadzący zabawę wskazuje dzieci, które zgodnie z treścią zwrotki, wypowiadają nazwy rzeczy w określonym kolorze (np. samochód strażacki); roślin (np. marchewka); zwierząt (np. niedźwiedź). 33
LITEROWA UKŁADANKA słowa: Leszek Gęca, tradycyjna melodia maltańska 34
Chodź tu do mnie, podaj ręce I klaśnijmy razy dwa Dołącz do mnie, już nam łatwiej Nowy wyraz zbudować Ref.: (brzmi melodia) Celem zabawy jest utrwalenie nazw liter. Zabawa kształci i usprawnia analizę i syntezę wzrokowo-ruchową, doskonali umiejętność skupienia uwagi. 35
Opis zabawy Osoba rozpoczynająca zabawę pełni rolę budowniczego, który konstruuje wyrazy, dlatego też zajmuje miejsce w środku kręgu. Otrzymuje ona na karteczce wyraz, który zbuduje. Pozostałe osoby uczestniczące w zabawie siedzą w kręgu. Każda z tych osób trzyma przed sobą kartkę z napisaną literą. Budowniczy wybiera kolejno potrzebne mu litery, śpiewając tekst piosenki do dziecka, które wstaje i podczas brzmienia muzyki tańczy z budowniczym w kole. Zabawę kończy głośne i wyraźne odczytanie zbudowanego wyrazu. Wyrazy mogą być również budowane z sylab. 36
MAŁY PRZEDSZKOLAK słowa: Leszek Gęca, muzyka: Izabela Urban, Leszek Gęca 37
Celem zabawy jest integracja i aktywizacja grupy. Kształci również umiejętność autoprezentacji dziecka na forum grupy. Opis zabawy Uczestnicy podczas śpiewania tekstu zwrotki piosenki trzymają się za ręce i tańczą po kole. Podczas śpiewania refrenu wykonują czynności wynikające z tekstu. Jestem małym przedszkolakiem Czy dziewczynką, czy chłopakiem Zawsze razem się bawimy I razem się uczymy. Ref.: Hop-hop, tra-la-la Przedszkolakiem jestem ja Hop-hop, tra-la-la Przedszkolak to ja. 38 dwa podskoki i dwa klaśnięcia w dłonie gestem dłoni wskazuje na siebie. x2 dwa podskoki i dwa klaśnięcia w dłonie gestem dłoni wskazuje na siebie
PIOSENKA DO PARY słowa i muzyka: Leszek Gęca 39
40
Chodź tu do mnie, podaj ręce, Zatańczymy koło. Jest nas dwoje, będzie więcej I wszystkim wesoło Ref.: (brzmi melodia) Zabawa integruje grupę. Może być ona wykorzystywana jako sposób podziału na grupy. Opis zabawy Osoby uczestniczące w zabawie siedzą w kręgu i śpiewają piosenkę. Rozpoczynający zabawę podchodzi do wybranego dziecka i podając mu obie dłonie zaprasza do tańca. Wspólnie tańczą podczas melodii refrenu. Gdy dobiega ona końca, dziękują sobie ukłonem za wspólny taniec. Teraz już dwie osoby zapraszają kolejne dzieci do zabawy. Zabawę kontynuujemy do chwili, gdy wszystkie osoby tańczą. 41
POWITANKA słowa: Leszek Gęca, muzyka: Janusz Lawgmin 42
Są już z nami wszystkie klasy No to zaczynamy. Jedna ręka, druga ręka Wszystkich dziś witamy Ref.: Kto taką piosenkę zna, niechaj zrobi tak jak ja x2 43
