Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Raport z badań ewaluacyjnych projektu
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Program Operacyjny Logo i nazwa Projektu Program Operacyjny Kapitał 2007-2013 Kapitał Ludzki 2007-2013 Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1: Rozwój pracowników PRIORYTET i przedsiębiorstw VIII: w regionie Regionalne kadry gospodarki Poddziałanie 8.1.1: Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw DZIAŁANIE 8.1: Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. PODDZIAŁANIE 8.1.1: Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw C Z Ł O W I E K N A J L E P S Z A I N W E S T Y C J A Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Spis treści: Raport z badań ewaluacyjnych projektu 1. Objaśnienie skrótów 4 2. Wstęp 4 3. Informacje o projekcie: 5 cel projektu 10 grupa docelowa 11 formy wsparcia BO w trakcie projektu 14 promocja projektu 15 4. Projekt ewaluacji 19 5. Realizacja ewaluacji 21 6. Analiza danych 21 7. Podsumowanie i wnioski 32 8. Opinie BO o projekcie 34 9. Załącznik ankieta ewaluacyjna 39
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u 1. Objaśnienia skrótów Tabela 1 Skrót RIG Katowice BISI SZBI BO IW BT MŚP SzOP EFS Rozwinięcie Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji Beneficjent Ostateczny Instytucja Wdrażająca Blok tematyczny Małe i średnie przedsiębiorstwa Szczegółowy opis priorytetów Europejski Fundusz Społeczny 2. Wstęp Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy, Oddajemy w Państwa ręce raport ewaluacyjny będący podsumowaniem zrealizowanego w okresie od 1 listopada 2009r. do 31 października 2011r. przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach projektu Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych. Projekt został zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, Działanie: 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw. Projekt był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Badanie ewaluacyjne projektu BISI zostało przeprowadzone przez Biuro Projektowe RIG w Katowicach w następującym składzie (stan na 24 sierpnia 2011r.): Monika Kasperkiewicz Koordynator projektu Janusz Kosmalski Specjalista ds. rekrutacji i ewaluacji Magdalena Kmiecińska Specjalista ds. promocji i organizacji Monika Ciępka Specjalista ds. administracyjno biurowych 4
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Odbiorcami niniejszego raportu są uczestnicy projektu oraz wszystkie inne osoby zainteresowane kwestią wspierania rozwoju kwalifikacji zawodowych i doskonaleniem kadry pracowniczej przedsiębiorstw i jednostek administracji w województwie śląskim. Raport zostanie rozesłany drogą pocztową i elektroniczną do wszystkich uczestników projektu oraz IW. Ponadto jego wersja elektroniczna będzie zamieszczona na stronie internetowej projektu www.bisi.katowice.pl oraz na stronie internetowej RIG w Katowicach www.rig.katowice.pl. 3. Informacje o projekcie Raport z badań ewaluacyjnych projektu Tabela 2. Metryka projektu METRYKA PROJEKTU Tytuł projektu Beneficjent Źródło finansowania Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach Fundusze strukturalne Unii Europejskiej Program Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007 2013 Priorytet Działanie Poddziałanie Numer wniosku Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1: Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.1: Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw WND-POKL.08.01.01-24-499/08 Data podpisania umowy 14 grudnia 2009 Okres realizacji projektu 01.11.2009 31.10.2011 Wartość dofinansowania 1 070 327,77 Procent dofinansowania 100% Cel realizacji Zasięg geograficzny Podniesienie konkurencyjności i kwalifikacji zawodowych pracowników na regionalnym rynku pracy województwo śląskie 5
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Projekt BISI został złożony w odpowiedzi na konkurs ogłoszony przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach, na składnie wniosków o dofinansowanie realizacji projektów w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, Działanie: 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwa dla przedsiębiorstw. Projekt powstał ze względu na zapotrzebowanie na tego typu szkolenia. Projekt realizowany był przez RIG w Katowicach, na podstawie umowy z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Katowicach pełniącym rolę Instytucji Pośredniczącej II stopnia w ramach Priorytetu VIII Regionalne kadry gospodarki Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Okres realizacji projektu: 1 listopada 2009r. 31 października 2011r. Projekt obejmował trzy edycje szkoleń: I edycja: styczeń maj 2010r. II edycja: czerwiec grudzień 2010r. III edycja: styczeń lipiec 2011r. Nabór zgłoszeń prowadzony był zgodnie z harmonogramem rekrutacji zamieszczonym na stronie internetowej projektu (www.bisi.katowice.pl). Zgodnie z wytycznymi w zakresie pomocy publicznej pracownicy zatrudnieni w jednym miejscu pracy (u jednego pracodawcy) stanowić mogli nie więcej niż 20% uczestników szkoleń realizowanych w ramach projektu. Harmonogram rekrutacji przedstawia tabela 3. Tabela 3. Harmonogram rekrutacji na poszczególne edycje projektu REKRUTACJA I EDYCJA II EDYCJA III EDYCJA XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X Nabór na I Edycję Nabór na I Edycję Nabór na I Edycję Źródło: http://www.bisi.katowice.pl/harmonogram-szkole%f1.php Projekt przewidywał organizację bezpłatnych szkoleń odbywających się w siedzibie RIG w Katowicach. Pojedyncza edycja szkoleń składała się z 6 bloków tematycznych. BT to 6-dniowe szkolenie z danej tematyki odbywające się w systemie weekendowym co tydzień lub co 2 tygodnie w godzinach od 9.00 15.00. Na 1 dzień szkoleniowy składało się 8h dydaktycznych. Każda zainteresowana osoba, spełniająca kryteria regulaminu projektu mogła wziąć udział tylko w jednym wybranym BT. 6
