System Prawa Administracyjnego

System Prawa Administracyjnego R. Hauser / Z. Niewiadomski / A. Wróbel Tom 8B Publiczne prawo gospodarcze Jan Grabowski, Leon Kieres, Anna Walaszek-Pyzioł Rafał Blicharz, Tomasz Długosz, Krzysztof Horubski, Michał Kania, Karol Kiczka, Mirosław Pawełczyk, Mariusz Swora, Marek Szydło, Tadeusz Włudyka, Artur Żurawik INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN

SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Publiczne prawo gospodarcze Tom 8 b

SYSTEM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Publiczne prawo gospodarcze Tom 8 b REDAKTORZY NACZELNI SYSTEMU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ROMAN HAUSER ZYGMUNT NIEWIADOMSKI ANDRZEJ WRÓBEL

Publiczne prawo gospodarcze Tom 8 b Redaktorzy Prof. dr hab. Roman Hauser Prof. dr hab. Zygmunt Niewiadomski Prof. dr hab. Andrzej Wróbel Autorzy prof. dr hab. Jan Grabowski Uniwersytet Śląski; prof. dr hab. Leon Kieres Uniwersytet Wrocławski; prof. dr hab. Anna Walaszek-Pyzioł Uniwersytet Jagielloński prof. UŚ dr hab. Rafał Blicharz Uniwersytet Śląski; dr Tomasz Długosz Uniwersytet Jagielloński; dr Krzysztof Horubski Uniwersytet Wrocławski; dr Michał Kania Uniwersytet Śląski; prof. UWr dr hab. Karol Kiczka Uniwersytet Wrocławski; dr Mirosław Pawełczyk Uniwersytet Śląski; dr hab. Mariusz Swora Uniwersytet Jagielloński; prof. UWr dr hab. Marek Szydło Uniwersytet Wrocławski; prof. dr hab. Tadeusz Włudyka Uniwersytet Jagielloński; dr Artur Żurawik Uniwersytet Jagielloński WYDAWNICTWO C.H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2013

Wydano we współpracy: z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne części opracowali: Rafał Blicharz rozdz. XI 60 Tomasz Długosz rozdz. IX 41 pkt VIII, X, XII, 42, 44 Jan Grabowski rozdz. VI 31 33, rozdz. VII 34 36 Krzysztof Horubski rozdz. XI 58 59, rozdz. XII 65 Michał Kania rozdz. X 50 pkt II III Karol Kiczka rozdz. X 46 49, 51 52, rozdz. XII 62 Leon Kieres rozdz. VIII 37 40, rozdz. XII 63 64 Mirosław Pawełczyk rozdz. XI 53 57, 61 Mariusz Swora rozdz. IX 41 pkt V VII, IX Marek Szydło rozdz. X 50 pkt I Anna Walaszek-Pyzioł rozdz. IX 41 pkt I IV, XI Tadeusz Włudyka rozdz. IX 42, 44 Artur Żurawik rozdz. IX 41 pkt XIII, 43, 45 Redakcja: Aleksandra Dróżdż Wydawca: Joanna Ziemiecka Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk i oprawa: Totem, Inowrocław ISBN 978-83-255-5143-8 ISBN e-book 978-83-255-5144-5

Przedmowa Oddawany do rąk Czytelników Tom 8b Systemu Prawa Administracyjnego, wspólnego projektu Wydawnictwa C.H. Beck i Instytutu Nauk Prawnych PAN, obejmuje szczegółowe zagadnienia prawa administracyjnego gospodarczego. Pracę rozpoczynają rozważania dotyczące struktury podmiotowej państwowego sektora gospodarczego. Ustalenia w tym zakresie pozwalają na dokonanie analizy przekształceń organizacyjnych i własnościowych przedsiębiorstw publicznych w transformacji ustrojowej. W kolejnych fragmentach pracy omówiono samorządowy sektor gospodarczy i szczególne regulacje działalności przedsiębiorstw w sektorach sieciowych. Tom kończą rozważania dotyczące prawnych form działania administracji gospodarczej, prawa konkurencji i instrumentów ochrony interesu przedsiębiorcy w publicznym prawie gospodarczym. Praca jest dziełem kilku autorów wskazanych w zestawieniu zbiorczym oraz na poszczególnych stronach niniejszego tomu. Za merytoryczną treść, prezentowane stanowisko prawne i formę wypowiedzi odpowiadają autorzy poszczególnych części tego dzieła. Wydanie niniejszego tomu uwzględnia stan prawny na dzień 1.8.2013 r. Warszawa, sierpień 2013 r. Redaktorzy

