Rodzina w perspektywie historycznej i uwarunkowania jej tworzenia w świetle wybranych koncepcji teoretycznych

Podobne dokumenty
Teorie płodności. Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018

Ekonomiczne teorie rozwodów. Łukasz Byra Demografia 19/21 grudnia 2018 r.

Rodzina i jej społeczne znaczenie. Tomasz A. Winiarczyk

PODSTAWOWE DEFINICJE 4/7/2016 SOCJOLOGIA RODZINY MAŁŻEŃSTWO

Struktury demograficzne. Proces starzenia się ludności

RODZINA FAKTY I MITY PO CO LUDZIOM DZIECI? RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA problemy definicyjne

PODSTAWOWE DEFINICJE 3/23/2015 SOCJOLOGIA RODZINY MAŁŻEŃSTWO

Dział 316 Socjologia - projekt zmian do nowej edycji tablic skróconych UKD (2017 r.)

Łukasz Byra Demografia Warszawa, 24 kwietnia 2012

Ekonomiczne teorie małżeństwa. Łukasz Byra Demografia 19 grudnia 2018 r.

Migrant to osoba przybywająca (imigrant) lub opuszczająca (emigrant) pewne miejsce w inny sposób niż poprzez urodzenie bądź śmierć

Tworzenie się rodzin w Polsce po 1989 roku

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Wprowadzenie do socjologii. Barbara Szacka. Spis treści

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)

Łukasz Byra Demografia Warszawa, 24 kwietnia 2012

Maksymalizacja zysku

VI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż

Współczesna rodzina i zmiany ról rodzicielskich

Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII

Ludność, płodność, rodzina. Polska - Europa

Czy zmiany w systemie emerytalnym mogą zachęcić do zwiększenia dzietności? Marek Kośny Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Rodzicielstwo w kohabitacji

Zagadnienia Wychowania do życia w rodzinie w szkole ponadgimnazjalnej

EKONOMIKA GOSPODARSTWA ROLNEGO A ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE WIOLETTA WRZASZCZ

Podstawy Marketingu. Marketing zagadnienia wstępne

Zagadnienia na egzamin dyplomowy obowiązujące studentów kończących studia w roku akad. 2016/2017 Kierunek psychologia studia jednolite magisterskie

Moduł I. Podstawy wychowania do życia w rodzinie 24 godz. (24 wykłady) zakończony egzaminem

Mikroekonomia. Wykład 5

Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj

Agnieszka Chłoń-Domińczak Zróżnicowanie kompetencji osób dorosłych a wykluczenie społeczne

Różnica wieku między nowożeńcami we współczesnej Polsce

Ekonomia. zasady prowadzenia gospodarstwa domowego. Oikos dom Nomos prawo

Wybrane elementy współczesnych przemian demograficznych Warszawy. dr Adam Bierzyński

wersja elektroniczna - ibuk

Stan i struktura demograficzna ludności (NSP-2011)

Spis treści. Wstęp... 19

Ćwiczenia 3, Makroekonomia II, Listopad 2017, Odpowiedzi

Członkowie rodziny pracujący w gospodarstwie: założycielka, jej mąż, matka i brat

Pan Janusz Witkowski Prezes

Czy znaczna niestabilność postrzegania atrakcyjności twarzy podważa adaptacjonistyczną interpretację tego zjawiska?

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

Fazy rozwoju psychoseksualnego człowieka

Ekonomia rozwoju wykład 11 Wzrost ludnościowy i jego powiązanie z rozwojem. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I

Jak zachowania w zakresie formowania i rozwoju rodzin wpływają na nasze zadowolenie z życia?

Plan wykładu. Dlaczego wzrost gospodarczy? Model wzrostu Harroda-Domara.

Bilans Kapitału Ludzkiego. Wszystko zostaje w rodzinie?