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Każdy z sześciu BT dotyczył innej tematyki szkoleń. Zakres tematyczny szkoleń prezentuje tabela 4. Tabela 4. Zakres tematyczny BT Nazwa Zakres tematyczny I II Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w przedsiębiorstwie Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w przedsiębiorstwie Raport z badań ewaluacyjnych projektu III IV V Bezpieczeństwo transakcji elektronicznych z uwzględnieniem zasad użytkowania e-podpisu Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w administracji Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w administracji Zarządzanie ryzykiem zgodnie z wymaganiami nomy ISO/IEC 27001 Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO/ IEC 27001 Techniczne i prawne aspekty audytu informatycznego Zarządzanie ryzykiem zgodnie z wymaganiami nomy ISO/IEC 27001 Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO/IEC 27001 Zarządzanie bezpieczeństwem informacji w kontekście stosowania dokumentu elektronicznego i e-podpisu Zasady funkcjonowania e-dokumentu i e-podpisu aspekty prawne i techniczne z uwzględnieniem platform typu SEKAP i epuap Organizacja e-biznesu, e-sekretariatu w świetle obowiązującego ustawodawstwa i wymagań bezpieczeństwa Audyt informatyczny Zasady budowy archiwum informacji w aspektach e-dokumentu i wymogów prawno-technicznych oraz platform typu SEKAP i epuap Zarządzanie ryzykiem zgodnie z wymaganiami normy ISO/IEC 27001 Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO/ IEC 27001 Techniczne i prawne aspekty audytu informatycznego Zarządzanie ryzykiem zgodnie z wymaganiami normy ISO/IEC 27001 Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO/IEC 27001 VI Bezpieczeństwo systemów informatycznych bezpieczeństwo informacji wg ISO 27001 Zarządzanie bezpieczeństwem informacji wg ISO/IEC 27001 Zasady bezpiecznego wdrożenia systemu informatycznego w organizacji (firma, urząd) w aspektach prawnych i technicznych Zarządzanie ryzykiem zgodnie z wymaganiami normy ISO/IEC 27001 Audyt informatyczny Zarządzanie informacją i systemem informatycznym w sytuacjach incydentu bezpieczeństwa Zainteresowane udziałem w projekcie osoby musiały dostarczyć do Biura Projektu komplet dokumentacji osobiście, faxem, pocztą lub mailem (skan z podpisem). Podczas trzech rekrutacji na poszczególne edycje, do Biura Projektu wpłynęło w sumie aż 719 zgłoszeń (na 277 miejsc w projekcie). Największym zainteresowaniem cieszył się BT I (24% wszystkich zgłoszeń) oraz BT VI (19% wszystkich zgłoszeń). Zainteresowanie pozostałymi blokami tematycznymi prezentowało się następująco: 7
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u BT II (16% wszystkich zgłoszeń), BT IV i V (po 15% wszystkich zgłoszeń), BT III (11% wszystkich zgłoszeń). W projekcie uczestniczyły osoby dorosłe zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, zamieszkujące teren woj. śląskiego (zameldowanie stałe). Uczestnicy projektu to osoby, które z własnej inicjatywy były zainteresowane zdobyciem nowych, uzupełnieniem lub podwyższeniem posiadanych kwalifikacji poza godzinami pracy. W trakcie całego udziału w projekcie uczestnik musiał spełniać kryterium dotyczące zatrudnienia. Wszyscy uczestnicy szkoleń otrzymywali w ostatnim dniu szkolenia zaświadczenia, a w przypadku wybranych BT certyfikaty (tabela 5). Tabela 5. Bloki tematyczne BT Nazwa Zaświadczenie * Egzamin ** Certyfikat *** Jednostka certyfikująca I Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w przedsiębiorstwie TAK TAK TAK Akredytacja IRCA II Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w przedsiębiorstwie TAK TAK TAK TÜV Nord III Bezpieczeństwo transakcji elektronicznych z uwzględnieniem zasad użytkowania e-podpisu TAK NIE NIE IV V VI Auditor wiodący systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w administracji Auditor wewnętrzny systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji wg ISO 27001 w administracji Bezpieczeństwo systemów informatycznych bezpieczeństwo informacji wg ISO 27001 TAK TAK TAK Akredytacja IRCA TAK TAK TAK TÜV Nord TAK NIE NIE * Zaświadczenie wydawane było w ostatnim dniu szkoleniowym BO, którzy uczestniczyli w min. 80% zajęć (5 dni szkoleniowych). ** Egzamin odbywał się w ostatnim dniu szkoleniowym i prowadzony był przez jednostkę zewnętrzną posiadającą odpowiednią akredytację. Do egzaminu mogły przystąpić tylko i wyłącznie osoby, które uczestniczyły w min. 80% zajęć (5 dni szkoleniowych). *** Certyfikat otrzymali wyłącznie BO, którzy uzyskali wynik pozytywny egzaminu. 8
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych BO podczas szkoleń zapewniono: materiały szkoleniowe, catering w trakcie szkoleń (przerwy: kawowe i obiadowa). Wykres 1 obrazuje ilość wydanych zaświadczeń, w trakcie trwania trzech edycji projektu. Z 277 BO biorących udział w szkoleniach, zaświadczenia otrzymały 273 osoby, co stanowi 99% uczestników. Warunkiem ukończenia szkolenia i uzyskania zaświadczenia była odpowiednia frekwencja, tzn. udział w co najmniej 80% zajęć. 4 BO nie spełniło tego warunku. Zaświadczenia otrzymało: 100 kobiet oraz 173 mężczyzn. Raport Wykres z badań 1. Liczba ewaluacyjnych wydanych projektu zaświadczeń 200 150 100 50 0 Wydane zaświadczenia Nie wydane zaświadczenia 173 100 2 2 KOBIETY MĘŻCZYŹNI Wykres 2 prezentuje ilościowy rozkład wydanych certyfikatów. Podział uwzględnia rodzaj certyfikatu oraz płeć BO. Maksymalnie 90 uczestników szkoleń (dotyczy BT I 60 i IV) mogło przystąpić do egzaminu certyfikowanego przez międzynarodową organizację IRCA. Wszystkie osoby, które przystąpiły do KOBIETY egzaminu (tj. 88 osób) uzyskały wynik 50 pozytywny i tym samym 60 otrzymały certyfikat. Zaledwie 2 osoby nie skorzystały MEŻCZYŹNI 60 z możliwości przystąpienia do egzaminu. Do egzaminu certyfikowanego przez TÜV Nord 40 (dotyczy BT II i V) mogło przystąpić 95 BO. Z tej możliwości skorzystało 94 uczestników szkoleń. Wszyscy, którzy przystąpili do egzaminu, uzyskali pozytywny 30 wynik i otrzymali certyfikat. Założony we wniosku o dofinansowanie wskaźnik dotyczący osób, które pozytywnie zdały egzamin i uzyskały certyfikat kompetencji IRCA i TÜV 20 Nord (na poziomie 28 34 80% BO przystępujących do egzaminu) został zatem osiągnięty na 10 poziomie 100%. 0 IRCA TÜV Nord 9
