MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Sosnowa 6 62-510 Konin tel/fax 632433352 lub 632112756 sekretariat@modn.konin.pl www.modn.konin.pl CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W KONINIE ul. Sosnowa 14 62-510 Konin tel/fax 632456195 lub 632422332 cdn@cdnkonin.pl www.cdnkonin.pl
Motywująca rola oceniania szkolnego w procesie kształcenia
HARMONOGRAM SPOTKANIA 1. Kierunki polityki oświatowej. 2. Jakie zmiany czekają nas w nowym roku szkolnym? 3. Motywująca rola oceniania szkolnego w procesie kształcenia 4. Oferta CDN w Koninie i MODN w Koninie
Minister edukacji narodowej co roku, na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty (art. 35 ust. 2 pkt 1), ustala podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w danym roku szkolnym..
W tym roku szkolnym będą to: 1. Wzmocnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych, ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych.
2. Podniesienie jakości kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez zaangażowanie przedstawicieli partnerów społecznych w dostosowywanie kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. 3. Rozwijanie kompetencji czytelniczych oraz upowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży.
4. Edukacja matematyczna i przyrodnicza w kształceniu ogólnym. Dla całego resortu to Rok Otwartej Szkoły
10 czerwca 2015 roku minister Joanna Kluzik-Rostkowska podpisała rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach publicznych.
Zmiana w rozporządzeniu dotyczy między innymi wystawiania ocen w formie opisowej. Od 1 września br. mogą one stanowić uzupełnienie oceniania bieżącego, wyrażanego stopniami 1 6, na wszystkich poziomach nauczania. Celem oceniania bieżącego jest precyzyjne informowanie o osiągnięciach ucznia, o jego zaangażowaniu i trudnościach.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2015 r. w sprawie realizacji Rządowego programu wspomagania w latach 2015-2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach -,,Bezpieczna+
Realizowane w ramach programu działania będą obejmowały następujące obszary: - bezpieczne korzystanie z cyberprzestrzeni, - kształtowanie otwartości i budowanie pozytywnego klimatu szkoły, - poprawę bezpieczeństwa fizycznego w szkołach, - tworzenie warunków do prowadzenia przez powiatowe i miejskie jednostki Państwowej Straży Pożarnej praktycznych zajęć dla dzieci z zakresu bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
25 czerwca 2015 r. minister Joanna Kluzik-Rostkowska podpisała rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego.
Zmiany w stosunku do rozwiązań obowiązujących w roku szkolnym 2014/2015 dotyczą przede wszystkim kwestii organizacyjnych.
Nowe zasady przystępowania do egzaminu maturalnego oraz poprawiania jego wyników będą obowiązywać od roku szkolnego 2015/2016. Dodatkowo zostały wprowadzone opłaty za egzamin maturalny (art.44 zzq u.s.o.) Nowy mechanizm weryfikacji przyznanych punktów na egzaminie (sprawdzianie)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek.
Rozporządzenie nie zmienia istoty rozwiązań przyjętych w 2009 r. w nadzorze pedagogicznym. Nadzór pedagogiczny będzie sprawowany, jak dotychczas, w trzech formach: - ewaluacji działalności szkół i placówek; - kontroli przestrzegania przepisów prawa; - wspomagania pracy szkół i placówek.
Zrezygnowano z ustalania poziomu spełniania wymagań: niski, podstawowy, średni, wysoki, bardzo wysoki, którym odpowiadały symbole literowe E, D, C, B, A. W dokumencie określono sposób i warunki dostępu do elektronicznej platformy nadzoru pedagogicznego: pracowników organów nadzoru pedagogicznego, pracowników organów prowadzących szkoły i placówki, dyrektorów, nauczycieli, uczniów, wychowanków i ich rodziców.
