Poznań, dnia 6 stycznia 2009 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 P/08/076 LPO-41032-1-2008 Pani Dyrektor Lucyna Białk-Cieślak Poznańskie Centrum Edukacji Ustawicznej i Praktycznej w Poznaniu W y s t ą p i e n i e p o k o n t r o l n e Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu przeprowadziła w Poznańskim Centrum Edukacji Ustawicznej i Praktycznej (dalej: Centrum ) kontrolę w zakresie kształcenia osób dorosłych na tle potrzeb rynku pracy w latach 2005-2008. W związku z tą kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokole kontroli, którego podpisania odmówiła Pani w dniu 29 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli generalnie pozytywnie ocenia skontrolowaną działalność Centrum, pomimo stwierdzenia istotnych nieprawidłowości. 1. Pozytywna ocena wynika w szczególności z przygotowania i upowszechniania szerokiej oferty kształcenia dla osób dorosłych, posiadania przez kadrę nauczycielską wymaganych kwalifikacji zawodowych oraz ustanowienia w Centrum właściwej organizacji nauczania. Stosowano programy nauczania zawodów dopuszczone do uŝytku szkolnego i ustalano szkolne plany nauczania w oparciu o plany ramowe dla szkoły policealnej. Centrum zostało wpisane do rejestru instytucji szkoleniowych, co umoŝliwiło jego włączenie w system szkolenia osób bezrobotnych i organizowanie szkoleń na zlecenie Powia-
2 towego Urzędu Pracy w Poznaniu. We współpracy z Urzędem Miasta Poznania podjęto teŝ działania, których celem ma być realizacja dwóch projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, słuŝących m. in. zwiększeniu moŝliwości potwierdzania kwalifikacji zawodowych przez osoby bezrobotne oraz stworzeniu kompleksowego systemu informacyjno-doradczego dla osób dorosłych. W latach szkolnych 2006/2007 i 2007/2008 nastąpił wzrost liczby absolwentów osiągających podstawowy cel kształcenia zawodowego, t. j. uzyskujących tytuły zawodowe w zawodach technik informatyk (38% i 65% absolwentów w latach szkolnych 2006/2007 i 2007/2008) oraz technik rachunkowości (odpowiednio 52% i 83% absolwentów). NIK pozytywnie ocenia wprowadzenie kształcenia w zawodach technik mechanik i technik logistyk, co zostało poprzedzone analizą zmian występujących na poznańskim rynku pracy oraz potrzebami zgłaszanymi przez lokalnych pracodawców. 2. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia tryb wprowadzenia kształcenia w dwóch zawodach (spośród sześciu nauczanych), a mianowicie w zawodach technik mechanik i technik logistyk, poniewaŝ nastąpiło to z naruszeniem przepisów art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), t. j. bez uzyskania opinii kuratora oświaty (technik mechanik; rok szkolny 2006/2007) oraz opinii powiatowej rady zatrudnienia i kuratora oświaty (technik logistyk; rok szkolny 2008/2009). Ponadto w ofertach naboru do szkół dla dorosłych w latach 2007/2008 i 2008/2009 proponowano kształcenie w ośmiu zawodach (niewprowadzonych ostatecznie do kształcenia z powodu braku kandydatów), bez wcześniejszego zwrócenia się o wymagane opinie. Działanie takie stanowiło potencjalne zagroŝenie niezgodnego z prawem wprowadzania kształcenia w nowych zawodach, w razie faktycznego zgłoszenia się kandydatów do nauki. 3. Centrum nie egzekwowało od kandydatów, którzy ubiegali się o przyjęcie w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 do klas pierwszych szkoły policealnej dla dorosłych, obowiązku wynikającego z 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. z 2004 r. Nr 26, poz. 232), t. j. obowiązku przedłoŝenia zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonych zawodach. Zaświadczeń takich nie wyegzekwowano od 60 osób w 2007 r. i od 14 osób w 2008 r., co stanowiło odpowiednio 35% i 11% kandydatów przyjętych do szkoły policealnej w wymienionych latach szkolnych.
