Informacja o wynikach kontroli wprowadzonych do obrotu zabawek pod kątem spełniania zasadniczych wymagań W III kwartale 2009 r. przeprowadzono w 14 podmiotach gospodarczych kontrole zabawek pod kątem spełniania wymagań zasadniczych. Kontrolą objęto: 3 producentów krajowych w Częstochowie, 9 hurtowni na terenie Częstochowy, Rybnika, Katowic, Siemianowic Śląskich, Tychów, Raciborza, Żywca i Bialska - Białej, 2 placówki detaliczne w Rudzie Śląskiej i Bielsku - Białej. Sprawdzeniem spełniania zasadniczych wymagań objęto 84 rodzaje zabawek, w tym: - 43 produkcji krajowej, - 38 pochodzących z importu, a wyprodukowanych w Chinach. - 3 pochodzące z krajów Unii Europejskiej (Czechy, Węgry). Ogółem nieprawidłowości stwierdzono w 22 rodzajach produktów, w tym: - 9 produkcji krajowej, - 13 pochodzących z importu (Chiny). z czego w 21 zabawkach nieprawidłowości dotyczyły nieprzestrzegania rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek (Dz.U. Nr 210, poz. 2045ze zm.). Natomiast w przypadku 1 zabawki pochodzącej z importu dotyczyły nieprzestrzegania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 03.06.2008r. w sprawie wprowadzania środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów w odniesieniu do zabawek magnetycznych wydanego na podstawie art. 28 ust 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2003r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. Nr 105, poz. 668 z 2008r. ) Przedmiot kontroli stanowiły zabawki wprowadzone do obrotu po 1 maja 2004 r. Prawidłowość oznakowania znakiem CE. Na wszystkich produktach objętych kontrolą znak CE umieszczono w sposób widoczny, czytelny i trwały o prawidłowych wymiarach tj. zgodnie z 32 ust. 1 w/w rozporządzenia Informacje" dotyczące wprowadzającego zabawkę do obrotu. W zakresie przestrzegania 32 ust.1 nieprawidłowości ujawniono w przypadku 3 zabawek, gdzie nie podano nazwy i adresu wprowadzającego do obrotu. Powyższe dotyczyło: hulajnogi Dynora, hulajnogi, model 2608 wrotek dziecięcych, Stwierdzono również nieprzestrzeganie 32 ust.4 rozporządzenia w zakresie nie umieszczenia informacji o celowości zachowania opakowań, etykiet zawierających informacje istotne dla klientów. Powyższe dotyczy 4 zabawek w tym: a. 2 produkcji krajowej tj. - piłki skaczącej z rogami, - skakanki plastikowej b. 2 z importu - zabawki nadmuchiwanej "królik z marchewką 18" zabawka nadmuchiwanej "samolot 15" Sprawdzanie prawidłowości dołączonych do zabawek informacji i ostrzeżeń określonych w 33 ust.1 pkt.1 i 5 oraz ust.2. 1
Nieprawidłowości w zakresie 33 ust.1 pkt.1 tj. nie zamieszczanie na wyrobach lub opakowaniach ostrzeżenia Nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej trzech lat" względnie graficznego znaku stwierdzono w 3 zabawkach wyprodukowanych w Chinach, dla których nie ustalono wprowadzającego do obrotu tj.: hulajnoga Dynora, hulajnoga, model 2608 wrotki dziecięce, Brak krótkiej informacji o szczególnym ryzyku związanym z ograniczeniem wiekowym wynikającym z 33 ust.2 rozp. MGPiPS stwierdzono w 12 zabawkach tj.: 8 wyprodukowanych w kraju: Komplecie nr 3 do piaskownicy (wiaderko duże, foremki, grabki, łopatka), Komplecie nr 8 do piaskownicy (wiaderko małe, polewaczka, foremki, grabki, łopatka), Komplecie nr 10 do piaskownicy (wiaderko małe, foremki, grabki, łopatka), Komplecie foremek do piasku, Komplecie konik morski do piasku (sitko, foremka, grabki, łopatka), Zabawkce Łopatka i grabki", - Zestawie z konewką - Piłkce skaczącej z rogami 4 produktach z importu: 3 wyprodukowanych w Chinach, dla których nie ustalono wprowadzającego do obrotu: hulajnodze Dynora, hulajnodze, model 2608, wrotkach dziecięce, zabawce nadmuchiwanej "królik z marchewką 18" Nieprawidłowości wynikające z norm