50 0 100 2 2 R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u KOBIETY MĘŻCZYŹNI Wykres 2. Liczba wydanych certyfikatów 60 50 40 30 20 10 0 28 IRCA KOBIETY 60 MEŻCZYŹNI 60 34 TÜV Nord Cel projektu W województwie śląskim odnotowuje się stale rosnące zainteresowanie ofertą szkoleniową, która umożliwia podnoszenie kwalifikacji i rozwój osobisty osób pracujących. Ponadto w obecnym świecie nowoczesnego biznesu i administracji kluczowym elementem stała się informacja i systemy jej bezpieczeństwa. Problem ochrony informacji jest bowiem istotnym elementem zarządzania w jednostkach administracji oraz w przedsiębiorstwach. 2% Sytuacja ta sprawia, że popyt na odpowiednio 1% przeszkolonych i certyfikowanych pracowników w zakresie bezpieczeństwa informacji jest odpowiednio duży. Pracownicy MŚP, dużych firm i administracji realizujący zadania z zakresu bezpieczeństwa informacji zajmują się m.in. właściwym przetwarzaniem, przechowywaniem informacji oraz zarządzaniem dostępem uprawnionych osób do informacji. Niezbędne jest zatem zatrudnianie przez przedsiębiorstwa i jednostki administracji pracowników wykwalifikowanych w tym kierunku. Realizacja projektu BISI była więc odpowiedzią na potrzeby rynku w zakresie posiadania wykwalifikowanej kadry. Głównym celem projektu był rozwój i doskonalenie kadry pracowniczej przedsiębiorstw i 97% jednostek administracji w województwie śląskim w zakresie profesjonalnej ochrony informacji i wdrażania Systemów Bezpieczeństwa Informacji zgodnie z normą ISO 27001, bezpiecznego zarządzania systemami informatycznymi w aspekcie ochrony informacji i poprawnego stosowania e podpisu. 10 25-54 18-24 55-64
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Cele szczegółowe projektu: w pozyskanie wiedzy i umiejętności przez pracowników w woj. śląskim w zakresie SZBI i prowadzenia auditów w przedsiębiorstwach, w podniesienie wiedzy i kwalifikacji przez pracowników w woj. śląskim w zakresie SZBI i prowadzenia auditów w jednostkach administracji, w wzrost poziomu umiejętności wśród lokalnej kadry w zakresie bezpiecznego wdrażania systemów informatycznych, zarządzania systemami bazodanowymi i prowadzenia auditów informatycznych, w wzrost liczby wykwalifikowanych pracowników w obszarze bezpieczeństwa informacji posiadających wiedzę w zakresie SZBI potwierdzoną certyfikatem, Raport w usprawnienie z badań działania ewaluacyjnych przedsiębiorstw projektu i jednostek administracji w naszym regionie w obszarze ochrony informacji i transakcji elektronicznych, w tym stosowania e-podpisu, w wzmocnienie pozycji BO na lokalnym rynku pracy, w pobudzenie regionalnych kadr do indywidualnej nauki i podnoszenia kwalifikacji zawodowych z własnej woli. Projekt był zgodny z odnowioną Strategią Lizbońską, a ponadto projekt spełniał założenia PO KL na lata 2007 2013 w zakresie działania zmierzającego do ustawicznego kształcenia osób dorosłych. Na poziomie regionalnym projekt był zgodny ze Strategią Rozwoju Województwa Śląskiego na lata 2000 2020 w zakresie dotyczącym wzrostu wykształcenia mieszkańców i ich zdolności adaptacyjnych. Projekt był także zgodny z SzOPem, dokumentacją konkursową, z planem działania dla priorytetu VIII oraz ze Strategią Rozwoju Edukacji na lata 2007 2013 w zakresie kształcenia ustawicznego. Grupa docelowa Grupę docelową projektu stanowiły pełnoletnie, pracujące osoby (zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę, umowy zlecania lub o dzieło), zamieszkujące na terenie województwa śląskiego (zameldowanie stałe). Adresatem projektu były osoby spełniające wyżej wymienione kryteria, które z własnej inicjatywy były zainteresowane zdobyciem nowych, uzupełnieniem lub podwyższeniem posiadanych już kwalifikacji poza godzinami pracy. Grupa BO liczyła 277 osób, z których aż 97% uczestników projektu to osoby między 25 a 54 rokiem życia (wykres 3). Wśród zrekrutowanych BO przeważali mężczyźni, którzy stanowili 63% uczestników projektu (wykres 4). 11
10 10 0 0 IRCA IRCA TÜV Nord TÜV Nord R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Wykres 3. Podział BO ze względu na wiek 2% 2% 1% 1% 97% 97% 25-54 18-24 25-54 55-64 18-24 55-64 Wykres 4. Podział BO ze względu na płeć 63% 63% 37% 37% MEŻCZYŹNI KOBIETY MEŻCZYŹNI KOBIETY 12 10% 10% 1% 1%
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych 37% 63% 37% Na wykresie 5 przedstawiono MEŻCZYŹNI podział BO KOBIETY ze względu na wykształcenie. W projekcie przeważały osoby z wyższym wykształceniem, które stanowiły 89% uczestników, blisko 10% stanowiły osoby z wykształceniem pomaturalnym, a zaledwie 1% BO to osoby z wykształceniem ponadgimnazjalnym. Większość uczestników szkoleń MEŻCZYŹNI KOBIETY 10% 1% to osoby zamieszkujące tereny miejskie 90% BO (wykres 6). Wykres 5. Podział BO ze względu na wykształcenie 10% 1% Raport z badań ewaluacyjnych projektu 89% Wyższe Wyższe Pomaturalne Ponadgimnazjalne 89% Pomaturalne Ponadgimnazjalne Wykres 6. Podział BO ze względu na miejsce zamieszkania 10% 10% 90% Zamieszkujący tereny miejskie Zamieszkujący tereny wiejskie 90% Zamieszkujący tereny miejskie Zamieszkujący tereny wiejskie Wykres 7 ukazuje zróżnicowanie BO projektu pod względem zatrudnienia. Najwięcej BO (ponad 35%) to pracownicy administracji publicznej. Drugą co do liczebności grupę stanowiły natomiast osoby zatrudnione w dużych przedsiębiorstwach (prawie 33%). 7,2% 0,4% 8,3% Administracja publiczna Duże przedsiębiorstwa 13
90% R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Wykres 7. Podział BO ze względu na zatrudnienie 7,2% 0,4% 8,3% 15,9% 35,4% 32,9% Administracja publiczna Duże przedsiębiorstwa Średnie przedsiębiorstwa Małe przedsiębiorstwa Mikro przedsiębiorstwa Organizacje pozarządowe Formy wsparcia oferowane BO w trakcie projektu Projekt BISI obejmował następujące formy wsparcia: w szkolenia (dot. BT III, VI), w szkolenia, egzaminy oraz certyfikaty kompetencji (dot. BT I, II, IV, V). Dodatkowo uczestnicy III i VI BT wzięli udział w zajęciach praktycznych z użyciem sprzętu komputerowego. 14