Spis treści Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa... 1 31. Uwagi wstępne... 2 I. Przesłanki, zakres i kryteria wyodrębnienia sektora państwowego w gospodarce... 2 II. Zakres udziału sektora państwowego w gospodarce Polski międzywojennej... 4 III. Dominacja roli państwa jako przedsiębiorcy w gospodarce socjalistycznej... 5 32. Przedsiębiorstwo państwowe... 6 I. Ewolucja modelu prawno-organizacyjnego przedsiębiorstwa państwowego w PRL... 6 II. Zakres stosowania ustawy o przedsiębiorstwach państwowych... 10 III. Szczególne zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa państwowego... 11 33. Inne państwowe osoby prawne... 14 I. Uwagi wstępne... 14 II. Jednoosobowe spółki Skarbu Państwa... 17 III. Agencje wykonawcze... 18 IV. Fundacje prawa publicznego... 19 V. Instytucje gospodarki budżetowej... 19 VI. Instytuty badawcze... 20 VII. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne.. 21 VIII. Państwowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje filmowe..... 22 IX. Uczelnie publiczne... 22 Rozdział VII. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych... 23 34. Uwagi wstępne... 24 35. Komercjalizacja przedsiębiorstw państwowych... 26 I. Uwagi ogólne... 26 II. Tryb komercjalizacji... 30 III. Spółka powstała w wyniku komercjalizacji cechy szczególne... 32 IV. Wniesienie przedsiębiorstwa do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa... 37 36. Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych... 38 I. Uwagi ogólne... 38 II. Prywatyzacja pośrednia... 41 III. Prywatyzacja bezpośrednia... 49 Rozdział VIII. Samorządowy sektor gospodarczy... 57 37. Gospodarka komunalna pojęcie... 58 I. Gospodarka komunalna ujęcie ogólne... 58 II. Pojęcie prawne zadań o charakterze użyteczności publicznej art. 1 ust. 2 GospKomU... 72 VII

Spis treści 38. Dopuszczalny zakres działalności jednostek samorządu terytorialnego poza sferą użyteczności publicznej... 84 39. Formy organizacyjno-prawne gospodarki komunalnej.... 97 I. Katalog form organizacyjno-prawnych gospodarki komunalnej.... 97 II. Samorządowy zakład budżetowy jako podstawowa forma gospodarki komunalnej w sferze użyteczności publicznej.... 101 III. Spółki handlowe jako formy organizacyjno-prawne gospodarki komunalnej................................................ 105 IV. Pozostałe formy organizacyjno-prawne gospodarki komunalnej... 112 40. Umowne powierzenie zadań z zakresu gospodarki komunalnej.... 117 Rozdział IX. Szczególna regulacja działalności przedsiębiorstw w sektorach sieciowych... 127 41. Energetyka... 134 I. Przesłanki szczególnej regulacji prawnej w dziedzinie energetyki... 134 II. Źródła polskiego prawa energetycznego zakres i charakterystyka... 143 III. Niektóre podstawowe pojęcia normatywne... 149 IV. Cele reglamentacji a zakres swobody działalności gospodarczej w sektorach energetyki sieciowej... 153 V. Polityka energetyczna państwa... 155 VI. Planowanie w energetyce.... 156 VII. Organy właściwe w sprawach energetyki (charakter, zadania i kompetencje)... 162 VIII. Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej w energetyce (koncesje).... 177 IX. Działalność przedsiębiorstw energetycznych (wybrane obowiązki)... 231 X. Instrumenty wspierania energetyki niekonwencjonalnej... 245 XI. Reglamentacja umów... 280 XII. Transgraniczna wymiana paliw i energii (sieci transeuropejskie)... 314 XIII. Nowelizacja ustawy z 26.7.2013 r. Prawo energetyczne. Zagadnienia podstawowe.... 334 42. Prawo telekomunikacyjne... 341 I. Rys historyczny... 341 II. Przegląd obowiązującej regulacji prawnej... 343 III. Europejski Pakiet Telekomunikacyjny z listopada 2009 r. i nowelizacja prawa polskiego.... 360 43. Transport kolejowy... 363 I. Wstęp... 363 II. Regulacje unijne... 364 III. Regulacje krajowe... 369 IV. Podsumowanie.... 375 44. Prawo pocztowe... 376 I. Rys historyczny... 376 II. Źródła prawa pocztowego oraz charakterystyka prawa unijnego... 377 III. Przegląd obowiązującej regulacji... 382 45. Gospodarka wodna a ochrona środowiska. Wybrane zagadnienia.. 417 I. Wstęp... 417 II. Ochrona środowiska a uregulowania konstytucyjne... 418 III. Ochrona środowiska a prawo unijne. Zarys....................... 420 IV. Działalność gospodarcza a ochrona środowiska... 423 V. Gospodarka wodna... 424 VI. Podsumowanie.... 435 VIII