INNE ZMIANY 1. Finansowania zajęć realizowanych przez nauczycieli w ramach projektów i programów finansowanych z udziałem środków europejskich; 2. Zasad postępowania rekrutacyjnego do szkół sportowych oraz szkół dwujęzycznych, a także w zakresie przechodzenia uczniów do szkół różnych typów; 3. Zadań organu prowadzącego szkołę w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas świadczonej obsługi administracyjnej, również obsługi prawnej;
INNE ZMIANY 4. Zadań i struktury organizacyjnej instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych tj. CKE i OKE; 5. Możliwości zwiększenia dotacji celowej na darmowy podręcznik, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe dla uczniów niepełnosprawnych; 6. Zadań publicznych placówek doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym; 7. Uznawania świadectw szkolnych wydanych za granicą;
INNE ZMIANY 8. Zadań międzynarodowej współpracy dzieci i młodzieży; 9. Kontynuacji stażu na wyższy stopień awansu zawodowego po urlopie rodzicielskim 10. Zakazu pobierania opłat za e-dziennik
Motywująca rola oceniania szkolnego w procesie kształcenia
Program: Motywacja i jej rodzaje Strategie sprzyjające uczeniu się uczniów Ustalenia terminologiczne Pułapki i wady oceniania sumującego Miejsce oceniania w procesie kształcenia Akty prawne związane z ocenianiem Zasady oceniania wspierającego rozwój ucznia
UCZENIE (SIĘ) JEST JAK WYBIERANIE CZEKOLADEK Z BOMBONIERKI Nie każdemu może smakować wybrana przez nas czekoladka, więc...
Motywacja Motywacja jest to stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian.
Motywacja W edukacji motywacja oznacza powody, dla których uczniowie podejmują naukę. Motywacja ucznia do nauki odgrywa podstawową rolę w procesie uczenia się. Uczeń, który jest odpowiednio zmotywowany, lepiej się uczy, widzi sens i cel swojej pracy, osiąga sukcesy, a nauka staje się dla niego przyjemnością.
Każde dziecko rodzi się wszechstronnie uzdolnione, z pełną możliwością rozwoju we wszystkich kierunkach, potencjalną inteligencją, zadatkami na rozwijanie twórczości oraz dużym talentem społecznym. obraz: www.tapeta-dziecko-student.na-pulpit.com
Motywacja jest rzeczą nabywaną w trakcie rozwoju człowieka. Początkowo dziecko postrzega naukę jako coś ekscytującego, coś, co wyzwala ciekawość i popycha do działania. Według badań zamiłowanie do nauki obniża się stopniowo od klasy trzeciej szkoły podstawowej. obraz: http://www.inspirander.pl/dziecko/rozwoj-dziecka-w-wieku-przedszkolnym
motywacja wewnętrzna motywacja zewnętrzna
Rodzaje motywacji Motywacja wewnętrzna - jest to angażowanie się w określone działania dla nich samych, dla osobistej przyjemności czerpanej z ich wykonywania, np. zaspokojenie własnej ciekawości, osiągnięcie wyznaczonego celu, ambicje, itp. Motywacja zewnętrzna - to rodzaj motywacji do uczenia się, który polega na wykonywaniu zadań nie w celu uzyskania wewnętrznej satysfakcji płynącej z samego działania, ale po to, by uzyskać jakieś nagrody, np. stopnie.
Motywowanie uczniów do nauki Motywowanie uczniów polega na wyszukiwaniu i stosowaniu sposobów, którymi nauczyciel zdołałby zachęcić uczniów do zaakceptowania celów pracy w klasie i uczenia się określonych tymi celami wiadomości i umiejętności niezależnie od tego, czy praca ta sprawia uczniom przyjemność i czy podjęliby ją, gdyby nie musieli. Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, PWN, Warszawa 2002.
Motywacja Motywator: zachęcający, przyjazny, kreatywny; koordynator, przewodnik, inspirator; osoba, która ma określony cel, obiekt i sposób motywacji; stwarza warunki i sytuacje do podjęcia działań przez osobę, którą motywuje; Zdolność do motywowania się polega na umiejętności podporządkowania emocji wyznaczonym celom, tłumienia popędliwości, odkładania w czasie zaspakajania pragnień, umiejętność twórczej pracy. Samomotywacja pozwala dziecku(uczniowi) pomimo porażek próbować kolejny wykonać dane zadanie. Jest motorem do wszelkiego rozwoju i działania.
