Zmiany w regulaminie ASO

Accountants & business advisers Seminarium dla spółek NewConnect i Autoryzowanych Doradców Zmiany w regulaminie ASO 7 marca 2013 r. GPW 1 www.pkfpolska.pl www.pkfcpolska.pl

Accountants & business advisers Sprawozdawczość okresowa w Alternatywnym Systemie Obrotu. Zasady konsolidacji sprawozdań finansowych. Ewa Jakubczyk - Cały biegły rewident Prezes Zarządu PKF Consult sp. z o.o. 2 www.pkfpolska.pl

Zmiany w Regulaminie ASO New Connect SPRAWOZDANIA Spółki dotychczas zwolnione z obowiązku konsolidacji na podstawie art. 56 ust. 1 ustawy o rachunkowości od dnia 1 stycznia 2013 r. zobowiązane są do sporządzenia i przekazywania do publicznej wiadomości skonsolidowanych raportów kwartalnych oraz skonsolidowanych raportów rocznych. ZMIANY DLA EMITENTÓW Wraz ze zmianą Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu NewConnect, wyłączono możliwość odstąpienia od konsolidacji sprawozdań finansowych na podstawie art. 56. ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 1994 nr 12 poz. 591 ze zm.), czyli z uwagi na wielkość przychodów, sumy bilansowej i zatrudnienia. 3 www.pkfpolska.pl

Zmiany w Regulaminie ASO New Connect OBOWIĄZKI Pierwszym raportem kwartalnym sporządzonym zgodnie z nowymi zasadami dotyczącymi konsolidacji jest raport kwartalny za IV kwartał 2012 r., natomiast pierwszym raportem rocznym jest raport roczny za 2012 r. SANCKJE Organizator Alternatywnego Systemu na rynku NewConnect zweryfikuje publikowane raporty okresowe pod względem terminowości ich przekazania oraz kompletności, a w razie stwierdzenia niezgodności z regulacjami obowiązującymi na NewConnect zapowiada podjęcie środków dyscyplinujących przewidzianych w Regulaminie ASO. 4 www.pkfpolska.pl

Konsolidacja sprawozdań finansowych A G E N D A 1. Definicje m.in: grupy kapitałowe, jednostki powiązane, sprawowanie kontroli, sprawozdawczość skonsolidowana 2. Kryteria obowiązku sporządzania sprawozdania skonsolidowanego 3. Zakres podmiotowy konsolidacji sprawozdań finansowych 5 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Ustawa o rachunkowości z dn. 29 września 1994 Ustawa z dnia 18.03.2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości Art.3 ust.1, pkt.34 : Ilekroć w ustawie jest mowa o sprawowaniu kontroli nad inną jednostką rozumie się przez to zdolność jednostki do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych z jej działalności Art.3 ust.1, pkt.35 przez sprawowanie współkontroli nad jednostką rozumie się przez to zdolność wspólnika jednostki współzależnej na równi z innymi wspólnikami, na zasadach określonych w zawartej pomiędzy nimi umowie, umowie spółki lub statucie do kierowania polityką finansową i operacyjną tej jednostki, w celu osiągnięcia wspólnie korzyści ekonomicznych z jej działalności 6 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Art. 3 ust. 1 pkt 36 : Ilekroć w ustawie jest mowa o: znaczącym wpływie na inną jednostkę - rozumie się przez to nie mającą znamion sprawowania kontroli lub współkontroli zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną innej jednostki, w szczególności przez: a) udział w podejmowaniu decyzji w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty b) zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującym lub administrującym c) przeprowadzanie istotnych transakcji z tą jednostką d) udostępnianie tej jednostce informacji technicznych o zasadniczym znaczeniu dla jej działalności e) możliwość wymiany członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących 7 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Ustawa z dnia 18.03.2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości Art. 3 ust. 1 pkt 37: Ilekroć w ustawie jest mowa o jednostce dominującej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą kontrolę nad inną jednostką, a w szczególności: a) posiadającą bezpośrednio lub pośrednio przez udziały większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym innej jednostki (zależnej), także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, wykonującymi swe prawa głosu zgodnie z wolą jednostki dominującej, lub b) uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki (zależnej) w sposób samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby lub jednostki na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do głosu, posiadającymi, na podstawie statutu lub umowy spółki, łącznie z jednostką dominującą, większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym, lub c) uprawnioną do powoływania i odwoływania większości członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących innej jednostki (zależnej), lub d) będącą udziałowcem jednostki, której członkowie zarządu w poprzednim roku obrotowym, w ciągu bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy, stanowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu tej jednostki (zależnej) lub osoby, które zostały powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez jednostkę dominującą prawa głosu w organach tej jednostki (zależnej),", 8 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Ustawa z dnia 18.03.2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości Art. 3 ust. 1 pkt 37a-37c w brzmieniu: "37a) jednostce dominującej niższego szczebla - rozumie się przez to spółkę handlową, która jest jednocześnie jednostką zależną od innej spółki handlowej lub przedsiębiorstwa państwowego i jednostką dominującą w stosunku do co najmniej jednej spółki handlowej, 37b) jednostce dominującej wyższego szczebla - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, która jest jednostką dominującą w stosunku do jednostki dominującej niższego szczebla, 37c) wspólniku jednostki współzależnej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą wraz z innymi udziałowcami współkontrolę nad jednostką współzależną 9 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Wieloszczeblowa grupa kapitałowa HOLDING S.A. Jednostka dominująca wyższego szczebla 90% Projekt 1 Sp. z o.o. Jednostka dominująca niższego szczebla 80% Projekt 2 Sp. z o.o. Jednostka zależna bezpośrednio od Projekt 1, pośrednio od HOLDING 10 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Art. 3 ust. 1 pkt 38: Ilekroć w ustawie jest mowa o: znaczącym inwestorze - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, posiadającą w innej jednostce - niebędącej jednostką zależną lub współzależną - nie mniej niż 20 % głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierającą znaczący wpływ wobec tej jednostki, przy czym liczbę głosów ustala się z zachowaniem zasady określonej w pkt 37 lit. a. Udział w ogólnej liczbie głosów może być mniejszy niż 20%, jeżeli inne okoliczności, wymienione w pkt 36 wskazują na wywieranie znaczącego wpływu, 11 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Art. 3 ust. 1 pkt 39: Ilekroć w ustawie jest mowa o: jednostce zależnej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub podmiotem utworzonym i działającym zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, kontrolowaną przez jednostkę dominującą, Art. 3 ust. 1 pkt 40: Ilekroć w ustawie jest mowa o: jednostce współzależnej - rozumie się przez to jednostkę, która jest współkontrolowana przez wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statutu, 12 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Kontrola Współkontrola HOLDING S.A. (Jednostka dominująca) Wspólnik 1 Wspólnik 2 80% 50% 50% Projekt 1 Sp. z o.o. (jednostka zależna) Jednostka Współzależna ALFA 13 www.pkfpolska.pl

