PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU PUBLICZNEGO GIMNAZJUM I SZKOLY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W LEŹNIE Prgram Prfilaktyczny zatwierdzn na psiedzeniu Rady Pedaggicznej w dniu 11 września 2014 rku. 1
PODSTAWA PRAWNA Pdstawą prawną d wprwadzenia działań prfilaktycznych w ramach szklneg prgramu prfilaktyki, stanwią: 1. Knstytucja Rzeczpsplitej Plskiej art. 72, 2. Knwencja Prawach Dziecka art. 3,19,33, 3. Ustawa z dania 7 września 1991 r. systemie światy (Dz. U. Z 1996 r. nr 67, pz.329 z późniejszymi zmianami), 4. Rzprządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r w sprawie szczegółwych frm działalnści wychwawczej zapbiegawczej wśród dzieci i młdzieży zagrżnych uzależnieniem, 5. Rzprządzenia MENiS z dnia 26 luteg 2002 r. w sprawie pdstawy prgramwej wychwania przedszklneg raz kształcenia gólneg w pszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, pz. 458), 6. Rzprządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rzprządzenie w sprawie ramwych statutów publiczneg przedszkla raz publicznych szkół (Dz. U. nr 10 z 2002r., pz 96), 7. Rzprządzenie MENiS z dnia 19 lipca 2002r. zmieniające rzprządzenie w sprawie spsbu nauczania szklneg raz zakresu treści dtyczących wiedzy życiu seksualnym człwieka, zasadach świadmeg i dpwiedzialneg rdzicielstwa, wartściach rdziny, życia w fazie prenatalnej raz metdach i śrdkach świadmej prkreacji zawartych w pdstawie prgramwej kształcenia gólneg (Dz. U. nr 121 z 2002 r., pz. 1037), 8. Prgram Ochrny Zdrwia Psychiczneg, 9. Nardwy Prgram Prfilaktyki i Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych, 10. Krajwy Prgram Przeciwdziałania Narkmanii, 11. Krajwy Prgram Zapbiegania Zakażenim HIV. 2
Szklny Prgram Prfilaktyczny Prfilaktyka jest jednym ze spsbów przeciwdziałania szkdliwym, niepżądanym i dlegliwym zjawiskm spłecznym, pprzez realizwanie czynnści uprzedzających, ich ujawnianie i rzprzestrzenianie. Działania te pdejmwane są wbec zagrżeń, których wystąpienie i sptęgwanie w przyszłści jest bardz prawdpdbne. Zagrżenia i we, negatywne zjawiska spłeczne t w przypadku prblematyki uzależnień nie tylk używanie i nadużywanie rzmaitych substancji psychaktywnych, ale również pewne zachwania lub stany spłeczne związane z tym zjawiskiem, rzpznawane jak niepżądane i dtkliwe, zarówn dla jednstki jak i jej śrdwiska. Jest t szereg prblemów psychicznych, zdrwtnych, prawnych, eknmicznych i spłecznych. Celem prfilaktyki jest nie tylk zwalczanie patlgii, ale prmcja zdrwia i zdrweg stylu życia. Prfilaktyka t działania stwarzające człwiekwi kazję aktywneg grmadzenia różnych dświadczeń, które pwdują wzrst jeg zdlnści d radzenia sbie w trudnych sytuacjach życiwych. Charakter czynników zewnętrznych, w jakich drastają pszczególne sby, bądź grupy, sprawiają, że są ne w różnym stpniu narażne na dysfunkcje i wynikające z nich szkdy, c wydrębnia różne grupy ryzyka. Duże znaczenie w zróżnicwaniu śrdwisk ma status finanswy ich człnków, dstępnść i psiadane infrmacje, warstwa spłeczna, z jakiej się wywdzą, miejsce zamieszkania, pstawa spłecznści lkalnej, psiadanie alternatywy i wzrców spędzania czasu wlneg. Niezbędną czynnścią wstępną jest przeprwadzenie rzetelnej diagnzy prblemów i stpnia ryzyka. 3
