Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat Warszawa, 15. 02. 2016 Zakład Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Aleja Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa 22 815 7270; 22 815 7275; k.fangrat@ipczd.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej Spośród 75 zakładów opieki zdrowotnej świadczących opiekę całodobową (szpitali) w województwie mazowieckim, które wypełniły ankietę dotyczącą sytuacji i potrzeb w obszarze mikrobiologii klinicznej za rok 2015 r., tylko 37 (49%) posiada własną pracownię / laboratorium mikrobiologiczne, natomiast 38 (51%) zleca wykonanie badań mikrobiologicznych podmiotom zewnętrznym. Brak możliwości wykonania podstawowych (pilnych) badań mikrobiologicznych na terenie szpitala może skutkować opóźnieniem procesu diagnostycznego i utrudniać optymalną terapię zakażeń oraz sprzyjać występowaniu ognisk epidemicznych. ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych Bez uwag. ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa wystarczająca liczba specjalistów mikrobiologów, zwłaszcza lekarzy. Tylko w 9 (12%) z ankietowanych szpitali w 2015 r. zatrudniony był lekarz mikrobiolog (w większości przypadków na część etatu). Wprawdzie 57 (76%) szpitali deklaruje, że prowadzi program racjonalnej polityki antybiotykowej, ale w 2015 r. tylko w 20 (27 %) przeprowadzono Punktowe Badania Epidemiologiczne dot. kontroli zakażeń szpitalnych i antybiotykoterapii (Point Prevalence Survey of Healthcare Associated Infections). ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej dotyczy. jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny) 1
II. dotyczy. ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej dotyczy. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Wystarczająca liczba miejsc szkoleniowych dla lekarzy specjalizujących się w mikrobiologii lekarskiej, ale znikome zainteresowanie tą specjalnością. Duże zainteresowane specjalizacją wśród diagnostów laboratoryjnych i osób posiadających tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera na kierunku biologia nie będących diagnostami. Aktualnie w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym prowadzona jest specjalizacja z mikrobiologii dla diagnostów, oraz specjalizacja dla osób bez tytułu zawodowego diagnosty laboratoryjnego, co zabezpiecza istniejące potrzeby szkoleniowe. 2. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: wykaz kontrolowanych jednostek, wnioski z kontroli, zalecenia pokontrolne. Wizytowano Katedrę i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego jednostkę uprawnioną do prowadzenia specjalizacji z mikrobiologii lekarskiej oraz mikrobiologii dla osób bez tytułu diagnosty laboratoryjnego. stwierdzono żadnych nieprawidłowości. 1. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: liczba zaopiniowanych wniosków, uwagi. W 2015 r. pozytywnie zaopiniowano wniosek o uzyskanie akredytacji do prowadzenia specjalizacji w dziedzinie mikrobiologii w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, złożony przez Katedrę i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej UM w Lublinie. 2. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian. 2
Pozytywnie zaopiniowano 1 wniosek o wpisanie na listę ministra właściwego do spraw zdrowia podmiotów uprawnionych do prowadzenia stażu kierunkowego w zakresie diagnostyki chorób przenoszonych drogą płciową ramach specjalizacji z mikrobiologii medycznej - Zakład Diagnostyczny Katedry Dermatologii i Wenerologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: liczba placówek 0 nazwa i adres kontrolowanych podmiotów 2. Przeprowadzanie wizytacji: liczba wizytowanych placówek 5 nazwa i adres jednostek wizytowanych. 1. Zakład Mikrobiologii, Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego przy ul. Banacha 1a w Warszawie w dniu 19.05.2015r. 2. Pracownia Diagnostyki Mikrobiologicznej, Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowi Mazowieckiej, ul. Duboisa 68, 07-300 Ostrów Mazowiecka w dniu 1.07.2015. 3. Zespół kontroli zakażeń szpitalnych w Mazowieckim Szpitalu Wojewódzkim w Siedlcach w dniu 1.04.2015. 4. Laboratorium ALAB laboratoria ul. Stępińska 22/30, Warszawa w dniu 20.04.2015. 5. Zespół kontroli zakażeń szpitalnych i Pracownia Mikrobiologii SPZOZ w Węgrowie w dniu 28.10.2015. 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń kwalifikacji personelu medycznego. 1. Wizytacje: W wizytowanych jednostkach, nie stwierdzono istotnych uchybień. 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień. było. 3
IV. 5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: liczba wniosków, uwagi. było. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: kandydatów na ordynatorów oddziałów szpitalnych oraz udział w komisjach konkursowych likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) 1 opinia sądowa i 1 dla komisji wojewódzkiej ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych (w Gdańsku) dotyczące zakażeń szpitalnych. wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji innych. 3. Konsultacje przypadków problemowych. Konsultacje lekarzy i diagnostów dotyczące możliwości diagnostycznych, zapobiegania i leczenia zakażeń. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. W związku z narastającą opornością drobnoustrojów istnieje ryzyko zwiększenia częstości ciężkich, trudnych do leczenia zakażeń i zwiększenia umieralności w przebiegu chorób infekcyjnych. Konieczne jest upowszechnienie programów racjonalnej antybiotykoterapii i skutecznej kontroli zakażeń szpitalnych. 4
VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). Najistotniejsze problemy pozostają takie same jak w latach poprzednich tj.: 1. Wysoka częstość zakażeń drobnoustrojami opornymi na podstawie ankiety wypełnionej przez 75 szpitali w województwie stwierdzono: W 10 (13%) ankietowanych szpitali województwa wykryto obecność szczepów KPC (Klebsiella - producing - carbapanemases) opornych na niemal wszystkie dostępne antybiotyki. W 28 (37%) szpitali wykryto obecność pałeczek Gram(-) wytwarzających enzymy typu NDM zarówno z przypadków nosicielstwa jak i zakażeń (w tym ogniska epidemiczne). 2. dostateczna liczba lekarzy mikrobiologów (zatrudnieni jedynie w 9 z 75 ankietowanych szpitali), co utrudnia racjonalną terapię i kontrolę zakażeń. Konieczne jest zwiększenie zatrudnienia lekarzy mikrobiologów w szpitalach i upowszechnienie programów racjonalnej antybiotykoterapii i skutecznej kontroli zakażeń szpitalnych. (pieczątka i podpis) Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat 5