Art. 3 ust. 1 pkt 40: Ilekroć w ustawie jest mowa o: Wybrane definicje jednostce stowarzyszonej rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub podmiotem utworzonym i działającym zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ, Art. 3 ust. 1 pkt 42: Ilekroć w ustawie jest mowa o: jednostkach podporządkowanych rozumie się przez to jednostki zależne, współzależne oraz stowarzyszone, 14 www.pkfpolska.pl

Wybrane definicje Znaczący wpływ Znaczący Inwestor 20%-50% Jednostka stowarzyszona 15 www.pkfpolska.pl

Art. 3 ust. 1 pkt 43: Ilekroć w ustawie jest mowa o: Wybrane definicje jednostkach powiązanych z jednostką - rozumie się przez to jej Jednostkę dominującą, znaczącego inwestora, jej jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone oraz jednostki znajdujące się wraz z jednostką pod wspólną kontrolą, a także wspólnika jednostki współzależnej, Art. 3 ust. 1 pkt 44: Ilekroć w ustawie jest mowa o: grupie kapitałowej rozumie się przez to jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi 16 www.pkfpolska.pl

Art. 3 ust. 1 pkt 45: Ilekroć w ustawie jest mowa o: Wybrane definicje konsolidacji - rozumie się przez to łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych, z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt, Art. 3 ust. 1 pkt 46: Ilekroć w ustawie jest mowa o: kapitałach mniejszości - rozumie się przez to część aktywów netto jednostki zależnej, objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, która należy do udziałowców innych niż jednostki grupy kapitałowej, 17 www.pkfpolska.pl

Jednostki powiązane - schemat JEDNOSTKI POWIĄZANE JEDNOSTKA DOMINUJĄCA (spółki handlowe + przedsiębiorstwa państwowe) JEDNOSTKI PODPORZĄD -KOWANE Jednostki zależne (wyłącznie spółki handlowe prawa polskiego i obcego) Grupa kapitałowa Wspólnik spółki współzależnej (spółki handlowe + przedsiębiorstwa państwowe) Jednostki współzależne (każda forma prawna) Znaczący inwestor (spółki handlowe + przedsiębiorstwa państwowe) Jednostki stowarzyszone (wyłącznie spółki handlowe prawa polskiego i obcego) 18 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 55. 1. Jednostka dominująca, mająca siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sporządza roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej, obejmujące dane jednostki dominującej i jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli, bez względu na to, w jakim państwie znajduje się ich siedziba, zestawione w taki sposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę. Sprawozdaniem tym obejmuje się również dane jednostek podporządkowanych 19 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych (Art. 55 cd.) 3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządza się również na inny dzień bilansowy, jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnych przepisów. 4. Jeżeli jednostki grupy kapitałowej są także znaczącymi inwestorami, to w odrębnych pozycjach skonsolidowanego sprawozdania finansowego wykazuje się udziały w jednostkach stowarzyszonych, zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym rozdziale. (metoda praw własności). 20 www.pkfpolska.pl

Zakres sprawozdania skonsolidowanego grupy kapitałowej SPRAWOZDANIE SKONSOLIDOWANE Konsolidacja sprawozdań metodą pełną - grupa kapitałowa, w tym: jednostka dominująca jednostki zależne Odrębna wycena udziałów do sprawozdania skonsolidowanego - pozostałe jednostki podporządkowane w tym: jednostki stowarzyszone (metoda praw własności) jednostki współzależne (metoda proporcjonalna) 21 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 56. 1. Jednostka dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowy łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla, bez dokonywania wyłączeń konsolidacyjnych, o których mowa w art. 60 ust. 2 i 6, spełniają co najmniej dwa z następujących warunków: 1) łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 250 osób, 2) łączna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 7.500.000 euro, 3) łączne przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 15.000.000 euro. 22 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 56. (cd.) 2. Jednostka dominująca, zależna od innej jednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżeli: 1) jednostka dominująca wyższego szczebla posiada co najmniej 90 % udziałów tej jednostki, a wszyscy pozostali udziałowcy tej jednostki wyrazili zgodę, 2) jednostka dominująca wyższego szczebla obejmie konsolidacją zarówno zależną od niej jednostkę dominującą, jak i wszystkie jednostki zależne od jednostki dominującej zwolnionej ze sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego. 23 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 56. (cd.) 3. Jednostka dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego także wtedy, gdy wszystkie jednostki od niej zależne wyłącza się z obowiązku objęcia ich konsolidacją na podstawie art. 57 lub art. 58. 4. Jeżeli jednostka dominująca lub jednostka jej podporządkowana jest emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu lub zamierza, ubiega się o ich dopuszczenie, na jednym z rynków regulowanych w krajach europejskiego obszaru gospodarczego, nie stosuje się zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 2. U W A G A : Regulamin ASO stanowi, że pkt 4 - odnosi się również do emitentów notowanych na rynku NewConect. 24 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 57. 1. Konsolidacją nie obejmuje się jednostki zależnej, jeżeli: 1) udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupione lub pozyskane w innej formie, z wyłącznym ich przeznaczeniem do późniejszej odprzedaży, w terminie jednego roku od dnia ich nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie, 2) występują ograniczenia w sprawowaniu kontroli nad jednostką, które wyłączają swobodne dysponowanie jej aktywami, w tym wypracowanym przez tę jednostkę zyskiem netto, lub które wyłączają sprawowanie kontroli nad organami kierującymi tą jednostką ( w takim przypadku akcje/udziały obejmowane są metodą praw własności w skonsolidowanym sprawozdaniu). 25 www.pkfpolska.pl

