Miejsce na naklejkę z kodem szkoły iejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja Liczba pkt: Wynik %: Dariusz Witowski Oficyna Wydawnicza NOWA MATURA MCH-1_A1R-2008 I PRÓBNA MATURA Z CHEMII Instrukcja dla zdającego: Arkusz I POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie (tu: oddzielna karta) nie podlegają ocenie. 7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych, linijki oraz kalkulatora. 8. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 9. Na karcie odpowiedzi (poniżej) wpisz swoje imię i nazwisko oraz kod. Arkusz opracowany przez OFICYNĘ WYDAWNICZĄ NOWA MATURA pod kierunkiem prof. Dariusza Witowskiego. Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zezwolenia wydawcy ZABRONIONE. Wydawca zezwala na kserowanie zadań przez dyrektorów szkół biorących udział w I Ogólnopolskiej Próbnej Maturze z Chemii 29 lutego 2008 roku. ARKUSZ PODSTAWOWY 29 LUTEGO ROK 2008 Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 50 punktów Życzymy powodzenia! Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy IMIĘ I NAZWISKO ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO 1
Zadanie 1 (2 pkt.) Jednym z mechanizmów samooczyszczania się atmosfery z tlenku węgla (II) jest reakcja polegająca na utlenieniu tlenku węgla (II) tlenem z powietrza pod wpływem światła. Produktem takiej reakcji jest tlenek węgla (IV). 1) Zapisz równanie tej reakcji: 2) Oblicz, ile m 3 tlenu potrzeba na usunięcie 5 ton tlenku węgla (II) z atmosfery przy założeniu, że reakcja zachodzi w warunkach normalnych ze 100% wydajnością? Miejsce na obliczenia: Odpowiedź:. Zadanie 2 (2 pkt.) Fermentacja masłowa to proces rozkładu glukozy C 6 H 12 O 6 pod wpływem bakterii masłowych (z rodzaju Clostridium) na kwas masłowy (butanowy). Obok kwasu butanowego wydzielają się także dwa produkty gazowe: tlenek węgla (IV) i wodór. Ponadto jest to reakcja, w której produktem jest 63 kj energii na mol fermentowanej glukozy. 1) Zapisz równanie reakcji fermentacji masłowej:.. 2) Określ, czy proces fermentacji masłowej jest procesem egzo czy endoenergetycznym?.. Zadanie 3 (3 pkt.) 4,5 g pewnego metalu leżącego w grupie 13 układu okresowego rozpuszczono w kwasie solnym i zebrano 5,6 dm 3 wodoru (T = 273K, p = 1013 hpa). Analiza wykazała, że metal ten w wyniku opisanej reakcji utworzył w roztworze jony typu Me 3+. 1) Zapisz w formie jonowej skróconej opisaną reakcję, przyjmując jako symbol metalu oznaczenie Me. 2) Prowadząc odpowiednie obliczenia ustal, jaki to metal i podaj jego pełną konfigurację elektronową. Miejsce na obliczenia: Konfiguracja elektronowa: 1.1 1.2 2.1 2.2 3.1 3.2 2
Zadanie 4 (3 pkt.) Z podanej poniżej listy tlenków a) d) wybierz i zapisz za pomocą wzorów chemicznych te, które mogą reagować z wodnym roztworem wodorotlenku potasu i zapisz te reakcje w formie cząsteczkowej: a) tlenek azotu (V) b) tlenek węgla (II) c) tlenek fosforu (III) d) tlenek wapnia (wapno palone). 1) Z wodorotlenkiem potasu reagują tlenki:... 2) Miejsce na reakcje chemiczne: Zadanie 5 (2 pkt.) Siarczan (VI) baru sól praktycznie nierozpuszczalna w wodzie stosowana jest między innymi w diagnostyce rentgenowskiej przewodu pokarmowego jako tzw. kontrast. Zaproponuj doświadczenie, w wyniku którego otrzymasz siarczan (VI) baru. Dobierz jednak odczynniki tak, aby równanie reakcji w formie jonowej skróconej wynikające z tego doświadczenia miało postać: Ba 2+ + SO 4 2- BaSO 4 1) Podaj wzory chemiczne odczynników potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: 2) Zapisz reakcję w formie cząsteczkowej:... Zadanie 6 (2 pkt.) Eksperymentator otrzymał dwie szklanki (przyjmij, że każda miała objętość 250 cm 3 ): pierwszą napełnioną wodą a drugą powietrzem a badanie prowadzono w warunkach normalnych. Oblicz ile moli wody zawierała pierwsza szklanka, a ile moli tlenu druga? 1) Szklanka I 2) Szklanka II Liczba moli wody:... Liczba moli tlenu:... 4.1 4.2 5.1 5.2 6.1 6.2 3
Zadanie 7 (4 pkt.) Na poniższym schemacie pokazano jak doświadczalnie można otrzymać wodorotlenek sodu. 1 g Na 1 g NaH 1 g Na 2 O I II III 100 wody 1) Zapisz w formie cząsteczkowej reakcje zachodzące w probówkach II i III. Reakcja w probówce II: Reakcja w probówce III: 2) Oblicz, przyjmując ilości substancji podane na ilustracji doświadczeń, w której z probówek wydzieli się najwięcej gazu? Określ (słownie lub wzorem chemicznym), jaki to gaz? Wydzielającym się gazem jest Miejsce na obliczenia: Najwięcej gazu wydzieliło się w probówce Zadanie 8 (2 pkt.) Napisz równania dysocjacji jonowej zachodzącej podczas rozpuszczania w wodzie soli: 1) siarczanu (VI) miedzi (II):... 2) azotanu (V) amonu... 7.1 7.2 8.1 8.2 4