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Szkolenia prowadzili kompetentni wykładowcy posiadający wieloletnie doświadczenie oraz praktyczną i bogatą wiedzę teoretyczną. Tematyka, zawartość merytoryczna, organizacja i logistyka szkolenia były przedmiotem oceny BO. Po zakończonych szkoleniach z danego tematu BO wartościowali wymienione kategorie w skali od 1-5 punktów (1 najniższa ocena, 5 najwyższa ocena). Tabela 6 przedstawia oceny poszczególnych kategorii przez BO. Tabela 6. Ocena całokształtu szkoleń BO Przydatność informacji Prowadzący przygotowanie merytoryczne Prowadzący sposób prowadzenia zajęć Organizacja szkolenia Raport BT z badań ewaluacyjnych projektu Miejsce szkolenia Materiały szkoleniowe średnia całkowita I 4,78 4,91 4,76 4,72 4,57 4,82 4,76 II 4,64 4,86 4,74 4,55 4,51 4,49 4,63 III 4,41 4,60 4,43 4,68 4,81 4,61 4,59 IV 4,80 4,98 4,87 4,74 4,65 4,84 4,81 V 4,82 4,98 4,89 4,81 4,78 4,74 4,84 VI 4,64 4,76 4,58 4,64 4,71 4,45 4,63 ŚREDNIA OGÓLNA 4,71 Promocja projektu Kampania promocyjna projektu zaplanowana została z uwzględnieniem dotychczasowych doświadczeń RIG w Katowicach w tym obszarze, zdobytych w trakcie realizacji projektów szkoleniowych dofinansowanych z EFS. Przy wyborze narzędzi, form i kanałów dystrybucji informacji o projekcie zostały uwzględnione sugestie dotychczasowych uczestników naszych projektów. Opracowano stronę internetową projektu zawierającą kompleksowe informacje dotyczące projektu (m.in. zasady rekrutacji, harmonogram rekrutacji, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania). Podstawowe informacje o projekcie zostały zamieszczone także na stronie internetowej RIG w Katowicach (www.rig.katowice.pl podstrona dedykowana BISI). Ponadto zorganizowano 2 konferencje merytoryczne (inaugurującą oraz podsumowującą realizację projektu i osiągnięte rezultaty). Kampania promocyjna obejmowała także reklamę zewnętrzną, 15
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u tj. ekspozycję plakatów w autobusach oraz reklamę prasową (ogłoszenia w Gazecie Wyborczej dodatek Praca 17 ogłoszeń, w gazecie Polska Dziennik Zachodni 17 ogłoszeń i w branżowym miesięczniku Problemy Jakości 4 ogłoszenia). Zostały także wydrukowane materiały promocyjne (plakaty, ulotki, teczki i długopisy m.in. dla uczestników szkoleń i konferencji, pocztówki multimedialne, rollupy, torby reklamowe). W ramach kampanii promocyjnej zorganizowano również wysyłki pocztowe materiałów informacyjnych o projekcie (ulotki, pocztówki multimedialne, kalendarze) i mailing promujący projekt. Materiały promocyjne dystrybuowano także poprzez insert do biuletynu izbowego Wolny Rynek wszystkim stałym odbiorcom pisma (firmy członkowskie RIG, podmioty i jednostki samorządu terytorialnego). Ponadto prowadzona była stała ekspozycja ulotek i plakatów w siedzibie Izby oraz w organizacjach współpracujących z Izbą. W promocji projektu bardzo ważną rolę odegrał tzw. marketing szeptany, istniejący w środowisku potencjalnych BO, którzy nawiązując współpracę z RIG w Katowicach promowali projekt wśród swoich bliskich i znajomych. Taka konstrukcja kanałów informacyjnych i narzędzi promocyjnych pozwoliła na dotarcie z informacją o projekcie do bardzo szerokiego grona potencjalnych BO i stanowiła gwarancję zrekrutowania docelowej grupy uczestników oraz poprawnej realizacji projektu. Strona www projektu widok strony głównej Źródło: www.bisi.katowice.pl 16
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Kalendarze biurkowe Raport z badań ewaluacyjnych projektu Pamięci USB RollUp projektowy Długopisy projektowe Notesy projektowe Pocztówki z płytami mini CD 17
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Teczki projektowe Torby projektowe Ulotki projektowe Plakaty projektowe 18
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych 4. Projekt ewaluacji Stały monitoring projektu stanowił źródło bieżącej informacji o realizacji projektu oraz na bieżąco dostarczał wiedzy niezbędnej do prawidłowego oszacowania poziomu osiągniętych wskaźników. W celu zbadania zadowolenia BO z udziału w szkoleniach prowadzone były badania ankietowe. Celem badań było gromadzenie opinii uczestników projektu na temat poziomu merytorycznego oraz organizacyjnego szkoleń. BO wypełniali anonimowe ankiety po każdym zakończonym temacie szkolenia. Ankieta zawierała pytania dotyczące m.in.: oceny poziomu przygotowania merytorycznego Raport prowadzącego, z badań przydatności ewaluacyjnych pozyskanej projektu wiedzy w przyszłej pracy zawodowej, jak również aspektów techniczno-organizacyjnych szkolenia. Wyniki tych badań służyły bieżącemu doskonaleniu realizacji organizowanych szkoleń oferowanych BO w ramach projektu (tabela 6). Ponadto po każdej zakończonej edycji szkoleń przeprowadzono wśród BO ankietowe badanie ewaluacyjne, którego celem było zmierzenie osiągniętych tzw. rezultatów miękkich. Raport ewaluacyjny, który trzymają Państwo w rękach jest prezentacją wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród BO po zakończeniu przez nich danego tematu szkoleń oraz przede wszystkim prezentacją wyników badania prowadzonego na zakończenie realizacji każdej edycji projektu. Realizacja projektu ewaluacji obejmowała następujące etapy: w przygotowanie informacji o rezultatach projektu, opracowanie ankiety ewaluacyjnej, w ankietowe badania ewaluacyjne, w przygotowanie raportu z badań ankietowych, redakcja i druk, w upowszechnienie rezultatów projektu dystrybucja raportu ewaluacyjnego. Zakres raportu: w przedmiot ewaluacji, w kryteria oceny, w wskaźniki (pytania kluczowe), w metoda ewaluacji, w źródła informacji (osoby objęte badaniem), w forma prezentacji wyników ewaluacji. 19
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Tabela7. Projekt ewaluacji Przedmiot ewaluacji Kryteria ewaluacji Projekt Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Trafność działań Użyteczność Trwałość Pytania kluczowe Skąd uczestnicy uzyskali informacje na temat projektu? Jakie były motywy uczestnictwa w projekcie? Jak uczestnicy oceniali efekty udziału w szkoleniach? Jak szkolenia wpłynęły na rozwój uczestników? Jak oceniana jest trafność doboru szkoleń do potrzeb rynku pracy? Czy szkolenia dofinansowane z UE umożliwiają podnoszenie kwalifikacji zawodowych i rozwój zawodowy? Czy uczestnicy planują dalsze dokształcanie? Metoda ewaluacji Źródła danych Prezentacja wyników Kwestionariusze ankiet dystrybuowane pocztą elektroniczną BO projektu Raport ewaluacyjny w formie publikacji książkowej i elektronicznej (PDF) zamieszczony na stronie internetowej projektu oraz stronie RIG w Katowicach 20
