Ludność, płodność, rodzina. Polska - Europa

Transkrypt

1 Sytuacja ludności świata Raport Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA) - Konferencja prasowa - UN INFORMATION CENTRE Warszawa 08.X.2002 Ludność, płodność, rodzina. Polska - Europa Ewa Frątczak

2 1. Jak zmienia się liczba ludności Polski? (dane z ewidencji, prognozy ONZ)

3 Ludność Polski, lata w tys warian t średn i warian t wysoki wariant niski wariant stałej płodności

4 Absolutna liczba nastolatek, młodzieży i ludzi młodych w latach dla Polski (prognoza ONZ - wariant średni) Nastolatki (10-19 lat ) Młodzież (15-24 lat ) M łodzi ludzie (10-24 lat )

5 % udział w ogólnej liczbie ludności kraju: nastolatek, młodzieży i ludzi młodych w latach dla Polski (prognoza ONZ - wariant średni) 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% Nastolat ki (10-19 lat) Młodzież (15-24 lat) M łodzi ludzie (10-24 lat) 5,00%

6 2. Jak zmieniła się płodność w Polsce?

7 NATĘŻENIE URODZEŃ (urodzenia na 1000 ludności) , , , P olska m iast o wieś

8 ZMIANY WZORCA PŁODNOŚCI ,5 Współczynniki płodności kobiet w latach 1989 i 2001, Polska (urodzenia żywe na 1000 kobiet) , wiek

9 skala zmian miasto ZMIANY WZORCA PŁODNOŚCI Współczynniki płodności kobiet w latach 1989 i 2001 (urodzenia żywe na 1000 kobiet) skala zmian wieś

10 różnica wzorców 1989 ZMIANY WZORCA PŁODNOŚCI miasto-wieś Współczynniki płodności kobiet w mieście i na wsi (urodzenia żywe na 1000 kobiet) różnica wzorców 2001

11 WSPÓŁCZYNNIK DZIETNOŚCI ,75 3,5 4,03 3,75 3,25 3 2,75 2,5 3,37 2,25 2 1,75 1,5 1,25 1 0,75 0,5 0,25 miasto Polska wieś ,42 1, P olska m iast o wieś

12 Urodzenia pozamałżeńskie (w % ogółu urodzeń) Miasto Wieś Polska Lata

13 3. Jak zmienił się w Polsce proces formowania i rozpadu rodzin?

14 Współczynniki zawierania pierwszych małżeństw, Polska ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Lata mężczyźni kobiety

15 Rozpad małżeństw w wybranych latach przez śmierć żony przez śmierć męża poprzez rozwód nadwyżka małżeństw zawartych nad rozwiązanymi

16 4. Jak obserwowane zmiany we wzorcach płodności, modelu rodziny należy oceniać i interpretować?

17 Interpretacje z wykorzystaniem: 1. Analiz empirycznych i rachunków modelowych. 2. Wybranych teorii.

18 Współczynniki dzietności wg formuły Bongaartsa-Feeneya Wszystkie urodzenia 2,4 2,2 2 1,8 1,6 1,4 1,2 PwDZ SPwDz ŚWK ,75 Urodzenia drugie 0,7 0,65 0,6 0,55 0,5 0,45 0,4 0,35 0,3 PwDz SPwDz ŚWK ,5 0, ,9 27 0,85 24,5 26,5 0,8 0, ,7 0,65 23,5 25,5 0,6 23 0, ,5 PwDz SPwDz ŚWK 22, efekt tempa 28, , , ,5 Urodzenia pierwsze Urodzenia trzecie 0,4 31,5 0, ,3 30,5 0, ,5 0,2 29 0,15 PwDz SPwDz ŚWK 28,5 0,

19 Przekrojowy współczynnik pierwszych małżeństw: obserwowany i skorygowany, oraz średni wiek przy zawieraniu małżeństwa 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 mężczyźni 0, PWPM SPWPM ŚWM 27, , , , ,5 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 kobiety PWPM SPWPM ŚWK 24, , , ,5 efekt tempa

20 5. Jaki obraz norm, wartości, postaw i zachowań odniesionych do płodności i rodziny prezentuje ludność Polski, będąca w wieku prokreacyjnym? Wyniki najnowszych badań 2001.

