Z Weronik¹ Rochack¹, koordynatorem ds. edukacji Design Council w Londynie, rozmawia Mateusz Soliñski. Design nowa jakoœæ kszta³tuj¹ca spo³eczeñstwo 96 problemy
W opisie charakteru dzia³alnoœci Design Council czytamy: Pragniemy pokazaæ, i design mo e odgrywaæ znacz¹c¹ rolê w umacnianiu pozycji ekonomicznej kraju oraz w aktywnym przeobra aniu spo³eczeñstwa. Jak nale y rozumieæ powy sze stwierdzenie? Design Council to organizacja strategiczna, wspó³pracuj¹ca blisko z brytyjskimi ministerstwami i rz¹dem, doradzaj¹ca politykom w sprawach efektywnego wykorzystywania designu w biznesie i jego wp³ywu na ekonomiê. Jednym z g³ównych zadañ Design Council jest opracowywanie badañ na zlecenie rz¹du, b¹dÿ te bezpoœrednie doradztwo. Istnieje grupa osób odpowiedzialna za bezpoœrednie kontakty z rz¹dem i departamentami, które nas sponsoruj¹: Departamentem Kultury i Sportu (Department of Culture, Media and Sport DCMS) oraz Departamentem Innowacji, Uniwersytetów i Umiejêtnoœci (Department of Innovation, Universities and Skills DIUS). Nasze zadanie polega na uœwiadamianiu instytucjom rz¹dowym czym jest design jak mo na go ugryÿæ, jak mo e pomóc w codziennym yciu. Przekonujemy te urzêdników, e warto w design inwestowaæ na wszystkich poziomach biznesu, edukacji czy badañ. Potoczne pojmowanie czy rozumienie designu bywa doœæ p³ytkie. Wbrew powszechnemu u yciu tego s³owa, design to nie tylko okreœlony kszta³t czy kolor. Pojêcie to jest bardzo szerokie. Na design sk³adaj¹ siê m.in: funkcja przedmiotu, badania rynku, ergonomia, psychologia czy praca w grupach interdyscyplinarnych, gdzie wspó³dzia³aj¹ ze sob¹ projektanci, specjaliœci w zakresie marketingu oraz in ynierii i komunikacji. Ca³y sztab ludzi pracuje na to, aby produkt by³ dobrze zrobiony, aby wychodzi³ naprzeciw potrzebom konsumentów. Dobry design powinien byæ innowacyjny, kreatywny i zdecydowanie nastawiony na odbiorcê. Produkt musi siê dobrze sprzedaæ? Przede wszystkim chodzi o to, aby produkt by³ u yteczny. To nie mo e byæ sztuka dla sztuki. Projektanci powinni tworzyæ rzeczy potrzebne, po yteczne i nadaj¹ce siê do szerokiej produkcji, a organizacje takie jak Design Council maj¹ za zadanie im w tym pomagaæ. Mówimy o aspekcie handlowym i marketingowym. Na czym natomiast mia³oby polegaæ aktywne przeobra anie spo³eczeñstwa? Naszym celem jest podnoszenie œwiadomoœci spo³ecznej na temat tego, czym jest design; wyjœcie poza bardzo p³ytkie pojmowanie jego roli w naszym codziennym yciu. Staramy siê zwracaæ uwagê na zwi¹zek designu ze sfer¹ ekonomii i biznesu. Istotne miejsce w szeroko pojêtym designie zajmuje te ekologia (bardzo popularne ostatnio na Wyspach s³owo sustainability problemy 97
oznaczaj¹ce w przybli eniu zrównowa enie ). Zwracamy obecnie szczególn¹ uwagê na promocjê projektów przedmiotów, które s¹ trwa³e, a przez to ekonomiczne; przedmiotów, które mog¹ po jakimœ czasie zostaæ wykorzystane do innych celów. K³adziemy nacisk na kwestiê ponownego wykorzystywania œmieci i odpadów. Staramy siê uœwiadamiaæ spo³eczeñstwu stan zanieczyszczenia œrodowiska i poprzez promowanie okreœlonych projektów uczyæ troski o otaczaj¹c¹ nas przyrodê. Na przyk³ad, w ramach programu Designs of the Time (dott07) zwracaliœmy uwagê na negatywne skutki wysokiego poziomu zu ycia energii elektrycznej w domach i pokazaliœmy parê sposobów jak mo na je zmniejszyæ. Czy mog³abyœ opisaæ g³ówne za³o enia ubieg³orocznego programu Designs of the Time (dott07)? W ramach 10-letniego programu