Wojciech Modras Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum 1. TEMAT Czy tylko mężczyźni są agresywni? Agresji mówimy NIE! 2. Zajęcia przeznaczone dla uczniów klas I-III gimnazjum. 3. Cele zajęć: wyjaśnienie pojęcia agresja, sprawca, ofiara, pokazanie przyczyn zachowania agresywnego, obalenie stereotypu, że tylko mężczyźni są agresywni, a kobiety łagodne, wskazanie, jak można przeciwdziałać agresji, poznanie sposobów obrony przed agresją, rozróżnianie rodzajów agresji.. Formy pracy : indywidualna, grupowa. 5. Metody pracy : dywanik pomysłów, rozmowa nauczająca,giełda pomysłów, praca z karta pracy. 6. Środki dydaktyczne : kolorowe karteczki i tasiemki, duże arkusze szarego papieru, markery, encyklopedie słowniki, karta pracy, karta ewaluacji zajęć. 7. Efekty: - uczniowie poznają pojęcia agresja i stereotyp, - nabierają przekonania, że agresja nie jest przypisana wyłącznie mężczyznom, - znajdują odpowiedź na pytanie dlaczego ludzie są agresywni, - dowiadują się jak radzić sobie z agresją. 8. Literatura: Z Skorny, Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się, PWN, Warszawa 1968. Materiały dla wychowawców klas IV-VIII, red. Elżbieta Gapińska, Wydawnictwo Korepetytor, Płock 1998r. TOK LEKJI : Czas Czynności nauczyciela Czynności uczniów 1 1 3 1. Czynności organizacyjno porządkowe. 2. Zapoznanie uczniów z tematem zajęć. 3. Co to jest agresja (praca ze słownikiem) uczniowie wyjaśniają co ich zdaniem znaczy to pojęcie lub cytują definicję ze słownika bądź encyklopedii : Uczniowie poznają tematykę zajęć. Uczniowie na podstawie własnych wiadomości i encyklopedii oraz słownika wyjaśniają pojęcie agresji. Agresja - jest to każde zamierzone działanie, które ma na celu lub powoduje wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu. Agresja jest to zatem każde zachowanie, które powoduje krzywdę drugiej osobie. Uczniowie zachowują się agresywnie wówczas gdy niszczą swoje lub cudze rzeczy, sprzęty szkolne. Agresja jest również wówczas, kiedy obie strony mają podobną siłę fizyczną i psychiczną
(obie strony są sprawcami). Zwrócenie uwagi uczniom, że przemoc to nie tylko przemoc fizyczna, ale także przemoc emocjonalna i społeczna. Począwszy od złośliwości, kpin i poniżaniu, a skończywszy na pobiciu czy zabójstwie. Agresja i przemoc są zjawiskiem narastającym, procesem, który zaczyna się od drobnej dokuczliwości i szkodzenia dobremu samopoczuciu innych (kpina, poniżanie, wyśmiewanie), aż do ciężkich przestępstw. 2 2. Następnie uczniowie wyjaśniają pojęcia : sprawca i ofiara. Do czynienia z przemocą mamy w przypadku gdy pojawiają się dwie role: Ofiary - osoby poszkodowanej, która nie potrafi sama się bronić. Sprawcy - osoby nadużywającej własnej siły w relacji z innymi. Obie role mają negatywny wpływ na dalsze funkcjonowanie dzieci. 5. Nauczyciel prosi uczniów, aby podali przykłady sytuacji, w których spotkali się z agresją. Zapisują je na kolorowych karteczkach, które następnie przyczepiamy do szarego arkusza papieru tworząc w ten sposób dywanik pomysłów. Podsumowanie na podstawie Waszych przykładów agresję możemy podzielić na trzy grupy : a) Agresja i przemoc fizyczna - bicie, kopanie, popychanie, podcinanie, plucie, wymuszanie pieniędzy, zamykanie w pomieszczeniach, niszczenie własności, różne prace zlecone np. noszenie teczki. b) Agresja i przemoc słowna - przezywanie, wyśmiewanie, obrażanie, plotkowanie, obgadywanie, namawianie się, manipulowanie związkami przyjaźni, grożenie, szantażowanie. c) Agresja bez użycia słów i kontaktu fizycznego - wrogie gesty, miny, izolowanie, manipulowanie związkami przyjaźni Oddziaływanie wychowawcze powinno obejmować wszystkie formy przemocy. 6. Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie słowa stereotyp Uczniowie wyjaśniają pojęcia : ofiara i sprawca. Uczniowie tworzą dywanik pomysłów. Uczniowie przy [pomocy nauczyciela wyjaśniają pojęcie
7.Proszę podać znane Wam przykłady stereotypów, np. : Szkoci są skąpi. Rosjanie lubią alkohol. Anglicy są flegmatyczni. 5 8.Bardzo popularnym w naszym społeczeństwie stereotypem jest stwierdzenie, że to mężczyźni są agresywni. 5 - Czy się zgadzacie z taki stwierdzeniem? - Czy zawsze sprawcą agresji jest mężczyzna? Teraz podzielimy się na 2 grupy wyciągając karteczki, mam czerwone i niebieskie, grupa czerwonych na konturze kobiety spróbuje wypisać w jaki sposób Jej zdaniem kobiety okazują agresje, a grupa niebieskich na konturze mężczyzny w jaki sposób robią to najczęściej panowie. Następnie grupy prezentują swoje pomysły, dochodzą do wnioski, że agresja nie jest zależna od płci i zdarzają się zarówno agresywni mężczyźni jak i kobiety, podają przykłady agresywnych zachowań u kobiet i mężczyzn. Uczniowie w grupach pracują z planszami i prezentują efekty pracy grup. 9. Podział na grupy uczniów, którzy wyciągają z pudełka kolorowe tasiemki ( grupy : biali, czerwoni, zieloni i niebiescy). W grupach uczniowie szukają odpowiedzi na pytanie, dlaczego Ich zdaniem ludzie są agresywni pomysły zapisują na dużych arkuszach szarego papieru. Praca w grupach i szukanie odpowiedzi na pytanie dlaczego ludzie są agresywni? Następnie grupy prezentują swoje pomysły
3 2 10. Giełda pomysłów na sposoby przezwyciężenia agresji burza mózgów. 11. Karta pracy pt. Radzenie sobie z agresją (załącznik nr 1). Poznany dzięki niej najpopularniejsze wśród Was sposoby radzenia sobie z agresją. Uczniowie poszukują sposobów przezwyciężenia agresji. Pracują z kartą pracy. 1 12. Ewaluacja zajęć wypełnienie karty ewaluacyjnej (załącznik nr 2). Wypełniają kartę ewaluacji.
ZAŁĄCZNIK NR 1 KARTA PRACY Radzenie sobie z agresją Poniżej zamieszczono różne sposoby radzenia sobie z agresją podkreśl 5 najczęściej stosowanych przez Ciebie. 1. Chodzę na długie spacery. 2. Słucham muzyki. 3. Proszę kogoś o radę.. Sprawiam sobie przyjemność (jaką?)... 5. Próbuję uzyskać większą ilość informacji. 6. Czytam. 7. Biorę kąpiel. 8. Pozwalam sobie za wyrażenie złości, np. krzyczę, uderzam w poduszkę itp. 9. Wypowiadam się w twórczości: piszę, maluję, śpiewa, gram na instrumentach. 10. Dzielę się uczuciami z przyjacielem, rodziną. 11. Zajmuję się moim hobby (jakim?)... 12. Uprawiam ćwiczenia fizyczne. 13. Mówię o czymś innym. 1. Koncentruję się na zadaniu umysłowym. 15. Pomagam komuś innemu. 16. Inne sposoby. Materiały dla wychowawców klas IV-VIII pod redakcją Elżbiety Gapińskiej, Płock 1998 r.
ZAŁĄCZNIK NR 2 KARTA EWALUACJI ZAJĘĆ 1. Jaki nastrój odczuwasz po dzisiejszej lekcji? Bardzo dobry Średni Byle jaki 2. Czy dzisiejsza lekcja była dla Ciebie przydatna? Bardzo Średnio Mało