zharmonizowanych i rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 03.06.2008r. w sprawie wprowadzenia środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów w odniesieniu do zabawek magnetycznych. W ww. zakresie zakwestionowano łącznie 7 produktów (6 zabawek z importu i 1 zabawka produkcji krajowej) z uwagi na nieprzestrzeganie: 1. pkt. 4.15.5.2 normy PN-EN 71-1:2008 Bezpieczeństwo zabawek. Część 1: Właściwości mechaniczne i fizyczne" w zabawce zabawka hulajnoga, ze względu na brak oznakowania na wyrobie maksymalnego obciążenia, 2. pkt. 7.9 ww. normy tj. brak napisu Ostrzeżenie! Nie używać w pobliżu linii elektrycznych ani podczas burzy". Powyższe dotyczy zabawki latawiec, 3. pkt. 7.10 w/w normy z uwagi na brak ostrzeżenia "Ostrzeżenie! Należy korzystać ze sprzętu ochronnego. Nieodpowiednie dla dzieci o masie ciała większej niż 20 kg". Powyższe stwierdzono w zabawce wrotki dziecięce, dla której nie ustalono wprowadzającego do obrotu. 4. pkt. 7.18 w/w normy stwierdzono w 2 rodzajach zabawek wyprodukowanych w Chinach (nie ustalono wprowadzającego do obrotu), gdzie brak było ostrzeżenia "Ostrzeżenie! Zaleca się założenie wyposażenia ochronnego. Nie nadaje się do użytku dla dzieci o masie ciała większej niż 20 kg lub 50 kg", dla której zabawka jest przeznaczona. Powyższe dotyczy: hulajnogi Dynora, hulajnogi, model 2608. 5. normy PN-EN 71-6:1998 Bezpieczeństwo zabawek. Część 6 Znak graficzny dotyczący wieku ze względu na nieprawidłowy znak graficzny dotyczący ograniczenia wiekowego -wszystkie elementy w kolorze czarnym na białym tle. Powyższe stwierdzono w zabawce skakanka plastikowa, 6. 3.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 03.06.2008r. w sprawie wprowadzania środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów w odniesieniu do zabawek magnetycznych. Powyższe stwierdzono w przypadku zabawki gra rzutki, gdzie nie zamieszczono ostrzeżenia o treści Uwaga! Zabawka zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub przywierające do przedmiotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską." Zgodność badanych zabawek z wymaganiami określonymi w 21-27 ww. rozporządzenia. Nieprawidłowości wynikające z naruszenia 21 stwierdzono w odniesieniu do 3 zabawek z importu z czego: 2
a) częściowy brak wymaganych informacji i ostrzeżeń w instrukcjach użytkowania w 2 zabawkach tj.: - Zestawie pirat z łukiem - brak informacji o ryzyku związanym z używaniem innych pocisków niż te dostarczone z zabawką lub zalecanych przez producenta oraz ostrzeżenia o treści Ostrzeżenie! Nie celować w oczy i twarz". - Instrumencie muzycznym "Gitara"- brak informacji wyczerpane baterie należy wyjąć z zabawki, nie wolno zwierać zacisków zasilania, nie należy mieszać ze sobą nowych i używanych baterii, baterie nie przewidziane do ładowania nie mogą być ładowane." b) brak instrukcji montażu w przypadku zabawki hulajnoga, model 2608, dla której nie ustalono wprowadzającego do obrotu W zakresie przestrzegania 26 w/w rozporządzenia nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 3 zabawek wyprodukowanych w Chinach, dla których nie ustalono wprowadzającego do obrotu, z uwagi na całkowity brak instrukcji używania tj.: hulajnodze Dynora, hulajnodze, model 2608, wrotkach dziecięcych. Nie stwierdzono naruszenia 22-25 i 27 rozporządzenia MGPiPS z dnia 14.11.2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek. Procedura oceny zgodności. Przeprowadzając kontrolę w podmiotach wprowadzających wyroby do obrotu tj. u 3 producentów zweryfikowano dokumenty związane z oceną zgodności tj. oświadczenia i certyfikaty (P.P.U.H. ERS") nie wnosząc do w/w. dokumentów uwag i zastrzeżeń. Badania a) Laboratoryjne W zakresie wymagań zasadniczych pobrano