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych 5. Realizacja ewaluacji Ankietowe badanie ewaluacyjne podsumowujące cały projekt prowadzono po zakończeniu każdej edycji szkoleń. Po zakończeniu ostatniej edycji, scalono wyniki badań ewaluacji ze wszystkich trzech edycji projektu. Badanie przeprowadzone zostało w oparciu o kwestionariusz ankietowy, zawierający następujące części: w źródła informacji na temat projektu, w motywy udziału w projekcie, w wpływ szkoleń na poziom umiejętności i pracę zawodową (efekty szkolenia, Raport ocena z badań umiejętności, ewaluacyjnych przydatność projektu informacji), w potrzeby szkoleniowe. Wzór ankiety, na podstawie której przeprowadzono badanie, stanowi załącznik nr 1 do niniejszego opracowania. Do BO biorących udział w I edycji projektu, ankietę ewaluacyjną rozesłano drogą mailową w czerwcu 2010r. Do uczestników II edycji, ankietę przesłano drogą mailową w styczniu 2011r., natomiast do uczestników III edycji, kwestionariusz ankietowy został wysłany w lipcu 2011r. Spośród ankiet rozesłanych do wszystkich 277 BO, ostatecznie uzyskano 255 kompletnie wypełnionych formularzy ankietowych, co oznacza, że 92% uczestników projektu wypowiedziało się na temat uczestnictwa w projekcie. 6. Analiza danych Źródła informacji o projekcie Pierwsza część ankiety obejmowała analizę skuteczności form dotarcia do BO z informacją o projekcie. Wśród form i kanałów dystrybucji informacji o projekcie znalazły się między innymi: w kampania prasowa (ogłoszenia w Gazecie Wyborczej dodatek Praca, w gazecie Polska Dziennik Zachodni i w branżowym miesięczniku Problemy Jakości ), w kampania internetowa (strona projektu www.bisi.katowice.pl zawierająca kompleksową informację o projekcie, strona RIG w Katowicach), w reklama zewnętrzna (ekspozycja plakatów w autobusach), w stała ekspozycja ulotek i plakatów w siedzibie Izby, w dystrybucja materiałów reklamowych w jednostkach i organizacjach współpracujących z Izbą, w konferencja inaugurująca projekt, w materiały promocyjne (plakaty, ulotki, długopisy, pocztówki multimedialne, rollupy, torby reklamowe, kalendarze), 21
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u w wysyłka pocztowa materiałów informacyjnych o projekcie, w insert materiałów promocyjnych do biuletynu izbowego Wolny Rynek. Tak prowadzona kampania promocyjna sprawiła, że informacja o projekcie trafiła do dużej liczby osób. Wykres 8 przedstawia rozkład głosów respondentów (255 osób) o tym w jaki sposób dowiedzieli się o projekcie. Ankietowani mogli zaznaczyć dowolną ilość odpowiedzi. Wykres 8. Skąd uzyskał Pan/Pani informacje na temat projektu? 8% 3% 12% 3% 20% 16% 4% 34% Prasa Ulotki Plakaty w autobusach Strona www projektu Strona RIG Katowice Pracodawca Znajomi Inne Najwięcej respondentów badania ewaluacyjnego (34%) uzyskało informacje o projekcie ze strony internetowej RIG w Katowicach. Kolejnym źródłem Podniesienie informacji kwalifikacji o projekcie najczęściej wskazywanym przez uczestników byli znajomi zawodowych (20%). BO najrzadziej jako źródło informacji, z którego dowiedzieli się o Podjęcie projekcie własnej wskazywali ulotki (3%), plakaty w autobusach (3%) oraz pracodawców (4%). działalności gospodarczej Zmiana miejsca pracy 7% 22% 33% 1% Motywy wzięcia udziału w projekcie Poznanie nowych ludzi Projekt 4% BISI dawał równe szanse kobietom i mężczyznom do ubiegania Nieodpłatność się o udział szkoleń w szkoleniach. Każda 24% z osób, wyrażająca chęć uczestnictwa 5% w projekcie, kierowała Opis projektu i jego reklama się innymi motywami. BO projektu poproszono, aby wskazali te motywy, które sprawiły, że zdecydowali się na udział w cyklu szkoleń (uczestnicy 4% mogli zaznaczyć Prestiż instytucji dowolną szkolącej liczbę odpowiedzi). Motywy te ilustruje wykres 9. Przydatność zagadnień szkolenia w pracy 22 5% Awans zawodowy
4% 34% Znajomi Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Inne Strona RIG Katowice Pracodawca Wykres 9. jakie motywy skłoniły Pana/Panią do wzięcia udziału w projekcie? 7% 22% 33% 4% 24% Raport z badań ewaluacyjnych projektu 1% 5% 4% Podniesienie kwalifikacji zawodowych Podjęcie własnej działalności gospodarczej Zmiana miejsca pracy Poznanie nowych ludzi Nieodpłatność szkoleń Opis projektu i jego reklama Prestiż instytucji szkolącej Przydatność zagadnień szkolenia w pracy 175 150 125 100 Podniesienie kwalifikacji zawodowych to według badanych, główny motyw skłaniający do wzięcia udziału w projekcie. Tego 5% zdania było 33% respondentów. Awans zawodowy Dzięki temu, iż projekt współfinansowany był ze środków Utrzymanie Unii Europejskiej, zatrudnienia osoby mogły podnieść swoje kwalifikacje 18% nie ponosząc 3% z tego tytułu żadnych kosztów. Dla Zmiana miejsca pracy blisko 24% uczestników badania ewaluacyjnego był to decydujący powód wzięcia udziału w szkoleniach. Założenie własnej działalności 65% 6% gospodarczej Obecnie wiele firm mobilizuje pracowników do rozwoju zawodowego poprzez Wzrost kompetencji zawodowych stawianie przed nimi nowych wymagań. Wymusza 2% to zmianę zachowań oraz dążenie do zdobywania nowej wiedzy. Dla 22% respondentów motywem, Wzrost efektywności który skłonił pracy ich do wzięcia udziału w projekcie była przydatność 1% zagadnień szkoleń w codziennej Wzrost wynagrodzenia pracy zawodowej. Pozostałe motywy (prestiż instytucji szkolącej, zmiana miejsca pracy, poznanie nowych ludzi oraz opis projektu i jego reklama) wskazało mniej niż 7% osób. Były to zatem motywy, które w mniejszym stopniu wpłynęły na decyzję o udziale w projekcie BISI. Wpływ szkoleń na poziom umiejętności i pracę zawodową Na efektywność zawodową pracownika MAŁO ŚREDNIO ma wpływ wiele BARDZO czynników. Jednym z nich są kompetencje, których poziom ulega zmianie, m.in. dzięki szkoleniom. Udział w szkoleniach wpływa na podniesienie kwalifikacji aż do poziomu wymaganego na danym stanowisku. Szkolenia otwierają także nowe możliwości oraz drogę do awansu zawodowego. 143 123 105 125 00 5 154 134 5 23