21 POSTAWY I ZACHOWANIA REPRODUKCYJNE ZMIANY W POSTAWACH I ZACHOWANIACH REPRODUKCYJNYCH MŁODEGO I ŚREDNIEGO POKOLENIA POLEK I POLAKÓW Badanie zostało przeprowadzone w 2001 roku na próbie 3348 osób w wieku lat, w tym: 1724 kobiet i 1624 mężczyzn

22 NORMY, WARTOŚCI, POSTAWY I ZACHOWANIA: * Religia - wartości i normy * Małżeństwo - związek partnerski - rozwody - separacje * Dziecko - rodzice * Kariera zawodowa - rodzina - równość płci * Społeczeństwo - kapitał społeczny * Rodzina - prokreacja - antykoncepcja

23 POSTAWY ODNOŚNIE ANTYKONCEPCJI 1. W którym roku życia rozpoczął(ęła) Pan(i) regularne życie seksualne? 2. Jaką metodę zapobiegania zajściu w ciążę aktualnie stosuje Pan(i)? 3. Jeśli nie stosuje Pan(i) żadnej z wyżej wymienionych metod, to czym jest to spowodowane? 4. Jaka jest Pan(i) opinia w sprawie stosowania środków antykoncepcyjnych? 5. Jaka jest Pan(i) opinia na temat przerywania ciąży?

24 1. W którym roku życia rozpoczął(ęła) Pan(i) regularne życie seksualne? KOBIETY MĘŻCZYŹNI 50,0% 50,0% 40,0% 40,0% 30,0% 30,0% 20,0% 20,0% 10,0% 10,0% 0,0% poniżej 20 lat lat powyżej 25 lat 0,0% poniżej 20 lat lat powyżej 25 lat

25 2. Jaką metodę zapobiegania zajściu w ciążę aktualnie stosuje Pan(i)? 35,0% 30,0% KOBIETY 35,0% 30,0% MĘŻCZYŹNI 25,0% 25,0% 20,0% 20,0% 15,0% 15,0% 10,0% 10,0% 5,0% 5,0% 0,0% ,0% abstynencja seksualna 2 stosunek przerywany 3 kalendarzyk 4 metoda termiczna 5 metoda owulacji 6 - prezerwatywa 7 środki chemiczne 8 spirala 9 pigułki antykoncepcyjne 10 sterylizacja 11 - żadna

26 3. Jeśli nie stosuje Pan(i) żadnej z wyżej wymienionych metod, to czym jest to spowodowane? KOBIETY MĘŻCZYŹNI 70,0% 70,0% 60,0% 60,0% 50,0% 50,0% 40,0% 40,0% 30,0% 30,0% 20,0% 20,0% 10,0% 10,0% 0,0% ,0% brak współżycia 2 niepłodność 3 - ciąża 4 pogodzenie się z ewentualną ciążą 5 inne 6 nie dotyczy

27 4. Jaka jest Pan(i) opinia w sprawie stosowania środków KOBIETY antykoncepcyjnych? MĘŻCZYŹNI 50,0% 50,0% 45,0% 45,0% 40,0% 40,0% 35,0% 35,0% 30,0% 30,0% 25,0% 25,0% 20,0% 20,0% 15,0% 15,0% 10,0% 10,0% 5,0% 5,0% 0,0% ,0% odrzucam je zdecydowanie 2 akceptuję częściowo 3 akceptuję całkowicie

28 5. Jaka jest Pan(i) opinia na temat przerywania ciąży? KOBIETY MĘŻCZYŹNI 70,0% 70,0% 60,0% 60,0% 50,0% 50,0% 40,0% 40,0% 30,0% 30,0% 20,0% 20,0% 10,0% 10,0% 0,0% ,0% potępiam zdecydowanie 2 akceptuję częściowo 3 akceptuję całkowicie