łącznie do badań 7 zabawek, które przekazano do: Specjalistycznego Laboratorium Badania Zabawek UOKiK w Lublinie (4 zabawki) tj.: Auto przewrotka ( na baterie), Zestaw piękności, Hulajnoga, Samolot. Specjalistycznego Laboratorium Produktów Włókienniczych w Łodzi, Pracownia Analizy Instrumentalnej UOKiK (3 zabawki) i tak: Lalka Princess Charming, Piłka nadmuchiwana "ZOO 16" Figurki zwierząt. W wyniku przeprowadzonych badań przez Specjalistyczne Laboratorium w Lublinie zakwestionowano 2 zabawki tj.: - Auto przewrotka ( na baterie), z uwagi na pojawienie się w wyniku badań dostępnych, małych elementów, mieszczących się całkowicie w cylindrze do badania małych części - 9.1 i 9.2 rozporządzenia MGP i PS z dnia 14.11.2003r. w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek. Mając powyższe na uwadze właścicielowi Przedsiębiorstwa Handlowegowydano stosowną decyzję, zaś akta sprawy przekazano do organu nadzoru celem wszczęcia postępowania. - Hulajnoga, model 2608, z uwagi na: załamanie się zabawki - 8.1, zaniżoną grubość folii opakowania - 9.2, zaniżony rozmiar przedniego koła (wynik 94 mm wg normy od 120 mm) - 7.1, zaniżoną średnicę końcówek uchwytów dla rąk (wynik stwierdzony 32 mm wg. normy od 40 mm) - 8.2, brak instrukcji używania zabawek - 26, brak instrukcji montażu zabawki - 21.3, brak ostrzeżenia " Uwaga, konieczność stosowania sprzętu ochronnego" - 26 i 33 ust.1 pkt.3 W związku z powyższym przedsiębiorcy wydano decyzję z art.40k ustawy o systemie oceny zgodności, a akta sprawy przekazano do UOKiK w Warszawie. Niezależnie od powyższego skierowano zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej 3
w Bytomiu z art. 45 ustawy z dn. 30.08.2002r. o systemie oceny zgodności. Na 3 zabawki przekazane do Specjalistycznego Laboratorium w Łodzi zakwestionowano 2 zabawki tj.: - Lalkę Princess Charming, z uwagi na obecność ftalanu di(2-etyloheksylu) (DEHP) w ilości 34% w głowie, 0,4 % w rękach, 4,4 % w nogach, przy dopuszczalnym max. stężeniu 0,1 %, - 17 ust. 2 w/w rozporządzenia. Przedsiębiorcy wydano decyzję, zaś akta sprawy przekazano do organu nadzoru celem wszczęcia postępowania. - Piłkę nadmuchiwaną "ZOO 16",z uwagi na obecność ftalanu nr 1 w ilości 8,2% i ftalanu o nr 6 w ilości 15 %, przy dopuszczalnym max. stężeniu 0,1 %,- 17 ust 2 w/w rozporządzenia W związku z powyższym przedsiębiorcy wydano stosowną decyzję, zaś akta sprawy przekazano do organu nadzoru celem wszczęcia postępowania. b) Organoleptyczne W trakcie kontroli sprawdzeniem objęto m.in. zabawkę - hulajnoga Dynora znajdującej się na stanie kontrolowanej placówki w ilości 1 szt. W wyniku dokonanej oceny organoleptycznej stwierdzono, że hulajnoga pod względem budowy oraz instrukcji użytkowania nie spełnia wymagań zasadniczych i posiada cechy mogące stwarzać zagrożenie dla użytkownika. Badanie wykazało widoczne wady konstrukcyjne w postaci zamontowania przedniego kółka o średnicy mniejszej niż 120 mm (tj. 100 mm) oraz uchwytów dla rąk z końcówkami o średnicy mniejszej niż 40 mm (tj. 33 mm). Hulajnoga nie posiadała dołączonej instrukcji użytkowania, zawierającej zapis, że zabawka powinna być użytkowana z ostrożnością, gdyż wymaga ona dużej zręczności, aby uniknąć upadków i zdarzeń mogących spowodować obrażenia u użytkownika i osób trzecich oraz informacji i ostrzeżeń warunkujących bezpieczeństwo i prawidłowość eksploatacji. Powyższe narusza wymagania 7 ust 1 i 2 oraz 26 w/w rozporządzenia. Przedsiębiorca po zapoznaniu się z wynikami badań organoleptycznych, w związku z posiadaniem na stanie tylko 1 egzemplarza hulajnogi Dynora, dokonał w trakcie kontroli zniszczenia przedmiotowej zabawki, poprzez rozkręcenie i mechaniczne pocięcie poszczególnych jej elementów. W stosunku do