Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap I (szkolny) 8 października 00 roku Materiały dla nauczycieli Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: Za prawidłowe rozwiązania zadań rachunkowych inną metodą niŝ opisana w schemacie naleŝy przyznać maksymalną ilość punktów. W kaŝdym zadaniu rachunkowym oddzielne punkty przyznawane są za metodę rozwiązywania i za obliczenia. W przypadku popełnienia przez ucznia błędu rachunkowego traci on wyłącznie punkty przyznawane za wykonanie obliczeń. W przypadku złego rozumowania nie przyznaje się punktów za obliczenia. Punktów za odpowiedź nie przyznaje się, jeśli nie podano jednostki. W Ŝadnym przypadku nie przyznaje się 0, punktu. Brak współczynników stechiometrycznych w równaniu reakcji (lub ich błędne dobranie) powoduje utratę punktów za zapisanie równania. Za uzgodnione równanie reakcji chemicznej uznaje się takie, w którym podano moŝliwie najmniejsze całkowite współczynniki stechiometryczne. Dopuszcza się współczynniki ułamkowe (połówkowe) przy cząsteczkach X. Brak strzałek ( ) w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktów. Brak zapisów nad strzałką (np. kat. ) nie powoduje utraty punktów. Zastąpienie w równaniu reakcji chemicznej znaku równości (=) strzałką ( ) lub odwrotnie nie powoduje utraty punktu. W przypadku pozostawienia przez ucznia dwóch odpowiedzi - poprawnej i błędnej nie naleŝy przyznawać punktów. Gdy uczeń zamiast obserwacji w opisie doświadczeń, przedstawia wnioski lub odwrotnie, nie naleŝy przyznawać punktów. Test (zadanie ) jest oceniany w skali 0-.
Zadanie. Kryteria oceniania model odpowiedzi Punktacja 3 4. odpowiedzi: A, B, C. odpowiedź: A, D 3. odpowiedź: B, C 4. odpowiedzi: A. odpowiedzi: B 6. odpowiedź: B, D 7. odpowiedzi: C 8. odpowiedź: C, D 9. odpowiedź: C, D 0. odpowiedzi: C Za czynności sumaryczna 0
3 4. - za zapisanie wartości rozpuszczalności azotanu(v) potasu x - za metodę obliczeń - za wykonanie obliczeń i podanie odpowiedzi zawierającej wynik w procentach. I 8 - za metodę obliczeń - za wykonanie obliczeń i podanie odpowiedzi z właściwą jednostką Przykładowe rozwiązania:. 0 60 o 0 = 0 g/00g H O = 34g/00g H O uczeń otrzymuje punkty za podanie wartości: 0 60 o 0 = (03 lub 04 lub06) g/00g H O = ( 33 lub 3)g/00g H O m r-r = 0 g + 00 g = 0 g 0 g 00 % lub C p = 0 g x x =, % C p =, % 0 g 00% =, % 0g Odpowiedź: StęŜenie nasyconego roztworu azotanu(v) potasu jest równe, %. część III 34 g (s) 34 g (r-r) 34 g (s) 00 g (wody) 48 g (s) x 48 g (s) x = 89,8 g lub x = 4,8 g (wody) cm 3 (r-r),6 g m (r) = 48 + 4,8 g = 89,8 g x 89,8 g V (r-r) = 89,8 :,6 = 63,09 cm 3 x = 63,09 cm 3 V (r-r) = 63,09 cm 3 Odpowiedź: Objętość sporządzonego roztworu jest równa 63,09 cm 3 Uczeń nie traci punktów: - jeŝeli w obliczeniach zastosuje inne niŝ w podane w rozwiązaniu logiczne przybliŝenia, - jeŝeli poda wynik w innych jednostkach objętości np. w dm 3. JeŜeli uczeń (na podstawie wykresu rozpuszczalności KNO 3 ) w I części zadania źle odczyta wartość (wartości) rozpuszczalności i podstawi je w obliczeniach, traci punkty za wykonanie obliczeń w części II i III zadania. JeŜeli uczeń w II i III części zadania podstawi rozpuszczalności siarczanu(vi) miedzi(ii) nie otrzymuje punktów za zadanie część II (i) lub zadanie część III. 3
3 4 3. - za podanie nazw związków chemicznych x - za zapisanie równań reakcji 3 x I - za zapisanie równania reakcji tlenku azotu(iv) z wodą (za prawidłowe zapisanie reagentów pkt, za dobranie współczynników pkt) ozwiązanie zadania. A- kwas solny (kwas chlorowodorowy), B kwas azotowy(v), a azotan(v) srebra, b węglan sodu, c chlorek wapnia. Uczeń nie traci punktów, jeŝeli zamiast nazwy poda prawidłowy wzór związku chemicznego.. Doświadczenie. HCl + AgNO 3 = AgCl + HNO 3 3 0 Doświadczenie. Doświadczenie. HCl + Na CO 3 = NaCl + H O + CO HNO 3 + Na CO 3 = NaNO 3 + H O + CO Brak strzałek ( ), ( )w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktu. Uczeń traci punkty, jeŝeli w równaniu opisującym doświadczenie lub(i) zapisze H CO 3 zamiast H O + CO I 3 NO + H O = HNO 3 + NO 4
3 4 4 Ustalenie symbolu i nazwy pierwiastka X - metoda obliczeń pkt - wykonanie obliczeń, podanie symbolu i nazwy pierwiastka pkt Ustalenie symbolu i nazwy pierwiastka Y - metoda obliczeń pkt - wykonanie obliczeń, podanie symbolu i nazwy pierwiastka pkt ozwiązanie zadania. M = 3 u m O O = 3 3 = 96 u m X = 96u 7 4 X Al - glin m X =08 u M Al O 3 = 0 u M A = 0 u + u = 07 u M X = 08 u : 4 = 7 u M H O = 8 u m H O = 3 8 u = 4 u m A = m Y O 3 + m HO m Y O 3 = m A - m O H m O 3 60 u = M Y + 48 M y = 6 u Y Fe - Ŝelazo Y = 07 u 4 = 60 u M Y O 3 = 60 u
3 4 - za zapisanie nazw związków chemicznych 6 x - za zapisanie wzorów 6 x - za zapisanie równań jonowych 3 x I za zapisanie równań reakcji x ozwiązanie zadania. X chlorek sodu, NaCl A kwas solny, HCl lub kwas chlorowodorowy Y węglan sodu, Na CO 3 D tlenek węgla(iv) CO dwutlenek węgla E chlorek miedzi(ii), CuCl Z wodorotlenek miedzi(ii), Cu(OH). H + + OH - = H O. CO + OH - - = CO 3 + H O 3. Cu + + OH - = Cu(OH) I. Na O + H O = NaOH. Na + H O = NaOH + H lub NaH + H O = NaOH + H Brak strzałek ( ), ( )w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktu. 6 6 3 7 6