Spis treści Rozdział X. Formy prawne działania administracji gospodarczej... 437 46. Specyfika prawnych form działania administracji gospodarczej... 447 I. Normy zadaniowe i normy kompetencyjne jako podstawy działania administracji gospodarczej... 447 II. Koncepcja ciągu działań prawnych i jej zastosowanie w administracji gospodarczej.................................. 455 47. Akty normatywne administracji gospodarczej... 458 48. Akty administracyjne... 464 I. Decyzje uprawniające w publicznym prawie gospodarczym... 464 II. Decyzje nakładające obowiązki.... 485 III. Decyzje o charakterze sankcjonującym.... 491 IV. Inne akty administracyjne w publicznym prawie gospodarczym... 493 49. Prawne formy działania administracji gospodarczej w działalności regulowanej... 496 50. Konsensualne formy działania administracji gospodarczej... 500 I. Zastosowanie porozumień administracyjnych w administracji gospodarczej... 500 II. Umowa jako prawna forma działania administracji publicznej........ 510 III. Partnerstwo publiczno-prywatne... 562 51. Czynności materialno-techniczne administracji gospodarczej... 592 52. Akty wewnętrzne administracji gospodarczej... 595 Rozdział XI. Prawo konkurencji w systemie publicznego prawa gospodarczego... 599 53. Wstęp... 612 I. Miejsce prawa konkurencji w systemie publicznego prawa gospodarczego... 612 II. Prawo konkurencji UE a krajowy porządek prawny... 618 III. Praktyki monopolistyczne zakresy zastosowania prawa ochrony konkurencji i konsumentów.... 619 54. Porozumienia ograniczające konkurencję.... 621 I. Pojęcie porozumienia ograniczającego konkurencję.... 621 II. Ustalanie, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów... 624 III. Porozumienia kontyngentowe... 625 IV. Porozumienia podziałowe... 627 V. Porozumienia dyskryminujące.... 628 VI. Umowy wiązane... 629 VII. Porozumienia ograniczające dostęp do rynku... 630 VIII. Zmowy przetargowe... 632 IX. Nieważność porozumień zakazanych... 633 X. Wyjątki od zakazu porozumień ograniczających konkurencję... 635 55. Nadużywanie pozycji dominującej... 637 I. Istota nadużywania pozycji dominującej... 637 II. Zakaz nadużywania pozycji dominującej... 641 III. Narzucanie nieuczciwych warunków umowy... 641 IV. Ograniczenie produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów... 645 V. Stosowanie w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji.... 647 VI. Uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy... 650 IX

