Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów

Transkrypt

1 Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów Etap II (rejonowy) 5 stycznia 0 roku Materiały dla nauczycieli Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: Za prawidłowe rozwiązania zadań inną metodą niŝ opisana w schemacie naleŝy przyznać maksymalną ilość punktów. W kaŝdym zadaniu rachunkowym oddzielne punkty przyznawane są za metodę rozwiązywania i za obliczenia. Nie dzielimy punktów za metodę. Metoda rozwiązania jest oceniana w skali 0- lub 0-. W przypadku popełnienia przez ucznia błędu rachunkowego traci on wyłącznie punkty przyznawane za wykonanie obliczeń. W przypadku złego rozumowania nie przyznaje się punktów za obliczenia. Punktów za odpowiedź nie przyznaje się, jeśli nie podano jednostki. W Ŝadnym przypadku nie przyznaje się 0,5 punktu. Brak współczynników stechiometrycznych w równaniu reakcji (lub ich błędne dobranie) powoduje utratę punktów za zapisanie równania. Za uzgodnione równanie reakcji chemicznej uznaje się takie, w którym podano moŝliwie najmniejsze całkowite współczynniki stechiometryczne. Dopuszcza się współczynniki ułamkowe (połówkowe) przy cząsteczkach X. Brak strzałek ( ) w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktów. Brak zapisów nad strzałką (np. kat. ) nie powoduje utraty punktów. Zastąpienie w równaniu reakcji chemicznej znaku równości (=) strzałką ( ) lub odwrotnie nie powoduje utraty punktu. W przypadku pozostawienia przez ucznia dwóch odpowiedzi - poprawnej i błędnej nie naleŝy przyznawać punktów. Gdy uczeń zamiast obserwacji w opisie doświadczeń, przedstawia wnioski lub odwrotnie, nie naleŝy przyznawać punktów.

2 Zadanie Kryteria oceniania model odpowiedzi Punktacja Za czynności 4. - za zapisanie równań reakcji chemicznych x I - za obliczenie masy magnezu - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń - za obliczenie masy glinu - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń - za obliczenie masy miedzi - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń - za zapisanie odpowiedzi wraz z jednostkami I. Mg + SO 4 MgSO 4 + II. Al + SO 4 Al (SO 4 ) + JeŜeli uczeń dodatkowo zapisze równanie reakcji miedzi z kwasem siarkowym(vi), to liczbę punktów za zadanie część I naleŝy obniŝyć o pkt. I Sposób I mol,4 dm x,6 dm x = 0,5 mol n - liczba moli wodoru otrzymanego w reakcji I n - liczba moli wodoru otrzymanego w reakcji II sumaryczna n + n = 0,5 n = n n = 0,06 mola, n = 0,09 mola mol Mg mol lub mole Al mol x 0,06 mol x 0,09 mol x = 0,06 mol Mg x = 0,06 mol Al n Mg = n Al = n Cu = 0,06 mol M Mg = 4 g/mol, M Al = 7 g/mol, M Cu = 6,5 g/mol m Mg = 4 g/mol 0,06 mol =,44 g m Al = 7 g/mol 0,06 mol =,6 g m Cu = 6,5 g/mol 0,06 mol =,8 g Odpowiedź: Mieszanina zawierała,44 g magnezu,,6 g glinu i,8 g miedzi.

3 4 Sposób II V objętość wodoru otrzymanego w reakcji I V - objętość wodoru otrzymanego w reakcji II V + V =,6 dm V = V, 5 V =,4 dm V =,0 dm lub,6 :,5 =,4 V =,4 dm V =,4,5 =,0 dm 4 g Mg,4 dm 54 g Al 67, dm x,4 dm x,0 dm x =,44 g Mg x =,6 g Al n Mg =,44g 4g / mol = 0,06 mol lub n Al =.6g 7g / mol = 0,06 mol n Mg = n Al = n Cu = 0,06 mol M Mg = 4 g/mol, M Al = 7 g/mol, M Cu = 6,5 g/mol m Mg = 4 g/mol 0,06 mol =,44 g m Al = 7 g/mol 0,06 mol =,6 g m Cu = 6,5 g/mol 0,06 mol =,8 g Odpowiedź: Mieszanina zawierała,44 g magnezu,,6 g glinu i,8 g miedzi. Sposób III mol Mg,4 dm mol Al,6 dm mol Mg mol Al 56 dm x mol Mg x mol Al,6 dm x = 0,06 mol n Mg = n Al = n Cu = 0,06 mol M Mg = 4 g/mol, M Al = 7 g/mol, M Cu = 6,5 g/mol m Mg = 4 g/mol 0,06 mol =,44 g m Al = 7 g/mol 0,06 mol =,6 g m Cu = 6,5 g/mol 0,06 mol =,8 g Odpowiedź: Mieszanina zawierała,44 g magnezu,,6 g glinu i,8 g miedzi.