7% 4% Podniesienie kwalifikacji zawodowych Podjęcie własnej R a p o r t e w a l u a c y j n y p rdziałalności o j e gospodarczej k t u Zmiana miejsca pracy 22% 33% 24% Nieodpłatność szkoleń Efekty udziału w szkoleniach Firmy, które realizują politykę wspierania kapitału ludzkiego motywują Opis projektu pracowników i jego reklama do dalszego kształcenia i rozwoju zawodowego. Proces szkolenia jest bowiem coraz 4% Prestiż instytucji szkolącej częściej postrzegany jako inwestycja w pracownika. Graficzne przedstawienie Przydatność efektów zagadnień udziału w szkoleniach prezentuje wykres 10. szkolenia w pracy Wykres 10. jakie były efekty udziału w szkoleniach realizowanych w ramach projektu? 65% 18% 5% 3% 6% 2% 1% 1% 5% Awans zawodowy Poznanie nowych ludzi Utrzymanie zatrudnienia Zmiana miejsca pracy Założenie własnej działalności gospodarczej Wzrost kompetencji zawodowych Wzrost efektywności pracy Wzrost wynagrodzenia 175 150 125 100 75 50 25 0 24 Rozwój kompetencji zawodowych to proces ciągły. Kompetencje są to umiejętności i postawy pozwalające realizować obowiązki zawodowe na odpowiednim poziomie. Dla 65% BO projektu (244 osoby) udział w szkoleniach miał wpływ przede wszystkim na wzrost kompetencji zawodowych. MAŁO ŚREDNIO BARDZO Efektywność pracy to połączenie sprawności, biegłości w danej dziedzinie i skuteczności, które umożliwiają zrealizowanie wytyczonego celu. Dla 18% BO projektu (68 osób), udział w szkoleniu miał istotny wpływ na wzrost efektywności pracy. 6% respondentów (23 osoby) przyznało, iż dzięki szkoleniom utrzymały zatrudnienie. 5% BO (17 osób) wyraziło opinię, że projekt przyczynił się do wzrostu ich wynagrodzenia. Dla 11 osób czyli 3% badanych udział w szkoleniach wpłynął na awans zawodowy. Dzięki szkoleniom osoby te mogły znaleźć się wyżej w hierarchii firmy (na wyższym szczeblu zawodowym). Udział w szkoleniach dla 2% respondentów (6 osób), wpłynął na zmianę miejsca pracy. Dla 1% BO (5 osób), szkolenie przyczyniło się do założenia własnej działalności gospodarczej. Dzięki temu mogli stać się osobami niezależnymi zawodowo. Dzięki udziałowi w projekcie, a następnie otwarciu własnej 34 143 78 Wzrosły Pana/Pani zdolności w zakresie dostosowywania umiejętności i kwalifikacji 27 123 105 Podniosły się aspiracje 30 125 100 Wzrosła wiara we własne umiejętności 16 85 Zwiększyła się motywacja 154 36 134 85 działalności gospodarczej, przyczynili się do powstania nowych miejsc pracy na rynku. Zwiększyła się samoocena
szkolenia w pracy Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych 18% 5% 3% Awans zawodowy Utrzymanie zatrudnienia Rezultaty udziału w szkoleniach Zmiana miejsca pracy Głównym celem badania ewaluacyjnego była ocena miękkich rezultatów Założenie własnej udziału działalności w szkoleniach. Po zakończeniu 65% 6% gospodarczej projektu BO przyznali, że szkolenia wpłynęły na wzrost ich zdolności w zakresie dostosowywania swoich umiejętności 2% i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku, podniosły się ich aspiracje zawodowe, wzrosła Wzrost ich efektywności wiara we pracy własne umiejętności, zwiększył się poziom motywacji do 1% dalszego doskonalenia zawodowego Wzrost wynagrodzenia oraz podniosła się ich samoocena. Prezentację odpowiedzi stanowi wykres 11. Wzrost kompetencji zawodowych Wykres 11. Rezultaty udziału w szkoleniach w ramach projektu (w osobach) Raport z badań ewaluacyjnych projektu MAŁO ŚREDNIO BARDZO 175 150 125 100 75 143 78 123 105 125 100 85 154 134 85 50 25 0 34 Wzrosły Pana/Pani zdolności w zakresie dostosowywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku 27 Podniosły się aspiracje 30 Wzrosła wiara we własne umiejętności 16 Zwiększyła się motywacja 36 Zwiększyła się samoocena w Wzrost zdolności w zakresie dostosowywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku Najwięcej badanych, bo aż 143 osoby uznały, 0% że ich zdolności w zakresie dostosowywania umiejętności i kwalifikacji do potrzeb rynku wzrosły w średnim stopniu. 78 badanych przyznało, że dzięki szkoleniom ich zdolności pod tym względem wzrosły 10% w stopniu wysokim. Dzięki szkoleniom uczestnicy 16% projektu stali się bardziej konkurencyjni na rynku pracy. W opinii zaledwie 34 osób szkolenia miały mały wpływ Zdecydowanie na ich zdolności tak w zakresie dostosowywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku. Raczej tak 74% Raczej nie Zdecydowanie nie 25
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u w Wzrost aspiracji zawodowych Aspiracje zawodowe są to cele, do których dąży się długotrwale. Dla BO ogół pragnień i dążeń dotyczących osobistej przyszłości wzrósł pod wpływem szkoleń. Głosy badanych rozkładały się głównie między odpowiedziami określającymi rezultat udziału w szkoleniach jako duży (105 osób) lub średni (123 osoby). Zaledwie 27 respondentów uznało, że uczestnictwo w projekcie w małym stopniu spowodowało wzrost ich aspiracji zawodowych. w Wzrost wiary we własne umiejętności 125 osób stwierdziło, że po szkoleniach wiara we własne umiejętności wzrosła w średnim stopniu. Podobna liczba BO (100 osób) uznała, że ich wiara we własne umiejętności bardzo wzrosła. Natomiast zaledwie dla 30 osób szkolenie miało niewielki wpływ na ten właśnie aspekt życia. w Wzrost motywacji do dalszego doskonalenia zawodowego Zdecydowana większość respondentów (154 osoby) stwierdziła, że rezultatem udziału w szkoleniach w ramach projektu był duży wzrost motywacji do dalszego doskonalenia zawodowego. Dla 85 osób wzrost motywacji do dalszego doszkalania się był średni. Mały wzrost motywacji po szkoleniu zadeklarowało zaledwie 16 osób. w Wzrost samooceny Udział w szkoleniach miał także wpływ na samoocenę uczestników, czyli na postawę wobec samego siebie oraz wobec własnych możliwości. W odczuciu 134 badanych samoocena wzrosła w średnim stopniu, zaś 85 osób określiło wzrost samooceny jako duży, a tylko 36 osób jako mały. Potrzeby szkoleniowe w Szkolenia prowadzone w województwie śląskim a potrzeby rynku Uczestnicy badania ewaluacyjnego dokonali subiektywnej oceny tego czy szkolenia, które są realizowane w województwie śląskim, są dostosowane do potrzeb rynku pracy. Graficzny rozkład głosów przedstawia wykres 12. 26