Zabawa rozwija wyobraźnię, ekspresję twórczą, pomysłowość, świadomość i elastyczność własnego ciała. Uczy koncentracji uwagi na wykonywanych czynnościach. Opis zabawy Uczestnicy zabawy idą po kole, trzymają się za ręce i śpiewają piosenkę. Osoba rozpoczynająca zabawę wchodzi do środka koła. Gdy wszyscy śpiewają refren, osoba w środku koła wykonuje wymyślone przez siebie gesty, a wszyscy uczestnicy zabawy starają się je jak najlepiej powtarzać. Uwaga! Wyraz klasy możemy zastąpić słowami takimi jak: dzieci, grupy, wszyscy goście, chłopcy; Jest już z nami pani Basia, mała Ula itp. 44
PRZYJACIELE PRZEDSZKOLAKA słowa: Leszek Gęca, muzyka: Izabela Urban, Leszek Gęca 45
Oto mały przedszkolak Fajny mówię wam Śpiewa, tańczy, podskakuje, Bo przyjaciół ma. Ref.: Mam kolegę, koleżankę Co ma lat niewiele Kiedy tylko jestem z nimi, Wszystkim nam weselej. x2 Celem zabawy jest aktywizacja i integracja grupy. Opis zabawy Uczestnicy zabawy siedzą w kręgu. Osoba rozpoczynająca zabawę znajduje się w jego środku, tańczy podskakując. Gdy brzmi refren piosenki, zaprasza dwie osoby do środka koła, z którymi tańczy w kółeczku. Na zakończenie refrenu, dzieci dziękują sobie za wspólny taniec. Teraz w kole tańczą zwrotkę piosenki już trzy osoby. Gdy brzmi refren piosenki, każda z osób będących w środku zaprasza do siebie dwie osoby, z którymi tańczy w kółeczku. 46
RUCH, RADOŚĆ, RELAKS słowa i muzyka: Leszek Gęca 47
48
Zabawa wprowadza w proces kształtowania dbałości o własne zdrowie poprzez uprawianie sportu. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w dowolnym miejscu, śpiewają piosenkę. Wykonują proste ćwiczenia gimnastyczne. 1. Piękny dzień dziś się rozpoczął dużo jest nas wkoło, będzie relaks i rozrywka i wszystkim wesoło. Są sportowcy, ich kibice, zaraz zaczynamy. Jest 3 R i my jesteśmy, więc razem śpiewamy Ref.: Każdy z nas chce być sportowcem. Wszyscy wiemy sport to zdrowie Radość w sercach i na twarzy Każdy wam to powie. maszerują w miejscu z wyraźnym unoszeniem kolan, rękami wykonują ruchy naprzemienne biegną w miejscu z wyraźnym odrzucaniem nóg do tyłu x2 2. Ruszaj ręką, potem nogą, dalej tułów z głową metę razem osiągniemy, zdrowie zdobędziemy. Biegi, skoki, rzut do celu. Skłon i wyprost. Wiemy! Metę razem osiągniemy. Zdrowie zdobędziemy! unoszą ręce do góry, podskakują rytmicznie, ruszają na boki głową, rytmicznie wykonują kolejno następujące ruchy: opuszczają ręce, krzyżują ręce na klatce piersiowej, prostują ręce do boków, unoszą wyprostowane ręce do góry. 49
RYTM I DŹWIĘK Celem zabawy jest kształcenie umiejętności koncentracji uwagi, współpracy w zespole, rozpoznawania dźwięków wydawanych przez wybrane zwierzęta, instrumenty lub inne przedmioty. Zabawa doskonali poczucie rytmu. Opis zabawy Uczestnicy zabawy siedzą w kręgu. Umawiają się na kategorię wyrazów używanych w zabawie, np.: nazwy zwierząt leśnych, domowych, instrumentów muzycznych, innych przedmiotów wydających dźwięki. Prowadzący rozpoczyna zabawę, czyli do wywołanej osoby podaje rytm, klaszcząc w dłonie. Gdy prowadzący poda rytm i wywoła, np. kot, osoby, które wybrały tę nazwę, wyklaskują ją w podanym rytmie. W kolejnym etapie zabawy uczestnicy mogą wydawać w podanym rytmie dźwięki charakterystyczne dla wywołanego wyrazu. Do opisanej zabawy możemy wykorzystać ilustracje, a także autentyczne instrumenty muzyczne. 50
