INFORMACJA o wynikach kontroli bezpieczeństwa sprzętu sportowego W II kwartale 2009 r. przeprowadzono kontrole 7 przedsiębiorców prowadzących sprzedaż sprzętu sportowego, w tym: a) 3 importerów z Bytomia, Gliwic i Częstochowy, b) 1 pierwszego dystrybutora w Częstochowie c) 1 placówkę detaliczną wielkopowierzchniową w Sosnowcu należącą do odbiorcy dostaw wewnątrzwspólnotowych, d) 2 placówki detaliczne w Bielsku - Białej i w Dąbrowie Górniczej Ogółem kontrolą w zakresie bezpieczeństwa objęto 36 modeli sprzętu sportowego, w tym: - 8 partii stacjonarnego sprzętu treningowego (import z Chin), - 12 partii sprzętu rolkowego (7 partii import z Chin oraz 5 partii wytworzonych w Chinach i dostarczonych od importera z Francji), - 16 partii rowerów (3 partie produkcji krajowej, 2 partie ze Słowacji, 2 partie wytworzone na Tajwanie i dostarczone od importera z Austrii oraz 9 partii z importu z Chin, Tajlandii oraz Tajwanu). Wszystkie objęte kontrolą wyroby poddano ocenie bezpieczeństwa, uwzględniając wymagania określone w art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12.12.2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktu (Dz. U. Nr 229, poz. 2275 z późn. zm.). W wyniku przeprowadzonych kontroli ze względu na niespełnienie ogólnych wymagań bezpieczeństwa zakwestionowano 22 partie, w tym: - 6 partii stacjonarnego sprzętu treningowego (import z Chin), - 3 partie sprzętu rolkowego (import z Chin), - 13 partii rowerów (2 partie ze Słowacji, 2 partie wytworzone na Tajwanie i dostarczone od importera z Austrii oraz 9 partii z importu z Chin, Tajlandii oraz Tajwanu). W przypadku 1 partii rowerów pochodzących ze Słowacji stwierdzono, że z uwagi na cechy konstrukcyjne oraz wykonanie istnieje znaczne prawdopodobieństwo, iż produkt nie jest bezpieczny w związku z czym sprawę przekazano do organu nadzoru - Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ponadto wyrób ten był również nieprawidłowo oznakowany. W pozostałych kwestionowanych wyrobach stwierdzono niespełnienie wymagań przepisów dotyczących znakowania. W trakcie kontroli nie zachodziła potrzeba do poddawania wyrobów badaniom laboratoryjnym. Kontrola sprzętu sportowego rolkowego Ogółem kontrolą objęto 12 partii sprzętu rolkowego przeznaczonego dla dzieci starszych i osób dorosłych, w tym: a) 4 partie łyżworolek: b) 6 partii deskorolek: c) 2 partie wrotek: Ocenę bezpieczeństwa wszystkich badanych wyrobów, obejmującą zarówno badania organoleptyczne jak i ocenę oznakowania, przeprowadzono zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 oraz ust. 3 pkt. 1 ww. ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów z uwzględnieniem wymagań określonych w normach: - PN-EN 13843:2005 Sprzęt sportowy rolkowy. Łyżworolki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 13613:2003 Sprzęt rolkowy. Deskorolki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 13899:2005 Sprzęt rolkowy. Wrotki. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań. Zgodność badanych wyrobów z wymaganiami ww. norm deklarowana była również przez ich producentów w oznakowaniu. 1
