REALIZACJA PROJEKTU DLA WSZYSTKICH RÓWNE SZANSE W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki poddziałania 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych Zespół Szkół Specjalnych w Rawiczu i Powiat Rawicki uzyskali dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej na wsparcie indywidualnego rozwoju 7 uczniów i uczennic klasy I-III Szkoły Podstawowej Specjalnej w celu zminimalizowania zaburzeo poznawczych powodujących trudności szkolne w pisaniu, czytaniu i liczeniu. Od października 2012 r. do maja 2013 r. uczniowie i uczennice wyżej wymienionych klasy uczestniczą w dodatkowych zajęciach specjalistycznych: Zajęcia metodą Biofeedback Zajęcia metodą stymulacji polisensorycznej Zajęcia metodą kinezjologii edukacyjnej ZAJĘCIA METODĄ BIOFEEDBACK Terapia metodą EEG Biofeedback w Zespole Szkół im. Jana Pawła II prowadzona jest od 2006. W ramach projektu prowadzi ją dwóch wykwalifikowanych specjalistów, którzy posiadają kwalifikacje i doświadczenie w tej dziedzinie- pani Anna Molska i pani Alicja Klemczak. ZASTOSOWANIE I CELE TERAPII Metoda EEG Biofeedback znajduje zastosowanie w licznych zaburzeniach neurologicznych i psychiatrycznych. W szkole terapeuci koncentrują się jednak na trudnościach szkolnych tj. minimalizowaniu objawów ADHD, autyzmu, likwidacji zaburzeo mowy oraz poprawie funkcji poznawczych. Z terapii mogą korzystad też osoby całkowicie zdrowe (uczniowie, studenci, dziennikarze, sportowcy, artyści, menadżerowie) w celu poprawy pamięci, koncentracji uwagi, zmniejszenia napięcia emocjonalnego, zwiększenia odporności na stres czy podniesienia samooceny i motywacji do działania. EFEKTY TERAPII U UCZNIÓW stymulacja do działania, zwiększenie motywacji do nauki i pozytywnego nastawienia; aktywizacja i zwiększenie szybkości procesów intelektualnych; poprawa koncentracji uwagi, spostrzegawczości i pamięci; relaks, wyciszenie, uspokojenie, lepsze panowanie nad emocjami; zwiększenie tempa pracy; podwyższenie samooceny; likwidacja zaburzeo mowy; mniejsze napięcie emocjonalne; 1
nabycie umiejętności relaksowania się, synchronizacja półkul mózgowych, zwiększenie możliwości umysłu; poprawa samopoczucia i nastroju; lepsze wyniki w nauce; panowanie nad zachowaniem i zmniejszenie zachowao agresywnych; ograniczenie stanów stresowych i większa zdolnośd panowania nad stresem. PRZEBIEG TRENINGU Podstawową formą pracy z uczniem w projekcie są indywidualne sesje terapeutyczne w wymiarze 30 godzin dla każdej osoby. Pojedyncza sesja terapeutyczna trwa 60 minut. Na wyposażenie gabinetu składają się: stanowisko terapeuty, wygodny fotel dla ucznia, komputer i dwa monitory. Na jednym z nich prowadzący trening obserwuje wykresy obrazujące aktywnośd poszczególnych fal mózgowych. Na drugim monitorze uczeo śledzi wideogrę. Każdy trening składa się z minimum 10 rund po 2-3 minuty- po każdej jest krótka przerwa na relaks. Trening przebiega w formie zabawy, a zadaniem ucznia jest dążenie do osiągnięcia jak najlepszych wyników gry za pomocą siły swojej woli. Terapeuta korzystając ze specjalistycznego programu śledzi pracę fal mózgowych dziecka, jednocześnie stymulując fale pożądane, a redukując niepożądane pasma fal mózgowych. Stopniowo mózg uczy się reagowad na otrzymywane bodźce i rozpoczyna się nauka emitowania odpowiednich wzorców fal mózgowych. Uzyskanie właściwych częstotliwości w EEG jest nagradzane punktami w formie wizualnej i dźwiękowej, co sprawia, że pozytywnie pobudzony mózg rozpoczyna mimowolny proces uczenia się, dążąc do zdobycia kolejnych nagród. Jest to metoda bardzo atrakcyjna