Łukasz Byra Demografia Warszawa, 24 kwietnia 2012

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Łukasz Byra Demografia Warszawa, 24 kwietnia 2012"

Irena Kaczmarczyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 Ekonomiczne teorie płodności Łukasz Byra Demografia Warszawa, 24 kwietnia 2012

2 Plan zajęć Becker (1960) i krytyka Malthusa; płodność a dochód Model Beckera i Lewisa (1973) jakości-ilości dzieci Wybrane modele w ramach cyklu życia

3 Zapotrzebowanie na teorię dzietności Prognozy stóp przyrostu liczby ludności w świecie zachodnim na podstawie przeszłych trendów sprawdzały się dobrze do lat 30. XX w. Tego typu prognozy nie były jednak w stanie przewidzieć nagłego spadku liczby urodzeń lat 30. i nagłego jej wzrostu w latach powojennych Powstało zapotrzebowanie na teorię dzietności; w roku 1960 Gary Becker uogólnił teorię Mathlusa

Tego typu prognozy nie były jednak w stanie przewidzieć nagłego spadku liczby urodzeń lat 30.

4 Malthus a płodność Płodność zależy od dwóch zmiennych Wiek w jakim zawarty zostaje związek małżeński Częstość współżycia w ramach małżeństwa Wzrost dochodu powoduje wzrost płodności z dwóch Wzrost dochodu powoduje wzrost płodności z dwóch powodów Spadek śmiertelności niemowląt Wraz ze wzrostem dochodu, ludzie wcześniej wchodzą w związek małżeński i częściej współżyją

dwóch Wzrost dochodu powoduje wzrost płodności z dwóch powodów Spadek śmiertelności

5 Krytyka Beckera (1960) Społeczeństwo cechujące nieznajomość metod antykoncepcji może kontrolować rozmiar rodziny jedynie przez aborcję lub abstynencję Presja społeczna oraz nieskuteczność własnej samokontroli wpływa na efektywność tradycyjnych metod planowania rodziny Wprowadzenie metod antykoncepcji rozdziela decyzję o posiadaniu potomstwa od współżycia Można przypuszczać, że wraz z upowszechnieniem się metod antykoncepcji nastąpił wzrost znaczenia czynników środowiskowych dla zrealizowanej płodności

planowania rodziny Wprowadzenie metod antykoncepcji rozdziela decyzję o posiadaniu potomstwa od współżycia Można przypuszczać,

6 Krytyka Beckera (1960) c.d. Becker zgodził się z Malthusem, że elastyczność dochodowa popytu na dzieci jest dodatnia (lecz mała), ale z innych powodów Śmiertelność niemowląt jest obecnie tak niska, że różnice w dochodach praktycznie nie wpływają na nią W związku z upowszechnieniem się antykoncepcji, psychiczny koszt kontroli urodzeń (abstynencja) spadł

(lecz mała), ale z innych powodów Śmiertelność niemowląt jest obecnie tak niska, że

7 Becker (1960) odrzucił wyjaśnienie że dzieci są dobrem niższego rzędu oraz że cena dzieci rodziców o wysokich dochodach jest wyższa niż cena dzieci rodziców o niskich dochodach uznał, że dochód ma mały, dodatni wpływ na ilość dzieci przypuszczał jednak, że negatywna korelacja między wiedzą na temat zapobiegania ciąży a dochodem może zmienić znak zależności dochód-płodność na ujemny zaproponował, że wyższe wydatki na dzieci w rodzinach o wyższym dochodzie są głównie wydatkami na zwiększenie jakości dzieci

jednak, że negatywna korelacja między wiedzą na temat zapobiegania ciąży a dochodem może zmienić znak zależności

8 Becker (1960) i dane empiryczne

9 Model Beckera i Lewisa (1973)

10 Model Beckera i Lewisa (1973) jakości-ilości dzieci Funkcja użyteczności postaci U(n,q,s), gdzie n oznacza liczbę dzieci q oznacza jakość dziecka (jakość w przeliczeniu na dziecko) s mierzy standard życia rodziców Ograniczenie budżetowe postaci I = πnq +π s s, gdzie I mierzy dochód gospodarstwa domowego π oznacza cenę dóbr i usług przypisanych dzieciom π s oznacza cenę dóbr i usług przypisanych rodzicom Niestandardową cechą modelu jakości-ilości dzieci jest nieliniowe ograniczenie budżetowe ilość i jakość dzieci są przez siebie przemnożone

I mierzy dochód gospodarstwa domowego π oznacza cenę dóbr i usług przypisanych dzieciom π s oznacza cenę dóbr i usług przypisanych

11 Zależności między popytem na jakość i ilość dzieci

12 Zwiększony efekt substytucyjny w modelu Beckera (1960) Możemy wyróżnić dwa efekty Czysty efekt dochodowy ruch z ado c Zwiększony efekt substytucyjny ruch z cdo b Jeśli elastyczność dochodowa popytu na jakość dzieci przewyższa elastyczność dochodową popytu na ilość dzieci (ε q >ε n ), wzrost dochodu powoduje zwiększony efekt substytucyjny w kierunku wyższej jakości dzieci

dochodowa popytu na jakość dzieci przewyższa elastyczność dochodową popytu na ilość dzieci (ε

