Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: FILOLOGIA POLSKA, studia stacjonarne (poziom II) Sylabus modułu: KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA I NOWY 1. Informacje ogólne REGIONALIZM modułu: koordynator modułu dr hab. prof. UŚ Alina Świeściak rok akademicki 2016 2017 Semestr pierwszy (zimowy) forma studiów Stacjonarne sposób ustalania oceny końcowej modułu ocena końcowa z danego kursu jest równoważna ocenie końcowej modułu. OKM stanowi średnią arytmetyczną oceny z wykładu i ćwiczeń w proporcji 1:1. ------------------------------ 2. Opis dydaktycznych i pracy nazwa KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA I NOWY REGIONALIZM- WYKŁAD prowadzący grupa(-y) treści Na początku wykładów zostaną zarysowane nowe tendencje w humanistyce określane zbiorczo mianem zwrotu kulturowego. Szczególna uwaga zostanie poświęcona kulturowej teorii literatury, w ramach której w nowych kontekstach stawiane jest pytanie o kulturę i o związki literatury z kontekstami pozaliterackimi (społecznymi, historycznymi, kulturowymi). Podkreślona zostanie większa wrażliwość w ramach tego typu badań na kwestie etyczne i polityczne oraz ich zdecydowanie interdyscyplinarny charakter. Wyeksponowane zostaną te zagadnienia, które okazują się wspólne dla literaturoznawstwa i badań socjologicznych, ukierunkowanych na komunikację międzykulturową (m.in. akceptacja i wykluczenie, tożsamość i inność, etniczność etnopoetyka, teorie postkolonializmu, relacje centro-peryferyne, emigracje i migracje, narracje postosiedleńcze). Następnie zostaną przedstawione podstawowe problemy rodzące się na styku różnych kultur, przede wszystkim rodzaje strategii akulturacyjnych (integracja, marginalizacja, asymilacja, separacja, szok kulturowy), i podjęta zostanie próba zdefiniowania terminu komunikacja międzykulturowa. Po prezentacji podstawowych teorii i słownika przedmiotem refleksji staną się wybrane zagadnienia: dylematy wielokulturowości, od
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 metody prowadzenia dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www wielokulturowości do transkulturowości, opozycja globalne i lokalne (lęki z tym związane, opór), glokalność. W tym kontekście wprowadzone zostaną na temat nowego regionalizmu (region wobec globalizacji, otwarty regionalizm, elementy antropologii miejsca). Przedstawiony zostanie rozwój regionalizmu w wieku XX i XXI oraz ogólnopolski projekt badawczy związany z nowym regionalizmem. Wykład 15 30 Zapoznanie się z tekstami ujętymi w spisie lektur, przygotowanie się do testu zaliczeniowego. Kurs obejmuje zajęcia o charakterze konwersatorium oraz wykład na ten sam temat. Wymaga się udziału w obu składowych kursu. A. Burzyńska, Kulturowy zwrot teorii, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006. E. Rewers, Transkulturowość czy glokalność? Dwa dyskursy o kondycji ponowoczesnej, w: Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Kraków 2007. E. Rybicka, Nowy regionalizm, w: tejże, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014. Nowy regionalizm w badaniach literaturoznawczych. Badawczy rekonesans i zarys perspektyw, red. M. Mikołajczak, E. Rybicka, Kraków 2012. A. Zaporowski, Komunikacja a kultura, w: Tropy tożsamości: Inny, Obcy, Trzeci, red. W. Kalaga, Katowice 2004. F.L. Casmir, Komunikacja ludzka w perspektywie wielokulturowej, przeł. B. Chełstowski, w: Komunikacja międzykulturowa. Zderzenia i spotkania. Antologia tekstów, red. A. Kapciak, L. Korporowicz, A. Tyszka, Warszawa 1996. Warsztaty kompetencji międzykulturowych. Podręcznik dla trenerów, red. M. Lipińska, Warszawa 2008. E. Kosowska, Globalizacja a narcyzm małych różnic, Śląsk 2001, nr 9. E. Prokop-Janiec, Etniczność, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2002. Centra i peryferie w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. W. Browarny, E. Rybicka, D. Lisak-Gębala, Kraków 2015. Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, red. D. Kalinowski, M. Mikołajczak, A. Kuik-Kalinowska, Kraków 2014. 3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu Nazwa