z punktu widzenia dziecka, oparta na konkretach, w której łatwo można dostrzec wyraźną relację przyczyna-skutek, co w przypadku uczniów w klasach I- III jest jedną z najbardziej skutecznych form terapii indywidualnej. Uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w prowadzonych w ten sposób zajęciach, aktywnie współpracują z terapeutą, przejawiając silną wolę i wytrwałośd w osiąganiu jak najlepszych wyników. ZAJĘCIA METODĄ KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ ZASTOSOWANIE I CELE ZAJĘD Zajęcia z Kinezjologii Edukacyjnej uczą wykorzystywania naturalnego ruchu fizycznego, niezbędnego do organizowania pracy mózgu i ciała w celu samostrukturalizującego uczenia się i twórczej samorealizacji jednostki. Twórcami metody są Paul Dennison i jego żona Gail Dennison. Nadrzędnym celem, prowadzonych w ramach projektu, specjalistycznych zajęd terapeutycznych Kinezjologii Edukacyjnej jest wspieranie naturalnego rozwoju i stymulacji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Dzieci te ze względu na różne deficyty rozwojowe wymagają i potrzebują wsparcia w procesie edukacji oraz życiu codziennym. Tego typu zajęcia wpływają również na: 2
kształtowanie zachowania właściwej równowagi ciała, wspomaganie prawidłowego napięcia mięśniowego, kształtowanie zdolności do przekraczania linii środka, doskonalenie prawidłowego napięcia mięśniowego rąk i dłoni, naukę właściwej precyzji drobnych ruchów rąk, doskonalenie tempa pracy, rozwijanie świadomości położenia własnego ciała w przestrzeni, naukę właściwego określania kierunków przestrzennych, odpowiednie rozpoznawanie strony prawej i lewej, motywowanie do pracy, wspomaganie równowagi emocjonalnej kształtowanie poczucia bezpieczeostwa i akceptacji, rozwijanie tolerancji na frustrację. PRZEBIEG ZAJĘD W PROJEKCIE Dzięki uczestnictwie szkoły w projekcie uczniowie będą uczestniczyd w roku szkolnym 2012/2013 w 30 godzinach dodatkowych zajęd odbywających się w jednej grupie trwających 60 minut. Uczniowie bardzo chętnie uczestniczą w zajęciach, ponieważ proste dwiczenia ruchowe prowadzone są w formie zabawy, redukują napięcie wywołane stresem, odprężają i relaksują. Dzieci są radośniejsze i bardziej zmotywowane do nauki, łatwiej przyswajają wiedzę, pokonują stres oraz mają wyższą samoocenę. Zajęcia w pierwszym semestrze prowadzi nauczycielka- pani Anna Molska i w drugim semestrze- pani Alicja Klemczak, które posiadają odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia terapii metodą kinezjologii edukacyjnej. ZAJĘCIA METODĄ STYMULACJI POLISENSORYCZNEJ ZASTOSOWANIE I CELE ZAJĘD: - minimalizowanie zaburzeo poznawczych uczniów klas I-III szkoły podstawowej powodujących specyficzne trudności szkolne w pisaniu, czytaniu i liczeniu, - poznawanie i doświadczanie świata przez zmysły, - stwarzanie możliwości odbierania nowych bodźców, - wzbogacanie doświadczeo, - spędzanie czasu w atmosferze pełnej relaksu przez osoby z wieloraką niepełnosprawnością. Założone cele mające wpłynąd na wyrównywanie szans edukacyjnych staramy się osiągnąd poprzez realizację następujących zadao: - wprowadzanie uczestników w stan relaksacji i odpoczynku, - zwiększanie aktywności i motywacji do poznania, - zachęcanie do nawiązywania kontaktu, - wywoływanie zadowolenia i poczucia bezpieczeostwa, - pokonywanie lęku, - nauka radzenia sobie z emocjami, - zwiększanie wrażliwości i bazy doświadczeo, - rozwijanie zainteresowao i procesów poznawczych, 3