1. Badania organoleptyczne Wszystkie 12 modeli sprzętu rolkowego poddano badaniom organoleptycznym, z których sporządzono stosowne sprawozdania z badań. W trakcie badań sprawdzano czy wyroby nie posiadają cech mogących stwarzać zagrożenie podczas ich prawidłowego użycia przez ewentualnych nabywców stwierdzając, że pod względem wyglądu zewnętrznego, budowy, wykonania i cech funkcjonalnych spełniają one wymagania w zakresie bezpieczeństwa i nie posiadają cech mogących stwarzać zagrożenie. Prawidłowość oznakowania badanych wyrobów zbadano sprawdzając ich zgodność z wymaganiami określonymi w ww. normach. Sprawdzeniem objęto zarówno oznakowanie umieszczone bezpośrednio na sprzęcie jak i dołączane do wyrobów instrukcje. W wyniku powyższego w zakresie oznakowania zakwestionowano ogółem 3 partie, stwierdzając w przypadku: - Deskorolki - brak w oznakowaniu informacji dotyczącej limitu ciężaru deskorolki, - Łyżworolek - brak w oznakowaniu informacji dotyczącej górnej granicy masy lub oznaczenia klasy, umieszczonej bezpośrednio na wyrobie lub jego opakowaniu. Kontrola stacjonarnego sprzętu treningowego Sprawdzeniem objęto ogółem 8 partii stacjonarnego sprzętu treningowego klasy H (przeznaczonego do użytkowania w domu) w tym: a) 2 partie trenażerów wioślarskich: - wioślarz, - wioślarz magnetyczny, b) 2 partie pedałowych symulatorów chodu: - mini stepper, - stepper skrętny z kolumną, - 3 partie urządzeń treningowych z użyciem korb i pedałów, - rower magnetyczny, - rower treningowy, c) 1 partię trenażerów eliptycznych: - Orbi Trek Ocenę bezpieczeństwa dokonano w oparciu o wymagania poniższych norm wprowadzających normy europejskie, które zostały przez Komisję Europejską uznane za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów: - PN-EN 957-1:2006 Stacjonarny sprzęt treningowy. Część 1: Ogólne wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 957-5:2000 Stacjonarny sprzęt treningowy. Część 5: Urządzenia treningowe z użyciem korb i pedałów, dodatkowe, szczególne wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 957-8:2002 Stacjonarny sprzęt treningowy. Część 8: Pedałowe symulatory chodu, symulatory wchodzenia na schody i pedałowe symulatory wspinania się, - PN-EN 957-9:2005 Stacjonarny sprzęt treningowy. Część 9: Trenażery eliptyczne, dodatkowe szczególne wymagania bezpieczeństwa i metody badań. 1. Badania organoleptyczne W trakcie przeprowadzonych badań organoleptycznych, którym poddano wszystkie 8 modeli stacjonarnego sprzętu sportowego nie stwierdzono występowania w nich cech mogących stwarzać zagrożenie podczas ich prawidłowego użycia przez ewentualnych nabywców. Sprawdzając oznakowania badanych wyrobów nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 6 partii. Dotyczyły one braku w dołączonych do wyrobów instrukcjach użytkowania niektórych informacji wymaganych normami deklarowanymi przez producentów. 2
W kwestionowanych instrukcjach nie podano informacji odnośnie: - układu hamującego - sposobu wykonywania kroków - bezpiecznego transportu i magazynowania - układu obciążenia oraz treningu Kontrola rowerów Kontrolą w zakresie bezpieczeństwa objęto ogółem 16 partii rowerów w tym: a) 5 partii rowerów dziecięcych, b) 4 partie rowerów górskich, c) 7 partii rowerów miejskich i wycieczkowych. Przeprowadzając ocenę bezpieczeństwa uwzględniono wymagania norm wprowadzających normy europejskie uznane przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa, tj.: - PN-EN 14765:2007 + A1:2008 Rowery dziecięce. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 14764:2007 Rowery miejskie i wycieczkowe. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, - PN-EN 14766:2007 Rowery górskie. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań. 1. Badania organoleptyczne Badania organoleptyczne wszystkich objętych kontrolą 16 partii rowerów przeprowadzono na miejscu w kontrolowanych placówkach. W wyniku przeprowadzonych badań w przypadku 1 produktu tj. roweru górskiego DEMA PASSO 26" wyprodukowanego w Słowacji, stwierdzono, że swoją konstrukcją i wykonaniem może stwarzać zagrożenie dla zdrowia użytkownika. W rowerze występowała ostra zębatka zewnętrznego kola łańcuchowego w mechanizmie korbowym, bez odpowiedniego zabezpieczenia ochraniającego użytkownika, co narusza wymagania zawarte w pkt. 4.2 Ostre krawędzie" oraz pkt. 4.16 Osłona łańcucha" normy PN-EN 14766:2007 Rowery górskie. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań. Powyższa nieprawidłowość konstrukcyjna stanowi ryzyko zetknięcia się ostrej zębatki koła łańcuchowego z nogami rowerzysty i zranienia podczas zwykłej jazdy. Istnieje tym samym znaczne prawdopodobieństwo, że produkt ten nie jest bezpieczny, a stopień ryzyka określono, jako poważny. Rower ten był również przedmiotem informacji konsumenta, który zgłosił iż uległ zranieniu podczas jego używania, a przyczyną tego była ww. wada konstrukcyjna. Z uwagi na to, że na stanie kontrolowanego przedsiębiorstwa znajdował się 1 egzemplarz tego roweru pozostał on pod zabezpieczeniem jako próbka rozjemcza. Akta sprawy na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dn. 12.12. 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów przekazano do UOKiK. W przypadku pozostałych badanych wyrobów stwierdzono, że sposób ich wykonania, zastosowane zabezpieczenia oraz funkcjonalność warunkują ich bezpieczne użytkowanie podczas pracy zgodnej z przeznaczeniem. Nieprawidłowości w zakresie oznakowania stwierdzono w przypadku 13 partii rowerów i dotyczyły one niezgodności zarówno w instrukcjach użytkowania jak i oznakowania umieszczonym bezpośrednio na rowerach. Ujawnione nieprawidłowości w instrukcjach użytkowania dotyczyły następujących wyrobów: a) rowerów dziecięcych, z uwagi na brak informacji identyfikujących: - typ roweru, - rodzaj użytkowania z określeniem terenu, dla którego rower jest odpowiedni, oraz ostrzeżeniem o niebezpieczeństwie w przypadku nieprawidłowego użytkowania, 3
- informacje o roli rodziców i opiekunów, którzy nauczą dzieci jak użytkować rower dziecięcy, w szczególności używania hamulców, - dopuszczalną masę całkowitą roweru, rowerzysty i bagażu, - sposobu nastawiania i montażu oraz usunięcia kółek pomocniczych, - ostrzeżenia o zagrożeniach występujących podczas jazdy z kółkami pomocniczymi, - znaczenie stosowania tylko oryginalnych części zamiennych, - stosowanie odpowiednich części zapasowych, b) rowerów wycieczkowych z uwagi na brak informacji identyfikujących: - znaczenie stosowania tylko oryginalnych części zamiennych, mających istotny wpływ na bezpieczeństwo, - stosowanie odpowiednich części zapasowych, - ostrzeżenia dotyczącego postępowania w przypadku stwierdzenia uszkodzeń powstałych w trakcie eksploatacji roweru, c) rowerów górskich z uwagi na brak informacji identyfikujących: - znaczenie stosowania tylko oryginalnych części zamiennych, mających istotny wpływ na bezpieczeństwo, - stosowanie odpowiednich części zapasowych - ostrzeżenia dotyczącego postępowania w przypadku stwierdzenia uszkodzeń powstałych w trakcie eksploatacji roweru. d) rowerów miejskich, z uwagi na brak informacji dotyczących: - wskazania która dźwignia uruchamia przedni a która tylny hamulec, - dopuszczalnej masy całkowitej rowerzysty i bagażu oraz