W świetle wyników badań mżna pdjąć działania z kreśleniem jedneg z trzech pzimów: Prfilaktyka pierwszrzędwa kierwana d grup niskieg ryzyka, ma na celu prmcję zdrweg stylu życia, późnianie wieku inicjacji, zmniejszanie zasięgu zachwań ryzykwnych. Prfilaktyka drugrzędwa- ma na celu wczesne wykrywanie i interwencję, graniczanie głębkści i czasu trwania dysfunkcji, kierwana d grup pdwyższneg ryzyka- zagrżnych wystąpieniem uzależnienia. Prfilaktyka trzecirzędwa- ma na celu przeciwdziałanie pgłębianiu się prcesu uzależnienia i degradacji spłecznej, kierwana d grup wyskieg ryzyka, bejmująca leczenie, rehabilitację i rescjalizację. Na wszystkich trzech pzimach prfilaktyki stsuje się kilka rdzajów strategii: Strategia infrmacyjna- dstarczanie rzetelnej infrmacji na temat skutków zachwań ryzykwnych w celu umżliwienia pdjęcia świadmeg wybru. Strategia edukacyjna- pmc w rzwijaniu ważnych umiejętnści psychicznych i spłecznych, zgdnie z załżeniem, że przyczyną zachwań ryzykwnych jest brak umiejętnści niezbędnych w życiu spłecznym. Strategia alternatywna- pmc w zaspkajaniu ważnych ptrzeb i siąganiu satysfakcji życiwej przez stwarzanie mżliwści zaangażwania się w pzytywną działalnść, np.: artystyczną, spłeczną, sprtwą. Strategia interwencyjna- pmc w identyfikwaniu i rzwiązywaniu prblemów raz wsparcie w sytuacjach kryzyswych. Strategia zmniejszania szkód- skierwana d grup najwyższeg ryzyka, wbec których zawidła wczesna prfilaktyka, interwencje, terapia raz rescjalizacja. Głównym celem jest chrnienie tych sób raz spłeczeństwa przed skutkami ich zachwań. 4
I Psychspłeczna diagnza śrdwiska szklneg. W szkle pracwuje się i przeprwadza diagnzę śrdwiska szklneg pprzez: analizę dkumentacji własnej (pinie uczniów z PPP, dziennik pedagga, psychlga, lgpedy, pielęgniarki szklnej, analizę sytuacji wychwawczej klas, analizę frekwencji uczniów), analizę dkumentacji szklnej; bserwacje zachwania uczniów w sytuacjach typw szklnych i pzalekcyjnych; rzmwy indywidualne z uczniami, nauczycielami i rdzicami; knsultacje z dyrektrem szkły; zajęcia prfilaktyczne w klasach; ankiety dla uczniów, wychwawców, rdziców mające na celu wskazanie celów pracy prfilaktycznej. II Identyfikacja prblemu Prblemy i ptrzeby uczniów zdiagnzwane na pdstawie: annimwych ankiet przeprwadznych wśród uczniów; rzmów z rdzicami; rzmów z dyrekcją, nauczycielami, pedaggiem, psychlgiem, lgpedą, pielęgniarką szklną; ankiety na temat pczucia bezpieczeństwa w szkle. Na pdstawie ewaluacji prgramu raz pnwnej diagnzy śrdwiska szklneg stwierdzn występwanie następujących prblemów: przemc i agresja werbalna (głównie słwna); przemc słwna w sieci; palenie papiersów; próby uczestniczenia w wagarach i bójkach; niska wydlnść finanswa rdzin ubóstw; niska samcena uczniów (brak akceptacji w śrdwisku rówieśniczym); próby samkaleczenia; kradzieże. III Kierunki działań prfilaktycznych 5
Analiza spsbu realizacji zadań szkły, wynikających z przepisów prawnych, Statutu Szkły, Prgramu Wychwawczeg. Działania szkły w kierunkach wskazanych w wyniku diagnzy: a. realizacja współpracy z instytucjami i sbami, które mgą udzielić pmcy w realizacji prgramu (Pradnia Psychlgiczn Pedaggiczna, Plicja, Gminna Kmisja ds. Rzwiązywania Prblemów Alkhlwych, Ośrdek Zdrwia, Świetlica Terapeutyczna, Centrum Pmcy Rdzinie) ; b. dsknalenie umiejętnści nauczycieli rzszerzenie wiedzy nauczycieli, a przede wszystkim wychwawców klas, takie zagadnienia jak: wiedza na temat uzależnień, przemc i agresja, stres i techniki relaksacyjne, zdrwy styl życia, kmunikacja i autprezentacja, regulacje prawne, wychwanie emcjnalne c. dsknalenie umiejętnści specjalistów szklnych (pedagga, psychlga, lgpedy) pprzez uczestnictw w szkleniach specjalistycznych (różne frmy psychterapii, superwizje