dostawcy skierowano zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej w Bytomiu z art. 45 ustawy z dn. 30.08.2002r. o systemie oceny zgodności. Łącznie na 8 zabawek poddanych badaniom (laboratoryjnym - 7, organoleptycznym - 1) zakwestionowano 5 zabawek, z uwagi na wady konstrukcyjne stwarzające zagrożenie zranienia, zadławienie oraz szkodliwe związki chemiczne - ryzyko zatrucia organizmu dziecka. Należy zaznaczyć, że otrzymano wyniki badań wszystkich zabawek przekazanych do laboratoriów, a wskaźnik ich wadliwości wynosi 57,1%. Nieprzestrzeganie istotnych wymagań zasadniczych zawartych w 7-27 rozporządzenia MGPiPS ujawniono w 8 zabawkach, co stanowi 9,5% w stosunku do wszystkich zabawek objętych kontrolą, z czego: - niedołączenie ostrzeżeń i instrukcji wymaganych ze względów bezpieczeństwa stwierdzono w 5 przypadkach, co narusza 21-27 w/wym. rozporządzenia, - wady konstrukcyjne typu małe elementy, złamanie się zabawki, zaniżone wielkości poszczególnych elementów zabawek (koła, uchwyty)oraz obecność niebezpiecznych związków chemicznych w 5 przypadkach, co narusza w 7-20 w/wym. rozporządzenia. Działania dobrowolne W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w ocenionych zabawkach do 10 przedsiębiorców (4 producentów krajowych, 5 importerów oraz 1 przedsiębiorcy detalicznego w związku z niemożliwością ustalenia importera) zwrócono się o podjęcie działań naprawczych mających na celu usunięcie mniej istotnych nieprawidłowości z zasadniczymi wymaganiami (3) i innymi wymaganiami (15). Wszyscy przedsiębiorcy dostosowali kwestionowane oznakowania do obowiązujących przepisów. W toku kontroli przeprowadzonej w P.H.U. Rudzie Śląskiej stwierdzono oferowanie do sprzedaży 3 zabawek: hulajnogi Dynora, hulajnogi model 2608, wrotek dziecięcych bez podania nazwy i adresu przedsiębiorcy wprowadzającego wyrób na terytorium kraju, wymaganych art. 20 ustawy z dnia 02.07.2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity z 2007r. Nr 155 poz. 1095). Osobę odpowiedzialną ukarano mandatem karnym kredytowanym w wysokości 300 zł za popełnienie wykroczenia z art. 136 2 kw. 4
W tej samej placówce stwierdzono nieprzestrzeganie ustawy z dn. 07.10.1999 o języku polskim (Dz.U. Nr 90 poz. 999 ze zm.). Zakwestionowano 2 hulajnogi, które posiadały zamieszczone na opakowaniach jednostkowych oraz bezpośrednio na wyrobie informacje i instrukcje sporządzone w języku obcym z pominięciem wersji polskojęzycznej, co niezgodne jest z przepisami w/w ustawy i stanowi wykroczenie z art. 15 ust. 1 w/cyt. ustawy. Ze względu na nieustalenie wprowadzającego sprawy nie skierowano do sądu. Podsumowanie Podsumowując wyniki kontroli należy stwierdzić, że na objęte kontrolą 84 zabawki zakwestionowano 22, co stanowi 26,2% w stosunku do zbadanych. Wskaźnik ten jest nieco niższy w stosunku do II kwartału 2009 r. (28,4%), a taki sam jak w I kwartale 2009 r. Biorąc pod uwagę wskaźniki kwestionowanych zabawek w 2007 r. (44%-59%) i 2008 r. (34%-61%) jest on w dalszym ciągu zdecydowanie niższy. Należy zaznaczyć, że na 22 kwestionowane zabawki 8 z nich tj. 36,4% kwestionowano z uwagi na niezgodność z zasadniczymi wymaganiami określonymi w 7-27 rozporządzenia stanowiące bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia dzieci (zranienie, zadławienie, zatrucie organizmu dziecka itp.) oraz brak istotnych ostrzeżeń w instrukcjach. Wprawdzie wskaźnik kwestionowania zabawek w stosunku do 2007 r. i 2008 r. uległ poprawie, lecz w dalszym ciągu na rynku znajdują się zabawki stwarzające zagrożenie zdrowia. Jedynie poprzez działania kontrolne można eliminować je z rynku, a tym samym poprawić bezpieczeństwo zabawy dzieci. Biorąc pod uwagę powyższe zasadne jest kontynuowanie kontroli zabawek. 5