G I M N A Z J U M I M. A R M I I K R A J O W E J W PIASKU RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 2013/2014 Piasek, czerwiec 2014 r.
Przedmiot ewaluacji: Uczniowie nabywają wiadomości określone w podstawie programowej. Celem ewaluacji było określenie, czy w szkole lub placówce realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Również było określenie, czy podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Ostatnim celem ewaluacji było wskazanie, czy w szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski tych analiz. Odbiorcami ewaluacji byli: nauczyciele, dyrektor, uczniowie i rodzice. Ewaluacja została przeprowadzona w okresie od października 2013 do czerwca 2014 roku. Dokonał jej zespól w składzie: Inga Lubczańska, Anna Strzelczyk, Ewa Oberzig i Aleksandra Watral. Metody i narzędzia badawcze zastosowane w badaniach: ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli, rozmowy z nauczycielami, uczniami, rodzicami, analiza dokumentacji szkoły, obserwacje. Pytania kluczowe: 1. Czy uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej? 2. Czy w szkole realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego? 3. Czy nauczyciele realizują podstawę programową zgodnie z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji? 4. W jaki sposób nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia uczniów, uwzględniając ich indywidualne możliwości rozwojowe? 5. Czy w szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć uczniów? 6. Czy wdrażane wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce? Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. Według ankiet przeprowadzonych wśród nauczycieli (100%), rodziców (92%) i uczniów (85%), uczniowie gimnazjum zdobywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. Nauczyciele planują swoją pracę w oparciu o przyjęte do realizacji programy nauczania z uwzględnieniem treści podstawy programowej, której realizacja jest na bieżąco monitorowana. Poziom opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności jest poddawany ocenie semestralnej i rocznej. Uczniowie w procesie oceniania uzyskują oceny pozytywne w szkole nie istnieje zjawisko drugoroczności, co potwierdza opanowanie umiejętności określonych w podstawie programowej.
W szkole realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego, co wynika z przeprowadzonych ankiet. Na powyższe pytanie 96 % rodziców odpowiedziało twierdząco, natomiast nauczycieli 100 %, wskazując sposoby jej realizacji. Na początku roku szkolnego każdy nauczyciel przeprowadza dla każdego ucznia tzw. test na wejście, który sprawdza stopień wiedzy uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (szkoła podstawowa). Dzięki analizie testów, nauczyciele dostosowują rozkłady materiału indywidualnie dla danej klasy. Po przeanalizowaniu dokumentacji nauczycieli i dzienników lekcyjnych, stwierdza się, iż nauczyciele znają i realizują warunki i sposoby realizacji podstawy programowej z poszczególnych przedmiotów. Również potwierdza to przeprowadzona ankieta dla nauczycieli (100%). Na bieżąco w gimnazjum są monitorowane i analizowane osiągnięcia uczniów, poprzez: prace pisemne, kartkówki, odpowiedzi ustne, prace domowe, aktywność na lekcji, prelekcję, karty pracy, projekty, sprawdziany sprawności fizycznej, prezentacje, konkursy, dodatkowe prace. Potwierdzają to ankiety przeprowadzone wśród nauczycieli, rodziców i uczniów. Zespoły przedmiotowe analizują wyniki diagnoz, wyniki nauczania na poziomie poszczególnych klas i poszczególnych przedmiotów. W całorocznej pracy analizy dokonywane przez wszystkich nauczycieli obejmują indywidualne osiągnięcia poszczególnych uczniów, wyniki całych klas. Wychowawcy klas, dwa razy w roku, dokonują analizy ocen zachowania, frekwencji i postępów w nauce swoich uczniów, formułują i wdrażają wnioski z tych analiz. Z przeprowadzonej ankiety wynika, iż w szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów. Nabywane przez uczniów wiadomości i umiejętności są przedmiotem analizy, na podstawie której formułowane są wnioski do dalszej pracy szkoły. Realizacja wniosków, według dyrektora i nauczycieli, przyczynia się do osiągania przez uczniów lepszych wyników w nauce. Nauczyciele uczestniczący w wywiadzie grupowym, wśród wyciągniętych wniosków z bieżącej