Rachunkowość podmiotów powiązanych Art. 58. 1. Konsolidacją można nie obejmować jednostki zależnej, jeżeli: 1) dane finansowe tej jednostki są nieistotne dla realizacji obowiązku określonego w art. 4 ust. 1, 2) jeżeli dwie lub więcej jednostek spełnia kryterium ust.1, ale ich łączne dane są istotne, to należy objąć je konsolidacją. 26 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna Art. 60. 1. Metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu, w pełnej wartości, poszczególnych pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych, dokonaniu wyłączeń, o których mowa w ust. 2 i 6, oraz innych korekt, o których mowa w ust. 8-9. 27 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna- Etapy konsolidacji 1. Określenie jednostek konsolidowanych metodą pełną 2. Ujednolicenie norm rachunkowości, zasad wyceny i prezentacji sprawozdań finansowych. 3. Przeliczenie sprawozdań na walutę polską 4. Sumowanie poszczególnych pozycji bilansów oraz rzis jednostki dominującej i poszczególnych jednostek zależnych 5. Określenie wartości księgowej aktywów netto jednostki zależnej na dzień nabycia 6. Określenie wartości rynkowej aktywów netto jednostki zależnej na dzień nabycia 7. Wyliczenie wartości firmy z konsolidacji, 8. Wyłączenie wartości nabycia udziałów, kapitałów jednostki zależnej 28 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna Etapy konsolidacji metodą pełną. 9. Wyłączenie należności i zobowiązań jednostek objętych konsolidacją. 10.Wyłączenie przychodów i kosztów dotyczących operacji dokonywanych pomiędzy jednostkami grupy kapitałowej. 11. Wyłączenie zysków i strat powstałych na operacjach dokonanych pomiędzy jednostkami objętymi konsolidacją 12. Wyłączenia dywidend wypłaconych przez jednostki zależne jednostce dominującej i otrzymane przez nią 13. Ustalenie kapitałów mniejszości oraz wyników przypadających na ten kapitał 29 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna Ustalenie wartości firmy Art. 60. ust 2 2. Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabycia wartość udziałów posiadanych przez jednostkę dominującą i inne jednostki objęte konsolidacją w jednostkach zależnych z tą częścią, wycenionych według wartości godziwej aktywów netto jednostek zależnych, która odpowiada udziałowi jednostki dominującej i innych jednostek grupy kapitałowej objętych konsolidacją w jednostkach zależnych, na dzień rozpoczęcia sprawowania nad nimi kontroli. Jeżeli wartość posiadanych udziałów i odpowiadająca im część aktywów netto jednostek zależnych, wycenionych według ich wartości godziwych, różnią się, to, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4: 30 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna Art. 60. pkt. 2 (c.d.) 1) nadwyżkę wartości udziałów nad odpowiadającą im częścią aktywów netto wycenionych według ich wartości godziwych - wartość firmy, wykazuje się w aktywach skonsolidowanego bilansu w odrębnej pozycji aktywów trwałych jako "Wartość firmy jednostek podporządkowanych", 2) nadwyżkę odpowiedniej części aktywów netto wycenionych według ich wartości godziwych nad wartością udziałów - ujemną wartość firmy, wykazuje się w pasywach skonsolidowanego bilansu w odrębnej pozycji jako "Ujemna wartość firmy jednostek podporządkowanych". 31 www.pkfpolska.pl

Ustalenie dodatniej i ujemnej wartości firmy na dzień nabycia Przykład 1. Jednostka dominująca zakupiła 80% akcji spółki X za kwotę 280 mln zł. Na dzień nabycia aktywa netto spółki X w wartości godziwej wynosiły 300 mln zł. Wyliczenia: 1. aktywa netto przypadające na grupę kapitałową 80% * 300 mln zł. = 240 mln zł. 2. aktywa netto przypadające na kapitał mniejszości 20% * 300 mln zł. = 60 mln zł. 3. wartość firmy jednostek powiązanych 280 mln zł. 240 mln zł. = 40 mln zł. Korekty konsolidacyjne: AKTYWA (mln zł) Akcje w X (-) 280 PASYWA (mln zł) Kapitały własne (-) 300 Wartość firmy jednostek powiązanych (+) 40 Kapitał mniejszości (+) 60 SUMA (-) 240 SUMA (-) 240 32 www.pkfpolska.pl

Ustalenie dodatniej i ujemnej wartości firmy na dzień nabycia Jako wartość firmy skonsolidowanej należy tutaj rozumieć różnicę miedzy ceną nabycia udziałów w jednostce zależnej a częścią aktywów netto jednostki zależnej według ich wartości godziwej, odpowiadającej udziałowi jednostki dominującej we własnościach jednostki zależnej. 33 www.pkfpolska.pl

Ustalenie dodatniej i ujemnej wartości firmy na dzień nabycia Przykład 2 Jednostka dominująca zakupiła 70% akcji spółki Y za kwotę 250 mln zł. Aktywa netto w wartości godziwej spółki Y na dzień nabycia wynosiły 400 mln zł. Wyliczenia: 1. aktywa netto przypadające na grupę kapitałową 70% * 400 mln zł. = 280 mln zł. 2. aktywa netto przypadające na kapitał mniejszości 30% * 400 mln zł. = 120 mln zł. 3. ujemna wartość firmy jednostek powiązanych 250 mln zł. 280 mln zł. = -30 mln zł. Korekty konsolidacyjne: AKTYWA (mln zł) PASYWA (mln zł) Kapitały własne (-) 400 Udziały w Y (-) 250 SUMA (-) 250 Kapitał mniejszości (+)120 Ujemna wartość firmy (+) 30 SUMA (-) 250 34 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna konsolidacji Ujemna wartość firmy powstaje w sytuacji objęcia lub nabycia udziałów w jednostce podporządkowanej za cenę niższą od wartości jej aktywów netto na dzień podporządkowania Generalną zasadą rozliczania ujemnej firmy jest uznanie jej za element generujący przychody w okresie jej ekonomicznej użyteczności i tym samym jej rozliczenie przez rachunek zysków i strat. 35 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna konsolidacji Art. 60 pkt. 6. Wyłączeniu podlegają również w całości: 1) wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnym charakterze jednostek objętych konsolidacją, 2) przychody i koszty operacji gospodarczych dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją, 3) zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją, zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji, 4) dywidendy naliczone lub wypłacone przez jednostki zależne jednostce dominującej i innym jednostkom, objętym konsolidacją. pkt. 7. Można nie dokonywać wyłączeń, jeżeli nie są istotne. 36 www.pkfpolska.pl