dott co dwa lata wybieramy jeden ze s³abiej rozwiniêtych gospodarczo regionów w Wielkiej Brytanii jako centrum dla naszego projektu. W poprzednim roku dott07 zosta³ zorganizowany w po³nocno-wschodniej Anglii z g³ównym oœrodkiem w Newcastle (wiêcej informacji na stronie www.dott07.com). Poprzez szereg akcji, spotkañ, warsztatów etc. staraliœmy siê pokazaæ jak myœlenie designem mo e pozytywnie wp³yn¹æ na zmianê warunków ycia lokalnej spo³ecznoœci. Szczególny nacisk k³adziony jest na sferê ochrony œrodowiska, tzn. w³aœciwej utylizacji œmieci, oszczêdnoœci energii oraz kwestie edukacji na poziomie szkolnym. Uczymy ludzi mieszkaj¹cych w regionie kreatywnego myœlenia. Zwieñczeniem programu jest festiwal, w ramach którego odbywaj¹ siê wystawy, konferencje oraz spotkania. Mo na powiedzieæ, e ekologia stanowi jeden z g³ównych priorytetów dzia³ania Design Council? Edukacja w tym kierunku powinna rozpoczynaæ siê ju w³aœciwie w szkole podstawowej. Dzieci w Wielkiej Brytanii anga owane s¹ w specjalne projekty. Proekologiczne kszta³cenie ju na poziomie pierwszych klas szko³y podstawowej powinno zaprocentowaæ w przysz³oœci. Staramy siê zaszczepiæ w dzieciach œwiadomoœæ istotnej roli, jak¹ pe³ni w naszym codziennym yciu œrodowisko naturalne oraz wuiedzy jak mo na o nie zadbaæ. Innym priorytetem naszych dzia³añ jest wspó³praca z instytucjami rz¹dowymi. W wydanym niedawno nowym planie dzia³añ Good Design zwracamy szczególn¹ uwagê na usprawnienie funkcjonowania sektora publicznego. Chcemy pomóc ró nego rodzaju organizacjom uproœciæ istniej¹ce procedury, zlikwidowaæ zbêdn¹ biurokracjê, tak aby przeciêtny obywatel nie gin¹³ w stosie formularzy za ka dym razem, gdy pragnie coœ za³atwiæ. 98 problemy
W jaki sposób Design Council chce walczyæ z postêpuj¹c¹ biurokracj¹? Obserwujemy procedury, przez które trzeba przejœæ, zanim mo na wreszcie osi¹gn¹æ zamierzony cel w jakimkolwiek urzêdzie i staramy siê poszukiwaæ rozwi¹zañ upraszczaj¹cych ten skomplikowany proces formalnoœci. Chcemy, aby urzêdy by³y bardziej przyjazne i dostêpne dla obywateli. Masz na myœli projekt graficzny przyk³adowego formularza urzêdowego. Niekoniecznie. Design nie ogranicza siê tylko do sfery wizualnej. Od kilku lat intensywnie rozwija siê nowa dziedzina designu tzw. service design. Ma on bezpoœredni wp³yw na sferê naszych odczuæ i to nie tylko tych natury czysto estetycznej. Pos³u ê siê tutaj przyk³adem ze œwiata komercyjnego. Takie nowe podejœcie do szeroko rozumianego designu reprezentuj¹ m.in projektanci pracuj¹cy dla linii lotniczych Virgin Atlantic. Tutaj g³ówny nacisk po³o ony jest na komfort psychiczny i odczucia podró uj¹cego. Samolot za spraw¹ przemyœlanego czy wrêcz zaprojektowanego zachowania za³ogi pok³adowej staje siê œrodowiskiem szczególnie przyjaznym dla pasa era, co w ogromnym stopniu wp³ywa na jego postrzeganie tych linii i w efekcie na chêæ ponownego skorzystania z us³ug Virgin Atlantic. Zadaniem designu jest wiêc ca³oœciowe spojrzenie na ró ne aspekty interakcji pomiêdzy u ytkownikiem danego produktu / us³ugi a jego otoczeniem. Pos³u my siê innym przyk³adem. Jakaœ firma postanawia dokonaæ reorganizacji, chc¹c usprawniæ swoje funkcjonowanie zwiêkszyæ wydajnoœæ i dochody. Do tego zadania mo e w³aœnie zaprosiæ projektanta, który pomo e zaprojektowaæ przysz³e dzia³ania, które zwiêksz¹ efektywnoœæ firmy, poprawiaj¹c jednoczeœnie jej wizerunek wœród potencjalnych klientów. Podobnie mo e post¹piæ instytucja publiczna. Wracaj¹c do