SERDECZNY TANIEC słowa i muzyka: Leszek Gęca 51
Każdy mały, każdy duży W swoim sercu radość ma Kto się tą radością dzieli Niechaj zrobi tak jak ja Ref.: Serce bije, serce bije Złote słońce świeci Ciepły deszczyk, ciepły deszczyk Prosto z nieba leci 52
Rośnie tęcza, rośnie tęcza Kolorów tysiące A ja tobie uśmiech daję Gorący jak słońce Celem zabawy jest rozwijanie ekspresji twórczej, pomysłowości i wyobraźni dziecka. Opis zabawy Uczestnicy zabawy śpiewają piosenkę, stojąc w półkolu. Każdy samodzielnie ilustruje ją ruchem. 53
SYCZEK słowa i muzyka: Leszek Gęca 54
Zabawa ćwiczy poprawność wymowy głosek szumiących i syczących. Może być wykorzystana jako ćwiczenie dykcyjne. Opis zabawy Uczestnicy zabawy tańczą po całej sali. Podczas śpiewania zwrotki ruszają się jak ludzie. Podczas śpiewania refrenu wcielają się w węże. Prowadzący dba o poprawne dykcyjnie zaśpiewanie słów piosenki. 55
Wąską dróżką szedł sobie wąż uczestnicy zabawy chodzą po a że nie miał nóżek całej sali, wysoko podnoszą nogi. no to pełzał, pełzał wciąż pośród leśnych dróżek. My jesteśmy dziećmi i nóżki mamy x2 Na nich chodzimy, a nie pełzamy Ref.: Sssyczy wąż, syczy wąż x2 dwoma wyciągniętymi przed Powolutku pełza wciąż siebie rękoma naśladują pełzanie My chodzimy i tańczymy x4 węża. I śpiewamy nie syczymy 56
SZURU-BURU słowa i muzyka: Leszek Gęca 57
Choć mam latek niewiele. Wiem, co to są przyjaciele Tra-la-la-la-la-la-la-la la-la-la-la-la-la-la. Mam szczotkę, pastę, kubek i wodę, bo one dbają o moją urodę. Ref.: Szuru-buru, szuru-buru zęby czyste mam, bo ja jestem bardzo mądry, o urodę dbam. 58 x2
Zabawa wprowadza w tematykę dbania o higienę jamy ustnej, czyli o własne zdrowie. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kole. Gdy śpiewają refren, naśladują wyraźnymi gestami mycie zębów. 59
TAJEMNICZY WOREK słowa i muzyka: Leszek Gęca 60
Czarodziejski worek mam, A w tym worku tajemnice. Kto mi powie, co tam jest, Gdy do pięciu policzę? x2 Ref.: (brzmi melodia) (x2) Celem zabawy jest ćwiczenie zmysłu dotyku. Uczestnik zabawy dopasowuje określony wyraz do przedmiotu. Ćwiczy umiejętności zamykania myśli w zrozumiałe przez słuchaczy zdania. Opis zabawy Uczestnicy zabawy nazywają przedmioty ukryte w worku, używając do ich rozpoznania tylko rąk, czyli zmysłu dotyku. Czas wykonania zadania określa długość trwania melodii. 61
TANECZEK słowa i muzyka: Leszek Gęca 62