Ustalenie aktywów netto w wartości godziwej jednostki zależnej Zgodnie z art. 60 ust. 5 dla ustalenia podstaw wyceny aktywów netto na dzień objęcia kontroli stosuje się zasady określone w art.28 ust 5 i art.. 44b ust. 4,11,12. Za wartość godziwą określonych aktywów lub zobowiązań przyjmuje się w szczególności w przypadku: należności wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych, pomniejszoną o odpisy na należności zagrożone i nieściągalne oraz ewentualne koszty windykacji. Wyznaczanie wartości bieżących (zdyskontowanych) w odniesieniu do należności krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością należności według kwot wymagających zapłaty, a ich wartością zdyskontowaną nie jest istotna, zapasów produktów gotowych i towarów cenę sprzedaży netto pomniejszoną o opust marży zysku wynikający z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą do sprzedaży zapasu lub znalezienia nabywcy, 37 www.pkfpolska.pl

Ustalenie aktywów netto w wartości godziwej jednostki zależnej zapasów produktów w toku cenę sprzedaży netto produktów gotowych pomniejszoną o koszty zakończenia produkcji i opust marży zysku wynikający z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą zapasów do sprzedaży lub znalezienia nabywcy, zapasów materiałów aktualną cenę nabycia, środków trwałych wartość rynkową lub ich wartość według niezależnej wyceny. W przypadku gdy nie jest możliwe uzyskanie niezależnej wyceny środków trwałych aktualną cenę nabycia albo koszt wytworzenia, z uwzględnieniem aktualnego stopnia ich zużycia, 38 www.pkfpolska.pl

Ustalenie aktywów netto w wartości godziwej jednostki zależnej wartości niematerialnych i prawnych wartość oszacowaną, wyznaczoną w oparciu o ceny rynkowe takich samych lub podobnych wartości niematerialnych i prawnych, a w odniesieniu do wartości firmy lub ujemnej wartości firmy zawartej w bilansie spółki przejętej wartość zerową. W przypadku, gdy wartość oszacowana nie może zostać wyznaczona w oparciu o ceny rynkowe, to przyjmuje się taką wartość, która nie spowoduje powstania lub zwiększenia ujemnej wartości firmy, zobowiązań wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych. Wyznaczanie wartości bieżących (zdyskonotowanych) w odniesieniu do zobowiązań krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością zobowiązań według kwot wymagających zapłaty a ich wartością zdyskontowaną nie jest istotna, rezerwę lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wartość możliwą do realizacji po uwzględnieniu zmiany wartości podatkowej i księgowej łączonych spółek. 39 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna konsolidacji Art. 60 c.d. 9. Udziały w kapitale własnym jednostek zależnych, należące do osób lub jednostek innych niż objęte konsolidacją, wykazuje się w odrębnej pozycji pasywów skonsolidowanego bilansu, po kapitałach własnych jako "Kapitały mniejszości". Wartość początkową tych kapitałów ustala się w wysokości odpowiadającej im wartości godziwej aktywów netto, ustalonej na dzień rozpoczęcia sprawowania kontroli. Wartość tę zwiększa się lub zmniejsza odpowiednio o zmiany w aktywach netto jednostek zależnych. Przypadające na inne osoby lub jednostki nie objęte konsolidacją zyski lub straty wykazuje się w skonsolidowanym rachunku zysków i strat po pozycji "Wynik finansowy netto" jako "Zyski (straty) mniejszości", z uwzględnieniem korekty wyniku z tytułu określonego w ust. 6 pkt 4. Jeżeli straty jednostek zależnych przypadające na kapitały mniejszości przekraczają kwoty gwarantujące ich pokrycie, to ich nadwyżka podlega rozliczeniu z kapitałem własnym grupy kapitałowej. 40 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia kapitałów i udziałów Z korekt wynika że: - Kapitał zakładowy grupy jest równy kapitałowi jednostki dominującej ( na dzień nabycia) - Kapitał z wkładu pierwotnego jednostki dominującej w jednostce zależnej jest eliminowany i nie ma wpływu na wielkość kapitału grupy zarówno w pierwszym jak i następnych latach objęcia kontrolą spółki zależnej. 41 www.pkfpolska.pl

Wyłączenie wzajemnych rozrachunków Grupa kapitałowa, która dla potrzeb konsolidacji sprawozdań finansowych traktowana jest jako jeden podmiot rachunkowości, powinna w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym przedstawić tylko te należności i zobowiązania, które wynikają z transakcji z podmiotami zewnętrznymi tj. spoza grupy kapitałowej. Dlatego też wszystkie należności i zobowiązania pomiędzy jednostkami grupy kapitałowej powinny być zidentyfikowane i wyeliminowane w tych samych wielkościach. Konieczne zatem staje się wcześniejsze uzgodnienie sald rozrachunków między jednostkami grupy kapitałowej. 42 www.pkfpolska.pl