4 4 - za podanie wzorów związków chemicznych 4 x 4 ( pkt za kaŝdy dobrze zapisany wzór lub nazwę) I - za zapisanie równania reakcji II - za zapisanie równań reakcji x V - za zapisanie obserwacji x Część V - za zapisanie równania reakcji Część VI - za zapisanie równań reakcji x. A CaO D Ca(O) E CaCO G CaCl I 4) + + O - O lub Ca(O) + + Ca + + O II 5) Ca(O) + CO CaCO + O 6) CaCO + Cl CaCl + O + CO Uczeń nie otrzymuje punktu, jeŝeli zamiast O + CO zapisze CO. V 5) Wytrąca się [biały] osad lub roztwór zmętnieje. 6) Wydziela się [bezbarwny, bezwonny] gaz,[substancja stała roztwarza się]. Uczeń nie traci punktów za opuszczenie zapisów w nawiasie kwadratowym. Uczeń traci punkty, jeŝeli poda inną barwę osadu lub inną barwę (zapach) gazu. Część V CaCO CaO + CO Część VI CaCl + Na SO CaSO + NaCl Ca + + SO - CaSO 4

5 4 - za dobranie reagentów dla kaŝdej reakcji 5 x 5 I - za zapisanie równania reakcji - za podanie warunków reakcji część III - za zapisanie równania reakcji. ) C = C C C lub C C=C C i Cl ) C C C C lub C =C=C C i Cl ) C C=C C i Cl 4) C C C C i Cl 5) C = C C C lub C C=C C i O I światło C C C C + Cl C Cl C C C + Cl Uznajemy takŝe zapisy: ogrzewanie, wysoka temperatura, UV. II C C(O) C C + Cl C CCl C C + O Uczeń nie otrzymuje punktu za wzór lub równanie, jeŝeli związek organiczny zapisze wzorem sumarycznym. 9 5

6 4 -za zapisanie wzorów strukturalnych węglowodorów x 4 - za zapisanie nazw węglowodorów x I - za obliczenie masy metanu - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń - za zapisanie odpowiedzi wraz z jednostką W() - C C etyn lub acetylen 0 W() - C C C propyn W() - C metan I [Al 4 C + O ogrzewanie 4Al(O) + C 4 ] M Al 4C = 44 g/mol MC 4 = 6 g/mol 44 g Al 4C 6 g C 4 8,8 g Al 4C x x = 9,6 g Odp: Masa otrzymanego gazu jest równa 9,6 g Uczeń nie traci punktów za opuszczenie zapisu w nawiasie kwadratowym. Uczeń traci pkt jeŝeli zamiast wzoru strukturalnego (wzorów strukturalnych) zapisze wzór półstrukturalny etynu lub(i) wzór półstrukturalny propynu lub(i)wzór sumaryczny metanu. Nie przyznajemy punktów za wzory sumaryczne etynu i propynu. 6

7 4 5 Za ustalenie wzoru węglowodoru I - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń Za ustalenie wzoru węglowodoru II - metoda obliczeń - wykonanie obliczeń Za zapisanie wzorów i nazw węglowodorów x ( pkt za wzór i nazwę węglowodoru) M C = g/mol M = g/mol m węglowodoru I = 6 = 5 g mol gazu,4 dm x, dm x = 0,5 mola węglowodoru I 5 g 0,5 mol x mol x = 0 g M węglowodoru I = 0 g/mol C n n+ 0 = n + n+ n = C 6 etan lub metodą prób i błędów uczeń ustalił, Ŝe: = 0 g/mol M C 6 8 n węglowodoru II = 0,5 mol m węglowodoru II = g 0,5 mol g mol x x = 4 g M węglowodoru II = 4 g/mol M węglowodoru II = 4 g/mol węglowodór II zawiera atomy węgla w cząsteczce m = 4 g = 6 g n = 6 g : g/mol = 6 mol C 6 propen lub metodą prób i błędów uczeń ustalił, Ŝe: M C 6 = 4 g/mol C C C =C C - etan - propen Uczeń traci punkt, jeŝeli zamiast wzorów półstrukturalnych (wzoru półstrukturalnego) zapisze wzory sumaryczne. 7