itp.); d. stała współpraca z rdzicami w celu zapznania ich z działaniami szkły; e. wzbgacenie bibliteki szklnej i bibliteczki pedagga i psychlga w literaturę fachwą raz filmy wide; f. realizwanie prgramów prfilaktycznych przez specjalistów ds. prfilaktyki, pedagga i psychlga szklneg szklneg; g. prwadzenie działań wychwawcz- prfilaktycznych przy wykrzystaniu gdzin z wychwawcą i zajęć z pszczególnych przedmitów raz zajęć pzalekcyjnych (kła zaintereswań, krzystanie z pracwni internetwej, bibliteki i świetlicy, sptkania z pedaggiem szklnym, psychlgiem, wycieczki, wyjazdy na basen, d kina, teatru); h. mawianie w ramach rady pedaggicznej efektów realizacji planu prfilaktyczneg w szkle; i. starania w celu zapewnienia ucznim alternatywnych mżliwści spędzania wlneg czasu zajęcia pzalekcyjne, zajęcia kulturalne, zajęcia 6
rekreacyjn- sprtwe, wycieczki; j. prmcja zdrweg stylu życia (kształtwanie prawidłwych nawyków żywieniwych raz umiejętnści samdzielneg dknywania właściwych wybrów); k. zaangażwanie rdziców w realizację zaplanwanych działań prfilaktycznych; l. kształtwanie właściweg systemu wartści; m. wspieranie rzwju dziecka młdszeg w związku z bniżeniem wieku realizacji bwiązku szklneg; n. dążenie d integracji całej spłecznści szklnej z uczniami niepełnsprawnymi;. współudział szkły w imprezach prfilaktycznych na terenie Gminy, Pwiatu, Wjewództwa (prjekty, prgramy, przedstawienia teatralne); p. twrzenie bezpiecznej atmsfery w szkle przez wszystkich pracwników Szkły pprzez pstępwanie w sytuacjach trudnych wg ściśle kreślnych Prcedur Reagwania w Sytuacjach Kryzyswych; q. infrmwanie młdzieży szkdliwści zażywania śrdków durzających, substancji psychtrpwych, dpalaczy w ramach zajęć prfilaktycznych, lekcji bilgii i pzstałych przedmitów; r. udzielenie młdzieży i ich rdzicm infrmacji dstępnych frmach prad i knsultacji psychlgiczn- pedaggicznej (wychwawcy, psychlg raz pedagg); s. rzwiązywanie zagadnień związanych z seksualnścią człwieka w ramach wychwania d życia w rdzinie; t. przygtwanie d świadmeg krzystania ze śrdków multimedialnych (uzależnienie d kmputera) w ramach lekcji infrmatyki; u. zapbieganie przemcy słwnej w sieci pprzez infrmwanie prawnych knsekwencjach umieszczania braźliwych pjęć i kmentarzy uczniów na zajęciach infrmatycznych i pgadankach z plicjantem; w. zapbieganie niepwdzenim szklnym pprzez mtywwanie uczniów d systematycznej nauki pprzez krzystanie ze szklneg Systemu 7
Intensywnych Krepetycji (SIK); x. bjęcie prgramem pmcy stypendialnej Skrzydła uczniów z rdzin niskiej wydlnści finanswej celem zaspkjenia ich ptrzeb i pdniesienia pzimu samceny; y. prwadzenie działalnści infrmacyjnej przez udstępnienie młdzieży adresów internetwych dtyczących materiałów edukacyjnych związanych z zapbieganiem alkhlizmwi, narkmanii i innym uzależnienim (na strnie internetwej szkły); z. prwadzenie działalnści edukacyjnej przez biblitekę szklną, plegającą na dpwiednim dbrze pradników, infrmatrów, artykułów. IV Narzędzia stswane d w/w celów: ankiety dla uczniów, rdziców i nauczycieli; prelekcje, pgadanki, indywidualne rzmwy; prezentacje z zastswaniem technik multimedialnych; filmy tematyczne; prgramy wychwawcze; przedstawienia prfilaktyczne; terapie i knsultacje. V Przewidywane efekty działań prfilaktycznych: zmniejszenie zjawiska agresji i przemcy wśród uczniów; zbudwanie wizerunku szkły bezpiecznej, przyjaznej każdemu uczniwi; wzrst wiedzy i świadmści uczniów i ich rdziców na temat przemcy, uzależnień raz przeciwdziałania