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 3 KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA I NOWY REGIONALIZM WYKŁAD kod osoba przeprowadzająca weryfikację Grupa wymagania merytoryczne kryteria oceny przebieg procesu weryfikacji Student posiada wiedzę na temat zmian we współczesnej teorii literatury i miejsc wspólnych między literaturoznawstwem a innymi naukami humanistycznymi i społecznymi. Dostrzega specyfikę i problemy związane z komunikacją międzykulturową. Potrafi również wskazać różnice pomiędzy tradycyjnymi i nowymi sposobami pojmowania problematyki regionalnej. Ocena zależy od testu zaliczeniowego Test zostanie przeprowadzony 25. 01. 2017 r. 2. Opis dydaktycznych i pracy nazwa KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA I NOWY REGIONALIZM ĆWICZENIA prowadzący grupa(-y) treści metody prowadzenia dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej logowanie w systemie USOS (limit xx osób) Podczas ćwiczeń zostaną przeanalizowane różne sytuacje i problemy związane z komunikacją międzykulturową. Punktem wyjścia do rozmowy na temat wielokulturowości czy sytuacji emigrantów, migrantów w zglobalizowanym świecie staną się zarówno teksty naukowe, jak i eseistyczne oraz utwory literackie. Szczególnie wyeksponowana zostanie rola przestrzeni jako pojęcia operacyjnego umożliwiającego konceptualizowanie podmiotowości, tożsamości (homo localis, homo viator, kosmopolita, migrant, nomada, swój, obcy, inny itp.). W podobny sposób zostanie zarysowana specyfika nowego regionalizmu. W tym przypadku przedmiotem szczególnego namysłu staną się różne spojrzenia (eseistyczne, prozatorskie, poetyckie) na region najbliższy Górny Śląsk. Ćwiczenia; wspólna analiza tekstów teoretycznych, esejów i utworów literackich, dyskusja. 15 30
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 opis pracy własnej organizacja obowiązkowa uzupełniająca adres strony www Przygotowanie do obejmuje lekturę zalecone tekstów naukowych oraz literackich; przygotowanie pracy pisemnej stanowiącej próbę samodzielnej interpretacji wybranego fenomenu kulturowego omawianego podczas ćwiczeń lub testu kultury. Kurs obejmuje zajęcia o charakterze konwersatorium oraz wykład na ten sam temat. Wymaga się udziału w obu składowych kursu. P. Ricoeur, Jaki ma być nowy etos Europy?, przeł. M. Frankiewicz, w: Komunikacja międzykulturowa. Zderzenia i spotkania, red. A. Kapciak, L. Korporowicz, A. Tyszka, Warszawa 1996. T. Edensor, Geografia i krajobraz: miejsce i przestrzeń narodowa, w: tegoż, Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. A. Sadza, Kraków 2004. A. Nawarecki, Kaj my to som, w: tegoż, Lajerman, Gdańsk 2010. T. Sławek, Wyspa. Kilka lekcji Śląska, Fabryka Silesia 2016, nr 4. T. Sławek, Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych, Katowice 2002. T. Sławek, Genius loci jako doświadczenie. Prolegomena, w: Genius loci. Studia o człowieku w przestrzeni, red. Z. Kadłubek, Katowice 2007. W. Paźniewski, Miasto trzech kultur, w: tegoż, Europa po deszczu 2, Katowice 2002. M. Jochemczyk, Trójkąt trzech cesarzy, w: tegoż, Wobec tradycji. Śląskie studia oikologiczne, Katowice 2015. E. Możejko, Wielka szansa czy iluzja: wielokulturowość w dobie ponowoczesności, w: Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Kraków 2007. A. Wieczorkiewicz, Europejczyk w nowym świecie, w: Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży, Kraków 2012. J. Hartwig wybrane wiersze. J. Hartwig, Mieszkać w Brooklynie, Zeszyty Literackie 2011, nr 3. E. Rybicka, Globalni i lokalni. Doświadczenie przestrzeni w literaturze polskiej po 2000 roku, Autoportret 2012, nr 1. W. Turant, Miasto z przypadku, Katowice 2016. 3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu Nazwa KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA I NOWY REGIONALIZM ĆWICZENIA kod osoba
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 przeprowadzająca weryfikację grupa wymagania merytoryczne kryteria oceny przebieg procesu weryfikacji Student posiada wiedzę na temat kulturowego ukształtowania procesów komunikacyjnych oraz nowych sposobów postrzegania problematyki regionalnej; dostrzega związki komunikacji kulturowej z naukami społeczno-politycznymi, kulturoznawstwem i literaturoznawstwem; wie, na czym polega dialog międzykulturowy; włada narzędziami pozwalającymi mu na samodzielną analizę i interpretację zróżnicowanych fenomenów kulturowych i tekstów kultury, ma świadomość wezwań, jakie przed adeptami nauk humanistycznych stawia współczesne społeczeństwo wielokulturowe, z namysłem podchodzi do kwestii regionalnych, ale także otacza troską lokalne dziedzictwo kulturowe. Ocena zależy od stopnia aktywności na zajęciach i wyniku pracy pisemnej. Praca pisemna zostanie złożona do 25. 01. 2017 r.