Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów

Transkrypt

1 Małopolki Konkur Cheiczny dla Ginazjalitów Etap III (wojewódzki) 05 arca 0 roku Materiały dla nauczycieli Odpowiedzi do zadań wraz z punktacją Uwagi ogólne: Za prawidłowe rozwiązania zadań rachunkowych inną etodą niŝ opiana w cheacie naleŝy przyznać akyalną ilość punktów. W kaŝdy zadaniu rachunkowy oddzielne punkty przyznawane ą za etodę rozwiązywania i za obliczenia. Nie dzieliy punktów za etodę. Metoda rozwiązania jet oceniana w kali 0- lub 0-. W przypadku popełnienia przez ucznia błędu rachunkowego traci on wyłącznie punkty przyznawane za wykonanie obliczeń. W przypadku złego rozuowania nie przyznaje ię punktów za obliczenia. Punktów za odpowiedź nie przyznaje ię, jeśli nie podano jednotki. W Ŝadny przypadku nie przyznaje ię 0,5 punktu. Brak wpółczynników techioetrycznych w równaniu reakcji (lub ich błędne dobranie) powoduje utratę punktów za zapianie równania. Za uzgodnione równanie reakcji cheicznej uznaje ię takie, w który podano oŝliwie najniejze całkowite wpółczynniki techioetryczne. Dopuzcza ię wpółczynniki ułakowe (połówkowe) przy cząteczkach X. Brak trzałek ( ) w równaniach reakcji nie powoduje utraty punktów. Brak zapiów nad trzałką (np. kat. ) nie powoduje utraty punktów. Zatąpienie w równaniu reakcji cheicznej znaku równości (=) trzałką ( ) lub odwrotnie nie powoduje utraty punktu. W przypadku pozotawienia przez ucznia dwóch odpowiedzi - poprawnej i błędnej nie naleŝy przyznawać punktów. Gdy uczeń zaiat oberwacji w opiie doświadczeń, przedtawia wnioki lub odwrotnie, nie naleŝy przyznawać punktów.

2 Zadanie. Kryteria oceniania odel odpowiedzi Punktacja 4 - za kaŝdy dobrze wybrany wzór pkt 5 x 5 - za kaŝdą prawidłową nazwę związku cheicznego pkt 5 x 5 - za zapianie równania reakcji I - za obliczenie ay olowej związku cheicznego etoda obliczeń wykonanie obliczeń - za zapianie nazwy związku cheicznego. CH CH CH glicerol lub gliceryna lub propano-,,-triol lub propan-,,-triol OH OH OH. CH OH etanol lub alkohol etylowy. C 7 H 5 COONa tearynian odu lub oktadekanian odu 4. C 7 H COOH kwa oleinowy lub kwa olejowy lub kwa oktadecenowy lub kwa ci-oktadec-9-enowy 5. C 5 H COOH kwa palitynowy lub kwa hekadekanowy Za czynności uaryczna 6 CH COOH + CH OH H + CH COOCH + H O I Spoób I V r-r = d = 000 c r-r = 000 c,05 g/c = 050 g 050 g 00 % lub = 050 g 8% = 84 g x 8% x = 84 g 84 g,4 ol ubtancji lub M = 84g :,4 ol = 60 g/ol x ol x = 60 g M = 60 g/ol MCH COOH = 60 g/ol kwa octowy.

3 4. Spoób II C% = 00% C = M V = C% 00% = C M V r-r C% 00% = C M V r-r M = C% C V 00% d r-r = V 8% 050g / d M =,4ol / d 00% = 60 g/ol M = C% d C 00% MCH COOH = 60 g/ol kwa octowy. Uczeń nie otrzyuje punktów za wybór kwau octowego, jeŝeli nie wykonał właściwych obliczeń.