im; umiejętne radzenie sbie w sytuacjach zetknięcia się z przemcą i uzależnieniami; nauczenie się pzytywnych zachwań raz właściweg pstrzegania i rzumienia ludzi; siąganie umiejętnści dknywania wartściwych i senswnych wybrów w życiu; prwadzenie wartściwych prgramów prfilaktycznych dla uczniów, rdziców i nauczycieli; wzbgacanie przez nauczycieli psiadanej wiedzę z zakresu prfilaktyki raz umiejętnści pstępwania w knkretnych przypadkach i stswania różnrdnych frm pmcy (również w przumieniu z dpwiednimi sbami i instytucjami); pprawienie relacji uczeń- nauczyciel- rdzic; 8
chętne i aktywne uczestnictw uczniów w prmwaniu zdrweg stylu życia; krzystanie przez uczniów i ich rdziców ze wsparcia dpwiednich, wyspecjalizwanych instytucji ; wzbgacenie bibliteki szklnej, bibliteczki pedagga i psychlga nwą literaturę raz filmy; stpniwe pprawianie samrządnść i aktywnść uczniów; uczestnictw rdziców w ferwanych im prgramach prfilaktycznych; wypsażenie uczniów w wiedzę śrdkach uzależniających raz infrmację miejscach, w których mżna szukać pmcy; pznanie przez uczniów alternatywnych spsbów radzenia sbie z agresją i stresem szklnym; pczucie bezpieczeństwa uczniów w szkle (w tym również niepełnsprawnych raz rzpczynających wcześniej realizację bwiązku szklneg); znajmść i adekwatne stswanie Prcedur Reagwania w Sytuacjach Kryzyswych przez wszystkich pracwników Szkły; wpływ wychwawców na właściwą pstawę uczniów, ich dążenie d bycia lepszymi, wlnymi d przemcy, agresji raz nałgów; większa kultura słwa uczniów w sieci ; wzrst mtywacji uczniów d nauki i szukania pmcy w przypadku trudnści szklnych; pprawa sytuacji materialnej uczniów bjętych prgramem stypendialnym. VI Plan działań prfilaktycznych przeprwadzenie ankiety na temat pczucia bezpieczeństwa w szkle; zapznanie się z becną sytuacją materialną rdzin naszych uczniów; knsultacja z PPP w celu ustalenia bieżących badań uczniów; ubezpieczenie uczniów; wzbgacanie listy instytucji współpracujących ze szkłą; stały kntakt z rdzicami uczniów sprawiających trudnści wychwawcze; ppularyzwanie wśród rdziców wiedzy prcesach rzwjwych raz ptrzebach psychicznych dzieci i młdzieży; zwrócenie uwagi rdziców na kntrlę pdczas krzystania przez dzieck z internetu; 9
pedaggizacja rdziców uczniów naszej szkły; uczestnictw w prgramach prfilaktycznych rganizwanych w szkle i pza nią; prwadzenie zajęć tematyce prfilaktycznej w ramach gdzin wychwawczych (prelekcje, filmy, przedstawienia i zajęcia prfilaktyczne). UWAGI: 1) Szkła realizuje własny Prgram Prfilaktyczny uchwalny przez Radę Pedaggiczną p zasięgnięciu pinii Rady Rdziców i SU. 2) Prgram stanwi integralną część Statutu Szkły i jest zgdny z Prgramem Wychwawczym Szkły. 3) Prgram ten będzie pddawany ewaluacji przez Zespół Wychwawczy, Pedagga Szklneg, Psychlga i Radę Rdziców zawsze na pczątku klejneg rku szklneg. 4) Zespół Wychwawczy będzie dstswywał prgram prfilaktyki d czekiwań uczniów i ich rdziców. 5) Spis prcedur pstępwania nauczycieli w sytuacjach kryzyswych w szkle zamieszczn w załączniku nr 1 d SPP (szczegółwy pis prcedur na strnie internetwej szkły w zakładkach: PROCEDURY, REGULAMINY). 6) Harmngram działań prfilaktycznych ZPG i SP w Leźnie zamieszczn w załączniku nr 2 d SPP. 7) Prjekt upwszechniania wiedzy kniecznści zdrweg dżywiania raz chrbach żywienipchdnych zamieszczn w załączniku nr 3 d SPP. 8) Prgram przyjęty przez Radę Ministrów Bezpieczna i przyjazna szkła na lata 2008-2013 będzie kntynuwany. Szczegóły zmieszczn w załączniku nr 4 d SPP. 10
11