Transmisja międzypokoleniowa postaw wobec prokreacji. prof. nadzw. dr hab. Dorota Kornas-Biela Katedra Psychopedagogiki, KUL

Definicja ceny. I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa 2003, s. 179

Sprawiedliwość społeczna w sferze edukacji U N I W E R S Y T E T W A R S Z A W S K I

Wycena opcji rzeczywistych zgodnie z teorią perspektywy

Czynniki determinujące zdrowie populacji i jednostki

Zbiorowość społeczna i rodzina

Wyposażenie w czynniki produkcji a handel międzynarodowy WYKŁAD 2 Z MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH, CE UW

Przychody skali. Proporcjonalne zwiększenie czynników = zwiększenie produkcji, ale czy również proporcjonalne? W zależności od odpowiedzi:

miejskie obszary funkcjonalne Szkolenie na temat tożsamości funkcjonalnych obszarów miejskich

Spis treści. [Część pierwsza. Zakres socjologii] Rozdział 1. Czym jest socjologia? Rozdział 2. Pola badań socjologicznych...

Innowacyjność polskich gospodarstw rolnych w warunkach wygasania kryzysu

Przykład rodzicielstwa

Znaczenie wartości w budowaniu więzi w rodzinie

6.4. Wieloczynnikowa funkcja podaży Podsumowanie RÓWNOWAGA RYNKOWA Równowaga rynkowa w ujęciu statycznym

ZDZISŁAW PIĄTKOWSKI, ANNA KUŁAKOWSKA WSTĘP... 7 BEATA MIELIŃSKA-LASOTA ROZDZIAŁ I ISTOTA I PRZEDMIOT ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA...9

Projekt z zakresu edukacji ekonomicznej dofinansowany przez Narodowy Bank Polski realizowany przez Wyższą Szkołę Gospodarki w Bydgoszczy

URODZENIA W KOHABITACJI: WYBÓR CZY KONIECZNOŚĆ?

KOMUNIKATzBADAŃ. Osoby niezamężne i nieżonate w polskich rodzinach NR 93/2017 ISSN

- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,

1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.

Pojęcie i właściwości rodziny

6 Metody badania i modele rozwoju organizacji

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat

Użyteczność całkowita

WZROST GOSPODARCZY. a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu. pod redakcją WOJCIECHA PACHO I MARKA GARBICZA

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz

Zagadnienia na egzamin dyplomowy inŝynierski I o kierunku ROLNICTWO

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE I ICH GOSPODARSTWA DOMOWE W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM. Marzec 2004 Nr 6

Syntetyczna ocena procesu zawierania i rozpadu małżeństw i związków

Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski

Sylabus przedmiotu Mikroekonomia

dr hab. Iwona Foryś Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Szczeciński WYZWANIA

Komitet Nauk Demograficznych PAN

Opis zakładanych efektów kształcenia

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

Dekompozycja trendów w urodzeniach pozamałżeńskich Anna Baranowska-Rataj Instytut Statystyki i Demografii SGH

Kategorie i prawa ekonomii

SEGMENTACJA RYNKU A TYPY MARKETINGU

OCHRONA INNOWACYJNOŚCI ZA POMOCĄ TAJEMNIC PRZEDSIĘBIORSTWA I PATENTÓW: UWARUNKOWANIA DLA FIRM Z UNII EUROPEJSKIEJ

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 12. Oczekiwania w makroekonomii. Konsumpcja. dr Dagmara Mycielska dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak

MODELE STRUKTUR RYNKOWYCH

Kierunek studiów SOCJOLOGIA. Kod kursu..

Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu Pojęcie agrobiznesu Inne określenia agrobiznesu... 17

Popyt i podaż w ochronie zdrowia. Ewelina Nojszewska (SGH, NFZ)

ZAKRES TEMATYCZNY EGZAMINU LICENCJACKIEGO

Wykład IV. Rynki czynników produkcji podaż pracy

Zmienność. środa, 23 listopada 11

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie

ZAPEWNIENIE EKONOMICZNEJ SAMOWYSTARCZALNOŚCI ŻYWNOŚCIOWEJ GŁÓWNYM ZADANIEM POLSKIEGO ROLNICTWA NA CAŁY XXI w.