kwestii formularza urzêdowego takie formularze mog¹ byæ na przyk³ad drukowane dwustronnie. Prosty pomys³, a jaka ogromna oszczêdnoœæ papieru! (powracamy wiêc do ekologii i wspomnianego ju terminu sustainability ). Tego typu problemy z jednej strony ekologia, a z drugiej usprawnianie funkcjonowania ró nego rodzaju organizacji zwi¹zanych na przyk³ad ze s³u b¹ zdrowia czy podatkami to g³ówne zadania, jakich podejmuje siê Design Council pocz¹wszy od tego roku. Jak mo na by najkrócej zdefiniowaæ pojêcie service design? Projektowanie dzia³añ i us³ug. Service design dotyka sfery projektowania nie tylko w obszarze dzia³añ wizualnych. Ide¹ nowego spojrzenia na design jest umiejêtnoœæ efektywnego i kreatywnego planowania. Elementem service design jest sam sposób organizacji naszej codziennej pracy, refleksja nad tym w jaki sposób funkcjonuje to, co nas otacza; jak mo emy pracowaæ lepiej i sprawniej. problemy 99
Jakie s¹ inne priorytety,, obok szeroko pojêtej edukacji, dzia³ania Design Council? Czy próbujecie wdra aæ okreœlon¹ wizjê designu? Czy mo e raczej rola Design Council ogranicza siê do u³atwienia kontaktów projektantów z potencjalnymi odbiorcami ich twórczoœci? Design Council prowadzi bardzo szerok¹ dzia³alnoœæ, zmierzamy w wielu ró nych kierunkach jednoczeœnie. Rozwijaniem wspó³pracy pomiêdzy projektantami a przedsiêbiorstwami przemys³owymi zajmuje siê specjalny zespó³ skupiony wokó³ programu Designing Demand. Firmy, które chc¹ wprowadziæ nowy produkt czy myœl¹ o reorganizacji swoich dzia³añ zg³aszaj¹ siê do Design Council. Dysponujemy grup¹ regularnie wspó³pracuj¹cych w ramach programu designerów (wiêcej informacji: www.designingdemand.org.uk). Kolejnymi priorytetami naszej dzia³alnoœci s¹: edukacja, wspomniane ju kontakty z organizacjami rz¹dowymi oraz gromadzenie informacji na temat design, czyli badania naukowe i rozbudowa naszej strony internetowej oraz jednoczeœnie bazy danych (www.designcouncil.org.uk). Jaki jest charakter waszych kontaktów z organizacjami rz¹dowymi? W 2005 roku Sir George Cox, który by³ wówczas przewodnicz¹cym Rady Nadzorczej Design Council, zosta³ poproszony przez rz¹d brytyjski o przygotowanie raportu na temat tego, co siê obecnie dzieje w sektorze edukacji zwi¹zanej z biznesem i kreatywnoœci¹. Sir George sporz¹dzi³ raport, na podstawie którego opracowaliœmy kolejne publikacje, m.in. High-level Skills for Higher Value oraz Design Blueprint (obie dostêpne na stronie www.ukdesignskills.com.ukdesignskills.com). Oba raporty stworzone zosta³y przez zespó³ do spraw edukacji we wspó³pracy z przedstawicielami szkolnictwa (szkó³ i uniwersytetów) oraz z samymi projektantami. Raport sir George a, no i sam fakt zainteresowania ze strony rz¹du, dowodzi, e efekty naszej pracy s¹ zauwa alne w szerszej skali oraz e brytyjscy politycy dostrzegaj¹, jak istotn¹ rolê pe³ni i mo e pe³niæ design w yciu ca³ej spo³ecznoœci. Niedawna akcja Design against Crime (Design przeciwko przestêpczoœci), czyli dyskusja o tym, jak i ca³a reszta. To znaczy, brytyjsk¹ stolicê otacza ca³a rzesza ma³ych oœrodków designu, które promuj¹ bardzo ró ne wzorce i trendy. Dodatkowo, wielonarodowoœæ spo³eczeñstwa wzmaga zró nicowanie nurtów. Dlatego trudno jest mówiæ tutaj o jednolitym narodowym stylu. Jeœli chcemy odnaleÿæ cechy wspólne dla brytyjskich projektantów, nale y ich szukaæ raczej w warstwie koncepcyjnej, w sposobie podejœcia do problemu. Wspó³czesny design pragnie sprostaæ zmieniaj¹cym siê potrzebom, gustom konsumentów. Mo na by powiedzieæ, e brytyjskich projektantów ³¹czy wspólny styl pracy. 100 problemy