Motywacja do nauki Orientacja na uczenie się Orientacja na opanowanie materiału Nacisk położony na dydaktyczne zadania szkoły; nauczyciele eksponują, co uczniowie powinni wynieść z lekcji, zwracają szczególną uwagę na myślenie i rozumienie bardziej niż na odtwórcze wypełnianie zeszytów ćwiczeń i formułowanie poprawnych odpowiedzi. Uczniowie uczą się i rozwiązują problemy korzystając ze wskazówek nauczyciela Uczenie się Przetwarzanie informacji, nadawanie znaczeń, rozumienie aż do opanowania wiadomości i umiejętności Nacisk położony jest na wykonanie zadania i przyswojenie konkretnej partii materiału. Uczniowie korzystają ze strategii powierzonych, często porównują to do wykonywania pracy. Wzbudzać to może lęk przed porażką, frustrację i niepokój oraz spadek wiary we własne możliwości Wykonanie Demonstrowanie, wykorzystanie wiadomości i umiejętności po tym, jak zostały przyswojone
Nauczyciel, który chce, aby jego uczniowie czynili postępy w nauce, musi wykształcić u swoich uczniów, tzw. strategie generujące uczenie się. Oznacza to, że uczeń ma nabywać nową wiedzę w wyniku twórczego i samodzielnego dochodzenia do niej, ma poszukiwać i odkrywać z jednoczesnym zaangażowaniem osobistym. Uczeń ma stać się autorem procesu uczenia się i ponosić za niego odpowiedzialność.
Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają ujawnić to, czego uczeń nie umie, podczas gdy nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub czego jest zdolny się nauczyć. Albert Einstein
Jeśli chcesz, żeby twoje dziecko nauczyło się jak budować statek, to musisz rozbudzić w nim tęsknotę za morzem. Antoine de Saint - Exupery obraz: http://ogloszenia.ox.pl/ogloszenie,2846298,polskie-morze-autokarem-ceny-od-1.044-zl-os.-z-
Motywowanie do nauki Motywowanie uczniów do nauki nie może ograniczać się wyłącznie do pobudzania przez nauczyciela zainteresowania nauką i pokazania jej wartości. Zadaniem nauczyciela ma być przede wszystkim wskazanie swoim uczniom, jak mają się uczyć!
Motywacja a piramida potrzeb źródło: www.izba.netkom.com.pl/abc.html
Czynniki wzmacniające motywację Chęć bycia coraz lepszym Zainteresowania, talent Miły, życzliwy, kreatywny, ciekawy nauczyciel Zachęty, pochwały nauczycieli Zachęty i pochwały rodziców Ciekawie prowadzone zajęcia, różnorodność metod i form pracy, Chęć zdobycia wiedzy, zrozumienia otaczających zjawisk Możliwość zdobycia pochwały, nagrody
Postawy i cechy potęgujące motywację Wiara w swoje możliwości Odwaga w działaniu Umiejętność rozwiazywania problemów Umiejętność radzenia sobie z porażkami i trudnościami Ambicja Jasno określone cele wynikające z potrzeb i marzeń Otwartość na nowości Systematyczność i wytrwałość Sukcesy
Strategie sprzyjające uczeniu się uczniów
Nauczyciel jako wzór Nauczyciel swoją postawą powinien sam demonstrować zainteresowanie uczeniem się. Niezależnie od nauczanych treści nauczyciel powinien wykazywać zainteresowanie bieżącymi wydarzeniami i wiedzą ogólną zwłaszcza tą, która wiąże się z nauczanym przedmiotem. Odwoływać się do przeczytanych książek, obejrzanych filmów, przykładów zastosowań z życia codziennego.
Przykłady: Nauczyciel jako wzór Reagowanie na pytania uczniowskie (szczególnie te, które wychodzą poza podręczniki), docenianie tych pytań, podejmowanie dyskusji na dany temat na forum klasy. Informowanie o ciekawych książkach, filmach, pytania rzucane mimowolnie dotyczące przeczytanych artykułów w prasie.
Komunikowanie oczekiwań Nauczyciel na co dzień powinien przejawiać takie postawy, z których wynika, że zależy jemu, by uczniowie uczyli się ze zrozumieniem. Uczniowie powinni wiedzieć, czego się od nich oczekuje. Znając cele lekcji uzyskują wpływ na jej kształt i stają się bardziej zaangażowani.
Zmniejszanie napięcia Uczniowie ukierunkowani są na cel (nie paraliżuje ich lęk przed tym, co się stanie, gdy źle wykonają zadanie). Dajemy uczniowi prawo do popełniania błędów, bo są one etapem drogi prowadzącej do sukcesu. W klasie nie może istnieć kultura rywalizacji, ponieważ uczeń boi się mówić o błędach. Na pierwszym miejscu należy stawiać nauczanie i uczenie się, a nie ocenę wykonania zadania (nie możemy dopuścić, by uczniowie śmiali się z pomyłek kolegów). Tworzymy atmosferę sprzyjającą uczeniu się!