Tadeusz Truskolaski TRANSPORT A DYNAMIKA WZROSTU GOSPODARCZEGO W POŁUDNIOWO-WSCHODNICH KRAJACH BAŁTYCKICH

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Transkrypt:

Rodzina w perspektywie historycznej i uwarunkowania jej tworzenia w świetle wybranych koncepcji teoretycznych Zajęcia z Demografii 29.10.08 Agata Górny

Definicje i charakterystyki rodziny w perspektywie historycznej

Definicje rodziny i gospodarstwa domowego Rodzina to grupa osób powiązanych ze sobą więzami krwi oraz więzami reprodukcyjnymi. Gospodarstwo domowe to grupa osób powiązanych ze sobą za sprawą wspólnoty zamieszkiwania i gospodarowania (wspólny budżet).

Wspólne elementy rodzin w różnych kulturach Rdzeń rodziny to społecznie usankcjonowany związek kobiety i mężczyzny. Powszechność w różnych kulturach tabu kazirodztwa uwarunkowanego względami społecznymi (niebezpieczeństwo konfliktów w rodzinie) i biologicznymi (wady genetyczne).

Źródła różnorodności form rodzin Postać małżeństwa: monogamia i poligamia, w tym: poligynia jeden mężczyzna kilka żon poliandria jedna kobieta kilku mężów Reguły dziedziczenia: matrylinearne i patrylinearne Reguły zamieszkiwania: matrylokalne, patrylokalne, neolokalne Typy władzy w rodzinie: matriarchalna, patriarchalna, partnerska Zasady doboru partnerów: endogamia i egzogamia.

Rodzina w epoce przedprzemysłowej (tradycyjna) Duży rozmiar gospodarstw domowych Funkcja produkcyjna i reprodukcyjna gospodarstwa domowego Dobór partnerów w oparciu o kryteria społeczne, ekonomiczne i polityczne Kontrola społeczna jako najważniejszy mechanizm kontroli działań gospodarstwa domowego

Rodzina w epoce przedprzemysłowej (tradycyjna) role jej członków Ojciec i matka wybierani w oparciu o kryteria społeczne Podstawowa rola mężczyzny głowa rodziny, ojciec Podstawowa rola kobiety żona Dzieci często zmieniające gospodarstwa domowe i stanowiące siłę roboczą w gospodarstwie

Rodzina w epoce przemysłowej (nowoczesna) Zbliżanie się do modelu rodziny nuklearnej Rosnąca rola funkcji reprodukcyjnej rodziny Dobór partnerów w oparciu o kryteria społeczne, ekonomiczne i polityczne ale do głosu dochodzą też indywidualne preferencje partnerów Kontrola społeczna ustępuje kontroli państwa

Rodzina w epoce przemysłowej (nowoczesna) role jej członków Ojciec i matka określani przez kryteria biologiczne Podstawowa rola mężczyzny głowa rodziny, mąż Podstawowa rola kobiety żona i matka Dzieci związane z rodzicami silnymi więzami emocjonalnymi; pojawienie się kategorii dzieciństwa

Rodzina w epoce ponowoczesnej (ponowoczesna) Model rodziny nuklearnej obowiązuje ale różnicuje się pod względem form Rodzina jako instytucja zaspokajająca potrzeby emocjonalne i seksualne partnerów utrzymana funkcja reprodukcyjna choć schodząca na dalszy plan Dobór partnerów w oparciu o indywidualne preferencja Kontrola państwa jako główny mechanizm kontroli

Rodzina w epoce ponowoczesnej (ponowoczesna) role jej członków Ojciec i matka określani przez kryteria biologiczne, choć biologiczna funkcja ojca zaczyna się rozmywać (rozwody, adopcje, sztuczne zapłodnienia) Podstawowa rola mężczyzny mąż Podstawowa rola kobiety żona i matka (rosnące znaczenie tej funkcji ze względu na rozpad rodzin) Dzieci związane z rodzicami (przede wszystkim z matką); pojawienie się kategorii nastolatków ; rosnące koszty dzieci.

