Publiczne prawo gospodarcze

Transkrypt

1 Wykłady Becka Zofia Snażyk Adam Szafrański Publiczne prawo gospodarcze 6. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck

2 Wykłady Becka Publiczne prawo gospodarcze

3 W sprzedaży: J. Olszewski (red.) PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE, wyd. 3 Podręczniki Prawnicze A. Cieśliński WSPÓLNOTOWE PRAWO GOSPODARCZE. TOM I, SWOBODY RYNKU WEWNĘTRZNEGO, wyd. 2 Studia Prawnicze A. Cieśliński (red.) WSPÓLNOTOWE PRAWO GOSPODARCZE. TOM II, wyd. 2 Studia Prawnicze A. Kidyba PRAWO HANDLOWE, wyd. 17 Studia Prawnicze A. Powałowski (red.) PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE, wyd. 3 Studia Prawnicze USTAWA O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, wyd. 20 Twoje Prawo

4 Publiczne prawo gospodarcze 6. wydanie dr Zofia Snażyk Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie dr Adam Szafrański Uniwersytet Warszawski Wydawnictwo C.H.BECK Warszawa 2015

5 Wydawca: Aneta Flisek Poszczególne rozdziały opracowali: Zofia Snażyk III IV, IX, XVIII XIX Adam Szafrański I II, V VIII, X XVII Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: DTP Service Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Co to jest publiczne prawo gospodarcze? Uwagi ogólne Publiczne prawo gospodarcze Publiczne prawo gospodarcze jako dziedzina nauczania Współczesny system gospodarczy... 7 Pytania... 8 Rozdział II. Źródła publicznego prawa gospodarczego Uwagi ogólne Specyfika źródeł publicznego prawa gospodarczego Analiza ekonomiczna prawa Pytania Rozdział III. Administracja gospodarcza Administracja publiczna zagadnienia podstawowe Rządowa administracja gospodarcza I. Rada Ministrów II. Centralne organy administracji rządowej Agencje Administracja gospodarcza terenowa I. Wojewoda II. Organy administracji zespolonej i niezespolonej policja gospodarcza Samorządowe organy administracji gospodarczej V

7 Spis treści 14. Europejska administracja gospodarcza Pytania Rozdział IV. Prawne formy działania administracji gospodarczej Pojęcia podstawowe Prawne formy działania typologia czy klasyfikacja? I. Sfera działania zewnętrznego i wewnętrznego II. Czynności prawne i działania faktyczne III. Adresat czynności prawnej Indywidualne akty stosowania prawa I. Decyzja administracyjna (akt administracyjny sensu stricto) II. Przyrzeczenie administracyjne III. Ugoda administracyjna IV. Porozumienie administracyjne V. Umowy cywilnoprawne VI. Umowy publicznoprawne Generalne akty stosowania prawa I. Akty normatywne II. Akty generalne Działania faktyczne I. Czynności materialno-techniczne II. Działania społeczno-organizatorskie Kazusy Pytania Rozdział V. Znaczenie Konstytucji RP dla gospodarki Dlaczego Konstytucja RP jest ważna dla przedsiębiorców? Społeczna gospodarka rynkowa I. Doktryna społecznej gospodarki rynkowej II. Normatywne znaczenie społecznej gospodarki rynkowej Elementy społecznej gospodarki rynkowej I. Wolność działalności gospodarczej II. Własność prywatna III. Solidarność, współpraca, dialog partnerów społecznych Gospodarstwo rodzinne Ochrona pracy Inne zasady konstytucyjne Kazusy Pytania Rozdział VI. Przedsiębiorca i działalność gospodarcza Działalność gospodarcza i przedsiębiorca w systemie prawa VI

8 Spis treści 27. Działalność gospodarcza w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej I. Zarobkowość II. Zorganizowanie III. Ciągłość IV. Działalność zawodowa V. Działalność rolnicza i agroturystyczna VI. Zarząd własnym majątkiem VII. Działalność nielegalna Przedsiębiorca w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej I. Rodzaje przedsiębiorców II. Mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy Inne definicje przedsiębiorcy i działalności gospodarczej w systemie prawa Kazusy Pytania Rozdział VII. Rejestry przedsiębiorców Założenia i cele rejestracji przedsiębiorców Rejestracja osób fizycznych Rejestracja osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych Pozostałe czynności konieczne dla rozpoczęcia działalności gospodarczej Punkt kontaktowy Kazusy Pytania Rozdział VIII. Koncesje, zezwolenia, działalność regulowana Reglamentacja gospodarki Koncesje Zezwolenia Działalność regulowana Kazusy Pytania Rozdział IX. Kontrola i nadzór w gospodarce Pojęcia podstawowe I. Najwyższa Izba Kontroli II. Kontrola sądowa Kontrola przedsiębiorców Nadzór nad przedsiębiorcami VII