Spis treści VII. Przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji... 653 VIII. Narzucanie przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści... 654 IX. Podział rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych... 654 56. Kontrola koncentracji przedsiębiorców... 655 I. Pojęcie i przesłanki koncentracji... 655 II. Formy koncentracji... 658 III. Połączenie dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorców... 659 IV. Przejęcie kontroli... 661 V. Nabycie przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy.... 663 VI. Wymiar wspólnotowy koncentracji... 665 VII. Wyłączność kompetencyjna Komisji do zbadania koncentracji o wymiarze wspólnotowym. Zasada pojedynczej instytucji (one-stop-shop)... 666 VIII. Procedura notyfikacji zamiaru koncentracji... 667 57. Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów... 668 I. Zagadnienia ogólne... 668 II. Pojęcie i rodzaje praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów... 672 III. Zbiorowy interes konsumentów................................ 675 IV. Naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji... 678 V. Nieuczciwe praktyki rynkowe i czyny nieuczciwej konkurencji jako praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów... 680 VI. Decyzje w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.... 682 58. Zwalczanie czynów nieuczciwej konkurencji... 682 I. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji zagadnienia wprowadzające... 682 II. Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji.... 685 III. Zwalczanie nieuczciwej konkurencji aspekty publicznoprawne... 695 59. Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym... 699 60. Klauzule o zakazie konkurencji (normatywne i umowne).... 712 I. Informacje ogólne... 712 II. Przedmiotowy zakres zakazu.... 718 III. Podmiotowy zakres zakazu... 726 IV. Temporalny zakres zakazu.... 732 V. Odpowiedzialność za naruszenie zakazu konkurencji.... 736 61. Pomoc publiczna... 739 I. Wstęp... 739 II. Źródła prawa pomocy państwa... 740 III. Pojęcie i istota pomocy publicznej... 744 IV. Reglamentacja udzielania pomocy publicznej.... 752 V. Postępowanie w sprawach dotyczących pomocy publicznej.... 764 VI. Kontrola sądowa rozstrzygnięć organów Unii Europejskiej... 771 VII. Rola Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie pomocy państwa... 772 VIII. Obowiązek zwrotu pomocy publicznej.......................... 776 Rozdział XII. Instrumenty ochrony interesu przedsiębiorcy w publicznym prawie gospodarczym... 779 62. Ochrona interesu przedsiębiorcy w publicznym prawie gospodarczym... 783 X

Spis treści 63. Skarga konstytucyjna jako instrument ochrony interesu przedsiębiorcy... 789 64. Sądowa i pozasądowa ochrona interesu przedsiębiorcy.... 805 I. Ochrona interesu przedsiębiorcy w postępowaniach administracyjnych... 805 II. Ochrona interesu przedsiębiorcy w ramach sądownictwa cywilnego i administracyjnego... 823 III. Swoiste (hybrydowe) procedury odwoławcze w publicznym prawie gospodarczym... 832 65. Odpowiedzialność odszkodowawcza administracji gospodarczej... 844 Indeks rzeczowy... 859 XI

Wykaz skrótów 1. Źródła prawa AMopU........... ustawa z 24.2.1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 1999 r. Nr 52, poz. 547 ze zm.) obecnie nie obowiązuje BezpŻywnU........ ustawa z 25.8.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 ze zm.) BiegliRewU........ ustawa z 7.5.2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz.U. Nr 77, poz. 649 ze zm.) BiopaliwaU........ ustawa z 25.8.2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. Nr 169, poz. 1199 ze zm.) CzystGmU......... ustawa z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.) dyrektywa 97/67/WE.......... dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 15.12.1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz.Urz. UE L 1998, Nr 15, s. 14) dyrektywa 2004/17/WE........ dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych (Dz.Urz. UE L Nr 134, s. 1) dyrektywa 2004/18/WE........ dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. UE L Nr 134, s. 114) dyrektywa 2005/29/WE........ dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.5.2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ( Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych ) (Dz.Urz. UE L Nr 149, s. 22) dyrektywa 2006/111/WE....... dyrektywa 2006/111/WE Komisji z 16.11.2006 r. w sprawie przejrzystości stosunków finansowych między państwami członkowskimi a przedsiębiorstwami publicznymi, a także w sprawie przejrzystości finansowej wewnątrz określonych przedsiębiorstw (Dz.Urz. UE L Nr 318, s. 17) dyrektywa 2006/123/WE....... dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz.Urz. UE L Nr 376, s. 36) XIII