13 Modele płodności w ramach cyklu życia

14 Modele płodności w ramach cyklu życia wprowadzają dodatkowy wymiar decyzyjny: moment w którym zdecydować się na dziecko wprowadzają niepewność, dotyczącą zarazem stochastycznej natury zajścia w ciążę jak i zmian dochodu i cen umożliwiają badanie związku między czterema obszarami zainteresowania ekonomistów: Optymalnym międzyokresowym wyborem konsumpcji Podażą pracy kobiet Inwestycjami w kapitał ludzki Wychowywaniem dzieci

dochodu i cen umożliwiają badanie związku między czterema obszarami zainteresowania ekonomistów:

15 Rozwiązanie modelu płodności w ramach cyklu życia Rodzice sekwencyjnie dokonują wyborów odnośnie Poczęcia dziecka bądź metody antykoncepcji Własnej konsumpcji Alokacji czasu matki między rynek pracy i wychowywanie dzieci Optymalny moment pierwszej ciąży zależy od Założeń dotyczących wartości potomstwa dla rodziców Struktury rynków kapitałowych Strategii antykoncepcyjnej w celu uniknięcia zbyt dużej liczby dzieci

wychowywanie dzieci Optymalny moment pierwszej ciąży zależy od Założeń dotyczących wartości potomstwa

16 Założenia dotyczące wartości potomstwa dla rodziców (alternatywne) Rodzice czerpią użyteczność jedynie z faktu jaką liczbę dzieci posiadają (Happel i in., 1984) Rodzice czerpią użyteczność z długości tej części ich cyklu życia, która pokrywa się z częścią cyklu życia ich dzieci (Moffitt, 1984) Rodzice czerpią użyteczność z liczby dzieci oraz użyteczności swoich dzieci (Becker i Barro, 1988)

, 1984) Rodzice czerpią użyteczność z długości tej części ich cyklu życia, która pokrywa się z

17 Struktura rynków kapitałowych (Happel i in., 1984) Gdy rynki kapitałowe są doskonałe, możliwości zarobku kobiety są niskie (wysokie) oraz kapitał ludzki deprecjonuje w czasie spędzonym poza rynkiem pracy, optymalnym jest mieć potomstwo wcześnie (późno), by zminimalizować stratę życiowych zarobków Gdy rynki kapitałowe są doskonale niedoskonałe, dochody ojca decydują o optymalnym momencie zajścia w ciążę jest nim moment, w którym są one najwyższe (kiedy krańcowa użyteczność dochodu jest najniższa)

czasie spędzonym poza rynkiem pracy, optymalnym jest mieć potomstwo wcześnie (późno), by zminimalizować stratę życiowych

18 Zmieniający się koszt czasu poświęconego na wychowanie dzieci Obecność na rynku pracy zwiększająca możliwości zarobkowe kobiety opóźnia decyzję o poczęciu dziecka (Moffitt, 1984, Happell i in., 1984) Użyteczność kobiety z czasu wolnego na wczesnym etapie cyklu życia wyższa niż użyteczność z posiadania dziecka opóźnia decyzję o poczęciu dziecka (Moffitt, 1984)

19 Wybór optymalnej metody antykoncepcji Pytanie:W jakiej formie efekty skali wpływają na wybór metody antykoncepcji? Przykład: pigułki antykoncepcyjne (wysokie koszty stałe i niskie koszty zmienne) a prezerwatywa (niskie koszty stałe i wysokie koszty zmienne) Zależy od bilansu kosztów związanych ze stosowaniem danej metody antykoncepcji oraz zysków związanych z tymczasowym bądź trwałym zapobiegnięciem niechcianej ciąży Antykoncepcja przezornościowa Zależy od poziomu wykształcenia

wysokie koszty zmienne) Zależy od bilansu kosztów związanych ze stosowaniem danej metody antykoncepcji oraz zysków

20 Odstępy między poszczególnymi urodzeniami Wpływ tych samych czynników jak w przypadku decyzji o pierwszym dziecku, przykładowo: Gdy rynki kapitałowe są doskonałe, a rodzice czerpią użyteczność z długości tej części ich cyklu życia, która pokrywa się z częścią cyklu życia ich dzieci, optymalnym jest urodzić pierwsze dziecko wcześnie, a kolejne mieć tak szybko jak to możliwe Gdy rynki kapitałowe są niedoskonałe, chęć szybkiego posiadania potomstwa musi być przeciwstawiona możliwościom finansowym rodziców i skutkuje odwlekaniem w czasie kolejnej ciąży (Newman, 1988) Wysoki koszt czasu wymaganego do opieki nad dzieckiem we wczesnym stadium jego rozwoju może spowodować, że optymalnym jest poczekać aż pierwsze dziecko podrośnie uwalniając dodatkowe zasoby wolnego czasu

kapitałowe są niedoskonałe, chęć szybkiego posiadania potomstwa musi być przeciwstawiona możliwościom finansowym rodziców i skutkuje odwlekaniem w czasie kolejnej ciąży (Newman, 1988) Wysoki

21 Opracowano na podstawie Becker, G.S. (1960) An Economic Analysis of Fertility. W: Becker, G.S. (red.) Demographic and Economic Change in Developed Countries. Princeton University Press. Becker, G.S., Lewis, H.G. (1973) "On the Interaction between the Quantity and Quality of Children," Journal of Political Economy, vol. 81(2) Hotz, V.J., Klerman, J.A., Willis R.J. (2007) The Economics of Fertility in Developed Countries. W: Rosenzweig, M.R. i Stark, O. (red.) Handbook of Population and Family Economics. North-Holland.

Podobne dokumenty

Teorie płodności. Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018

Teorie płodności. Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018 Teorie płodności Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018 Podział teorii według dyscypliny Teorie: biologiczne socjologiczne ekonomiczne psychologiczne Biologiczne teorie płodności. zajmują się