4 4. - za kaŝde równanie reakcji pkt x - za kaŝdą nazwę pkt x - za utalenie kładu oadu - za obliczenie zawartości foforanu(v) potau w oadzie etoda obliczeń - za obliczenie zawartości wodorotlenku potau w oadzie etoda obliczeń - wykonanie obliczeń w cały zadaniu i zapianie odpowiedzi wraz z jednotkai. H PO 4 + KOH = KH PO 4 + H O. H PO 4 + KOH = K HPO 4 + H O. H PO 4 + KOH = K PO 4 + H O. diwodorofoforan(v) potau lub dwuwodorofoforan(v) potau. wodorofoforan(v) potau. foforan(v) potau Oad zawierał foforan(v) potau i wodorotlenek potau, lub oad zawierał KOH i K PO 4. M KOH = 56 g/ol MK PO 4 = g/ol 00 c = 0, d d r-r 0, ol H PO 4 lub nh PO 4 = 0, d 0, ol/d = 0,0 ol 0, d r-r x x = 0,0 ol H PO 4 ol H PO 4 g K PO 4 lub K PO 4 = 0,0 ol g/ol =,g 0.0 ol H PO 4 x x =, g K PO 4 d r-r 0,5 ol KOH lub nkoh = 0, d 0,5 ol/d = 0,05 ol 0, d r-r x x = 0,05 ol KOH ol H PO 4 ole KOH 0,0 ol H PO 4 x x = 0,0ol KOH n KOH = 0,05 0,0 = 0,0 ol KOH = 56 0, ol =, g lub ol H PO 4 68 g KOH KOH = 56 00,5 ol,8 g 0,0 ol H PO 4 x x =,68 g KOH KOH =,8,68 =, g Odpowiedź: Oad zawierał, g K PO 4 i, g KOH. 4

5 4. - za zapianie ybolu i wzorów produktów reakcji x - za zapianie nazw produktów reakcji x - za zapianie równania reakcji z uzgodnionyi wpółczynnikai - za poprawnie zapiany bilan elektronowy - za wkazanie utleniacza i reduktora x A: P lub P 4 - fofor D: CO - tlenek węgla(ii) E: CaSiO - krzeian wapnia lub triokokrzeian wapnia.a Ca (PO 4 ) + 5 C + SiO = P + 5 CO + CaSiO 0 V 0 V 0 P + 5 e - P / lub P P - 0 e - 0 II 0 II C C + e - / 5 C - e - C / e - lub x V 0 0 II Ca (PO 4 ) + C + SiO = P + CO + CaSiO - e - x 5 lub Ca (PO 4 ) + 0 C + 6 SiO = P CO + 6 CaSiO V 0 V 0 P + 5 e - P / 4 lub 4 P P 4-0 e - 0 II 0 II C C + e - / 0 C - e - C / e - lub x 4 V 0 0 II Ca (PO 4 ) + C + SiO = P 4 + CO + CaSiO - e - x 0 część II.b Utleniacz: Ca (PO 4 ) Reduktor: C 5

6 za wybór odczynnika - za zapianie oberwacji x - za zapianie wnioków x - za zapianie równania reakcji hydrolizy 9 Rozwiązanie zadania.a Uniweralne papierki wkaźnikowe.b Oberwacje Uniweralny papierek wkaźnikowy nie zienił barwy lub uniweralny papierek wkaźnikowy pozotał Ŝółty. Uniweralny papierek wkaźnikowy zienił barwę na niebieką (zieloną, granatową) Uniweralny papierek wkaźnikowy zienił barwę na czerwoną (poarańczową). Wnioki Probówka zawierała roztwór azotanu(v) odu (lub NaNO ). Probówka zawierała roztwór iarczanu(iv) odu (lub Na SO ) Probówka zawierała roztwór azotanu(v) aonu (lub NH 4 NO ). SO + H O HSO + OH- [HSO + H O H SO + OH - ] lub SO + H O H SO + OH - Uczeń nie traci punktów za opuzczenie zapiu w nawiaie kwadratowy. 6

7 za zapianie równań reakcji x - za podanie barwy roztworów x I - obliczenie ay iatki etoda obliczeń wykonanie 8 - zapianie odpowiedzi z jednotką CuCl + Mg = MgCl + Cu Cu + + Mg = Mg + + Cu przed wykonanie doświadczenia roztwór niebieki po wykonaniu doświadczenia roztwór bezbarwny I MCuCl = 4,5 g/ol M Cu = 6,5 g/ol M Mg = 4 g/ol V r-r = 000 c = d Spoób I ncucl = d 0,04 ol/d = 0,08 ol ol CuCl 6,5 g Cu ol CuCl 4 g Mg 0,08 ol CuCl x 0,08 ol CuCl x x = 5, g Cu = 5. g x =,9 g Mg =.9 g = 5, g,9 g =, g Odpowiedź: Maa iatki wzroła o, graa Spoób II CuCl = 4,5 g/ol 0,04 ol/d d =,5 g 4,5 g CuCl 6,5 g Cu 4,5 g CuCl 4 g Mg,5 g CuCl x,5 g CuCl x x = 5, g Cu = 5. g x =,9 g Mg =.9 g = 5, g,9 g =, g Odpowiedź: Maa iatki wzroła o, graa Spoób III ncucl = d 0,04 ol/d = 0,08 ol Cu - Mg = 6,5g 0,08 ol 4 g 0,08 ol =, g Odpowiedź: Maa iatki wzroła o, graa 7