Wykaz skrótów dyrektywa 2008/6/WE......... dyrektywa 2008/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 20.2.2008 r. zmieniająca dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (Dz.Urz. UE L Nr 52, s. 3) dyrektywa 2009/72/WE........ dyrektywa 2009/72/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13.7.2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Dz.Urz. UE L Nr 211, s. 55) dyrektywa 2009/73/WE........ dyrektywa 2009/73/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 13.7.2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE (Dz.Urz. UE L Nr 211, s. 94) DzAdmRzU........ ustawa z 4.9.1997 r. o działach administracji rządowej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 743) DzGospU.......... ustawa z 23.12.1988 r. o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm.) obecnie nie obowiązuje DziałInnowWspU... ustawa z 30.5.2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz.U. Nr 116, poz. 730 ze zm.) DziałUbezpU....... ustawa z 22.5.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) EfektEnergU........ ustawa z 15.4.2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. Nr 94, poz. 551 ze zm.) EKPC............. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) FinPublU.......... ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 885) GATT 1994........ oświadczenie rządowe z 28.2.2006 r. uzupełniające Oświadczenie rządowe z 31.7.1995 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), sporządzonego w Marakeszu dnia 15.4.1994 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 44, poz. 278) GiełdyTowU........ ustawa z 26.10.2000 r. o giedach towarowych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 48, poz. 284 ze zm.) GospKomU........ ustawa z 20.12.1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236 ) GryHazU.......... ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.) IzbyGospU......... ustawa z 30.5.1989 r. o izbach gospodarczych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 710) KC............... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH............... rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) obecnie nie obowiązuje KomPrywU........ ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 216) KoncesjaU......... ustawa z 9.1.2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. Nr 19, poz. 101 ze zm.) Konstytucja PRL.... ustawa z 22.7.1952 r. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22.7.1952 r. (Dz.U. Nr 33, poz. 232 ze zm.) obecnie nie obowiązuje Konstytucja RP..... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) XIV

Wykaz skrótów KontrAdmRzU...... ustawa z 15.7.2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz.U. Nr 185, poz. 1092) KP................ ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA.............. ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 267) KPC.............. ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPP.............. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z 7.12.2000 r. (Dz.Urz. UE C z 2010 r. Nr 83, s. 389) KrRejSU........... ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 ze zm.) KSH.............. ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) KW............... ustawa z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 482) NPRU............. ustawa z 20.4.2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz.U. Nr 116, poz. 1206 ze zm.) ObozZagłU......... ustawa z 7.5.1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz.U. Nr 41, poz. 412 ze zm.) ObrInstrFinU....... ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 ze zm.) OfPublU........... ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (tekst jedn. z 2009 r. Nr 185, poz. 1439 ze zm.) OgrDzGospU....... ustawa z 21.8.1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 ze zm.) OKiKU............ ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OKiKU 2000....... ustawa z 15.12.2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz. 2080 ze zm.) obecnie nie obowiązuje OrdPod............ ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PartPublPrywU..... ustawa z 19.12.2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100 ze zm.) PARPU............ ustawa z 9.11.2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275 ze zm.) PDOFizU.......... ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) PDOPrU........... ustawa z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PNPRU............ ustawa z 23.8.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171, poz. 1206) PodAkcyzU........ ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626 ze zm.) PodRolU........... ustawa z 15.11.1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) XV

Wykaz skrótów PomPublU......... ustawa z 27.7.2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz.U. Nr 141, poz. 1177 ze zm.) obecnie nie obowiązuje PomSpołU......... ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.) PPU.............. ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrBank............ ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.) PrDew............ ustawa z 27.7.2002 r. Prawo dewizowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 826) PrDzGosp.......... ustawa z 19.11.1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.) obecnie nie obowiązuje PrEnerg............ ustawa z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059) PrGeod............ ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.) PrLot............. ustawa z 3.7.2002 r. Prawo lotnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 933 ze zm.) PrNot............. ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) PrOchrŚrod........ ustawa z 27.4.2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) PrPoczt............ ustawa z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529) PrPostSAdm........ ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrRDrog........... ustawa z 20.6.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.) PrSpółdz........... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) PrStow............ ustawa z 7.4.1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrTel.............. ustawa z 16.7.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) PrUpN............ ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm.) PrWod............. ustawa z 18.7.2001 r. Prawo wodne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) PrZamPubl......... ustawa z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 907) PrzejStosFinU...... ustawa z 22.9.2006 r. o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców (Dz.U. Nr 191, poz. 1411 ze zm.) PublTransZbiorU.... ustawa z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13 ze zm.) RachunkU......... ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.) XVI