85 samoocena 36 36 30 0% 0% 30 zawodowych do potrzeb 16 Wzrosły Pana/Pani Podniosły się Wzrosła wiara we Zwiększyła się rynku zdolności w zakresie aspiracje własne umiejętności motywacja dostosowywania umiejętności i kwalifikacji Podniosły się do potrzeb Wzrosła wiara we Zwiększyła się Zwiększyła się zawodowych aspiracje rynku własne umiejętności motywacja samoocena 10% 10% 85 30 25 85 rynku 50 16 8527 aspiracje 34 zdolności w zakresie umiejętności i kwalifikacji dostosowywania zawodowych do potrzeb umiejętności i kwalifikacji rynku do potrzeb zawodowych 85 motywacja Zwiększyła się 16 własne umiejętności 1 100 134 Zwiększyła się 36 1 105 30 3 154 125 100 78 134 16 16 27 123 105 Wzrosła wiara we Wykres 12. Czy Państwa0 zdaniem szkolenia prowadzone Wzrosły Pana/Pani są Podniosły się Wzrosła wiara we w województwiezdolności śląskim dostosowane 25 w zakresie aspiracje własne umiejętności dostosowywania do potrzeb rynku? umiejętności i kwalifikacji 0 ana/pani w zakresie wywania i kwalifikacji h do potrzeb ku Podniosły się 75 78 125 27 100 50 123 34 105 78 75 100 zdolności w zakresie aspiracje własne umiejętności informatycznych motywacja samoocena Bezpieczeństwo informacji i systemów Wzrosły Pana/Pani Podniosły się Wzrosła wiara we Zwiększyła się Zwiększyła się dostosowywania 27 143 34 2 14 25 50 125 25 0 100 0 Wzrosły Pana/Pani Zwiększyła się motywacja Zw sa Zwiększyła się samoocena 16% 16% 0% Zdecydowanie tak Zdecydowanie tak Raczej tak Raport z badań ewaluacyjnych projektu 74% 74% 0% 10% 10% Raczej tak Raczej nie 16% Raczej nie Zdecydowanie nie Zdecydowanie nie Zdec Racz 16% Racz 74% Zdec Zdecydowanie tak 16% 74% BO biorących udział w badaniu stwierdziło, iż szkolenia realizowane w województwie śląskim są raczej dostosowane do potrzeb rynku pracy. Szkolenia mają za zadanie podniesienie wiedzy i kwalifikacji pracowników. W celu weryfikacji tej informacji respondentów zapytano o wpływ szkoleń na ich rozwój zawodowy. Analiza pokazała, że aż 50% respondentów uznało, iż szkolenia zdecydowanie wpływają na rozwój zawodowy, a tylko 5% BO nie widzi związku między szkoleniami, a rozwojem zawodowym (wykres 13). 74% 5% 74% 0% 10% 5% 45% 45% Wykres 13. Raczej tak Czy Pana/Pani zdaniem Zdecydowanie tak Raczej nie 0% szkolenia w znaczący sposób Raczej tak Zdecydowanie nie wpływają na rozwój zawodowy? 0% Raczej nie Zdecydowanie nie 50% 50% 45% 0% 5% 0% Zdecydowanie tak Raczej tak Zdecydowanie tak Raczej nie Raczej taknie Zdecydowanie Zdec 50% Raczej nie Racz Zdecydowanie nie Racz Zdec 5% 0% 5% 45% Zdecydowanie tak Raczej tak 50% 45% Zdecydowanie tak Raczej nie 50% 18% Raczej tak 0% Zdecydowanie nie Raczej nie Zdecydowanie nie 0% 27
0% 5% R a p o r t e w a l u a c y j n y Zdecydowanie tak 50% 45% p r o j e k t u Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie w P lany odnośnie dalszego dokształcania zawodowego Na pytanie o plany dalszego dokształcania, większość BO 82%, zadeklarowało zdecydowanie zamiar dalszego dokształcanie zawodowego. Pozostałe 18% osób nie wyklucza także takiej możliwości. Zobrazowanie odpowiedzi na pytanie stanowi wykres 14. 0% 18% Wykres 14. Czy planuje Pan/Pani dalsze dokształcanie zawodowe? 0% 82% 0% 0% 18% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie 82% Zdecydowanie tak Raczej tak Zdecydowanie nie Raczej nie Zdecydowanie nie Żadna z badanych osób nie stwierdziła, że w przyszłości nie planuje dalszego dokształcania zawodowego. Badani dopuszczają możliwość wzięcia udziału w różnych formach podnoszenia kwalifikacji oraz zdobywania wiedzy. Na wykresie 15 graficznie przedstawiono rozkład głosów badanych osób w tym zakresie. Wykres 15. W jaki sposób chciałby/aby Pan/Pani uczestniczyć w dalszym dokształcaniu? 1% 1% 1% 1% 9% 9% 32% 32% Udział w szkoleniach, warsztatach 27% 27% Udział w szkoleniach, warsztatach Udział w seminariach Udział w seminariach Studia 12% 12% 18% 18% Studia Szkolenia Szkolenia dofinansowane dofinansowane z UE z UE korespondencyjne KursyKursy korespondencyjne KursyKursy internetowe internetowe Inne Inne 28 6%
% Udział w szkoleniach, warsztatach 9% 27% Udział w seminariach Studia 1%Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych 1% Szkolenia dofinansowane z UE Udział w szkoleniach, 1% 32% 9% 27%12% warsztatach Kursy korespondencyjne 1% 9% 27% Udział w seminariach Kursy internetowe 18% Jak pokazują wyniki badania, mając w przyszłości możliwość Studia dokształcania się, Udział w szkoleniach, warsztatach Udział w seminariach Studia Szkolenia dofinansowane z UE 12% 32% 12% Kursy korespondencyjne 1% 32%18% Inne Udział w szkoleniach, Kursy internetowe warsztatach 18% Preferowany i ich częstotliwość 1% czas trwania 9% szkoleń 27% Udział w seminariach Inne Szkolenia Kursy korespondencyjne najwięcej BO (32%) skorzystałoby ze szkoleń dofinansowanych przez Unię Europejską dofinansowane z UE Kursy internetowe oraz szkoleń i warsztatów płatnych. Inne Studia najbardziej? Wykres 16. Jakie szkolenia odpowiadają Panu/Pani 6%32% 6%11% 18% 11% projektu Raport z badań ewaluacyjnych 20% 20% 6% 63%63% Szkolenia dofinansowane z UE 12% Kursy korespondencyjne Kursy internetowe Kilkugodzinne Inne Kilkugodzinne 1-dniowe 1-dniowe 2-dniowe 2-dniowe 11% Dłuższe niż 2 dni Dłuższe niż 2 dni 6% 63% 63% 20% 11% Kilkugodzinne 1-dniowe Źródło: Opracowanie własne 2-dniowe Kilkugodzinne Dłuższe niż 2 dni 1-dniowe 20% Większość respondentów (63%) preferuje uczestnictwo w szkoleniach dłuższych 2-dniowe niż 2 dni, bądź dwudniowych (20%) z częstotliwością cykliczną Dłuższe co 2 niżtygodnie (60% 2 dni odpowiedzi) lub co tydzień (27%). Pozostałe odpowiedzi prezentują wykresy 16 i 17. 4% 4% Cyklicznie co parę dni 27% szkoleń Wykres 17. Jaka częstotliwość jest dla Pana/Pani Cyklicznie co tydzień najbardziej dogodna? 60% 27% 4% 9% 4% 60% 9% 60% 60% 7% 16% Cyklicznie co parę dni W systemie ciągłym Cyklicznie co 2 tyg. Cyklicznie co tydzień W systemie ciągłym 27% 27% Cyklicznie co 2 tyg. Cyklicznie co parę dni Cyklicznie co parę dni Cyklicznie co tydzień Cyklicznie co tydzień W systemie ciągłym W systemie ciągłym 1% 9% 9% Cyklicznie co 2 tyg. Cyklicznie co 2 tyg. Dni robocze w tygodniu 1% Soboty i niedziele (weekendy) 76% 7% Tylko soboty Tylko niedziele 1% 29