Czym powinien cechowaæ siê dobry design? Czy wa niejsze s¹ walory estetyczne czy funkcjonalnoœæ projektu? Zdecydowanie najpierw funkcja, póÿniej estetyka. Có mi po piêknym krzeœle, na którym siê nie da siedzieæ? Albo po efektownej fili ance, z której jednak nie mogê napiæ siê kawy, bo uszko jest Ÿle wyprofilowane? Znanym przyk³adem dobrego designu ³¹cz¹cego w sobie obie te cechy funkcjonalnoœæ oraz walory estetyczne jest linia produktów firmy Apple. Wszyscy zachwycaj¹ siê piêknym i wysmakowanym wygl¹dem imac ów, ipod ów czy iphone ów, ale myœlê, e tak naprawdê powodem ich popularnoœci jest funkcjonalnoœæ, przyjazny interface i ³atwoœæ w obs³udze. Dobry projektant potrafi wczuæ siê w potrzeby potencjalnego odbiorcy. Jeœli dodatkowo obdarzony jest wra liwoœci¹ artystyczn¹, ma szansê stworzyæ naprawdê dobry i po yteczny projekt. Natura a design? Oczywiœcie prowadzone s¹ obecnie, w bardzo intensywny sposób, badania nad innowacyjnymi technologiami, nad tworzeniem i wykorzystywaniem nowych materia³ów. Uwa am jednak, e pomimo fascynacji now¹ technologi¹ i olbrzymimi funduszami przeznaczanymi na ten cel, mo emy zaobserwowaæ trend powrotu do natury. Przyk³adem na gruncie polskim mo e byæ niedawna wystawa w IWP pt. Future design pora relaksu, gdzie zaprezentowany zosta³ m.in. przenoœny trawnik, który mo na by potraktowaæ jako namiastkê czy mini-enklawê ciszy i spokoju w przestrzeni miejskiej czy biurowej. Obiekty prezentowane na warszawskiej ekspozycji s¹ wyrazem tendencji ³¹czenia wysoko rozwiniêtej technologii z formami bliskimi naturze. W spo³eczeñstwach bogatych, dysponuj¹cych technologi¹ na najwy szym poziomie, ludzie zaczynaj¹ poszukiwaæ tego, co proste i naturalne. Jak oceniasz rodzime wzornictwo na arenie europejskiej? Czy mo na mówiæ o samodzielnym stylu, czy raczej polskie projekty stanowi¹ tylko, bardziej lub mniej wiern¹, kopiê zachodnich pomys³ów? To pytanie nale a³oby skierowaæ przede wszystkim do IWP w Warszawie. Mamy ciekaw¹ tradycjê sztuki u ytkowej okresu dwudziestolecia miêdzywojennego. Bardzo wiele interesuj¹cych projektów powsta³o równie w latach 50. i 60. Jeœli chodzi o wspó³czesny polski design, to wydaje mi siê, e trudno mówiæ o jakimœ narodowym stylu. yjemy w epoce postmodernizmu fuzji ró nych stylów i nurtów. Poza wybranymi regionami czy krajami, takimi jak na przyk³ad Skandynawia czy W³ochy, design na poziomie czysto estetycznym stanowi zlepek najró niejszych wp³ywów. Aczkolwiek wœród aktualnie dzia³aj¹cych polskich projektantów znajduje siê wielu utalentowanych pionierów. Przyk³adem mo e byæ grupa MOHO odnosz¹ca sukcesy na miêdzynarodowej arenie (nagrody: Design problemy 101
Management Europe oraz Red Dot). Ich s³ynny ju wycinankowy dywan znalaz³ siê niedawno na wystawie jednego z najbardziej presti owych domów handlowych Selfridges w Londynie. MOHO poszukuje inspiracji m.in. w polskiej sztuce ludowej. Powodzenie ich pomys³ów jest, jak mi siê wydaje, wyrazem ogólnoeuropejskiej tendencji powrotu do wartoœci kultur regionalnych. Innym przyk³adem polskiego projektanta, który odniós³ sukces na Zachodzie, mo e byæ Tomek Rygalik, który, oprócz prowadzenia w³asnego studia i wspó³pracy z takimi firmami jak Moroso czy Artek, jest te wyk³adowc¹ w swojej macierzystej uczelni Royal College of Art w Londynie. Gdzie, twoim zdaniem, le y przyczyna niewielkiego zainteresowania ciekawymi projektami