3 4. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia teŝ brak potwierdzenia zrealizowania, w dwuletnim cyklu kształcenia w szkole policealnej, 11 godzin zajęć dydaktycznych w zawodzie technik informatyk (na ogółem 682 godziny obowiązkowego wymiaru zajęć), a takŝe zrealizowania 10 godzin zajęć w zawodzie technik rachunkowości (na ogółem 690 godzin obowiązkowego wymiaru zajęć). Prowadzenie zajęć w mniejszym zakresie było niezgodne z przepisami załącznika nr 42 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania (Dz. U. z 2002 r. Nr 15, poz. 142 ze zm.). 5. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia pominięcie we wszystkich 24 umowach o realizację praktyk zawodowych, zawartych przez byłego dyrektora Centrum w okresie od 16 października 2007 r. do 16 grudnia 2007 r., postanowień dotyczących zakresu praktyk zawodowych, praw i obowiązków stron umów, a takŝe postanowień o wysokości kosztów prowadzenia tych praktyk (lub o ich braku). Zamieszczono tylko niektóre postanowienia dotyczące przebiegu praktyk w programach (przekazywanych pracodawcom). Zaniechanie to stanowiło naruszenie obowiązku zamieszczania w umowach wymienionych wyŝej postanowień, wynikającego z 7 ust. 3 pkt 6, 8 i 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 988 ze zm.). 6. Centrum wbrew przepisom 30 ust. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 ze zm.) nie zamieściło w pięciu przypadkach (w roku szkolnym 2007/2008), w dokumentacji przebiegu nauczania, informacji o zwolnieniu słuchaczy z odbywania praktyk zawodowych. 7. W roku szkolnym 2007/2008, 63 osobom które złoŝyły egzamin dla instruktorów praktycznej nauki zawodu, określony w 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 31, poz. 216) nie wydano zaświadczeń wymienionych w 8 ust. 2 tego rozporządzenia, potwierdzających posiadanie wymaganych kwalifikacji zawodowych.
4 8. NajwyŜsza Izba Kontroli zwraca uwagę na niezapewnienie pomieszczeń dydaktycznych wraz z ich wyposaŝeniem, wbrew wymaganiom określonym w podstawach programowych kształcenia w zawodach technik organizacji reklamy i technik logistyk. Kształcąc w zawodzie technik logistyk, Centrum nie dysponowało pracownią symulacyjną firmy logistycznej, pracownią laboratorium-magazyn, pracownią towaroznawstwa i ładunkoznawstwa, pracownią środków i systemów transportowych. Natomiast w pomieszczeniach dydaktycznych, w których prowadzono zajęcia dla słuchaczy kształcących się w zawodzie technik organizacji reklamy, brakowało m. in. podświetlanego stołu, pracowni fotograficznej i desek kreślarskich. W tej sytuacji uzasadnione były działania Pani Dyrektor, polegające na nawiązaniu współpracy i prowadzeniu negocjacji z uczelniami wyŝszymi celem umoŝliwienia słuchaczom Centrum korzystanie z bazy dydaktycznej uczelni posiadających stosownie wyposaŝone pomieszczenia. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NIK Delegatura w Poznaniu wnosi o: 1) zasięganie wymaganych opinii przed wprowadzeniem do kształcenia nowych zawodów, 2) egzekwowanie od kandydatów do szkół zawodowych dla dorosłych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do kształcenia w określonych zawodach, 3) zapewnienie w trybie nadzoru pedagogicznego, sprawowanego przez dyrektora Centrum dokumentowania obowiązkowego wymiaru zajęć kształcenia w szkołach zawodowych dla dorosłych, 4) zawieranie w umowach o realizację praktyk zawodowych obligatoryjnych postanowień określonych w rozporządzeniu w sprawie praktycznej nauki zawodu, 5) wydawanie uczestnikom kursów właściwych zaświadczeń. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków lub o działaniach podjętych w celu ich realizacji albo przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani prawo zgłoszenia na piśmie dyrektorowi delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawar-
5 tych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Do wiadomości: 1) NIK Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego, 2) a/a.