Zadanie 9 (2 pkt.) Jednym z endogennych aminokwasów białkowych jest kwas glutaminowy (kwas 2- aminopentanodiowy) o wzorze: O HOOC CH 2 CH 2 CH C OH NH 2 Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji kwasu glutaminowego z nadmiarem wodnego roztworu wodorotlenku sodu i roztworem kwasu solnego (chlorowodorowego). Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych. 1) Równanie reakcji z wodnym roztworem wodorotlenku sodu: 2) Równanie reakcji z kwasem solnym (chlorowodorowym): Zadanie 10 (1 pkt.) Spośród podanych wyrażeń 1 6 dotyczących tłuszczów wybierz te, które odpowiednio dotyczą tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, i zapisz je we właściwej kolumnie w poniższej tabeli. 1) trioleinian gliceryny, 2) masło, 3) tłuszcz ciekły, 4) palmityno stearyno maślan gliceryny, 5) tłuszcz stały, 6) olej rzepakowy. Tłuszcze roślinne Tłuszcze zwierzęce Zadanie 11 (2 pkt.) Ustal wzory półstrukturalne związków A i B użytych w poniższym schemacie: CuO B A HCHO HCOOH Związek A:. Związek B:. 9.1 9.2 10 11A 11B 5
Zadanie 12 (3 pkt.) Korzystając z tablicy elektroujemności (EU) oblicz różnicę elektroujemności (Δ EU) między pierwiastkami tworzącymi wiązanie w poniższych cząsteczkach a następnie określ, jaki rodzaj wiązań chemicznych występuje w tych związkach. chlorek sodu amoniak tlen Δ EU Rodzaj wiązania Zadanie 13 (4 pkt.) Podaj wzory półstrukturalne (grupowe) i nazwy systematyczne związków ukrytych pod literami A, B w poniższym schemacie. Al 2 O 3, 300 0 C Br 2 A B 1,2-dibromopropan A:..... (wzór półstrukturalny) (nazwa systematyczna) B:..... (wzór półstrukturalny) (nazwa systematyczna) Zadanie 14 (2 pkt.) Reklama telewizyjna mydła podawała, że ph skóry wynosi 5,5. Na ulotce informacyjnej dotyczącej Coca Coli podano, że napój ten nie powinny pić małe dzieci, gdyż jego ph może sięgać nawet 3,8. Pamiętamy natomiast, że woda ma ph = 7. Określ, na podstawie powyższych informacji, odczyn: skóra. Coca Cola woda. Zadanie 15 (2 pkt.) Zapisz dwie obserwacje, jakich dokonano podczas wykonywania doświadczenia przedstawionego na rysunku: drut żelazny stężony wodny roztwór HCl Obserwacja:.... 12 13.A 13.B 14 15 6
Zadanie 16 (2 pkt.) Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny izoprenu: CH 2 = CH C = CH 2 CH 3 Podaj nazwę systematyczną izoprenu oraz wzór ogólny szeregu homologicznego, do którego należy izoprenu. 1) nazwa systematyczna:... 2) wzór ogólny szeregu homologicznego:... Zadanie 17 (4 pkt.) W dwóch probówkach znajdują się wodne roztwory: AgNO 3, Zn(NO 3 ) 2. Korzystając z tabeli rozpuszczalności zaprojektuj doświadczenie, w wyniku którego rozróżnisz zawartość probówek: a) podaj nazwy wszystkich potrzebnych odczynników do jego przeprowadzenia, b) przedstaw schematyczny rysunek doświadczenia, c) przedstaw swój tok rozumowania, d) napisz, w formie jonowej skróconej, równanie zachodzącej reakcji chemicznej. 1) Nazwy potrzebnych odczynników:... 2) Schematyczny rysunek doświadczenia: 3) Tok rozumowania:... 4) Równanie reakcji: Zadanie 18 (3 pkt.) Do 200 g 16% roztworu NaOH wprowadzono 4,48 dm 3 siarkowodoru w warunkach normalnych. Obliczyć stężenie procentowe siarczku sodu w otrzymanym roztworze. Obliczenia: Odpowiedź: 16.1 16.2 17.1 17.2 17.3 17.4 18 7
Zadanie 19 (3 pkt.) Dokończ poniższe reakcje chemiczne. Pamiętaj o właściwym dobraniu współczynników stechiometrycznych... CaC 2 +.. H 2 O.. H 2 O 2 temp..... Cu(NO 3 ) 2 +.. K 2 S Zadanie 20 (2 pkt.) Poniżej przedstawiono opis właściwości dwóch cukrów wielkocząsteczkowych X i Y. Przeczytaj uważnie poniższe zdania i zapisz nazwy cukrów X i Y. Cukier X jest białą, bezpostaciową substancją bez smaku i zapachu, nierozpuszczalną w zimnej wodzie. W gorącej wodzie tworzy roztwór koloidalny, zwany kleikiem, ulegający żelowaniu po ochłodzeniu. Zjawisko to wykorzystuje się do wyrobu kisieli i budyniów. Cukry X i Y nie są cukrami redukującymi. Ugrupowania hemiacetalowe znajdują się w ich cząsteczkach tylko na jednym końcu łańcucha, co wobec jego długości nie ma wpływu na właściwości cukrów. Cukier Y jest substancją o budowie włóknistej, nierozpuszczalną w wodzie zimnej i gorącej a nawet w rozpuszczalnikach organicznych. Cukier ten nie trawi człowiek, ponieważ nie posiada odpowiednich enzymów w przeciwieństwie do zwierząt przeżuwających. Danikiewicz W., Chemia organiczna, WSiP, Warszawa 1992 Cukier X:... Cukier Y:.. 19 20 8