Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy ustroju politycznego Polski... 26 1. Podstawowe wiadomości o konstytucji... 26 2. Szczególna treść konstytucji... 29 3. Szczególna forma konstytucji... 31 4. Szczególna moc konstytucji... 36 5. Hierarchia norm konstytucyjnych... 37 6. Funkcje konstytucji... 38 Rozdział trzeci Przygotowanie i uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 40 1. Społeczno-polityczne przesłanki zmian ustrojowych... 40 2. Prace nad przygotowaniem nowej konstytucji w latach 1989 1991... 42 3. Prace konstytucyjne w latach 1991 1993... 44 4. Prace konstytucyjne prowadzone w latach 1993 1997... 46 5. Systematyka Konstytucji RP... 48 6. Ogólna charakterystyka Konstytucji RP... 50 Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r... 53 Rozdział piąty Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela... 75 1. Wprowadzenie... 75 2. Podstawowe pojęcia... 76 3. Zasady określające stosunki państwo a jednostka... 81 4. Ogólna charakterystyka wolności i praw jednostki w świetle Konstytucji z 1997 r... 82 5. Systematyka wolności i praw jednostki na gruncie Konstytucji... 84
a) zasady ogólne... 84 b) wolności i prawa osobiste... 85 c) wolności i prawa polityczne... 86 d) wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne... 87 e) środki ochrony wolności i praw jednostki... 88 f) podstawowe obowiązki jednostki... 88 Rozdział szósty Konstytucyjne podstawy systemu źródeł prawa... 90 1. Uwagi ogólne... 90 2. Konstytucja... 94 3. Ustawa konstytucyjna... 95 4. Ustawy... 96 5. Problem dekretowania... 97 6. Umowy międzynarodowe... 98 7. Podustawowe akty prawne... 100 Rozdział siódmy System organów państwowych... 102 1. Podstawowe pojęcia... 102 2. Czynniki decydujące o kształcie systemu organów... 105 3. Organy ustawodawcze... 108 4. Organy wykonawcze... 109 5. Sądy i trybunały... 110 6. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa... 111 Rozdział ósmy Zasady prawa wyborczego... 112 1. Uwagi wstępne... 112 2. Prawo wyborcze i jego funkcje... 113 3. Konstytucyjne zasady prawa wyborczego w Polsce... 115 a) zasada powszechności... 116 b) zasada równości... 117 c) zasada bezpośredniości... 118 d) zasada tajności głosowania... 119 e) zasady dotyczące rozdziału mandatów... 120 4. Ważność wyborów... 122 5. Wygaśnięcie i obsadzenie mandatu w trakcie kadencji... 123 Rozdział dziewiąty Sejm i Senat... 125 1. Struktura władzy ustawodawczej... 125 2. Pozycja prawno-ustrojowa Sejmu i Senatu... 126 3. Status prawny posła i senatora... 130 4. Organy wewnętrzne Sejmu i Senatu... 133 5. Tryb funkcjonowania Sejmu i Senatu... 134
6. Kompetencje... 136 a) funkcja ustawodawcza... 137 b) funkcja kontrolna... 142 c) kompetencje kreacyjne... 148 7. Zgromadzenie Narodowe... 149 Rozdział dziesiąty Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej... 150 1. Uwagi ogólne... 150 2. Ustrojowa pozycja Prezydenta RP w obowiązującej Konstytucji... 151 3. Tryb wyboru prezydenta i warunki wygaśnięcia mandatu... 153 4. Zasady odpowiedzialności prezydenta... 155 5. Kompetencje prezydenta... 156 a) kompetencje jako głowy państwa... 157 b) kompetencje w stosunku do Sejmu i Senatu... 159 c) kompetencje w stosunku do Rady Ministrów... 161 d) kompetencje wobec władzy sądowniczej... 163 e) inne kompetencje prezydenta... 165 6. Akty prawne prezydenta... 166 Rozdział jedenasty Rada Ministrów i administracja rządowa... 167 1. Uwagi ogólne... 167 2. Rola ustrojowa Rady Ministrów... 169 3. Skład Rady Ministrów... 170 4. Tryb powoływania Rady Ministrów... 171 a) rola prezydenta i Sejmu... 171 b) rola Prezesa Rady Ministrów w tworzeniu rządu... 174 5. Zmiany w składzie Rady Ministrów... 175 6. Problem odpowiedzialności Rady Ministrów... 175 a) odpowiedzialność polityczna Rady Ministrów... 176 b) odpowiedzialność konstytucyjna członków Rady Ministrów... 177 7. Kompetencje Rady Ministrów... 178 a) wykonywanie ustaw... 178 b) stanowienie prawa... 179 c) składanie sprawozdań i informacji... 180 d) funkcja kierowniczo-koordynacyjna... 180 8. Tryb funkcjonowania Rady Ministrów... 181 9. Prezes Rady Ministrów... 182 10. Charakter prawny ministrów... 184 11. Administracja rządowa... 185 Rozdział dwunasty Samorząd terytorialny... 187 1. Istota samorządu terytorialnego... 187 2. Zadania samorządu terytorialnego w systemie władzy... 188
a) gmina jej charakter i zadania... 190 b) powiat... 191 c) województwo... 191 3. Sprawowanie władzy samorządowej... 192 a) wybory... 192 b) referendum... 194 4. Organy samorządu terytorialnego... 195 a) organy stanowiące samorządu terytorialnego... 195 b) organy wykonawcze samorządu terytorialnego... 197 5. Akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego... 198 6. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego... 199 Rozdział trzynasty Sądy i trybunały... 200 1. Władza sądownicza... 200 2. Organy wymiaru sprawiedliwości... 201 a) Sąd Najwyższy... 201 b) sądy powszechne... 203 c) sądy administracyjne... 204 d) sądy wojskowe... 206 3. Konstytucyjne zasady organizacji i działania sądów... 206 a) zasada niezawisłości... 206 b) zasada instancyjności... 208 c) zasada udziału obywateli w działalności sądów... 208 d) zasada jednolitości sądów... 209 e) prawo do sądu... 209 f) zasada jawności... 209 g) zasada prawa do obrony... 210 h) zasada domniemania niewinności... 210 i) zasada nullum crimen sine lege... 210 4. Krajowa Rada Sądownictwa... 211 5. Trybunał Konstytucyjny... 212 a) rola ustrojowa Trybunału Konstytucyjnego... 212 b) zakres kompetencji Trybunału Konstytucyjnego... 213 c) tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym... 215 d) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego... 216 6. Trybunał Stanu... 217 a) istota i zakres odpowiedzialności konstytucyjnej... 217 b) prawne podstawy istnienia i organizacja Trybunału Stanu... 219 c) tryb postępowania w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej... 220
Rozdział czternasty Organy kontroli państwowej i ochrony prawa... 222 1. Najwyższa Izba Kontroli... 222 a) pojęcie kontroli państwowej i jej ewolucja w Polsce... 222 b) ustrój i organizacja Najwyższej Izby Kontroli... 225 c) zakres i procedura działań kontrolnych... 226 2. Rzecznik Praw Obywatelskich... 227 a) geneza Rzecznika Praw Obywatelskich... 227 b) pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich... 228 c) zakres i tryb działania rzecznika... 229 3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji... 231 a) pozycja ustrojowa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji... 231 b) kompetencje i tryb funkcjonowania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji... 233 Zamiast zakończenia... 235 Literatura... 237