SYLABUS. WyŜsza Szkoła Prawa i Administracji w Przemyślu Wydział Administracji

Transkrypt

1 WyŜsza Szkoła Prawa i Administracji w Przemyślu Wydział Administracji SYLABUS. Kierunek: ADMINISTRACJA rok akademicki 008/009. Nazwa przedmiotu; Konstytucyjny system organów państwowych 3. Rok studiów; I semestr: I i II 4. Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne; Zajęcia prowadzone na bazie wiedzy zdobytej w szkole średniej z historii oraz wiedzy o Polsce i świecie współczesnym. Wymagania wstępne; ogólna znajomość systemu sprawowania władzy publicznej w Polsce. stacjonarne niestacjonarne Wykłady Ćwiczenia 5 8. Punkty ECTS 0 9. ZałoŜenia i cele przedmiotu; Podstawowym celem przedmiotu jest wyposaŝenie studentów w niezbędny zasób wiedzy prawniczej z zakresu współczesnego rozumienia podziału i równowagi władz publicznych, ustroju, organizacji i funkcjonowania demokratycznego państwa prawa oraz umiejętności spoŝytkowania zdobytej wiedzy w praktyce. ZałoŜeniem wykładu jest zdobycie umiejętności weryfikacji zdobytej wiedzy teoretycznej w praktyce. Osiągnięcie tych celów zakłada się poprzez; Zapoznanie studentów z koncepcjami i współczesnym rozumieniem istoty podziału i równowagi władz; ustrojem państwa ze szczególnym uwzględnieniem okresu transformacji ustrojowej w Polsce z lat oraz ; Zapoznanie studentów z systemem prawa, systemami sprawowania władzy publicznej oraz zasadami naczelnymi i podstawowymi pojęciami niezbędnymi do umiejętnego korzystania ze źródeł prawa oraz literatury przedmiotu; Zapoznanie studentów z historią i ewolucją prawa konstytucyjnego, formami konstytucji, materią prawa konstytucyjnego, konstytucyjnymi organami państwa oraz istotą wolności i praw człowieka i obywatela, obowiązkami obywatelskimi oraz środkami ochrony wolności i praw. WyposaŜenie studentów w umiejętność korzystania z tekstu konstytucji oraz ustaw konstytucyjnych, praktycznego wykorzystywania cech demokratycznego państwa prawa w budowie społeczeństwa obywatelskiego; Zaszczepienie potrzeby znajomości prawa konstytucyjnego i jej przydatności w Ŝyciu publicznym; 0. Metody dydaktyczne; Wykłady; prezentacje multimedialne z komentarzem.. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu; Egzamin ustny, całościowy (z wykładów z I i II semestru); ćwiczenia zaliczane przez ocenę kaŝdego zadania indywidualnego i zespołowego oceną jest średnia arytmetyczna tych ocen.. Treści programowe; (Wykłady 30 godz.) I Lp. Tematyka zajęć Zagadnienia podstawowe; Konstytucja, istota, rodzaje; prawo konstytucyjne; konstytucyjny system organów w państwie Istota i rodzaje Konstytucji. Pojęcie prawa konstytucyjnego. Materia prawa stacjonarne niestacjonarne wykład ćwiczenia wykład ćwiczenia

2 II III IV konstytucyjnego. Prawo konstytucyjne w systemie źródeł prawa. Istota systemu i systemu konstytucyjnego organów państwowych. Konstytucje Polski w ujęciu historycznym - Konstytucja 3-go Maja 79 r. (Ustawa Rządowa z dnia 3 maja 79; - Prawo o miastach z dnia 8 kwietnia 79 r. Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej. - Konstytucje oktrojowane; ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z dnia lipca 807 roku; Ustawa Konstytucyjna Królestwa Polskiego z dnia 7 listopada 85r.; Artykuł Dodatkowy do Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego z dnia 3 lutego 85 r.;statut Organiczny dla Królestwa Polskiego z dnia 6 lutego 83 r.; Statut Krajowy Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim ogłoszony jako allegat do patentu cesarskiego z 6 lutego 86 - Uchwała Sejmu Walnego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 0 lutego 99 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania Urzędu Naczelnika Państwa, - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 marca 9 r.; - Ustawa Konstytucyjna z dnia 3 kwietnia 935 r. - Ustawa Konstytucyjna z dnia 9 lutego 947 r. o ustroju i zakresie działania najwyŝszych organów Rzeczypospolitej Polskiej. - Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu lipca 95 r. - Zmiany Konstytucji PRL i RP w okresie transformacji ustrojowej z lat Ustawa Konstytucyjna z dnia 7 października 99 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia kwietnia 997 r. Źródła prawa konstytucyjnego Systematyka i obowiązywanie konstytucji. Sposób uchwalania i tryb zmian konstytucji. Konstytucja a inne źródła prawa konstytucyjnego. Konstytucja jako ustawa zasadnicza i kontrola konstytucyjności prawa. Źródła prawa po integracji z Unią Europejską. Prawo konstytucyjne w Polsce w latach i transformacja ustrojowa z 989r. Ustrój Rzeczypospolitej i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach Kryzys społeczno polityczny lat 3

