Aleksandra Kühn-Dymecka Instytut Psychiatrii i Neurologii 02-957 Warszawa Al. Sobieskiego 9 Email dymecka@ipin.edu.pl tel., 224582534 Warszawa 01-02-2016 r Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Psychologia Kliniczna za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: Dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej w obszarze psychologii klinicznej jest niewystarczająca. Wynika to m.in. z faktu zatrudniania specjalistów z psychologii klinicznej na część etatu z powodu prowadzonych oszczędności. Psychologów klinicznych zastępują młodzi psychologowie niejednokrotnie prosto po studiach, którzy nie maja żadnego doświadczenia w pracy klinicznej. Niskie koszty związane z uposażeniem osób prosto po studiach, nie doszacowanie usług świadczonych przez psychologów klinicznych powoduje, że specjaliści są wypierani przez osoby młode prosto po studiach i odchodzą z sektora publicznego. Taka sytuacja powoduje zaniżenie jakości świadczonych usług i brak możliwości zdobywania doświadczenia zawodowego pod okiem doświadczonych w pracy klinicznej z pacjentem starszych kolegów. Młodzi ludzie są pozostawieni samym sobie. Taka sytuacja wpływa także negatywnie na właściwe zabezpieczenie w odpowiednią kadrę na potrzeby kształcenia specjalizacyjnego w obszarze realizacji staży. Nadal zbyt mała liczba specjalistów z psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, chorego somatycznie, czy neuropsychologów powoduje, że występują trudności z otrzymaniem profesjonalnej pomocy u tych specjalistów. Podmioty lecznicze zatrudniające psychologa klinicznego rozmieszczone są nierównomiernie. Dużo łatwiej jest dostać się do specjalisty w ośrodkach klinicznych niż w mniejszych miejscowościach. II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Na terenie Województwa Mazowieckiego następuje usprawnienie szkolenia specjalizacyjnego w psychologii klinicznej. W ubiegłym roku Akademia Pedagogiki 1
Specjalnej uzyskała akredytację do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. Obecnie 5 jednostek posiada akredytację do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego. Łączna liczba miejsc szkoleniowych w tych ośrodkach wynosi 271. W 2015 roku trzy ośrodki akredytacyjne uruchomiły nabór na specjalizację. Są to następujące ośrodki: Instytut Psychiatrii i Neurologii 60 miejsc Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. Prof. Jana Mazurkiewicza. Klinika Psychiatrii Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM. 35 miejsc Akademia Pedagogiki Specjalnej - 75 miejsc. Łącznie w roku 2015 w województwie Mazowieckim specjalizację rozpoczęły 163 osoby. Zakończenie specjalizacji powinno nastąpić za 4 lata. Od kilkunastu lat nie odbył się nabór na specjalizację w Katedrze i Klinice Psychiatrycznej WUM, Warszawa ul Nowowiejska 27. Również Szpital Bielański dysponujący 40 miejscami specjalizacyjnymi nie zorganizował naboru na specjalizację. Wobec powyższego zasadne jest zweryfikowanie ośrodków szkolących pod względem organizacji szkoleń specjalizacyjnych. 2. Aktualny stan specjalizacji z psychologii klinicznej w Województwie Mazowieckim przedstawia się następująco: Z rejestru magistrów odbywających specjalizację w dziedzinie psychologii klinicznej na obszarze województwa mazowieckiego wg stanu na 30-01-2015r, wynika, że w trakcie szkolenia specjalizacyjnego tzw. nowym trybem jest 154 osób. Od czasu uruchomienia specjalizacji w dziedzinie psychologii klinicznej w ramach tzw. nowego trybu do 30-01-2015r, łącznie 119 psychologów po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego uzyskało tytuł specjalisty w zakresie psychologii klinicznej. W porównaniu do danych zawartych w raporcie Konsultanta Wojewódzkiego za rok 2014 powyższe dane wskazują na systematyczny wzrost liczby specjalistów psychologii klinicznej na obszarze województwa Mazowieckiego 3. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: Nie przeprowadziłam takiej kontroli. 2
1. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: Zaopiniowano dwa wnioski Oba dotyczyły Akademii Pedagogiki Specjalnej. Jeden wniosek dotyczył ubiegania się o wpisanie na listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji a drugi dotyczył zwiększenia liczby miejsc szkoleniowych w związku z pozyskaniem przez Akademię Pedagogiki Specjalnej większej liczby kierowników specjalizacji. Konsultant uczestniczył w czterech postępowaniach kwalifikacyjnych w jednostkach, które w roku 2015 organizowały nabór na szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie psychologii klinicznej. Były to następujące jednostki: Instytut Psychiatrii i Neurologii, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. Prof. Jana Mazurkiewicza. Klinika Psychiatrii Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM. Konsultant jako członek komisji ds. akredytacji uczestniczył w pracach tej komisji. Zaopiniowano 8 wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: 2. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian. Nie zwracano się o takie opinie. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: Nie było takich wniosków, nie kontrolowałam liczba placówek nazwa i adres kontrolowanych podmiotów 2. Przeprowadzanie wizytacji: 3
liczba wizytowanych placówek nazwa i adres jednostek wizytowanych. 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń kwalifikacji personelu medycznego. 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień. 5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: Nie występowałam liczba wniosków, uwagi. IV. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki Nie dotyczy spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) Nie dotyczy stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) Nie było takich wniosków, nie opiniowałam wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji Nie dotyczy. 2. Konsultacje przypadków problemowych. 4
Nie konsultowałam V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. W związku z narastającym tempem życia, nadmiernym zaangażowaniem w pracę, posiadaniem coraz mniejszej ilości czasu dla dzieci i starzejącym się społeczeństwem zapotrzebowanie na szeroko rozumianą opiekę psychologiczną zarówno w obszarze diagnostycznym jak i terapeutycznym będzie wzrastać. Dlatego niezbędne jest przygotowanie wysoko wykwalifikowanej kadry specjalistów, którzy byliby gotowi na sprostanie zadaniom, które będą stawiane przed nimi. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). Obecnie najlepiej są zabezpieczone potrzeby zdrowotne związane z opieką psychologiczną w obszarze zaburzeń psychicznych człowieka dorosłego. Jest szkolona największa liczba specjalistów. Wynika to z faktu, że ośrodki szkolące zajmują się leczeniem zaburzeń psychicznych człowieka dorosłego i do realizacji szkolenia szczegółowego w tym zakresie są najlepiej przygotowane i dysponują bogatą bazą do odbywania staży. Jednostki, które dysponują odpowiednim zapleczem stażowy i posiadające doświadczenie w leczeniu dzieci i młodzieży, pacjentów chorych somatycznie i pacjentów neurologicznych z powodu braku kadry dydaktycznej nie podejmują starań o wpisanie na listę jednostek posiadających akredytacje i nie organizują szkoleń specjalizacyjnych. Taki stan rzeczy jest jedną z przyczyn, że braku specjalistów psychologów klinicznych pracujących z dziećmi i młodzieżą, pacjentami chorymi somatycznie i pacjentami neurologicznymi. Aleksandra Kűhn Dymecka Konsultant Wojewódzki W dziedzinie psychologii klinicznej 5