Konsolidacja sprawozdań wyrażonych w walucie obcej Podlegające konsolidacji sprawozdania wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę polską według następujących zasad: 1. Poszczególne pozycje aktywów i pasywów bilansu z wyjątkiem kapitałów własnych przelicza się na walutę polską według średniego kursu NBP na dzień bilansowy. 2. Poszczególne pozycje rachunku zysków i strat przelicza się na polską walutę po kursie stanowiącym arytmetyczną średnich kursów ustalonych dla danej waluty przez NBP na dzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego. 3. Kapitały własne, według stanu na dzień objęcie kontroli lub rozpoczęcia wywierania znacznego wpływu przez j. dominującą przelicza się według ustalonego dla danej waluty na ten dzień średniego kursu przez prezesa NBP Różnice kursowe z przeliczenia ujmuje się bezpośrednio na kapitał własny. 43 www.pkfpolska.pl

Zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji. Zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji powstają w przypadku, gdy przychód z transakcji w jednej z jednostek objętych konsolidacją nie jest jednocześnie kosztem u drugiej ze stron transakcji. Przykładem takich operacji mogą być np.: sprzedaż środka trwałego, sprzedaż wyrobów, towarów, sprzedaż usług, rozliczanych w czasie u kontrahenta. 44 www.pkfpolska.pl

Zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji. Przykład 1 Jednostka D jest producentem sprzętu komputerowego. W ciągu roku obrotowego sprzedaje spółce Z sprzęt wartości 50 000 zł. Koszt wytworzenia tego sprzętu wyniósł 40 000 zł. Przyjęta stawka amortyzacji wynosi 30%. W tym przykładzie korekty konsolidacyjnej wymaga: Rachunek zysków i strat przychody ze sprzedaży (-) 50 000 (Wn) koszt wytworzenia (-) 40 000 (Ma) korekta amortyzacji było: 50 000 * 30% = 15 000 winno być do konsolidacji: 40 000 * 30% = 12 000 różnica: (+) 3 000 (Ma) Razem zmiana wyniku finansowego (-) 7 000 (Wn) 45 www.pkfpolska.pl

Zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji. Przykład 1 c.d. Bilans AKTYWA korekta wyceny majątku trwałego - różnica między ceną nabycia a kosztem wytworzenia środka trwałego (-) 10 000 - korekta amortyzacji (+) 3 000 Razem zmiana wartości aktywów (-) 7 000 PASYWA wynik finansowy roku bieżącego (-) 7 000 W rachunkowości jednostek powiązanych też obowiązuje zasada ciągłości. Tak więc korekty wyceny majątku trwałego i wyceny wyniku w pierwszym roku nabycia środków trwałych od jednostki powiązanej muszą być kontynuowane w latach następnych. 46 www.pkfpolska.pl

Metoda pełna wyłączenia wypłaconej dywidendy Przykład. Jednostka D posiada 60% akcji spółki Z1 oraz 75 % akcji spółki Z2. Zyski spółek za rok 2008 przedstawiały się następująco Spółka Z1 60 mln zł. Spółka Z2 100 mln zł. Spółki wypłaciły w roku 2009 dywidendę w wysokości 100% zysku netto Korekty konsolidacyjne bilans i RZiS: Dywidenda przypadająca na spółkę D: od spółki Z1 36 mln zł Od spółki Z2 75 mln zł Razem 111 mln zł Dywidenda przypadająca na udział mniejszości od spółki Z1 24 mln Od spółki Z2 25 mln zł Korekty konsolidacyjne dywidendy otrzymane przez udziałowców mniejszościowych Pasywa (mln zł) Kapitał zapasowy lub wynik lat ubiegłych 111 Wynik netto -111 SUMA 0 Pasywa (mln zł) Kapitał zapasowy lub wynik lat ubiegłych 49 Kapitał mniejszości -49 SUMA 0 RZiS (mln zł) Przychody finansowe - 111 Wynik - 111 47 www.pkfpolska.pl

Ustalanie wartości firmy Czy Cena przejęcia = Wartość godziwa aktywów netto spółki przejętej? TAK Zerowa wartość firmy Wartość firmy nie występuje NIE Czy cena przejęcia > Wartość godziwa aktywów netto spółki przejętej? TAK Dodatnia wartość firmy NIE Ujemna wartość firmy Źródło: Marzena Remlein: Połączenia i podział jednostek gospodarczych w świetle polskich i międzynarodowych regulacji bilansowych. 48 www.pkfpolska.pl

Amortyzacja dodatniej wartości firmy systematyczna odzwierciedlająca okres, w którym będą uzyskiwane korzyści ekonomiczne według metody liniowej maksymalny okres umarzania 20 lat, preferowany 5 lat w przypadku ubytku ekonomicznej użyteczności wartości firmy należy dokonać odpisu amortyzacyjnego istnieje obowiązek weryfikacji wartości firmy na każdy dzień bilansowy Wszystkie odstępstwa od tych zasad muszą być uzasadnione i ujawnione w sprawozdaniu. Odpisy aktualizujące do wartości użytkowej nie podlegają odwróceniu. 49 www.pkfpolska.pl

Rozliczenie ujemnej wartości firmy Rozliczenie ujemnej wartości firmy wykazywanej jako rozliczenie międzyokresowe przychodów jest bardziej skomplikowane: do wysokości nie przekraczającej nabytych aktywów trwałych (z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach) ujemną wartość firmy jednostka rozlicza przez okres będący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytych i podlegających amortyzacji aktywów, ujemną wartość firmy w wysokości przekraczającej wartość godziwą przyjętych aktywów trwałych (z wyłączeniem długoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach) zalicza się na dzień nabycia do przychodów, 50 www.pkfpolska.pl

Rozliczenie ujemnej wartości firmy ujemną wartość firmy w kwocie oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów (przy spełnianiu odpowiednich uwarunkowań) odpisuje w się na przychody w okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy. Jeżeli straty i koszty te nie zostały poniesione w uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych, to dotyczącą ich ujemną wartość firmy odpisuje się w sposób określony w pkt. (1) tj. średnioważonym okresem amortyzacji przejętych umarzalnych aktywów trwałych 51 www.pkfpolska.pl