3 V VI VII osiemdziesiątych. Próby reformowania ustroju i polityczne porozumienia okrągłego stołu. Zmiany ustrojowe w Polsce w latach Ustrój polityczny RP w okresie obowiązywania Małej Konstytucji z dnia 7 października 99 r. Konstytucja z dnia kwietnia 997 r. Prace konstytucyjne i projekty konstytucji. Uchwalenie konstytucji, jej systematyka i ogólna charakterystyka. Konstytucyjne zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej Pojęcie zasad naczelnych.(ustrojowych). Zasada suwerenności Narodu. Zasada republikańskiej formy rządu. Zasada demokratycznego państwa prawa. Zasada hierarchicznego systemu źródeł prawa. Zasada trójpodziału i równowagi władz. Zasada pluralizmu politycznego, społecznego i gospodarczego. Zasada reprezentacji politycznej. Zasada dwuizbowości parlamentu. Zasada społeczeństwa obywatelskiego. Zasada subsydiarności (pomocniczości). Zasada sprawiedliwości społecznej. Zasada społecznej gospodarki rynkowej. Zasada parlamentarnego systemu rządów. Zasada przyrodzonej godności człowieka. Zasada decentralizacji zadań i kompetencji państwa. Zasada samorządności terytorialnej. Zasada unitarności państwa. Zasada konstytucyjnego ograniczenia i enumeratywnego wyliczenia źródeł prawa. Zasada pośredniości, z moŝliwością bezpośredniości sprawowania władzy Zasada równoprawności oraz poszanowania autonomii kościołów i związków wyznaniowych i ich współdziałania z państwem. Konstytucyjny status jednostki w Rzeczypospolitej Polskiej. Ideologia i istota praw i wolności. Prawa człowieka i ich ewolucja. Podmioty praw i wolności. Adresaci praw i wolności. Międzynarodowa ochrona praw i wolności człowieka. Zasady ogólne konstytucyjnej ochrony praw i wolności. Wolności i prawa osobiste. Wolności i prawa polityczne. Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne. Środki ochrony wolności i praw człowieka i obywatela. Obowiązki obywateli w Konstytucji RP. Ograniczenia wolności i praw. System organów państwowych w świetle Konstytucji RP. Pojęcie systemu i systemu organów państwowych. Organy władz publicznych; organy ustawodawcze; organy wykonawcze; sądy i trybunały; organy kontroli państwowej i ochrony prawa; organy samorządu terytorialnego; inne organy państwowe. Instytucje demokracji bezpośredniej. Zgromadzenie ludowe; inicjatywa ustawodawcza; konsultacje społeczne; referendum; plebiscyt; weto 3