Wykaz skrótów REMIT............ rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1227/2011 z 25.10.2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (Dz.Urz. UE L Nr 326, s. 1) RMU............. ustawa z 8.8.1996 r. o Radzie Ministrów (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 392 ze zm.) rozporządzenie Nr 659/1999........ rozporządzenie Rady (WE) Nr 659/1999 z 22.3.1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.Urz. UE L Nr 83, s. 1) rozporządzenie Nr 139/2004........ rozporządzenie Rady (WE) Nr 139/2004 z 20.1.2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw) (Dz.Urz. UE L Nr 24, s. 1) rozporządzenie Nr 882/2004........ rozporządzenie (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.4.2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz.Urz. UE L Nr 165, s. 1) rozporządzenie Nr 1998/2006....... rozporządzenie Komisji Nr 1998/2006 z 15.12.2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz.Urz. UE L Nr 379, s. 5) RPrU............. ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) RTVU............. ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 ze zm.) SamGmU.......... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 594) SamPowU......... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 595) SamWojU.......... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 596) SamZałU.......... ustawa z 25.9.1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz.U. Nr 24, poz. 123 ze zm.) SportU............ ustawa z 25.6.2010 r. o sporcie (Dz.U. Nr 127, poz. 857 ze zm.) SwobDziałGospU... ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.) SystCiepłR......... rozporządzenie Ministra Gospodarki z 15.1.2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych (Dz.U. Nr 16, poz. 92) SystEIR........... rozporządzenie Ministra Gospodarki z 4.5.2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. Nr 93, poz. 623 ze zm.) SystGazR.......... rozporządzenie Ministra Gospodarki z 2.7.2010 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego (Dz.U. Nr 133, poz. 891 ze zm.) ŚwUsłRPU......... ustawa z 4.3.2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278 ze zm.) TFUE............. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864 ze zm.) XVII

Wykaz skrótów TrDrogU........... ustawa z 6.9.2001 r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1265 ze zm.) TrKolejU.......... ustawa z 28.3.2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.) TUE.............. Traktat o Unii Europejskiej, tekst skonsolidowany (Dz.Urz. C z 2010 r. Nr 83, s. 13) TWE.............. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, tekst skonsolidowany (Dz.Urz. C z 2002 r. Nr 325, s. 33) WolontariatU....... ustawa z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.) WyrWinU.......... ustawa z 12.5.2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz.U. Nr 120, poz. 690 ze zm.) ZagospPrzestrzU.... ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) ZaopatrzWodU...... ustawa z 7.6.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) ZapasyRopyU...... ustawa z 16.2.2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1190) ZasPolitRozwU..... ustawa z 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 ze zm.) ZasWykUprSPU..... ustawa z 8.8.1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1224) ZNKU............ ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) 2. Organy i instytucje ACER............. Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ARR.............. Agencja Rynku Rolnego ETS.............. Europejski Trybunał Sprawiedliwości KIO.............. Krajowa Izba Odwoławcza MTS.............. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości NFOŚiGW......... Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej NSA.............. Naczelny Sąd Administracyjny PAN.............. Polska Akademia Nauk RWPG............ Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej SAMop............ Sąd Antymonopolowy SKO.............. Samorządowe Kolegium Odwoławcze SN............... Sąd Najwyższy SN (7)............. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów SOKiK............ Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów SPI............... Sąd Pierwszej Instancji TK............... Trybunał Konstytucyjny TSUE............. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej XVIII

Wykaz skrótów UKE.............. Urząd Kontroli Energetyki UOKiK............ Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów URE.............. Urząd Regulacji Energetyki UTK.............. Urząd Transportu Kolejowego UZP.............. Urząd Zamówień Publicznych WSA.............. wojewódzki sąd administracyjny 3. Publikatory i czasopisma Apel. Lubl......... Apelacja Lublin AUL.............. Acta Universitatis Lodziensis AUMCS........... Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska AUWr............. Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. SN........... Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U.............. Dziennik Ustaw Dz.Urz............. Dziennik Urzędowy FK............... Finanse Komunalne GSP.............. Gdańskie Studia Prawnicze KPP.............. Kwartalnik Prawa Prywatnego KPPubl............ Kwartalnik Prawa Publicznego KSP.............. Krakowskie Studia Prawnicze MoP.............. Monitor Prawniczy MoPod............ Monitor Podatkowy MoPr............. Monitor Prawa Pracy M.P............... Monitor Polski NP................ Nowe Prawo OMT.............. Organizacja. Metody. Technika ONSA............. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSA.............. Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSG.............. Orzecznictwo w Sprawach Gospodarczych OSN.............. Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAPiUS........ Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC............. Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNCP............ Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna i Pracy OSNKW........... Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNP............. Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy OSP.............. Orzecznictwo Sądów Polskich OSS.............. Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych OTK.............. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A............ Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria A Pal................ Palestra PiP............... Państwo i Prawo PIPWI............. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej PL................ Przegląd Legislacyjny XIX