Rozliczenie ujemnej wartości firmy Art.44b, ust.12. Ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałe przychody operacyjne do wysokości, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przyszłych strat i kosztów, ustalonych przez spółkę przejmującą na dzień połączenia, niestanowiących jednak zobowiązania, o którym mowa w ust. 2. Odpis ten następuje w tym okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy. Jeżeli straty i koszty te nie zostały poniesione w uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych, to dotyczącą ich ujemną wartość firmy odpisuje się w sposób określony w ust. 11. 52 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia i korekty etapy konsolidacji pełnej 1. Sumowanie poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych (art. 60 ust. 1). 2. Eliminacja wartości udziałów oraz kapitałów (art. 60 ust. 2) oraz wprowadzenie ujemnej lub dodatniej wartości firmy. Na etap ten składają się następujące czynności: Wycena w wartościach godziwych aktywów netto jednostki zależnej i ustalenie aktywów netto przypadających na jednostkę dominującą i inne jednostki grupy kapitałowej objęte konsolidacją na dzień nabycia, 53 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia i korekty etapy konsolidacji pełnej c.d. Wyliczenie wartości firmy jednostek podporządkowanych, która jest nadwyżką wartości udziałów (ceny nabycia) nad odpowiadającą im częścią aktywów netto (kapitałów własnych) jednostek zależnych wycenionych według wartości godziwych; lub wyliczenie ujemnej wartości firmy jednostek podporządkowanych, która jest nadwyżką części aktywów netto wycenionych według wartości godziwych nad wartością udziałów. Wartość firmy jednostek podporządkowanych wykazuje się w aktywach skonsolidowanego bilansu w pozycji aktywów trwałych. Ujemną wartość firmy jednostek podporządkowanych wykazuje się w pasywach skonsolidowanego bilansu. 54 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia i korekty etapy konsolidacji pełnej c.d. Wyłączenie wartości udziałów w cenie nabycia posiadanych przez jednostkę dominującą i inne jednostki objęte konsolidacją w jednostkach zależnych (po stronie aktywów) oraz wyłączenie kapitałów własnych (aktywów netto) na dzień nabycia, wprowadzenie dodatniej lub ujemnej wartości firmy jednostek podporządkowanych. 55 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia i korekty etapy konsolidacji pełnej 3. Wyłączeniu zgodnie z art. 60 ust. 6 podlegają również: wzajemne należności i zobowiązania oraz inne rozrachunki o podobnym charakterze jednostek objętych konsolidacją, przychody i koszty operacji gospodarczych dokonywanych między jednostkami objętymi konsolidacją, zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczych dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją, zawarte w wartości aktywów podlegających konsolidacji, dywidendy naliczone lub wypłacone przez jednostki zależne jednostce dominującej i innym jednostkom objętym konsolidacją. 56 www.pkfpolska.pl

Wyłączenia i korekty etapy konsolidacji pełnej 4. Przyporządkowanie kapitałów mniejszości (art. 60 ust. 9); ta korekta konsolidacyjna składa się z następujących elementów: ustalenie kapitału mniejszości na dzień nabycia; kapitał mniejszości to ta część aktywów netto jednostki dominującej, która należy do udziałowców spoza grupy kapitałowej (art. 3 ust. 1 pkt. 46); wartość początkową tych kapitałów ustala się w wysokości odpowiadającej im wartości godziwej aktywów netto wyłączenie z sumy kapitałów na dzień nabycia kapitałów mniejszości i wykazanie ich w odrębnej pozycji jako kapitał mniejszości, ustalenie zmniejszenia lub zwiększenia wartości kapitałów przypadających na mniejszość na dzień bilansowy (o zmiany w aktywach netto jednostek zależnych) oraz dokonanie korekty wyceny kapitału mniejszości na dzień bilansowy w korespondencji z pozycją rachunku zysków i strat (zysk/ strata mniejszości) z uwzględnieniem korekty z tytułu dywidendy. Jeżeli straty jednostek zależnych przypadające na kapitały mniejszości przekraczają kwoty gwarantujące ich pokrycie, to ich nadwyżka podlega rozliczeniu z kapitałem własnym grupy kapitałowej. 57 www.pkfpolska.pl

Skonsolidowany bilans różnice wzorów sprawozdawczych Aktywa A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne II. Wartość 1. Koszty firmy zakończonych jednostek prac podporządkowanych rozwojowych 2. Wartość 1. Wartość firmy firmy - jednostki zależne 3. Inne wartości 2. Wartość niematerialne firmy - jednostki i prawne współzależne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne III. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne i maszyny d) środki transportu e) inne środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie 58 www.pkfpolska.pl

Skonsolidowany bilans różnice wzorów sprawozdawczych IV. Należności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2. Od pozostałych jednostek V. Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach zależnych i współzależnych niewycenianych metodą konsolidacji pełnej lub metodą proporcjonalną - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe b) w jednostkach zależnych, współzależnych i stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe c) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe 4. Inne inwestycje długoterminowe VI. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 59 2. Inne rozliczenia międzyokresowe www.pkfpolska.pl

B. Aktywa obrotowe I. Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na dostawy II. Należności krótkoterminowe 1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń c) inne d) dochodzone na drodze sądowej 60 www.pkfpolska.pl

III. Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach zależnych i współzależnych - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe b) w jednostkach stowarzyszonych - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe c) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe d) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne - środki pieniężne w kasie i na rachunkach - inne środki pieniężne - inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa razem 61 www.pkfpolska.pl

Pasywa A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Różnice kursowe z przeliczenia VIII. Zysk (strata) z lat ubiegłych IX. Zysk (strata) netto X. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) B. Kapitały mniejszości C. Ujemna wartość firmy jednostek podporządkowanych I. Ujemna wartość firmy - jednostki zależne II. Ujemna wartość firmy - jednostki współzależne D. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania 1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne - długoterminowa - krótkoterminowa 3. Pozostałe rezerwy - długoterminowe - krótkoterminowe 62 www.pkfpolska.pl

II. Zobowiązania długoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) inne III. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Wobec jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy e) zaliczki otrzymane na dostawy f) zobowiązania wekslowe g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń h) z tytułu wynagrodzeń i) inne 3. Fundusze specjalne 63 www.pkfpolska.pl

IV. Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy 2. Inne rozliczenia międzyokresowe - długoterminowe - krótkoterminowe Pasywa razem 64 www.pkfpolska.pl