29 Mediana wieku respondentów przy inicjacji seksualnej i przy pierwszym stosowaniu środków antykoncepcyjnych Kobiety (wiek respondentów w latach w momencie badania) Mediana wieku przy A 19,6 20, ,7 20,9 20,9 inicjacji seksualnej B (pierwszym 18,0 19,0 20,0 20,0 20,0 20,0 stosunku) Mediana wieku przy A - 23,2 24,4 24,1 24,8 25,9 pierwszym B stosowaniu środków 19,0 21,0 22,0 23,0 23,0 23,0 antykoncepcyjnych % respondentów A 50 49,8 43,8 46,2 40,7 37,9 stosujących środki antykoncepcyjne B 84,6 80,3 73,1 69,0 66,7 73,4 przy inicjacji seksualnej Mężczyźni Mediana wieku przy A 19,7 20,8 20,6 20, ,7 inicjacji seksualnej B (pierwszym 19,0 19,0 19,0 20,0 20,0 20,0 stosunku) Mediana wieku przy A - 23,8 24, ,8 25,4 pierwszym B stosowaniu środków 19,0 20,5 21,0 23,0 23,0 23,0 antykoncepcyjnych % respondentów stosujących środki antykoncepcyjne przy inicjacji seksualnej A B 60,8 92,9 56,5 86,7 54,7 74,7 53,3 74,5 50,7 70,5 50,6 75,7

30 Jaka jest Pana(i) opinia na temat przerywania ciąży? 10,92 24,35 potępiam je zdecydowanie w pewnych sytuacjach uważam je za dopuszczalne 64,73 akceptuję bez żadnych warunków

31 Jaka jest Pana(i) opinia na temat przerywania ciąży? 10,92 24,35 potępiam je zdecydowanie w pewnych sytuacjach uważam je za dopuszczalne 64,73 akceptuję bez żadnych warunków

32 Jaka jest opinia Pana(i) na temat życia w kohabitacji? 10,25 4,76 47,62 nigdy nie jest dopuszczalne życie bez związku małżeńskiego jest dopuszczalne, ale tylko na krótko przed ślubem 11,6 jest dopuszczalne życie bez ślubu tak długo dopóki nie pojawią się dzieci jest dopuszczalne nawet, gdy są już dzieci 14,17 jest właściwe, jeśli odpowiada obojgu partnerom 11,6 nie mam zdania

33 Jeśli planuje Pani mieć jeszcze w przyszłości dzieci, to ile? 25,01 5,75 0, ,66

34 Jeśli planuje Pani mieć jeszcze w przyszłości dzieci, to kiedy? jestem w ciąży 47,29 1,01 13,46 11,93 w ciągu roku w ciągu dwóch lat 26,31 w ciągu trzech lub więcej lat nie wiem

35 6. Jak ze zmianami płodności i rodziny sytuuje się Polska w Europie?

36 Współczynnik dzietności: Polska - Unia Europejska Współczynnik dzietności Współczynnik niższy niż w Polsce (4) Polska i Austria - 1,34 (2) Współczynnik wyższy niż w Polsce(10)

37 Współczynnik dzietności: Polska - Kraje Kandydujące Współczynnik dzietności Współczynnik niższy niż w Polsce (6) Polska - 1,34 (1) Współczynnik wyższy niż w Polsce (1)

38 Przeciętny wiek kobiet przy urodzeniu pierwszego dziecka: Polska - Unia Europejska P rzecietny wiek kobiet P aństwa z przeciętnym wiekiem kobiet wyższym niż dla P olski P rzeciętny wiek dla P olski - 24,5

39 Udział urodzeń pozamałżeńskich: Polska - Unia Europejska Odsetek P aństwa z wyższym odsetku niż P olska (13) Odsetek dla P olski - 12,1 (1) P astwa z niższym odsetku niż dla P olska (2)

40 Udział urodzeń pozamałżeńskich: Polska - Kraje Kandydujące Odsetek Kraje o odsetku wyższym niż Polska(7) Polska - 12,1 (1)

41 Współczynnik zawierania pierwszych małżeństw dla kobiet: Polska - Unia Europejska Współczynnik pierwszych małżeństw Wskaźnik wyższy niż w Polsce (2) Polska - 0,63 (1) Wskaźnik niższy niż w Polsce (13)

42 Zachód: - późny wiek zawierania małżeństw - małżeństwo nie jest powszechną formą związku linia Hajnala St. Petersburg Wschód: - wczesny wiek zawierania małżeństw - małżeństwo jest powszechną formą związku Triest Dubrownik

43 Współczynnik dzietności: Polska - Kraje Unii Europejskiej. Skala zmian w czasie 3 Polska 2,5 2,4 2,416 Kraje Unii Europejskiej 14 lat TFR 2 1,5 27 lat 1,5 1, Lata

44 Dziękuję za uwagę, Ewa Frątczak