Jak zatańczyć jedną ręką Zaraz wam pokażę. A zatańczy ze mną teraz Ten, którego wskażę Ref.: (brzmi melodia) Celem zabawy jest integracja grupy. Zabawa obniża napięcie psychiczne i mięśniowe, rozwija pomysłowość ruchu, świadomość i elastyczność własnego ciała. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kręgu i śpiewają tekst piosenki. Wskazana osoba proponuje swoją improwizację taneczno-ruchową, którą uczestnicy zabawy naśladują podczas trwania melodii refrenu. Zabawę kontynuujemy, wymieniając tekst w pierwszym wersecie piosenki: Jak zatańczą obie ręce Jak zatańczą obie nogi Jak zatańczy jedna noga Jak zatańczy lewa noga Jak zatańczy prawa noga Jak zatańczy tylko głowa Jak zatańczy całe ciało Jak zatańczy tylko tułów. 63
TAŃCZĄCE KOŁA słowa i muzyka: Leszek Gęca 64
Kilka nutek, rytm wesoły Tworzą tę piosenkę Chodź dziewczynko, chodź chłopczyku, Podaj mi swą rękę Ref.: Pobawimy się dziś razem, Będzie nam wesoło I z sąsiadem, co jest obok, Zróbmy piękne koło. x2 65
Zabawa może być wykorzystana na rozpoczęcie zajęć. Opis zabawy Uczestnicy zabawy tańczą do melodii zwrotki po kole, do melodii zaś refrenu kółeczka w parach. 66
TĘCZA słowa i muzyka: Leszek Gęca 67
Świat wiele kolorów ma Świat kolorów w berka gra Łączy różne je ze sobą By później się bawić z Tobą Ref.: (brzmi melodia) 68
Celem zabawy jest poznanie i utrwalenie nazw kolorów. Opis zabawy Zabawę rozpoczynamy od wyboru przez uczestników zabawy kolorów wstążek, pasków bibuły, chusteczek. W ten sposób powstaje wielobarwna grupa. Gdy brzmi melodia zwrotki, wszyscy tańczą w kole. Gdy brzmi melodia refrenu, prowadzący zabawę wywołuje poszczególne kolory do tańca w środku koła. Gdy powie słowo tęcza, wszyscy uczestnicy zabawy tańczą po całej sali. 69
UL słowa i muzyka: Leszek Gęca 70
Celem zabawy jest aktywizacja grupy. Zabawa może rozpocząć i wprowadzić w temat zajęć. Opis zabawy Uczestnicy zabawy siedzą w dużym kręgu, trzymają się za ręce i śpiewają piosenkę. Zaproszone do środka koła dziecko-pszczółka rozpoczyna zabawę: Pszczółka lubi latać po niebieskim niebie. Spija nektar z kwiatów, który jest dla ciebie. Potem z tym nektarem do ula lecimy. W ulu pyszny miodek dla wszystkich robimy. macha rękami jak skrzydełkami idzie w stronę wybranej osoby, przed którą wykonuje ukłon, zapraszając ją do zabawy lecą do środka koła x2 tańczą w kole. Podczas kontynuowania zabawy każde dziecko będące pszczółką zaprasza osobę znajdującą się w dużym kręgu do zabawy. Zabawa trwa do chwili, kiedy wszyscy jej uczestnicy będą pszczółkami. 71
WIOSENNA ZAGADKA słowa i muzyka: Leszek Gęca Przychodzi po zimie, kwiaty ze snu budzi Uśmiechem wesołym wita wszystkich ludzi (x2) 72
WIOSNA OKRZYK słowa i muzyka: Leszek Gęca Wiosna piękne świeci słońce Wiosna wesoło na łące Wiosna kwiaty rozkwitają Wiosna dobry humor mają 73
Piosenki wprowadzające w tematykę wiosenną. Można nimi rozpocząć zajęcia. Opis zabawy Uczestnicy zabawy śpiewają pierwszą piosenkę, stoją w kręgu, trzymając się za ręce kołyszą się w prawo, w lewo... Po zakończeniu piosenki odgadują zagadkę Wiosna. Gdy śpiewają w drugiej piosence wyraz wiosna, wspólnie unoszą ręce do góry, po czym opuszczają je. 74
ZABAWA Z KWIATAMI słowa i muzyka: Leszek Gęca 75