Skonsolidowany Rachunek Zysków i Strat (wariant kalkulacyjny) różnice wzorów sprawozdawczych A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym - od jednostek powiązanych nieobjętych metodą konsolidacji pełnej lub metodą proporcjonalną I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym - jednostkom powiązanym I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E) 65 www.pkfpolska.pl

G. Pozostałe przychody operacyjne I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Dotacje III. Inne przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych III. Inne koszty operacyjne I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H) J. Przychody finansowe I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym - od jednostek powiązanych II. Odsetki, w tym - od jednostek powiązanych III. Zysk ze zbycia inwestycji IV. Aktualizacja wartości inwestycji V. Inne K. Koszty finansowe I. Odsetki, w tym - dla jednostek powiązanych II. Strata ze zbycia inwestycji III. Aktualizacja wartości inwestycji IV. Inne 66 www.pkfpolska.pl

L. Zysk (strata) na sprzedaży całości lub części udziałów jednostek podporządkowanych M. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K+/-L) N. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (N.I-N.II) I. Zyski nadzwyczajne II. Straty nadzwyczajne O. Odpis wartości firmy I. Odpis wartości firmy - jednostki zależne II. Odpis wartości firmy - jednostki współzależne P. Odpis ujemnej wartości firmy I. Odpis ujemnej wartości firmy - jednostki zależne II. Odpis ujemnej wartości firmy - jednostki współzależne Q. Zysk (strata) z udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności 67 www.pkfpolska.pl

R. Zysk (strata) brutto (M+/-N-O+P+/-Q) S. Podatek dochodowy T. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) U. Zyski (straty) mniejszości W. Zysk (strata) netto (R-S-T+/-U) 68 www.pkfpolska.pl

Accountants & business advisers Metoda konsolidacji proporcjonalnej 69 www.pkfpolska.pl www.pkfconsult.pl

A G E N D A Metoda konsolidacji proporcjonalnej - Istota i etapy postępowania w metodzie konsolidacji proporcjonalnej - Korekty kapitałowe - Wyłączenia efektów wzajemnych transakcji - Odpis wartości firmy 70 www.pkfpolska.pl

Metoda proporcjonalna Metoda konsolidacji proporcjonalnej polega na sumowaniu poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych wspólnika jednostki współzależnej, w pełnej wartości, z częścią wartości poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych jednostek współzależnych, proporcjonalną do posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej objęte konsolidacją udziałów, dokonaniu wyłączeń, oraz innych korekt. 71 www.pkfpolska.pl

Metoda proporcjonalna Cechą charakterystyczną metody proporcjonalnej jest fakt, że występuje kilku wspólników (jednostek) którzy wspólnie sprawują kontrolę nad jednostką współzależną, co z kolei wpływa na fakt, że każdy wspólnik do swojego skonsolidowanego sprawozdania włącza odpowiedni udział poszczególnych pozycji sprawozdania jednostki współzależnej. 72 www.pkfpolska.pl

Metoda proporcjonalna Metoda konsolidacji proporcjonalnej w swej istocie podobna jest zatem do metody pełnej. Podstawowa różnica to: sumowanie pozycji sprawozdawczych w metodzie pełnej następuje w wartościach pełnych, w metodzie proporcjonalnej suma obejmuje pełną wartość pozycji sprawozdawczej jednostki dominującej i tylko tą część pozycji sprawozdawczej jednostki współzależnej nie będącej spółką prawa handlowego, która jest proporcjonalna do posiadanych udziałów, w metodzie proporcjonalnej nie wystąpi kapitał mniejszości, co wynika z faktu, że już przy sumowaniu pozycji sprawozdawczych przyporządkowana została grupie kapitałowej tylko ta część wyniku roku obrotowego oraz aktywów netto na dzień nabycia, która należy do grupy kapitałowej. 73 www.pkfpolska.pl

Metoda proporcjonalna korekty kapitałowe Przykład 1. Jednostka A zakupiła 50% akcji spółki X za kwotę 120 mln zł. Na dzień nabycia aktywa netto spółki X w wartości godziwej wynosiły 200 mln zł. Wyliczenia: 1. aktywa netto przypadające na Jednostkę X 50% * 200 mln zł. = 100 mln zł. 2. wartość firmy 120 mln zł. 100 mln zł. = 20 mln zł. Korekty konsolidacyjne: AKTYWA (mln zł) Inwestycje długoterminowe - 120 PASYWA (mln zł) Kapitały własne - 100 Wartość firmy jednostek podporządkowanych 20 SUMA - 100 SUMA - 100 74 www.pkfpolska.pl

Metoda proporcjonalna wyłączenia wzajemnych transakcji Przykład 2. Jednostki z przykładu 1 na koniec okresu wykazują 1. wzajemne rozrachunki = 24 mln zł. 2. zapasy w magazynie Spółki X nabyte od spółki A =10 mln zł. Spółka A realizuje na sprzedaży marżę 20 % Korekty konsolidacyjne: AKTYWA (mln zł) Należności (50% x 24 mln.) - -24 Zapasy (10 mln x 20%) - 2 SUMA - 26 3. Wartość sprzedaży pomiędzy jednostkami 36mln zł PASYWA (mln zł) Wynik - 2 Zobowiązania (50%x24 mln.) - 24 SUMA - 26 RZiS (mln zł) Przychody (50% X 36 mln zł) - 36 Koszty (50% x 36 mln zł) - 36 Koszty 2 Wynik - 2 75 www.pkfpolska.pl

Metoda praw własności Metoda praw własności polega na aktualizacji wartości posiadanych udziałów lub akcji jakie podmiot dominujący posiada w jednostkach stowarzyszonych lub zależnych nie objętych konsolidacją metodą pełną. Art.63 ust.1 1. Metoda praw własności polega na wykazaniu w aktywach trwałych bilansu pozycji "Udziały w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności", w cenie ich nabycia powiększonej lub pomniejszonej o, przypadające na rzecz jednostki dominującej, wspólnika jednostki współzależnej lub znaczącego inwestora zwiększenia lub zmniejszenia kapitału własnego jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęcia kontroli, uzyskania współkontroli lub znaczącego wpływu do dnia bilansowego, w tym zmniejszenia z tytułu rozliczeń z właścicielami, z tym, że udział w zysku (stracie) netto jednostki podporządkowanej koryguje się o odpis wartości firmy lub ujemnej wartości firmy oraz odpis różnicy w wycenie aktywów netto według ich wartości godziwych i wartości księgowych, przypadających na dany okres sprawozdawczy. 76 www.pkfpolska.pl