4 ludowe. Referendum w Polsce; ewolucja; referendum z dnia 30 czerwca 946 r.; referendum z dnia 9 listopada 987 r.; referendum konstytucyjne z dnia 5 maja 997 r.; Referendum ogólnokrajowe i referendum lokalne. VIII Wybory, podstawowe zasady prawa wyborczego i procedura wyborcza. Systemy wyborcze. Zagadnienia wstępne. Podstawowe zasady prawa wyborczego; powszechność; równość; bezpośredniość; wolność; tajność trybu głosowania. Systemy wyborcze; system większościowy; system proporcjonalny; system mieszany; system modyfikowany. Procedura wyborcza. Zarządzanie wyborów; komisje wyborcze; podziały terytorialne dla celów wyborczych okręgi i obwody; akt głosowania; dokumentacja wyborcza; ogłaszanie wyników głosowania i wyborów. Kampania polityczna i finansowanie wyborów. IX Władza ustawodawcza. Sejm i Senat Pozycja ustrojowa, struktura i kompetencje Sejmu i Senatu. Funkcje parlamentu; funkcja ustrojodawcza; ustawodawcza; kontrolna; kreacyjna oraz współuczestniczenia w kształtowaniu podstawowych kierunków działalności państwa. Wybory posłów i senatorów. Status prawny posła i senatora; mandat, jego istota i charakter; immunitet parlamentarny; niepołączalność stanowisk; ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Tryb funkcjonowania izb; kadencja; posiedzenia; prace w komisjach. Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu; Marszałkowie; Prezydia; Konwenty Seniorów; Komisje parlamentarne. Zgromadzenie Narodowe. Istota, kompetencje i tryb pracy. X Władza wykonawcza. Prezydent RP. Pozycja ustrojowa Prezydenta w prawie polskim. Prezydenci Polski. Zasady wyboru Prezydenta RP po transformacji ustrojowej z 989 r. oraz w świetle Konstytucji z dnia kwietnia 997 r. Akty urzędowe Prezydenta RP. Pojęcie i klasyfikacja aktów urzędowych oraz ich kontrasygnowanie; prerogatywy Prezydenta. Kompetencje Prezydenta RP;. W zakresie arbitraŝu politycznego i realizowania zasady równowaŝenia władz; a) w stosunku do Sejmu i Senatu; b) w stosunku do Rządu; c) w stosunku do władzy sądowniczej;. Jako głowy Państwa; a)w zakresie spraw zagranicznych; b) w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi oraz bezpieczeństwa państwa w czasie pokoju i wojny; c) klasyczne uprawnienia głowy państwa. 3. Inne ustrojowe, kreacyjne i organizacyjne. 4

5 XI XII XIII XIV XV Władza wykonawcza. Rada Ministrów i administracja rządowa. Uwagi wstępne. Skład Rady Ministrów, tryb powoływania i zmian w jej składzie. Rola Prezydenta i Sejmu. Odpowiedzialność Rady Ministrów oraz poszczególnych ministrów. Kompetencje Rady Ministrów. Tryb funkcjonowania Rady Ministrów. Organy wewnętrzne Rady Ministrów. Inne organy administracji rządowej. Klasyfikacje organów. Samorząd terytorialny. Istota samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny w przepisach prawa międzynarodowego oraz Konstytucji RP. Ustrój jednostek samorządu terytorialnego. Współpraca i współdziałanie komunalne i transgraniczne. Kreowanie organów samorządu terytorialnego i jego ewolucja. Zadania i kompetencje oraz prawne formy ich realizacji. Nadzór nad działalnością organów samorządu terytorialnego i sądowa ochrona samorządności terytorialnej. Władza sądownicza. Sądy i Trybunały. Sąd NajwyŜszy. Struktura sądów; a) Sądy powszechne; b) Sądy Administracyjne, NSA i WSA; c) sądy wojskowe. Konstytucyjne zasady organizacji i działania sądów; zasada niezawisłości sądu; zasada instancyjności; zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; zasada jednolitości. Krajowa Rada Sądownicza. Sędziowie. Pozycja ustrojowa, funkcje i skład Trybunału Konstytucyjnego. Postępowanie przed Trybunałem. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Organizacja Trybunału Stanu. Odpowiedzialność konstytucyjna jej istota i zakres. Tryb postępowania i sankcje orzekane przez Trybunał Stanu. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa. Pojęcie kontroli państwowej i jej ewolucja w Polsce. NajwyŜsza Izba Kontroli, jej ewolucja, organizacja i zadania. Kryteria oraz podmiotowy i przedmiotowy zakres kontroli NIK. Postępowanie kontrolne.rzecznik Praw Obywatelskich. Istota i geneza instytucji ombudsmana. Geneza i pozycja ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce. Zakres działania, tryb i zasady funkcjonowania Rzecznika w Polsce. Pozycja ustrojowa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Kompetencje i tryb organizacji KRRiTv. Powoływanie i organizacja KRRiTv. Prokuratura w systemie prawnym RP. Organizacja prokuratury. Zadania prokuratury. Stany nadzwyczajne w Konstytucji RP. Istota i rodzaje stanów nadzwyczajnych. Procedura wprowadzania stanów