Kwiatek się obudził, Wnet pączki rozwinie. Powiedz mi kwiatuszku, Jak ty masz na imię? Ref.: (wymieniamy nazwy kwiatów) Celem zabawy jest poznanie i utrwalenie nazw kwiatów charakterystycznych dla danej pory roku, np.: wiosny, jesieni... Zabawa uczy koncentracji uwagi i uważnego słuchania. Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kole i śpiewają zwrotkę piosenki. Gdy brzmi melodia refrenu, wchodzą kolejno do środka koła i mówią nazwę kwiatu. Nie można powtarzać nazw. 76
Zabawy muzyczno-ruchowe, związane z poznawaniem i zapamiętywaniem imion
JAK MASZ NA IMIĘ słowa i muzyka: Leszek Gęca 78
Koleżanko i kolego. Jak na imię masz? Proszę, powiedz swoje imię. Teraz mnie już znasz. Ref.: Poznam Ciebie, a Ty mnie, La-la-la-la-la-la. Pobawimy razem się, La-la-la-la-la-la. x2 Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kole i śpiewają zwrotkę piosenki. Gdy brzmi jej refren, tańczą w małym kole z wybraną osobą. Podczas tańca wymawiają swoje imiona. 79
DWA IMIONA słowa i muzyka: Leszek Gęca 80
Każdy człowiek mały, duży Swoje imię ma. Ty znasz moje, ja znam Twoje, Są imiona dwa. Ref.: W naszej klasie dużo imion, Trzeba je pamiętać. Teraz mówią wszyscy chłopcy, A potem dziewczęta. x4 Ref.: (brzmi melodia) Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kręgu, śpiewają zwrotkę piosenki i dwa razy refren. Gdy brzmi 3 i 4 raz melodia refrenu mówią kolejno swoje imiona. Podczas prezentacji wchodzą do środka koła i wykonują wymyślone przez siebie gesty. 81
IMIĘ WIZYTÓWKA słowa i muzyka: Leszek Gęca 82
Każdy z nas ma swoje imię, po tym nas poznają. Kiedy czegoś potrzebują, tak do nas wołają. Imię jest jak wizytówka, dali mi rodzice. Ja go nigdy nie zapomnę, na was także liczę. x2 Ref.: (brzmi melodia) Opis zabawy Uczestnicy zabawy stoją w kręgu i śpiewają zwrotkę piosenki. Gdy brzmi melodia refrenu, chłopcy i dziewczęta kolejno mówią swoje imiona. 83
84
Zabawy rytmiczne bez muzyki
Celem zabaw zamieszczonych w tym dziale jest kształcenie umiejętności koncentracji oraz współpracy w zespole. Wyrabiają one także poczucie rytmu, uczą odpowiedzialności za wspólne, poprawne wykonanie zadania. Ułatwiają pierwszy kontakt w grupie, poznanie i zapamiętanie imion. Opis zabaw Uczestnicy zabawy siedzą w kręgu. Prowadzący rozpoczyna zabawę w określonym kierunku. Wszyscy wykonują czynności wskazane przez prowadzącego. Osoba prowadząca powinna zwrócić uwagę na sposób klaskania w dłonie. Powinna też wyraźnie określić tempo i dynamikę wykonania zadania oraz wyklaskiwane wartości rytmiczne. W pierwszej części zabawy klaszczemy w dłonie, w umiarkowanym tempie, ćwierćnutami i nie za głośno. W kolejnych etapach zabawy możemy zmieniać kierunek, różnicować tempo, dynamikę i wartości rytmiczne. Istotną rzeczą jest dostosowanie liczby klaśnięć i opisanych wcześniej elementów do możliwości uczestników zabawy. Liczba osób w jednym kręgu nie powinna przekraczać 20. TRZY KLAŚNIĘCIA Prowadzący trzy razy klaszcze w określonym tempie. Następnie zwraca się w kierunku osoby siedzącej obok z prawej strony i wskazuje na nią prawą ręką, zapraszając do powtórzenia zadania. Ta z kolei, po wykonaniu zadania, wskazuje na kolejną osobę siedzącą z prawej strony. Zabawę kontynuujemy do chwili, gdy wszyscy uczestnicy zabawy wezmą w niej udział. 86