wœród polskich przedsiêbiorców? Dlaczego firmy przemys³owe w naszym kraju rzadko korzystaj¹ z us³ug zawodowych projektantów? G³ówn¹ przyczyn¹ jest czêsto brak œwiadomoœci, jak istotn¹ rolê w promocji i sprzeda y produktu czy poprawieniu wizerunku przedsiêbiorstwa mo e odegraæ dobry design. Wa nym powodem mog¹ byæ te kwestie finansowe. Przedsiêbiorcom czêsto wydaje siê, e sami s¹ w stanie cha³upniczo wykonaæ dobry projekt i zaoszczêdziæ przy tym pieni¹dze. Stworzenie ciekawego projektu, szczególnie takiego, który sprawia wra enie bardzo prostego i w bezpoœredni sposób przemawiaj¹cego do potencjalnego odbiorcy, wymaga tak naprawdê wieloletniego doœwiadczenia. Przedsiêbiorca p³aci przede wszystkim za pomys³, wiedzê i doœwiadczenie projektanta. Pomys³, który sprawia, e jego produkt staje siê atrakcyjny, a firma zaczyna byæ postrzegana jako prê na i kreatywna organizacja. Pomys³, który wymaga nie tylko wyczucia estetycznego, ale równie znajomoœci rynku popartego konkretnymi badaniami. Dyrektor IWP Beata Bochiñska zauwa y³a w jednym z wywiadów, e najwiêkszym problemem we wdra aniu nowych i interesuj¹cych projektów stanowi nieefektywna komunikacja pomiêdzy projektantami a ludÿmi biznesu. Te dwa œwiaty nie potrafi¹ ze sob¹ rozmawiaæ. Projektanci myœl¹ czêsto w kategoriach czysto koncepcyjnych i nie zawsze s¹ w stanie prze³o yæ swoje pomys³y na jêzyk biznesu. Z drugiej strony przedsiêbiorca, nastawiony przede wszystkim na zysk, czasem nie potrafi dostrzec korzyœci p³yn¹cych z d³ugofalowego dzia³ania. Oczekuje szybkiego efektu, który mo na okreœliæ konkretn¹ sum¹ zwiêkszaj¹cych siê dochodów firmy. Jedn¹ z rekomendacji, któr¹ wspomniany ju Sir George Cox poda³ w swoim raporcie z 2005 roku, i nad któr¹ obecnie w Design Council pracujemy, jest tworzenie interdyscyplinarnego systemu nauki dla studentów. G³ówn¹ ide¹ tego projektu jest pokazanie mo liwoœci i dróg wspó³pracy pomiêdzy fachowcami z zakresu ró nych dziedzin tak, aby in ynier móg³ dogadaæ siê z projektantem, a ten ostatni umia³ pos³u yæ siê wiedz¹ na przyk³ad speca od marketingu czy naukowca z jeszcze innej bran y. W Anglii powsta³y ju dwa oœrodki ³¹cz¹ce 102 problemy
dziedziny nauk zwi¹zanych ze sztuk¹ oraz ekonomi¹. Jednym z nich jest fuzja Royal Collage of Arts oraz szko³y stricte biznesowej Tanaka Business School, bêd¹cej czêœci¹ Imperial College London Design London (wiêcej informacji: www.designlondon.net). Z jednej wiêc strony przedsiêbiorcy musz¹ uœwiadomiæ sobie przydatnoœæ designu, a z drugiej - projektanci zrozumieæ g³ówne prawa rz¹dz¹ce biznesem. Lukê, która istnieje pomiêdzy designerami i biznesmenami, mog¹ wype³niæ m.in. kursy Design Management (Zarz¹dzanie designem). W jaki sposób Instytut Wzornictwa Przemys³owego móg³by skorzystaæ z doœwiadczeñ Design Council? Na czym, przede wszystkim, powinna skupiæ siê aktywnoœæ warszawskiego Instytutu? Jeszcze raz podkreœlam, e nie jestem w pozycji kogoœ, kto móg³by udzielaæ tego typu rad. Instytut korzysta z doœwiadczeñ Design Council i otwarcie siê do tego przyznaje. Jakiœ czas temu nast¹pi³a radykalna reorganizacja w strukturze IWP. Dzia³alnoœæ oœrodka zosta³a podzielona na trzy sektory: promocji, edukacji oraz badañ naukowych. Wydaje mi siê, e Instytut powinien k³aœæ szczególny nacisk na edukacjê (co zreszt¹ IWP ju czyni, rozwijaj¹c swoj¹ wspó³pracê z SGH i tworz¹c kurs Design Management). Bardzo wa ne s¹ równie rozmowy na szczeblu rz¹dowym zdobywanie œrodków finansowych oraz promocja