Syntetyczna ocena procesu zawierania i rozpadu małżeństw i związków

Transkrypt

1 Syntetyczna ocena procesu zawierania i rozpadu małżeństw i związków Prezentacja: Iga Sikorska

2 ANALIZY MAŁŻEŃSKOŚCI Analiza funkcjonowania coraz szerzej pojmowanej rodziny wymaga uprzedniego przyjrzenia się wzorcom tworzenia związków będących podstawą rodziny. Zmiany definicji podstawowych pojęć demograficznych odzwierciedlone w ewolucji formalnych terminów obrazują dynamikę przemian obserwowanych w ramach procesów formowania związków oraz funkcjonowania rodzin w Europie. Głównego źródła przemian upatruje się w zawodowej aktywności kobiet oraz ich uczestnictwie w procesie edukacji, jak również zmianie ról kobiet i mężczyzn pełnionych w rodzinie, zmianie norm i wartości oraz zmianie roli kobiety w społeczeństwie. Najczęściej stosowanymi, tradycyjnymi w przypadku analiz w oparciu o dane spisów powszechnych, podejściami w analizach formowania i rozpadu związków są ujęcia kohortowe bazujące na generacjach rzeczywistych oraz hipotetycznych. Podejście przekrojowe jest uzupełnieniem analizy kohortowej o bieżące informacje na temat realizowanej małżeńskości. MAKRO (informacje na temat struktur)

3 CEL Badaczy w coraz większym stopniu zajmujązmiany generowane na poziomie indywidualnym, nie tylko MAKRO -opis. Tego rodzaju podejście wymaga modelowania na poziomie mikro oraz dostosowanych, obszernych zbiorów danych, zawierających szczegółowe informacje jednostkowe, pozwalające zrekonstruować kariery rodzinne kobiet. W prezentowanym opracowaniu uzupełniamy istniejące wyniki analiz oszacowaniami funkcji do dożycia, korzystając w analizach małżeńskości z koncepcji przebiegu życia.

4 Badacze jednogłośnie podkreślają, że zmiany obserwowane w ramach procesu usamodzielniania się młodych ludzi, w tym tworzenie związków i rodzicielstwo, scharakteryzować można jako odkładane w czasie. Zmiany zapoczątkowane w krajach Europy Północnej szybko rozprzestrzeniły się na cały kontynent i choć obserwuje się znaczące różnice pomiędzy krajami, tendencja do odkładania w czasie aktywności związanych z założeniem rodziny są cechą charakterystyczną i dynamicznie postępującą. W szczególności wskazuje się na znaczące różnice w kwestii roli i funkcjonowania kohabitacji jako formy związku i modelu rodziny, specyficznej dla każdego kraju. Dodatkowo rosnącej nietrwałości związków, charakteryzowanych odsetkiem rozwodów, towarzyszy tendencja do angażowania się w mniej stabilne formy związku oraz rosnącą liczbę związków doświadczanych w przebiegu życia. w skali makro podstawą jest zróżnicowana podbudowa instytucjonalna na poziomie mikro ważną rolę w kształtowaniu zmian w cyklu życia jednostek przypisuje się aspektom ekonomicznym oraz preferencjom odnośnie jakości życia

5 OGRANICZENIA Analiza procesów formowania związków na danych polskich jest utrudniona głównie ze względu na: - brak zbieżności formalnej definicji związku z jego postrzeganiem przez społeczeństwo oraz rozgraniczeniem okresu pozostawania w związku nieformalnym przed momentem zawarcia małżeństwa obraz kohabitacji przed ślubem z tym samym partnerem jest nieostry; - relatywnie dużej trwałości pierwszych związków małżeńskich oraz niewielkiej liczby doświadczanych związków ogółem;