Ocenianie jako jedna ze strategii motywujących uczniów
Ocenianie uczniów Proces wyrażania opinii o uczniach za pomocą stopni lub ocen opisowych, zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub przy końcu roku szkolnego.(w. Okoń) Informacja o wyniku kształcenia wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku.(b. Niemierko) Diagnoza postępów ucznia w procesie kształcenia, jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam (nauczyciel) popełnia. (D. Fontana)
Ocena i ocenianie Ocena to wypowiedź (sąd, zdanie) o charakterze wartościującym, będąca efektem (wynikiem, rezultatem) kontroli służącej porównywaniu zgodności założonych celów i ich rzeczywistej realizacji. Ocena jest możliwa na podstawie wcześniej ustalonych kryteriów i norm, na podstawie przyjętej skali wartości. Najczęściej wyrażona jest w postaci stopnia szkolnego, choć może też być wyrażona niewerbalnie, w postaci opinii, znaków graficznych itd.
Cele oceniania: diagnozowanie słabych i mocnych stron ucznia, słabych i mocnych stron stosowanych metod nauczania, dokumentowanie tego, co uczeń wie, rejestracja tempa postępów w nauce, porównywanie uczniów, selekcja pod kątem przyszłej edukacji.
Cele drugorzędne: rozliczanie się nauczycieli i uczniów wobec zainteresowanych stron, motywowanie, dyscyplinowanie. Cohen L., Manion L., Morrison K., Wprowadzenie do nauczania, Zysk i S-ka, Poznań 1999.
Funkcje oceniania: dydaktyczna - ocena miernikiem wyników ucznia, jego osiągnięć, społeczna - wskazanie pozycji ucznia w klasie i czynnik kształtujący jego relacje z grupą, wychowawcza - oddziaływanie na uczucia i wolę ucznia. Kopaczyńska I., Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia, Impuls, Kraków 2004.
Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie nie mają głębszego sensu, gdyż: 1. Ocenianie przebiega zgoła inaczej w różnych szkołach i u różnych nauczycieli. 2. Wiele szkół nie dba o politykę ocen. 3. Pojedynczy symbol w żaden sposób nie może dokładnie przedstawić złożonych osiągnięć pedagogicznych. 4. Nauczyciele często oceniają przypadkowo i niedbale. 5. Stopnie są często stosowane jako kary lub środki dyscyplinujące, a nie jako właściwe miary osiągnięć.
Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są pedagogicznie błahe: 1. Stopnie są tylko symbolami. 2. Najważniejsze wyniki są nieuchwytne, nie można ich więc ani wycenić, ani ustopniować. 3. Ocena nauczyciela jest mniej ważna dla ucznia niż jego własna samoocena. 4. Stopnie nie pozwalają poprawnie przewidzieć późniejszych osiągnięć. 5. Powinno się oceniać szkoły, a nie uczniów.
Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są niepotrzebne, gdyż: 1. Stopnie nieskutecznie motywują do rzeczywistych osiągnięć w kształceniu się. 2. Gdy uczniowie opanują wszystko, co powinni, nic nie pozostaje do różnicowania za pomocą stopni. 3. Stopnie przetrwały w szkołach głównie dlatego, że nauczyciele tkwią w tradycyjnych sposobach działania.
Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są szkodliwe, gdyż: 1. Niskie stopnie mogą zniechęcać mniej zdolnych uczniów do wysiłku. 2. Stopnie powodują, że dla niektórych uczniów porażka jest nieunikniona. 3. Niektórzy rodzice stosują kary wobec uczniów za niskie stopnie i nieodpowiednie nagrody za wysokie stopnie. 4. Stopnie stanowią uniwersalne wzorce dla wszystkich uczniów, mimo ogromnych różnic indywidualnych między nimi.
Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są szkodliwe, gdyż: (cd.) 5. Stopnie podkreślają wspólność celów wszystkich uczniów, a zniechęcają do indywidualnych celów uczenia się. 6. Stopnie nagradzają konformizm i karzą za twórczość. 7. Stopnie zachęcają do rywalizacji, a nie do współpracy. 8. Naleganie na wysokie stopnie prowadzi niektórych uczniów do oszustw. 9. Stopnie bardziej pasują do nauczania przedmiotowego niż do edukacji humanistycznej, skoncentrowanej na dziecku. Niemierko B., Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, WSiP, Warszawa 1997.