analizy osiągnięć uczniów wymienili: brak systematyczności w pracy, niechęć do odrabiania zadań domowych i nauki w domu, brak umiejętności wnioskowania, potrzebę zajęć dodatkowych i pomocy koleżeńskiej, potrzebę większej liczby ćwiczeń, w tym zadań typu egzaminacyjnego. Nauczyciele po analizie osiągnięć uczniów stwierdzili, że należy: systematycznie sprawdzać prace domowe (m.in. poprzez kartkówki) oraz wiedzę i umiejętności uczniów z ostatnich lekcji, przeprowadzać lekcje powtórzeniowe przed każdym sprawdzianem, oceniać różne formy aktywności uczniów, odwoływać się do wiadomości i umiejętności z innych przedmiotów, na bieżąco informować rodziców o osiągnięciach dzieci. Nauczyciele podczas swoich lekcji analizują bieżące wyniki nauczania i podejmują czynności motywujące uczniów do pracy, na bieżąco przekazują informacje wychowawcom lub bezpośrednio rodzicom. Uczniom stwarzane są warunki do poprawy i podwyższania o cen, nauczyciele mobilizują ich do podwyższania ocen i zachęcają do nauki. Na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej uczniowie i ich rodzice informowani są o zagrożeniach ocenami niedostatecznymi i
nieodpowiednim lub nagannym zachowaniem. Odpowiednio wcześnie przekazana informacja o proponowanej ocenie zachęca uczniów do podjęcia wysiłku w celu jej poprawienia. Z systematycznej analizy wyników nauczania nauczyciele formułują wnioski, których celem jest osiąganie lepszych wyników nauczania i podnoszenia motywacji uczniów do nauki. Wnioski z analiz wykorzystywane są m.in. w pracy zespołów przedmiotowych, a ich wdrożenie przyczynia się do poprawy wyników w nauce. Działania wspierające rozwój uczniów oraz podejmowane przez nauczycieli formy i metody pracy przyczyniają się do podnoszenia w szkole jakości kształcenia. Do takich działań należy prowadzenie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych oraz zajęć rozwijających czy wykonywanie zadań z testów egzaminacyjnych. Dostrzegając wśród swoich uczniów osoby o dużym potencjale nauczyciele stawiają im coraz większe wymagania, aby mogli w pełni wykorzystywać swoje możliwości intelektualne, zachęcają ich i motywują do dodatkowej pracy związanej z przygotowaniem się do konkursów przedmiotowych. Szkoła organizuje konkursy i umożliwia uczniom udział w konkursach zewnętrznych. Na podstawie prowadzonego w szkole rejestru można stwierdzić, że duży odsetek uczniów bierze udział w nich udział. Poprzez ten fakt uczniowie mają możliwość osiągania sukcesów, które są w szkole promowane. Udział w konkursach rozwija zdolności i umiejętności uczniów, a jednocześnie wpływa na podniesienie efektów kształcenia i na promocję szkoły. Rodzice są informowani o ocenach dzieci, ich zachowaniu, trudnościach oraz możliwościach poprawy i rozwoju. Nauczyciele do starczają rodzicom informacji o osiągnięciach ich dzieci, proponują dodatkową pracę, która sprzyja osiąganiu sukcesów. Nauczyciele prowadzą rozmowy z rodzicami, porównują wyniki obserwacji własnych z opiniami rodziców na temat uczniów i ich zachowań. Informacje na temat uczniów są przekazywane podczas spotkań wychowawców z rodzicami, konsultacji oraz indywidualnych rozmów osobistych i telefonicznych.
Opracowanie ankiet dla rodziców 1. Czy uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej? 46 4 Czy uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej? 8% 92% 2. Czy wybrane przez nauczycieli programy nauczania uwzględniają możliwości rozwojowe uczniów (z uwzględnieniem wiadomości i umiejętności ze szkoły podstawowej)? 48 2 Czy wybrane przez nauczycieli programy nauczania uwzględniają możliwości rozwojowe uczniów? 4% 96% 3. Czy realizacja nowej podstawy programowej ma wpływ na osiągnięcia edukacyjne uczniów? 46 4
Czy realizacja nowej podstawy programowej ma wpływ na osiągnięcia edukacyjne uczniów? 8% 92% 4. Czy nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia uczniów stosują zasadę indywidualizacji pracy i wymagań? 48 2 Czy nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia uczniów stosują zasadę indywidualizacji pracy i wymagań? 4% 96% 5. Czy w szkole dokonuje się analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów? 48 2