6 ZAKRES ANALIZY uwzględniono historię związków 26,78 kobiet z objętych badaniem, spośród których związku nie doświadczyło jeszcze 48,997 respondentek (9,8% ); z powodu braków danych uniemożliwiających obliczenie czasu oczekiwania na zajście zdarzenia oraz braków danych wśród zmiennych grupujących, nie wszystkie przypadki zostały uwzględnione w analizie przeżycia; wyniki zostały uogólnione na populację -zastosowano wagi wynikające z operatu losowania próby, stąd liczebności uległy zaokrągleniu do wartości całkowitych, a sumy mogą się różnić co do wartości o ; proces formowania związków, pierwszych oraz kolejnych, jak również proces rozpadu związków został przedstawiony w trzech ujęciach: małżeństwa i kohabitacje łącznie, małżeństwa oraz kohabitacje; z uwagi na dostępność informacji, analiza rozpadu związków została ograniczona jedynie do zbadania wzorców rozpadu małżeństw w czasie bez wyodrębnienia przyczyny rozpadu; interpretując poniższe wyniki należy zwrócić uwagę na trudność w jednoznacznym wyodrębnieniu czy pierwsze związki, będące małżeństwami nie były wcześniej poprzedzone związkiem nieformalnym z tym samym partnerem; podobnie w przypadku związków partnerskich, dane uniemożliwiają stwierdzenia czy po związku kohabitacyjnymnie nastąpiło małżeństwo z tym samym partnerem;

7 wzwiązkach małżeńskich w momencie badania były kobiety spośród (wynik po uogólnieniu), co stanowi 8,82% kobiet, które były kiedykolwiek w związku, spośród których 4,86% kobiet doświadczyło dwóchzwiązków,,34% trzechlub więcej; wśród kobiet, które doświadczyły małżeństwa 96,23% była w jednymzwiązku małżeńskim, 3,63%w dwóch,,4%w trzechlub więcej. spośród kobiet, które doświadczyły związku kohabitacyjnego9,9% była w jednymzwiązku nieformalnym, 7,92% w dwóch,,99% w trzech lub więcej im młodsze respondentki, tym większy udział związków kohabitacyjnych, w tym drugiej i następnej kolejności średnia liczba związków małżeńskich wyniosła,4, związków kohabitacyjnych,2 średni wiek rozpoczęcia pierwszego związku, który był związkiem nieformalnym wyniósł 2,94 roku i był nieznacznie niższy niż wiek pierwszego związku małżeńskiego wynoszący 2,8 roku

8 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA odsetek kobiet/ percentage of females liczba związków/ number of unions bez związku/no union małżeństwo/marriage kohabitacja/cohabitation Czas oczekiwania na pierwszy związek Typ związku Mediana Średnia bez związku 62, 24,3 małżeństwo 82, 92,28 kohabitacja 62, 79,8 Relatywnie, względem związków następnej kolejności, najwyższy odsetek kohabitacji obserwuje się wśród pierwszych związków, uznać ją można za formę związku poprzedzającą małżeństwo. odsetek kobiet/percentage of females and over kohorta urodzeniowa/birth cohort odsetek kobiet/percentage of females wyższe/higher średnie/secondary zawodowe/vocational podstawowe/primary poziom wykształcenia/educational level bez związku/no union małżeństwo/marriage kohabitacja/cohabitation bez związku/no union małżeństwo/marriage kohabitacja/cohabitation

9 Proces formowania pierwszych związków MAŁŻEŃSTWO,9,8,7,6,5,4,3,2, czas od 5. roku życia do pierwszego związku/time from 5 years old to first union KOHABITACJA,99,98,97,96,95,94,93,92,9, czas od 5. roku życia do pierwszego związku/time from 5 years old to first union - średni czas oczekiwania na małżeństwo wynosił około 22,5 roku, podczas gdy związki kohabitacyjne rozpoczynały się przeciętnie około 2-wszego roku życia; - obserwuje się znaczącą przewagę małżeństwa jako formy związku preferowanej przez kobiety; - do około 25-tego roku życia wyższe prawdopodobieństwo wcześniejszego utworzenia związku obserwuje się w przypadku kobiet, których pierwszym związkiem była kohabitacja;