- poprawa orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. W ramach zajęd terapii metodą stymulacji polisensorycznej uczniowie zostali podzieleni na dwie grupy- trzy i czteroosobową. Według planu każda grupa zrealizuje 30 zajęd w okresie od października 2012 do kooca maja 2013. WYPOSAŻENIE SALI POLISENSORYCZNEJ 1. Projektor Martin Mania Jest to urządzenie służące do wyświetlania obrazów lub efektów świetlnych na ścianie, poszczególnych elementach sali, a nawet na dziecku. Tarcze mają charakter uspokajający lub pobudzający. Powodują koncentrację wzroku, spostrzegawczośd, pobudzają pamięd wzrokową. Gra świateł na ścianie czy suficie daje poczucie odprężenia, jak też rozbudza ciekawośd i co za tym idzie, pobudza do działania. 2. Kolumnę wodną Bulgocąca kolumna wodna poprzez swoje działanie dostarcza wielu nowych bodźców wzrokowych, słuchowych, pobudza wyobraźnię, koncentruje wzrok, działając jak rezonans dostarcza nowych bodźców dotykowych. 3. Panel sterujący, pozwala wpływad na kolor bąbelków powietrza w kolumnie wodnej. Naciskając i przytrzymując przycisk danego koloru powodujemy jego ciągłe świecenie. 4. Wiązki światłowodów- zmieniające kolory,sterowane za pomocą kolorowego sześcianu; służą do nauki kolorów, koncentracji uwagi, usprawniania percepcji wzrokowej, wyciszania i relaksacji. 5. Kulę obrotową Kula obracająca się pod sufitem i oświetlona strumieniem światła daje wrażenie ogromnej przestrzeni. W terapii wykorzystywana jest do rozwijania percepcji wzrokowej Obracanie się kuli wywołuje powstanie setek punkcików świetlnych, które powoli przesuwają się poprzez sufit, ściany i podłogę, stale zmieniając kolor. Efekt lustrzanej kuli wywołany jest poprzez wiązkę światła z małego reflektora, która trafia na setki małych lusterek przytwierdzonych. do kuli. Każde z lusterek odbija tę wiązkę światła i rzuca ją jako plamkę świetlną na ścianę 6. Tablicę lustrzaną z wężami UV wykorzystywana jest jako urządzenie uspokajające oraz skupiające uwagę na wyeksponowanych przedmiotach z własnym odbiciem w tle. Lustro wykonane jest z tzw. szkła bezpiecznego- nie tłucze się. Wyposażona jest w lampę UV oraz węże, które są pokryte substancją świecącą w świetle UV. Przedmioty reagujące na światło UV, widoczne w ciemnościach zapewniają duży kontrast widzialnych bodźców. Poprzez tego typu dwiczenia można realizowad wszystkie etapy rozwoju wzroku: fiksacja- czyli skupianie wzroku, skokowośd - zdolnośd do poruszania wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami, rotacja - zdolnośd do poruszania oczami we wszystkich kierunkach. 7. Zestaw do aromaterapii Zestaw do aromaterapii- oddziaływanie bodźców zapachowych na psychikę, stan samopoczucia jest jednym z elementów terapii, gdyż naturalne olejki eteryczne oddziaływają leczniczo (wąchanie, wdychanie i inhalacje). 4
W ramach realizacji projektu sala została doposażona w dodatkowe materiały dydaktyczne tj.: 1. Urządzenie świetlno- dźwiękowe wyrabiające umiejętnośd wykrywania zależności między głosem a wzrokiem. Głośnośd wydawanego dźwięku do mikrofonu jest ściśle związana z ilością kolorowych progów urządzenia, które świecą w kolejności od dołu do góry. Istnieje możliwośd pracy z dwoma lub jednym mikrofonem oraz ustawienia zakresu pracy w zależności od możliwości głosowych dziecka. 2. Urządzenie do wytwarzania baniek mydlanych, usprawniające spostrzeganie, koncentrację uwagi, koordynację wzrokowo- ruchową. Zajęcia terapii stymulacji polisensorycznej prowadzi nauczycielka pani Małgorzata Zawadzioska- Kowalczuk posiadająca kwalifikacje i doświadczenie w zakresie pracy tą metodą. Materiał przygotowały: Alicja Klemczak Anna Molska Małgorzata Zawadzioska- Kowalczuk 5