PUŁAPKI OCENIANIA SZKOLNEGO Efekty serii, wynikające z kolejności uzyskiwania informacji: 1. Efekt pierwszeństwa pierwsze wrażenie. 2. Efekt świeżości ostatnie wrażenie. 3. Efekt kontrastu to, co silnie odróżnia. 4. Efekt kontekstu świeżość i kontrast. 5. Efekt aureoli etykieta prymusa. 6. Efekt diabelski przeciwny aureoli.
PUŁAPKI OCENIANIA SZKOLNEGO Efekty kulturowe wynikające z wpływu norm społecznych na oceniającego: 1. Efekt płci. 2. Efekt etniczny. 3. Efekt optymizmu. 4. Efekt negatywizmu. 5. Efekt nastroju.
PUŁAPKI OCENIANIA SZKOLNEGO Efekty niedostatku informacji: 1. Efekt potwierdzania utrzymywanie wbrew faktom wcześniej powziętych opinii. 2. Efekt ostrożności trzymanie się środka skali. 3. Efekt pośpiechu wynika z braku czasu lub wygody. Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WAiP, Warszawa 2007.
Miejsce oceniania w procesie kształcenia Uczymy, żeby oceniać czy oceniamy, żeby uczyć?
Ocenianie nie jest tylko etapem kończącym pracę ucznia, ale powinno mieć postać procesu rozłożonego w czasie, przeplatanego autorefleksją i wykorzystywaniem informacji zwrotnych w dążeniu do celu.
Ocenianie kształtujące to częste, interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału, tak by móc określić jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczyć. Raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) /
Jak powinno przebiegać ocenianie? Planowanie procesu nauczania (uczenia się) analizowanie efektów uczenie się ocenianie komunikowanie efektów Stawianie stopni szkolnych jest przeceniane, a udzielanie użytecznych rad i uczenie się są niedoceniane. Black P., Wiliam D., Inside the black box,1998.
Rozwojowa funkcja oceniania Ocenianie jest nieodłączną częścią procesu kształcenia. Każdy człowiek (dziecko i dorosły), który podejmuje trud uczenia się, potrzebuje INFORMACJI ZWROTNEJ o swoich osiągnięcia i czynionych postępach.
Kluczowe akty prawne - powinności nauczyciela 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2015 poz. 843). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. poz. 977 oraz 2014 poz. 803).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych klasy I-III SP 10. Śródroczna i roczna opisowa ocena klasyfikacyjna z od zajęć klasy edukacyjnych, IV SP o której mowa w art. 44i ust. 1 pkt 2 i ust. 4 ustawy, uwzględnia poziom i postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do odpowiednio wymagań i efektów kształcenia, o których mowa w art. 44b ust. 3 ustawy, dla danego etapu edukacyjnego oraz wskazuje potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia związane z przezwyciężaniem trudności w nauce lub rozwijaniem uzdolnień.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych 14. Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2015 r.
PODSTAWA PROGRAMOWA Z KOMENTARZAMI MEN O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego JAK POPRZEZ OCENIANIE SKUTECZNIE MOTYWOWAĆ UCZNIÓW? Podstawa programowa formułuje wymagania edukacyjne wobec uczniów kończących kolejne etapy kształcenia. Każdy uczeń jest oceniany na co dzień, w trakcie całego roku szkolnego przez swoich nauczycieli. Właściwie stosowana bieżąca ocena uzyskiwanych postępów pomaga uczniowi się uczyć, gdyż jest formą informacji zwrotnej przekazywanej mu przez nauczyciela. Powinna ona informować ucznia o tym, co zrobił dobrze, co i w jaki sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej pracować. Taka informacja zwrotna daje uczniom możliwość racjonalnego kształtowania własnej strategii uczenia się, a zatem także poczucie odpowiedzialności za swoje osiągnięcia.