10 Proces formowania pierwszych związków MAŁŻEŃSTWO Klasa miejscowości zamieszkania (w tys.) Place of residence category (in ths.) Mediana Średnia 5 i więcej 92, 3,83 do 5 85, 95,8 mniej niż 8, 9,4 wieś 78, 87,82 KOHABITACJA Klasa miejscowości zamieszkania (w tys.) Place of residence category (in ths.) Mediana Średnia 5 i więcej 72, 92, do 5 6, 78,92 mniej niż 6, 76,64 wieś 55, 7,25,9,8,7,6,5,4,3,2, czas od 5.roku życia do pierwszego związku/time from 5 years old to first union 5 i więcej/5 and over do 5/ to 5 mniej niż /less than wieś/rural,9,8,7,6,5,4,3,2, czas od 5. roku życia do pierwszego związku/time from 5 years old to first union and over,9,8,7,6,5,4,3,2, czas od 5. roku życia do pierwszego związku/time from 5 years old to first union wyższe/higher średnie/secondary zawodowe/vocational podstawowe/primary

11 Długość trwania i rozpad pierwszych związków MAŁŻEŃSTWO KOHABITACJA,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania pierwszego związku/duration of the first union,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania pierwszego związku/duration of the first union,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania pierwszego związku/duration of the first union 5 i więcej/5 and over do 5/ to 5r mniej niż /less than wieś/rural,9,8,7,6,5,4,3,2, dlugość trwania pierwszego związku/duration of the first union 5 i więcej/5 and over do 5/ to 5 mniej niz /less than wieś/rural

12 Długość trwania i rozpad kolejnych związków MAŁŻEŃSTWO KOHABITACJA drugie związki,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania drugiego związku/duration of the second union,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania drugiego związku/duration of the second union,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania trzeciego związku/duration of the third union trzecie związki,9,8,7,6,5,4,3,2, długość trwania trzeciego związku/duration of the third union

13 WNIOSKI - podstawową formą związku we wszystkich analizowanych kohortach pozostaje małżeństwo, które charakteryzuje się dużą trwałością; - kolejne związki małżeńskie są trwalsze i stabilniejsze w porównaniu do związków nieformalnych, szczególnie, gdy partnerzy przetrwają wspólnie początkowe lata związku; - różnica pomiędzy długością trwania kolejnych związków formalnych i nieformalnych zmniejsza się wraz ze wzrostem liczby związków; - zaobserwowana prawidłowość świadczy o tym, że kohabitacja staje się alternatywną formą partnerstwa, po wcześniejszych nieudanych związkach małżeńskich; - jednocześnie z przeprowadzonych analiz wynika, że kolejne małżeństwo jako forma związku nadal jest preferowane i trwa przeciętnie dłużej w porównaniu z kolejną kohabitacją;

14 Spośród szeregu wyodrębnionych cech, według których została przeprowadzona analiza z wykorzystaniem statystyk opisowych i funkcji dożycia wynika, że: - jedynie klasa miejscowości zamieszkania jest kategorią znacząco różnicującą proces formowania i rozpadu pierwszych związków, zarówno w kontekście statystyk opisowych jak i funkcji dożycia; - poziom wykształcenia przyczynia się do różnicowania czasu powstania pierwszego związku, ale nie determinuje trwałości pierwszego małżeństwa; - pierwsze małżeństwa charakteryzują się zbliżoną trwałością również ze względu na kohortę urodzeniową, różnice pojawiają się jedynie w przypadku procesu formowania związków; - wśród młodszych kohort obserwuje się większy odsetek związków kohabitacyjnych poprzedzających małżeństwo, co z jednej strony wpływa na obniżenie wieku rozpoczęcia pierwszego związku z drugiej strony, jako forma poprzedzająca małżeństwo, powoduje jego relatywną względem pierwszego małżeństwa nietrwałość; - w kontekście przeprowadzonej analizy dla kohort urodzeniowych kobiet można wnioskować, że o stabilności polskiej rodziny decyduje trwałość pierwszych małżeństw, a udział związków kohabitacyjnych jest mało znaczący dla tego procesu;

15 ZAPRASZAMY DO LEKTURY