maksymalnej masy całkowitej, - znaczenia stosowania tylko oryginalnych części zamiennych, - wyposażenia pomocniczego, - prawidłowego nastawienia mechanizmów szybko mocujących, - konserwacji obręczy kół, - zaleceń dla rowerzysty, aby zwrócił uwagę na uszkodzenia, które mogą powstać w wyniku intensywnego użytkowania roweru, e) rowery dziecięce z uwagi na brak informacji dotyczących: - podania rodzaju użytkowania, do którego rower został zaprojektowany, - wskazania, która dźwignia uruchamia przedni, a która tylny hamulec, - dopuszczalnej masy całkowitej rowerzysty i bagażu oraz maksymalnej masy całkowitej, - znaczenia stosowania tylko oryginalnych części zamiennych, - wyposażenia pomocniczego, - sposobu montażu nastawienia i usunięcia kółek pomocniczych. Ponadto stwierdzono nieprawidłowości dotyczące braku numeru normy w oznakowaniu umieszczonym bezpośrednio na rowerach górskich DEMA PASSO 26" oraz DEMA IMPERIA 28" Większość przedsiębiorców, u których w obrocie handlowym stwierdzono kwestionowane wyroby niezwłocznie podejmowali działania naprawcze i już w trakcie kontroli usuwali stwierdzone nieprawidłowości. Przedsiębiorstwo w Częstochowie wstrzymało sprzedaż rowerów DEMA IMPERIA 28" do czasu uzyskania wzoru prawidłowego oznakowania od producenta ze Słowacji. Ponadto skierowano dwa wystąpienia do importerów z Bytomiu oraz Krakowa, których wyroby kwestionowano podczas kontroli przeprowadzonej u sprzedawcy detalicznego. Podsumowanie Stwierdzić należy, iż wynoszący 61,1% ogólny wskaźnik nieprawidłowości jest znaczne większy niż stwierdzony w wyniku kontroli tej samej grupy wyrobów przeprowadzonej w 2008 r. kiedy wyniósł 40%. Na zwiększenie tego wskaźnika bezpośredni wpływ miało objęcie tym razem kontrolą również rowerów, które nie były kontrolowane przez 4
tut. Inspektorat w ubiegłym roku. W segmencie rowerów wskaźnik nieprawidłowości wyniósł bowiem aż 81,2% podczas gdy w przypadku pozostałego sprzętu sportowego 45% i był zbliżony do poprzedniego. Podobnie jak w trakcie ubiegłorocznych kontroli stwierdzone niezgodności dotyczyły głównie oznakowania produktów i w większości przypadków dotyczyły one braku w oznakowaniu mniej istotnych dla konsumenta informacji. Niemniej jednak stwierdzono również wyrób, który mógł stwarzać bezpośrednie zagrożenie dla konsumentów ze względu na swoje cechy fizyczne. Przyczyną nieprawidłowości w oznakowaniu (instrukcjach użytkowania) była najczęściej niepełna znajomość przez przedsiębiorców obowiązujących w tym zakresie przepisów. Szczególnie zauważalne było to w przypadku rowerów gdzie obowiązujące normy dotyczące bezpieczeństwa są stosunkowo nowe, bowiem pochodzą z 2007 r. Producenci, zdecydowanej większości objętych badaniem wyrobów w ich oznakowaniu deklarowali zgodność z odpowiednimi normami, co świadczyć powinno o tym, że korzystali z nich w procesie projektowania i produkcji. Braki w oznakowaniu w tym przypadku można tłumaczyć jedynie tym, że wymagania określone w normach obligują do podania w instrukcjach wielu informacji i część z nich przez nieuwagę lub niepełne zrozumienie bywa pominięta. Na podkreślenie zasługuje fakt dobrego współdziałania kontrolowanych przedsiębiorców z organem kontroli i szybkiej eliminacji stwierdzonych nieprawidłowości. W związku z powyższym, biorąc pod uwagę również aspekt dydaktyczny kontroli oraz pozytywne efekty działań naprawczych, zasadnym wydaje się kontynuowanie działań kontrolnych w tym zakresie. 5