Metoda praw własności Podstawowe różnice pomiędzy metodą praw własności, a metodą pełną. 1. Przy konsolidacji metodą pełną sumuje się poszczególne pozycje aktywów i pasywów oraz rzis jednostki dominującej i jednostek zależnych, nie robi się tego w konsolidacji m. praw własności. 2. Konsolidacja pełna wykazuje pełen obraz grupy. Wartość poszczególnych pozycji bilansowych ( z uwzgl. wyłączeń) sprawozdania skonsolidowanego te metodą oddaje wartość majątku, również przychody i koszty informują o globalnych wielkościach w grupie. 3. Konsolidacja metodą praw własności ogranicza się do zaktualizowania wartości udziału posiadanego przez podmiot dominujący w podmiocie stowarzyszonym do wartości odpowiadającej tej części kapitału własnego, jaki podmiot dominujący posiada w kapitale spółki zależnej na dzień kończący rok obrachunkowy.. 77 www.pkfpolska.pl

Metoda praw własności Na dzień rozpoczęcia wywierania znacznego wpływu na jednostkę stowarzyszoną ustala się wartość kapitału własnego jednostki stowarzyszonej w wartości godziwej z uwzględnieniem objętego na ten dzień udziału w kapitale własnym jednostki stowarzyszonej. Przykład 1 Założenia: Na dzień nabycia 30% akcji w spółce S wartość kapitałów (majątku pomniejszonego o pasywa obce) wynosiła 300. Cena nabycia 30% akcji wynosiła 120. Zadanie: 1. Obliczyć wartość firmy z konsolidacji. 2. Określić wartość akcji w roku nabycia w sprawozdaniu skonsolidowanym. Rozwiązanie: 1. Wartość kapitałów S przypadająca znaczącemu inwestorowi: 300 x 30 % = 90 2. Wartość firmy z konsolidacji cena nabycia 30% akcji 120 wartość godziwa 30% akcji 90 wartość firmy z konsolidacji 30 78 www.pkfpolska.pl

Metoda praw własności Korekty wyceny majątku finansowego w latach następnych W skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym udział znaczącego inwestora w jednostce stowarzyszonej koryguje się o przypadające na jego rzecz zwiększenie lub zmniejszenie kapitału własnego jednostki stowarzyszonej, które nastąpiło w ciągu okresu. Przykład 2 Założenia: Znaczący inwestor nabył 30 % akcji w spółce S w dniu 30.06.2008 r. Wynik S za II półrocze = 0. KOREKTY KONSOLIDACYJNE BILANSOWE wartość firmy (+) 30 zmniejszenie wyceny udziałów (-) 30 amortyzacja wartości firmy za 1/2 roku wg stawki rocznej 20%: - (zmniejszenie wartości firmy) (-) 3 - koszty (odpis wartości firmy) - wpływ na wynik finansowy roku obrotowego (-) 3 W 2009, 2010 roku spółka S przedstawiła następujące dane: wynik finansowy: - 2009 rok (zysk) 60-2010 rok (zysk) 90 dywidendy - 50% wypracowanego w kolejnych latach zysku, inne zwiększenie i zmniejszenia kapitałów w jednostce stowarzyszonej nie wystąpiły. 79 www.pkfpolska.pl

Metoda praw własności Przykład 2 cd. Zadanie: Określić wartość udziałów w skonsolidowanym sprawozdaniu w 3 kolejnych latach. Określić korekty konsolidacyjne w kolejnym roku. Rozwiązanie: Wartość udziałów w 3 kolejnych latach. Lata Cena nabycia Wyliczenie wartości do konsolidacji wycena wynik netto dywidenda Wartość firmy z konsolidacji Odpis firmy z konsolidacji Wycena bilansowa 01.07.2008 120 90 0 0 30 0 120,0 31.12.2008 120 90 0 0 27 3 117,0 31.12.2009 120 99 18 9 21 6 120,0 31.12.2010 120 112,5 27 13,5 15 6 127,5 2009 r. Wynik netto S przypadający D : 60 x 30% = 18 Dywidenda przypadająca D : 18 x 50% = 9 (lub 60 x 50% x 30% = 9) Wartość udziału: 90 + 18-9 = 99 2010 r. Wynik netto S przypadający D : 90 x 30% = 27 Dywidenda przypadająca D : 27 x 50%= 13,5 Wartość udziału: 99 + 27 13,5 = 112,5 80 www.pkfpolska.pl

PKF Grupa Kapitałowa W skład Grupy Kapitałowej PKF Consult wchodzą: spółka dominująca PKF Consult Sp. z o.o. oraz cztery spółki zależne: Audyt Sp. z o.o., PKF Tax Sp. z o.o., PKF Accounting Sp. z o.o. oraz PKF Capital Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie przy ul. Orzyckiej 6/1B. Rozpoczęliśmy działalność w zakresie doradztwa gospodarczego i audytu finansowego prawie 20 lat temu jako AiE Consult. Dzisiaj PKF to jedna z największych firm audytorsko konsultingowych w Polsce i jedna z wiodących sieci audytorów i konsultantów w świecie. Nasze zespoły eksperckie; audytorów, doradców podatkowych, analityków finansowych, certyfikowanych księgowych funkcjonują w lokalnych biurach w Polsce. Ich cel to kompleksowe wspomaganie wdrażania skutecznych strategii biznesowych, wzmacnianie konkurencyjności, innowacyjności i wiarygodności przedsiębiorstw. Nasze linie biznesowe to: działalność audytorska doradztwo podatkowe konsulting gospodarczy outsourcing księgowy i kadrowo płacowy szkolenia 81 www.pkfpolska.pl