9 Spis treści Kazusy Pytania Rozdział X. Samorząd gospodarczy i zawodowy Pojęcie samorząd Samorząd zawodowy I. Samorząd zawodowy w Konstytucji RP II. Zadania samorządu zawodowego III. Nadzór nad działalnością samorządu zawodowego IV. Ustrój samorządu zawodowego V. Sądownictwo dyscyplinarne Samorząd gospodarczy I. Izby gospodarcze II. Samorząd rzemiosła III. Samorząd zawodowy niektórych podmiotów gospodarczych IV. Izby rolnicze V. Podsumowanie Kazus Pytania Rozdział XI. Działalność gospodarcza osób zagranicznych Podstawowe pojęcia Podmioty przynależące do EOG I. Podjęcie działalności gospodarczej II. Zakładanie oddziałów i innych jednostek organizacyjnych przez podmioty przynależące do EOG III. Ograniczenia w podejmowaniu działalności gospodarczej przez podmioty przynależące do EOG Cudzoziemcy posiadający szczególny status prawny nadany przez organy administracji publicznej oraz członkowie rodzin obywateli państw UE Pozostałe osoby zagraniczne Oddział przedsiębiorcy zagranicznego Przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego Zmiany spowodowane implementacją dyrektywy usługowej Ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne Kazusy Pytania Rozdział XII. Działalność gospodarcza Skarbu Państwa Cele działalności gospodarczej Skarbu Państwa VIII

10 Spis treści 54. Podstawowe pojęcia Skarb Państwa I. Organy Skarbu Państwa II. Formy organizacyjnoprawne Formy organizacyjnoprawne prawa prywatnego I. Tworzenie form organizacyjnoprawnych prawa prywatnego II. Działalność form organizacyjnoprawnych prawa prywatnego z udziałem Skarbu Państwa Formy organizacyjnoprawne prawa publicznego I. Jednostki sektora finansów publicznych II. Przedsiębiorstwa państwowe Złote weto Skarbu Państwa Kazusy Pytania Rozdział XIII. Gospodarka komunalna Podstawowe pojęcia I. Podstawy prawne działalności jednostek samorządu terytorialnego II. Samorządowa osoba prawna i przymiotnik komunalny III. Zadania własne i zadania zlecone IV. Gospodarka komunalna definicja i charakter prawny V. Działalność poza sferą użyteczności publicznej Formy organizacyjnoprawne gospodarki komunalnej Określanie cen i opłat Kazusy Pytania Rozdział XIV. Komercjalizacja i prywatyzacja Rodzaje prywatyzacji i źródła prawa Metody i cele komercjalizacji i prywatyzacji I. Komercjalizacja II. Prywatyzacja pośrednia III. Prywatyzacja bezpośrednia IV. Wniesienie przedsiębiorstwa do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa Zmiany ogólnych reguł Kodeksu spółek handlowych Pytania Rozdział XV. Prawo ochrony konkurencji O ochronie konkurencji w ogólności I. Przedmiot prawa konkurencji II. Źródła prawa IX

11 Spis treści III. Podstawowe pojęcia Praktyki ograniczające konkurencję I. Porozumienia II. Nadużywanie pozycji dominującej III. Decyzje w sprawie praktyk ograniczających konkurencję Zapobieganie antykonkurencyjnym koncentracjom Postępowanie przed Prezesem UOKiK Postępowanie przed Komisją Kazusy Pytania Rozdział XVI. Pomoc publiczna Źródła prawa Przesłanki stosowania art. 107 TofUE I. Pomoc II. Państwo III. Na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku IV. Selektywność V. Antykonkurencyjność pomocy VI. Pomoc dopuszczalna lub dozwolona Postępowanie w sprawie udzielenia pomocy publicznej Specjalne strefy ekonomiczne Kazusy Pytania Rozdział XVII. Regulacja Pojęcie regulacji Niezależność Cele regulacji Uznanie Pytania Rozdział XVIII. Narodowy Bank Polski Podstawowe funkcje i zadania banku centralnego I. Centralny bank państwa II. Bank emisyjny III. Bank banków Narodowy Bank Polski pozycja ustrojowa Prawne formy działania NBP Unia Gospodarcza i Walutowa Pytania X