IMIĘ PO KOLE Prowadzący mówi swoje imię, a następnie trzy razy klaszcze w swoje dłonie w określonym tempie. Następnie zwraca się w kierunku osoby siedzącej obok z prawej strony i wskazuje na nią prawą ręką, zapraszając do powtórzenia zadania. Ta z kolei, po wykonaniu zadania, wskazuje na kolejną osobę siedzącą z prawej strony. Zabawę kontynuujemy do chwili, gdy wszyscy uczestnicy zabawy wezmą w niej udział. Uczestnicy zabawy mówią swoje imiona. MOJE IMIĘ DAJĘ TOBIE Prowadzący mówi swoje imię, a następnie trzy razy klaszcze w swoje dłonie w określonym przez siebie tempie. Następnie zwraca się w kierunku osoby siedzącej w dowolnym miejscu w kręgu i wskazuje na nią dwie ręce wyprostowane zapraszając do powtórzenia zadania. Ta z kolei, po wykonaniu zadania, wskazuje na kolejną osobę siedzącą we wspólnym kręgu. Zabawę kontynuujemy do chwili, gdy wszyscy uczestnicy zabawy wezmą w niej udział. Uczestnicy zabawy mówią swoje imiona. IMIĘ I MÓJ RYTM Prowadzący mówi swoje imię, a następnie klaszcze w swoje dłonie w sposób przez siebie wymyślony (kilka klaśnięć) w określonym przez siebie tempie. Następnie zwraca się w kierunku osoby w dowolnym miejscu w kręgu. Wskazuje na nią dwie ręce wyprostowane - zapraszając do powtórzenia zadania. Ta z kolei powtarza usłyszane klaśnięcia, wypowiada swoje imię i klaszcze w sposób przez siebie wymyślony. Następnie zwraca się w kierunku osoby w dowolnym miejscu kręgu. Wskazuje na nią dwie ręce wyprostowane - zapraszając do powtórzenia zadania. Zabawę kontynuujemy do chwili, gdy wszyscy uczestnicy wezmą w niej udział. Zamiast imion uczestnicy zabawy mogą naśladować głosy zwierząt, wymieniać litery alfabetu, nazwy liczb. 87
Spis treści Wstęp...3 Zabawy muzyczno-ruchowe o różnorodnej tematyce...5 A hej, A ho!...6 Chmurki...9 Dyrdy-myrdy...12 Głaskany...15 Hop-hop...19 Imię przedszkolaka...21 Ja się nie zgubię...24 Kasztanki...26 Kolorowe liście...29 Kolorowa zgadywanka...31 Literowa układanka...34 Mały przedszkolak...37 Piosenka do pary...39 Powitanka...42 Przyjaciele przedszkolaka...45 Ruch, radość, relaks...47 Rytm i dźwięk...50 Serdeczny taniec...51 Syczek...54 88
Szuru-buru...57 Tajemniczy worek...60 Taneczek...62 Tańczące koła...64 Tęcza...67 Ul...70 Wiosenna zagadka...72 Wiosna okrzyk...73 Zabawa z kwiatami...75 Zabawy muzyczno-ruchowe, związane z poznawaniem i zapamiętywaniem imion...77 Jak masz na imię...78 Dwa imiona...80 Imię wizytówka...82 Zabawy rytmiczne bez muzyki...85 Trzy klaśnięcia...86 Imię po kole...87 Moje imię daję tobie...87 Imię i mój rytm...87 89