Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Leon Walras 06.12.2016
Leon Walras (1834 1910) Jeden z dwóch ojców neoklasycznej mikroekonomii (drugim Marshall) Nie był tak dobrym matematykiem jak niektórzy inni ekonomiści (oblał egzamin wstępny do Ecole Polytechnique), ale wystarczająco dobrym, by poradzić sobie z precyzyjnym sformułowaniem teorii równowagi ogólnej
Równowaga ogólna - idea Wszystkie sektory gospodarki rozważane równocześnie, więc mamy do czynienia zarówno z bezpośrednimi, jak i pośrednimi efektami zmian w systemie Łatwe do zrozumienia, trudne do formalnego przedstawienia wkład Walrasa Podobne idee wyrażali już wcześniej Cournot i von Thünen, tyle że nie potrafili (nie chcieli?) przeprowadzić ich do końca
Równowaga ogólna vs. cząstkowa Różnica między dwoma typami równowagi w liczbie i typie założeń w równowadze cząstkowej więcej klauzul ceteris paribus, typowa analiza dotyczy pojedynczych gospodarstw domowych/firm/sektorów Równowaga ogólna nie oznacza, że dopuszczamy, że wszystko się zmienia nie zmieniają się preferencje, technologia, instytucje Przykład: wołowina i wieprzowina, spadek kosztów produkcji wołowiny
Równowaga ogólna ogólnie Załóżmy, że w naszej gospodarce: Istnieją gospodarstwa domowe (GD) i firmy Firmy nie kupują dóbr pośrednich od siebie nawzajem Preferencje GD się nie zmieniają Technologia się nie zmienia Obowiązuje pełne zatrudnienie Obowiązuje doskonała konkurencja we wszystkich sektorach
Równowaga ogólna ogólnie Źródło: Landreth, Colander 2005
Równowaga ogólna ogólnie GD chcą kupować dobra końcowe (popyt), firmy chcą je sprzedawać (podaż) na rynkach dóbr końcowych są wyznaczane ceny i ilości tych dóbr; równowaga, gdy Q D = Q S Firmy chcą kupować czynniki produkcji, GD chcą je sprzedawać na rynkach czynników produkcji są wyznaczane ceny i ilości tych czynników; równowaga, gdy Q D = Q S
Równowaga ogólna ogólnie GD otrzymują dochód z rynków czynników produkcji i wydają go na dobra końcowe maksymalizacja użyteczności wymaga, by ostatni dolar przynosił tę samą krańcową użyteczność niezależnie od kupowanego dobra, a równowaga wymaga, by GD wydawały cały dochód Podział dochodu dokonuje się na rynkach czynników produkcji
Równowaga ogólna ogólnie Firmy biorą pod uwagę ceny dóbr końcowych i czynników produkcji (price-takers) i produkują tak, by maksymalizować zyski Konkurencja doprowadzi do sytuacji, w której ceny dóbr końcowych będą równe ich średnim kosztom produkcji Równowaga wymaga, by firmy wydawały cały przychód na rynkach czynników produkcji
Równowaga ogólna ogólnie Kilka wniosków: Nie można mówić, że jakaś zmienna determinuje jakąś inną wszystko jest powiązane ze wszystkim Popyt rynkowy na dobra końcowe powstaje poprzez zsumowanie popytów pojedynczych GD, podaż rynkowa powstaje poprzez zsumowanie podaży pojedynczych firm; tak samo dla rynków czynników produkcji Da się to wyrazić w równaniach, więc mamy po prostu układ n równań z n niewiadomymi: cenami dóbr końcowych i czynników produkcji, rozmiarami podaży i popytu dóbr końcowych i czynników produkcji
Pytania, problemy Czy problem równowagi ogólnej ma rozwiązanie? Zaskakująco trudne pytanie dopiero w 1954 r. Arrow i Debreu udowodnili, że równowaga istnieje Jeżeli rozwiązanie istnieje, to czy jest ekonomicznie sensowne? Co jeśli ilości lub ceny okażą się ujemne? Jak w tym modelu ujęta jest produkcja? To przede wszystkim model wymiany; w skrócie: przy stałych przychodach skali jest dobrze, przy innych - problemy
Pytania, problemy Czy warunki równowagowe w pojedynczych sektorach będą spójne z równowagą ogólną? Ciekawe tylko pod pewnymi warunkami Czy możliwa jest tylko jedna równowaga ogólna? Możliwe jest wiele, szczególnie w modelach z oczekiwaniami; oznacza to, że równowaga rynkowa nie musi być preferowana; gorzej pewien stan nierównowagi może być preferowany względem niej Czy taka równowaga jest stabilna? Niekoniecznie; znamy warunki stabilności, ale nie wiemy, czy są realistyczne
Metoda Metoda Walrasa całkowicie przeciwna Marshallowskiej Marshall: teorie ekonomiczne to sposób analizy realnego świata Walras: liczy się możliwie najogólniejsze matematyczne przedstawienie modelu gospodarki Marshall rządzi na kursach podstawowych na wydziałach ekonomii, Walras na zaawansowanych
Polityka gospodarcza Walras uważał, że jego czysta ekonomia nadaje się do wykorzystania w polityce gospodarczej Określał się socjalistą, ale nie po drodze mu było z Marksem czy utopistami w rodzaju Saint-Simona Argumentował, że państwo musi pomóc konkurencji doskonała konkurencja zapewnia najlepszą alokację zasobów, ale bez zewnętrznej interwencji istniejące rynki nie będą konkurencyjne Dodatkowo widział inne sprawy, którymi powinno się zająć państwo (np. renty gruntowe)
Vilfredo Pareto (1848 1923) Uczeń Walrasa, który jako pierwszy rozszerzył teorię równowagi ogólnej na analizę polityki gospodarczej i jej skutków dla dobrobytu (Arthur Pigou rozszerzał równowagę cząstkową) Pytanie: jak ocenić efektywność danej alokacji? Odpowiedź: efektywność w sensie Pareto optymalna alokacja to ta, gdzie nie da się poprawić sytuacji nikogo bez pogarszania sytuacji kogoś innego Popularne kryterium, bo mamy dowód matematyczny, że rynki doskonale konkurencyjne prowadzą do alokacji optymalnych w tym sensie Mało realistyczne, poza tym mamy też inne kryteria