12 Spis treści Rozdział XIX. Nadzór finansowy Istota nadzoru finansowego Model nadzoru finansowego Cele i środki nadzoru finansowego Pytania Indeks rzeczowy XI

13

14 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa CudzU... ustawa z r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) DAdmRzU... ustawa z r. o działach administracji rządowej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 812 ze zm.) FinPublU... ustawa z r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.) GospKomU... ustawa z r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236 ze zm.) KC... Kodeks cywilny KK... Kodeks karny KomPrywU... ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 747 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KPA... Kodeks postępowania administracyjnego KPC... Kodeks postępowania cywilnego KrRejSU... ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) KSH... Kodeks spółek handlowych NBPU... ustawa z r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 908 ze zm.) OchrKonkurU... ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 184) PartPPrU... ustawa z r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 696) PrBank... ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów PrBud... ustawa z r. Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409) PrEnerg... ustawa z r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrGosp... ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz ze zm.) SamGminU... ustawa z r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) SamPowU... ustawa z r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) SamWojU... ustawa z r. o samorządzie województwa (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) SwobGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) TofUE... Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana, Dz.Urz. UE C 321E/2006, s. 1) TranspDrogU... ustawa z r. o transporcie drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) WojAdmRzWU... ustawa z r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 525) 2. Publikatory i czasopisma Dz.U.... Dziennik Ustaw KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP... Monitor Podatkowy M.P.... Monitor Polski ONSA... Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OTK... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria A OTK-B... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria B Pal.... Palestra PB... Prawo Bankowe PL... Przegląd Legislacyjny PUG... Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3. Inne skróty art.... artykuł EDG... Ewidencja Działalności Gospodarczej EOG... Europejski Obszar Gospodarczy XIV

16 Wykaz skrótów ESBC... Europejski System Banków Centralnych KNF... Komisja Nadzoru Finansowego KRS... Krajowy Rejestr Sądowy nast.... następny (-a, -e) NBP... Narodowy Bank Polski NIK... Najwyższa Izba Kontroli Nr... numer PARP... Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości PEP... Polityka Energetyczna Państwa poz.... pozycja RPP... Rada Polityki Pieniężnej SOKiK... Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów tekst jedn.... tekst jednolity UKE... Urząd Komunikacji Elektronicznej UOKiK... Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów URE... Urząd Regulacji Energetyki Zb. Orz.... Zbiór Orzeczeń ze sprost.... ze sprostowaniem ze zm.... ze zmianami XV

17

18 Wykaz najważniejszej literatury J. Ablewicz, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa M. Będkowski-Kozioł, Ł. Gołąb, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, M. Szydło, Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław J. Grabowski (red.), Publiczne prawo gospodarcze. Zarys wykładu, Bydgoszcz Katowice H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski (red.), Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa S. Hoc, Prawo administracyjne gospodarcze, Warszawa C. Kosikowski, Publiczne prawo gospodarcze Polski i Unii Europejskiej, Warszawa J. Olszewski, Publiczne prawo gospodarcze, Warszawa B. Popowska, M. Strzelbicki (red.), Publiczne prawo gospodarcze. Część ogólna oraz prawo działalności gospodarczej, Poznań A. Powałowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa XVII

19

20 Przedmowa Oddajemy w ręce Czytelników Wykłady Becka, które, mamy nadzieję, będą stanowiły pomoc w poznaniu podstawowych zagadnień z zakresu publicznego prawa gospodarczego. Staraliśmy się, by wykład był możliwie syntetyczny, jednocześnie wzbogacony przykładami, pozwalającymi na lepsze zrozumienie przedstawianych treści. Niemal każdy rozdział zawiera na końcu pytania oraz kazusy. Wykład nie jest, rzecz jasna, źródłem prawa, dlatego też stanowi jedynie pomoc w samodzielnym zmaganiu się Czytelników z lekturą mniej lub bardziej skomplikowanych aktów normatywnych. Wszystkim, którzy wspierali nas w przygotowaniu niniejszej pracy, jesteśmy wdzięczni. Bez ich uwag, życzliwej i krytycznej lektury oraz poświęconego przez nich czasu ta książka nie mogłaby powstać. Ostatecznie za jej niedostatki odpowiadają wyłącznie Autorzy. Niedoskonałości poprzednich wydań oraz wejście w życie nowych aktów prawnych, sprawiły, że kolejne wydanie stało się konieczne. Naszym Kolegom i Studentom dziękujemy za krytyczne uwagi. Mamy nadzieję, że szóste wydanie po części uczyni im zadość. Warszawa, wrzesień 2015 r. Autorzy XIX