Czy w szkole dokonuje się analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów? 4% 96% i w jaki sposób (możesz zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź): Prace pisemne 46 Kartkówki 47 Odpowiedzi ustne 31 Praca domowa 33 Aktywność na lekcji 27 Inne (konkursy, dodatkowe prace) 3 W jaki sposób dokonuje się analizy osiągnięć uczniów? 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Prace pisemne Kartkówki Odpowiedzi ustne Praca domowa Aktywność na lekcji Inne (konkursy, dodatkowe prace) 6. Czy znają Państwo wnioski wynikające z analizy osiągnięć dydaktycznych swojego dziecka i jego klasy? 41 9
Czy znają Państwo wnioski wynikające z analizy osiągnięć dydaktycznych swojego dziecka i jego klasy? 18% 82%
Opracowanie ankiet dla uczniów 1. Czy wiadomości przekazywane na lekcjach są dla Ciebie zrozumiałe? 44 8 Czy wiadomości przekazywane na lekcjach są dla Ciebie zrozumiałe? 15% 85% 2. Czy w szkole dokonuje się analizy Twoich osiągnięć edukacyjnych? 50 2 Czy w szkole dokonuje się analizy Twoich osiągnięć edukacyjnych? 4% 96% i w jaki sposób (możesz zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź): Prace pisemne 44 Kartkówki 49 Odpowiedzi ustne 41 Praca domowa 46 Aktywność na lekcji 37 Inne (sprawdziany, konkursy) 6
W jaki sposób dokonuje się analizy Twoich osiągnięć edukacyjnych? 50 40 30 20 10 0 Prace pisemne Kartkówki Odpowiedzi ustne Praca domowa Aktywność na lekcji Inne (sprawdziany, konkursy) 3. Czy znasz wnioski wynikające z analizy osiągnięć edukacyjnych Twoich i Twojej klasy? 40 12 Czy znasz wnioski wynikające z analizy osiągnięć edukacyjnych Twoich i Twojej klasy? 23% 77% 4. Jeśli to czy wdrażane wnioski z analizy osiągnięć edukacyjnych przyczyniają się do poprawy wyników w nauce? 38 14
Jeśli to czy wdrażane wnioski z analizy osiągnięć edukacyjnych przyczyniają się do poprawy wyników w nauce? 27% 73% 5. Czy nauczyciele stosują zasadę indywidualizacji pracy i wymagań do wszystkich uczniów? 38 14 Czy nauczyciele stosują zasadę indywidualizacji pracy i wymagań do wszystkich uczniów? 27% 73%
Wnioski: Po przeanalizowaniu dokumentacji szkoły i analizy osiągnięć uczniów można wywnioskować, że uczniowie nabywają wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej. Według ankietowanych uczniów (15 %) wiadomości przekazywane na lekcjach są dla nich niezrozumiałe. Wynika to z tego, iż uczniowie nie zawsze w pełni angażują się treść przekazywanych wiadomości. Dyrektor szkoły, poprzez nadzór pedagogiczny, monitoruje wdrażanie podstawy programowej z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego, organizuje i monitoruje diagnozowanie osiągnięć uczniów. Nauczyciele znają i wdrażają zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej z poszczególnych przedmiotów. Nauczyciele systematycznie diagnozują osiągnięcia uczniów poprzez przeprowadzanie pisemnych prac kontrolnych (testy, kartkówki, sprawdziany), odpytywanie uczniów, monitorowanie aktywności. Uczniowie wykonują testy sprawności fizycznej, rozwiązują ćwiczenia praktyczne i wykonują różnorodne doświadczenia. Osiągnięcia uczniów analizowane są w zespołach przedmiotowych. Analizuje się postępy w nauce na zebraniach rodziców i spotkaniach indywidualnych. Wdrożone wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce. Uczniowie informowani są o wnioskach z analizy osiągnięć na lekcjach poświęconych poprawie sprawdzianów wiadomości i umiejętności oraz w trakcie pogadanek poświęconych omówieniu wyników testów kompetencji. Rodzice informowani są o wnioskach z analizy osiągnięć na zebraniach rodziców, podczas spotkań indywidualnych. Przekazywane są im informacje o tym, z czym uczniowie doskonale sobie radzą i o obszarach, w których mają trudności i wymagają większej pracy. U niektórych uczniów zauważa się lekceważący stosunek uczniów do obowiązków szkolnych, o czym świadczy m. in. duża ilość braków zadań domowych i nieprzygotowań do lekcji. W ankiecie uczniowie (27 %) odpowiedzieli, iż wdrażane wnioski z analizy osiągnięć edukacyjnych nie przyczyniają się do poprawy wyników w nauce oraz nauczyciele nie stosują zasadę indywidualizacji pracy i wymagań do wszystkich uczniów. Uczniowie (23%) i rodzice (18 %) w ankietach odpowiedzieli, iż nie znają osiągnięć dydaktycznych swojego dziecka i jego klasy. Wynika to z tego, iż w starszych klasach na zebrania oraz indywidualne konsultacje z nauczycielami przychodzą zazwyczaj rodzice uczniów nie mających problemów w nauce i zachowaniu.