Zmiany demograficzne i modernizacyjne a zmiany w formach rodziny Źródło: Slany (2002: 51)

Przeobrażenia rodziny jako efekt drugiego przejścia demograficznego według Van de Kaa (1987) Zmniejszenie roli małżeństwa na rzecz kohabitacji Przejście od modelu dziecko z rodzicami (the kind child with parents) do modelu rodziców z dzieckiem (the king pair with a child). Przejście od zapobiegawczej antykoncepcji do świadomej prokreacji Przejście od homogenicznych typów rodzin i gospodarstw domowych do form zróżnicowanych

Teoria małżeństwa w ramach ekonomicznej teorii zachowań ludzkich Gary Beckera

Założenia teorii małżeństwa Beckera Małżeństwo jako dobro chciane analizowane z wykorzystaniem koncepcji preferencji: zakłada się, ze osoby zawierające związek małżeński spodziewają się, że osiągną w tej sposób wyższy poziom użyteczności niż pozostając w stanie wolnym. Istnieje rynek matrymonialny, na którym każda osoba stara się znaleźć najlepszego partnera przy istniejących ograniczeniach nakładanych przez warunki rynkowe.

Przykładowe dobra produkowane w gospodarstwie domowym Jakość posiłków Jakość i liczba potomstwa Wypoczynek Towarzystwo Miłość i troskliwość Stan zdrowia Prestiż Itd..

Maksymalizacja łącznego produktu małżeństwa/gospodarstwa domowego Zagregowany produkt: Z = f(x 1,, x m ; t 1,, t k ; E) gdzie: x i różne rynkowe produkty i usługi t j nakłady czasu poszczególnych członków gospodarstwa na pracę w gospodarstwie E zmienne środowiskowe (stany otoczenia ). Ograniczenie budżetowe: Σ p i x i = Σ w j l j +v gdzie: w j płaca l j ilość czasu przeznaczona na pracę w sektorze rynkowym v dochód z własności.

Maksymalizacja łącznego produktu małżeństwa/gospodarstwa domowego cd. Przy ograniczeniu na czas: t j + l j = T Podstawiając ograniczenie czasu do ograniczenia budżetowego otrzymujemy: Σ p i x i = Σ w j (T- t j ) +v Σ p i x i + Σ w j t j = Σ w j T +v Tak wygląda dochód implikowany gospodarstwa domowego: czas jego członków jest dzielony pomiędzy pracę w gospodarstwie i w sektorze rynkowym

Warunek konieczny zawarcia małżeństwa Założenie, że produkt połączonego gospodarstwa przekracza produkt dwóch jednoosobowych gospodarstw, czyli: Z mf Z m0 + Z f0 Produkt krańcowy czasu poświęconego na pracę w gospodarstwie osoby i: MP ti = Z/ t i Warunek konieczny maksymalizacji produktu gospodarstwa: MP ti /MP tj = w i /w j

Uwarunkowania dodatkowych korzyści tworzenia gospodarstwa domowego Komplementarność cech (czasu t f i t m ) jako wyjaśnienie istnienia dodatkowych korzyści z małżeństwa Wytwarzanie i wychowywanie dzieci jako jedyna cecha odróżniająca związki małżeńskie/partnerskie od innych związków Monogamiczne związki kobiet i mężczyzn jako najbardziej efektywna forma małżeństwa

Dobór partnerów według cech. Pożądane są podobieństwa czy różnice? Dobór według podobieństw będzie miał miejsce wtedy kiedy cechy partnerów wzmacniają się (komplementarność cech) przyczyniając się do więcej niż proporcjonalnego wzrostu produktu gospodarstwa domowego. Dobór według różnic będzie miał miejsce wtedy kiedy cechy partnerów się uzupełniają (substytucyjność cech).

Dochody partnerów: dobór według różnic Czas partnera z niższym dochodem może być wykorzystywany w gospodarstwie domowym, a czas partnera z wyższym dochodem w działalności w sektorze rynkowym.

Cechy partnerów wpływające na produktywność pozarynkową: dobór według podobieństw Występuje dodatnia korelacja pomiędzy takimi cechami partnerów jak: wykształcenie inteligencja uroda religia itp.. wiek (?)

Wybrane prawidłowości wynikające z teorii małżeństwa Cechy determinujące wysoką pozarynkową produktywność w kombinacji z cechami determinującymi wysoką rynkową produktywność mężczyzn prowadzą do optymalnego doboru partnerów Korzyści z małżeństwa są szczególnie wysokie kiedy obserwuje się różnice w płacach pomiędzy żonami i mężami. Kobiety niezamężne więcej pracują niż kobiety zamężne, podczas gdy mężczyźni nieżonaci pracują mniej niż pozostający w związkach małżeńskich.