Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Referendum

Transkrypt

1 Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Referendum

2 Przedmiot Referendum podstawy prawne i definicja Typologia i zasady podstawowe System referendalny Referendum ogólnopaństwowe Referendum lokalne 2

3 Referendum podstawy prawne i definicja Podstawy konstytucyjne Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu, który sprawuje władzę poprzez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio (Art. 4 K). Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty w drodze referendum / / (Art. 170 K). Referendum Forma głosowania o charakterze powszechnym. Instytucja najbliższa ideałowi demokracji bezpośredniej, w której udział brać mogą wszyscy upoważnieni do głosowania obywatele (czynne prawo wyborcze). W czasie referendum obywatele całego państwa (referendum ogólnokrajowe) lub jego części (referendum lokalne) wyrażają swoje zdanie w kwestii lub kwestiach poddanych pod głosowanie. Na danym etapie postępowania wynik głosowania jest ostateczny. 3

4 Typologia referendów Instytucja referendum istnieje w bardzo różnym kształcie. Dlatego, wyróżnić możemy rozmaite rodzaje referendów, odwołując się do określonych kryteriów: Kryterium 1 zasięg terytorialny Referendum ogólnokrajowe i referendum lokalne. Kryterium 2 obowiązek przeprowadzenia Referendum obligatoryjne i referendum fakultatywne. Kryterium 3 skutki prawne Referendum wiążące i referendum konsultatywne. Kryterium 4 moment przeprowadzenia Referendum uprzednie i referendum następcze. 4

5 Zasady podstawowe referendów Tryb / zasady przeprowadzania Oparte na procedurze wyborczej. Państwowa Komisja Wyborcza, komisje obwodowe (działające analogicznie jak komisje obwodowe w wyborach parlamentarnych). Głosowanie Zastosowanie podstawowych zasad prawa wyborczego (powszechność, równość, bezpośredniość, tajność głosowania). Głosowanie w ciągu jednego lub dwóch dni. Odpowiedź na pytanie (tak / nie) lub wskazanie wariantu rozwiązania. Wynik referendum Wynik referendum wiążący lub niewiążący (limit frekwencji). Ważność referendum Referendum ważne lub nieważne (ocena sądowa). 5

6 System referendalny Rodzaje referendów referenda ogólnokrajowe Referendum konstytucyjne (Art. 235 ust. 6 K). Referendum ogólnopaństwowe (Art. 125 K), w tym: Referendum w sprawy wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której przekazuje się organizacji lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach (Art. 90 K). Rodzaje referendów referenda lokalne Wojewódzkie Powiatowe Gminne Zróżnicowany przedmiot referendów, generalnie sprowadzający się jednak do spraw leżących w kompetencji danej wspólnoty samorządowej, kwestii odwołania organów wspólnoty pochodzących z wyborów lub samoopodatkowania. 6

7 Referendum konstytucyjne Wynik referendum: zmiana Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowie się większość głosujących 7

8 Referendum ogólnopaństwowe Przedmiot Sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa. Zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której przekazuje / /. Podmioty zarządzające Sejm BW głosów, q=1/2. Prezydent za zgodą Senatu wyrażoną BW głosów, q=1/2. Wynik referendum Wynik referendum jest wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Wynik rozstrzygający jeśli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Inicjatywa obywatelska Sejm, na wniosek obywateli, min. 500 tys. 8

9 Referendum ogólnopaństwowe - doświadczenia 50% Referendum w sprawie akcesji Polski do UE, ,85% Referendum w sprawie przyjęcia nowej Konstytucji, ,86% Referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku paostwowego (prywatyzacyjne), ,44% Referendum o powszechnym uwłaszczeniu (uwłaszczeniowe), ,40% Frekwencja 9

10 Referendum lokalne Przedmiot Sprawy dotyczące wspólnoty samorządowej. Odwołanie organu stanowiącego jednostki samorządowej, a w przypadku gminy także W, B, Pm. Samoopodatkowanie mieszkańców. Podmioty zarządzające Jednostka stanowiąca samorządu terytorialnego. Na wniosek mieszkańców (gmina / powiat 10% uprawnionych, województwo 5% uprawnionych). Wynik referendum 30% uprawnionych do głosowania wzięło udział w referendum (odwołanie organu - 3/5 biorących udział w wyborze). Rozstrzygnięcie Jeśli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów (wyjątek 2/3 za w przypadku samoopodatkowania). 10