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u 60% 27% 9% Cyklicznie co parę dni Cyklicznie co tydzień W systemie ciągłym Cyklicznie co 2 tyg. Preferowane dni szkoleń Respondenci mieli także możliwość wyp owiedzieć się, jakie dni uważają za najbardziej dogodne na odbywanie się szkoleń. Wykres 18 prezentuje odpowiedzi BO objętych badaniem. Wykres 18. Preferowane dni szkoleń 7% 16% 76% 1% Dni robocze w tygodniu Soboty i niedziele (weekendy) Tylko soboty Tylko niedziele Według większości BO (76% odpowiedzi) najdogodniejsze są szkolenia odbywające się w weekendy (soboty i niedziele). W drugiej kolejności (16% odpowiedzi) wskazano dni robocze w tygodniu (tj. od poniedziałku do piątku). Preferowana tematyka szkoleń 6% 3% 2% 5% 4% 5% Fundusze unijne Handel zagraniczny Podczas badania ewaluacyjnego respondenci mieli możliwość wypowiedzieć się Marketing co do tematyki szkoleń, która ich najbardziej interesuje i z której chcieliby pogłębiać swoją wiedzę w przyszłości. Badani mogli wybierać z 12 zaproponowanych Negocjacje tematów szkoleń (wybór wielokrotny). 13% Największe 7% zainteresowanie BO przypisali Obsługa szkoleniom klienta z zakresu zarządzania jakością (20%) oraz 8% zarządzania zasobami ludzkimi (12%). Prawo pracy Poniższy wykres prezentuje dokładny rozkład odpowiedzi. 8% Rachunkowość 7% Systemy zarządzania jakością 12% Zarządzanie 20% zasobami ludzkimi Prawo i finanse Ochrona środowiska 30 Zamówienia publiczne Inne
76% Tylko niedziele soboty Tylko niedziele Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Wykres 19. jaka tematyka szkoleń interesuje Pana/Panią najbardziej? 6% 3% 6% 3% 13% 7% 13% 7% 8% 8% 8% 8% 7% 12% 7% 12% 20% 20% Raport z badań ewaluacyjnych projektu Preferowana forma szkoleń w przyszłości 2% 2% 5% 5% 4% 4% 5% 5% Fundusze unijne Fundusze Handel zagraniczny unijne Handel Marketing zagraniczny Marketing Negocjacje Negocjacje Obsługa klienta Obsługa Prawo pracy klienta Prawo Rachunkowość pracy Systemy Rachunkowość zarządzania jakością Zarządzanie Systemy zasobami zarządzania ludzkimi jakością Zarządzanie zasobami Prawo i finanse ludzkimi Prawo Ochrona i finanse środowiska Ochrona Zamówienia środowiska publiczne Zamówienia Inne publiczne Inne Wykres 20. jaka forma szkoleń interesowałaby Pana/Panią w przyszłości? 5% 5% 16% 16% 79% 79% Szkolenia stacjonarne w jednostce szkoleniowej Szkolenia stacjonarne Szkolenia w jednostce stacjonarne szkoleniowej Państwa zakładzie pracy Szkolenia stacjonarne Szkolenia w Państwa wyjazdowe zakładzie pracy Szkolenia wyjazdowe 31
R a p o r t e w a l u a c y j n y p r o j e k t u Zdecydowana większość badanych, bo aż 79%, stwierdziła, że w przyszłości chciałaby korzystać ze szkoleń, które odbywałyby się w jednostce szkoleniowej. 16% BO chciałoby, aby szkolenia połączone były z wyjazdem. Zaledwie 5% respondentów wyrażało chęć udziału w szkoleniach organizowanych w ich zakładzie pracy. 7. Podsumowanie i wnioski Przystępując do realizacji projektu Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach założyła sobie cele, które dotyczyły podniesienia konkurencyjności i kwalifikacji zawodowych pracowników na regionalnym rynku pracy. Projekt zakładał 3 edycje szkoleń, z których każda składała się z 6 BT dotyczących tematyki SZBI. W każdym BT mogło wziąć udział średnio 15 osób. W projekcie w ramach wszystkich BT, uczestniczyło 277 osób. Z tego 182 osoby otrzymały certyfikaty (audytora wiodącego 88 osób, i audytora wewnętrznego 94 osoby). Zaświadczenia o odbyciu szkolenia otrzymały 273 osoby. Cztery osoby nie ukończyły zaplanowanej ścieżki szkoleń. Oprócz założonych rezultatów mierzalnych (które zostały osiągnięte na wyznaczonym poziomie) takich jak: w liczba dni szkoleniowych w projekcie (108 dni), w liczba godzin dydaktycznych w projekcie (864 h), projekt przyczynił się do realizacji licznych celów jakościowych. Szkolenia miały bowiem za zadanie: w podnieść zdolności uczestników projektu w zakresie dostosowywania swoich umiejętności i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku (u min. 70% BO), w podnieść aspiracje zawodowe uczestników szkoleń (u min. 70% BO), w zwiększyć wiarę we własne umiejętności (u min. 70% BO), w zwiększyć poziom motywacji (u min. 50% BO), w podnieść poziom samooceny (u min. 60% BO). Uczestnicy w badaniu ewaluacyjnym oceniali w jakim stopniu udział w projekcie wpłynął na poszerzenie aspektów ich życia zawodowego. W każdej wspomnianej wyżej kategorii BO mogli przyznać od 1 do 3 punktów, w zależności od tego jak zmieniał się po szkoleniach dany aspekt. Wartość 1 oznaczała minimalny wzrost, a wartość 3 maksymalny wzrost danego aspektu. Przy tym założeniu, maksymalnie można było uzyskać 765 punktów, a najmniej 255 punktów (liczba punktów pomnożona przez ilość ankiet). 765 punktów traktujemy jako 100%. 32
Bezpieczeństwo informacji i systemów informatycznych Tabela 8. Zestawienie założeń z wynikami rezultatów miękkich Rezultaty miękkie Ilość uzyskanych punktów Założenia Wyniki Ocena Wzrost zdolności uczestników w zakresie dostosowywania swoich umiejętności i kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku 554 min. 70% 72,4% Założenia zostały spełnione Podniesienie aspiracji zawodowych Raport z badań ewaluacyjnych projektu 588 min. 70% 76.9% Założenia zostały spełnione Wzrost wiary we własne umiejętności 580 min. 70% 75,8% Założenia zostały spełnione Zwiększenie poziomu motywacji do dalszego doskonalenia zawodowego 648 min. 50% 84,7% Założenia zostały spełnione Podniesienie samooceny 559 min. 60% 73,1% Założenia zostały spełnione Na podstawie zestawienia w tabeli 8, należy stwierdzić, że wszystkie założenia projektu zostały spełnione. Osiągnięte wskaźniki przekroczyły założone minimum. O trafności i użyteczności podjętych działań w ramach projektu świadczą bardzo dobre opinie uczestników badania ewaluacyjnego w obszarze zgodności tematyki szkoleń z ich potrzebami, jak też wysoka ocena umiejętności nabytych dzięki udziałowi w projekcie. Wzrost kompetencji zawodowych, wskazywany przez znaczną liczbę BO jako efekt udziału w szkoleniach świadczy o tym, że założone przez autorów projektu cele zostały osiągnięte. Uczestnicy projektu wysoko ocenili zasadność realizacji szkoleń dofinansowanych z Unii Europejskiej określając je jako potrzebne i mające wpływ na zwiększenie kwalifikacji zawodowych w regionie. Zdecydowana większość deklarowała również chęć dalszego dokształcania zawodowego i uczestnictwo w szkoleniach oraz warsztatach, zwłaszcza udział w szkoleniach dofinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. 33