polskiej marki poza granicami kraju nastawienie siê na kontakt z Europ¹ i ze œwiatem. Podstawowym i koniecznym dzia³aniem w tym kierunku jest chocia by przet³umaczenie strony internetowej na jêzyk angielski. To przecie bardzo istotna forma komunikacji Instytutu z reszt¹ œwiata i szansa na promocjê polskiego designu, a przez to polskiej kultury czy wrêcz ca³ego kraju. Jak postrzegasz przysz³oœæ sztuki designu? Czy mo na by zarysowaæ pewien kierunek rozwoju wspó³czesnych nam trendów? Jak ju wspomnia³am, yjemy w rzeczywistoœci postmodernizmu i naprawdê ciê ko wyodrêbniæ jednorodne, spójne stylistyki wspó³czesnego designu. Charakterystyczne dla strategicznego designu jest myœlenie perspektywiczne; projekcja tego, co bêdzie siê dzia³o w naszym bezpoœrednim otoczeniu za piêtnaœcie czy dwadzieœcia lat. To podejœcie ³¹czy siê œciœle z zagadnieniem ekologii i przewidywaniem problemów z jakimi bêdzie boryka³a siê nasza planeta nie za kilkanaœcie, ale nawet za kilkadziesi¹t lat. Inn¹ kwesti¹, która wydaje mi siê szczególnie istotna dla wspó³czesnego designu, jest wspomniany ju service design projektowanie doœwiadczeñ czy te zachowañ, które ma pozwoliæ na zoptymalizowanie efektów codziennej pracy przy jednoczesnym wykorzystaniu ró nych dziedzin wiedzy. problemy 103
Jeœli chodzi o konkretn¹ stylistykê: byæ mo e nowe pokolenie projektantów bêdzie poszukiwa³o inspiracji w krêgu rodzimej tradycji, akcentuj¹c cechy narodowe? Wszechstronnoœæ designu, jego obecnoœæ w wielu ró nych obszarach naszego ycia, sprawia, e staje siê on swoistym ³¹cznikiem miêdzy sztuk¹ a sfer¹ biznesu, ekonomii czy techniki i technologii. Specyficzna sytuacja, w jakiej znajduj¹ siê projektanci uzale nienie od œwiata biznesu czy wrêcz polityki wbrew pozorom nie musi byæ ograniczeniem, ale mo e otwieraæ przed designem zupe³nie nowe rejony poszukiwañ i wspó³pracy. Mateusz Soliñski is interviewing Weronika Rochacka, a coordinator for education in Design Council in London. Design a New Society-Forming orming Quality Design Council is a British institution advising politicians on effective application of design in business and on its influence on economy. It also aims to raise social awareness of design and to provide environmental education. In the year 2005, Sir George Cox, the leader of Design Council prepared a report on British designers education which provided the basis for the following publications of the said institution: High-level Skills for Higher Value and Design Blueprint (both available on the website www.ukdesignskills.com.ukdesignskills.com). Weronika Rochacka talks about 10-year programme dott intended to be realised every two years in one of economically lower-developed areas of Great Britain. The series of actions, meetings and workshops have proved that design thinking may have a positive impact on living conditions of local community. A particular focus has been given to environmental protection. Another area of interest of Design Council is so-called service design : designing actions and services. This new approach to such widely understood design is represented by inter alia the designers working for Virgin Atlantic airlines. They pay attention to the psychological comfort of a traveller thereby making an airplane become a passenger-friendly environment. Design Council is sponsored by the Department of Culture, Media and Sport as well as the Department of Innovation, Universities and Skills. 104 problemy
problemy 105