6 Lp. I II III IV V VI nadzwyczajnych. Stan wojenny; stan wyjątkowy; stan klęski Ŝywiołowej. Ustawowa regulacja stanów nadzwyczajnych. Tematyka zajęć Sąd nad demokracją (istota demokracji, cechy, demokracja w organach państwowych oraz społecznych; forma realizacji rozprawa) Działalność obwodowej komisji wyborczej (organizacja, cele; podział zadań; działalność; sporządzanie protokołów) Zwołanie sesji (posiedzenia plenarnego Sejmu) sejmiku; rady; Redakcja zawiadomienia zaproszenia na pierwsze posiedzenie Prowadzenie pierwszego posiedzenia (obrad) organu kolegialnego pochodzącego z wyborów powszechnych. (forma realizacji kierowanie obradami) Uruchomienie kampanii wyborczej zadania organów państwowych oraz samorządu terytorialnego; zadania komitetów wyborczych (forma realizacji redagowanie treści obwieszczeń, kart do głosowania; ulotek i afiszy wyborczych; redagowanie haseł programowych System organów państwowych i organizacji pozarządowych w ujęciu schematycznym usytuowanie; podległość; zaleŝności; nadzór. (Opracowywanie schematów graficznych z ich omówieniem) stacjonarne niestacjonarne wykład ćwiczenia wykład ćwiczenia Literatura podstawowa Banaszak B. Prawo Konstytucyjne wyd. 4; C.H.BECK Warszawa 008. Górecki D. Polskie Prawo Konstytucyjne w zarysie. Seria akademicka Oficyna Wolters Kluwer business; Warszawa 008. Garlicki L. Polskie prawo konstytucyjne zarys wykładu; wyd. Liber; Warszawa, 999. Sarnecki P.(red.) Prawo konstytucyjne, Warszawa 999. Skrzydło W. (red.) Polskie prawo konstytucyjne, Verbal; Lublin 008 Winczorek Piotr Komentarz do Konstytucji RP z dnia kwietnia 997 r. Wydanie II; Liber Warszawa 008. Witkowski Zb. (red.) Prawo konstytucyjne. TNOiK Toruń, Literatura uzupełniająca; Buczkowski J. (red.) Prawo konstytucyjne RP; Instytucje wybrane. Wyd. 3; WSAiZ Przemyśl, 004. Tuleja P. (red.) Prawo konstytucyjne, wyd. 3 Warszawa 999. Załucka-Zięba H. (red.) Prawo konstytucyjne. Wybrane zagadnienia. Rzeszów, 999. Wawrzyniak J. Zarys polskiego ustroju konstytucyjnego.ow Branta; Bydgoszcz, 999. Majchrowski J.; P.Winczorek Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej. Hortpress, Warszawa, 998. Kallas M. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wyd. ; Warszawa WPPWN; 999. Majgier B. Konstytucyjny system organów państwowych. Materiały pomocnicze. LFSZP, Przemyśl a. Źródła prawa; (zalecane teksty konstytucji)

7 Konstytucja 3-go Maja 79 r. (Ustawa Rządowa Prawo uchwalone Dnia 3 maja 79 r. Prawo o miastach z dnia 8 kwietnia 79 r. Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej. Konstytucje oktrojowane; ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z dnia lipca 807 roku; Ustawa Konstytucyjna Królestwa Polskiego z dnia 7 listopada 85r.; Konstytucje małe i pełne; Uchwała Sejmu Walnego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 0 lutego 99 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania Urzędu Naczelnika Państwa, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 marca 9 r.; Ustawa Konstytucyjna z dnia 3 kwietnia 935 r. Ustawa Konstytucyjna z dnia 9 lutego 947 r. o ustroju i zakresie działania najwyŝszych organów Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu lipca 95 r. Ustawa Konstytucyjna z dnia 7 października 99 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia kwietnia 997 r. Inne źródła; Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona 0 grudnia 948 r. w ParyŜu na III sesji Organizacji Narodów Zjednoczonych 5. Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach niestacjonarnych; Wykład: dr Bronisław Majgier Ćwiczenia: dr Bronisław Majgier