PODSTAWA PROGRAMOWA Z KOMENTARZAMI MEN O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego c.d. Ocenianie bieżące powinno być poprzedzone przekazaniem uczniowi kryteriów oceniania, czyli informacji, co będzie podlegało ocenie i w jaki sposób ocenianie będzie prowadzone. Ponadto nauczyciele powinni ustalić kryteria, na podstawie których będą oceniać uczniów na koniec roku szkolnego. Muszą to robić zgodnie z obowiązującymi przepisami. Pod koniec nauki w szkole podstawowej, w gimnazjum oraz w liceum uczeń jest poddawany zewnętrznej ocenie przeprowadzanej przez państwowy system egzaminacyjny. Zarówno ocenianie wewnątrzszkolne bieżące oraz na koniec roku jak i ocenianie zewnętrzne odwołuje się do wymagań, sformułowanych w podstawie programowej.
Co wpływa na osiągnięcia uczniów? Widocznie uczenie się dla nauczycieli (polskie tłumaczenie w przyg.) (Visible Learning) Profesor John Hattie University of Auckland Nowa Zelandia, University of Melbourne, Australia, 15 lat badań, 52 tysiące badań, na 200 mln uczniów, synteza 800 meta-analiz badań edukacyjnych.
http://www.npseo.pl/data/various/files/sesja%20i_3%20jacek%20strzemieczny.pdf
Interwencja Wpływ metod nauczania Liczba badań Rozmiar wpływu Ocenianie kształtujące nauczania 30 0,90 Przekazywanie informacji zwrotnej 1.287 0,73 Strategie meta-poznawcze 63 0,69 Uczniowskie wzajemne nauczanie 767 0,55 Eksponowanie celów nauczania 604 0,56 Eksponowanie kryteriów sukcesu 702 0,55 Zindywidualizowane nauczanie 600 0,23 http://www.npseo.pl/data/various/files/sesja%20i_3%20jacek%20strzemieczny.pdf
Porównanie oceny sumującej i kształtującej: Ocena sumująca: Podsumowanie wiedzy i umiejętności, czyli ustalenie oceny w skali stopni szkolnych. Ocena kształtująca: Uświadomienie uczniom, co zrobili dobrze a co źle i jak mogą to poprawić (informacja zwrotna). Gdy kucharz próbuje zupę, jest to ocenianie kształtujące, a gdy klient próbuje zupę, jest to ocenianie sumujące - Brookhart S.
Ewolucja terminologiczna Ocenianie kształtujące Ocenienie wspierające Ocenianie rozwojowe
Ocenianie kształtujące - wspomagające uczenie się: jego celem jest motywacja i stymulowanie ucznia, koncentruje się na tym, w jaki sposób uczniowie się uczą, kieruje uwagę na cele nauczania wyrażone w języku zrozumiałym dla ucznia, kryteria oceniania wywiedzione z celów są dla ucznia czytelne, pomaga uczniom dowiedzieć się, jak poprawić wyniki, uwzględnia samoocenę i ocenę koleżeńską.
Istota oceniania wspierającego rozwój ucznia: ocenianie sformułowane w sposób życzliwy dla ucznia, z zastosowaniem kodu pozytywnego, z pierwszeństwem zalet, zawierające wskazówki do dalszej pracy.
Informacja zwrotna 1. Informacja zwrotna jako narzędzie wspierania uczenia się ucznia na lekcji w związku z różnymi aktywnościami: praca pisemna, odpowiedź ustna itd. 2. Ocena koleżeńska i samoocena jako formy informacji zwrotnej (Ocena koleżeńska nie może mieć wpływu na stopień!).
Klasyczna informacja zwrotna Dobra informacja zwrotna powinna zawierać cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia [++]; odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia [-]; wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę [D]; wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. [ ];
Efektywna informacja zwrotna Powinna dotyczyć konkretnych cech zadania i zawierać sugestie, jak lepiej je wykonać. Powinna skupiać się na co, jak, dlaczego (związane z określonym zadaniem), a nie na prostych informacjach o dobrym lub złym wykonaniu. Powinna być przedstawiona w formie dostosowanej do percepcji odbiorcy.
Efektywna informacja zwrotna Przekazana szybko, gdy uczeń jeszcze pamięta, co i jak wykonał. Zawiera pozytywy pochwałę. Wskazuje poprawne rozwiązanie, pokazuje elementy składowe i drogę do celu. Unika interpretacji (skupienie się na faktach, nie należy oceniać ucznia jako osoby przez pryzmat jednostkowego zadania). Komentarz ważniejszy od samej oceny wyrażonej w przyjętej skali.
Wpływ oceny i komentarza Rodzaj informacji zwrotnej same oceny same komentarze oceny i komentarze Zyski w nauce żadne uczniowie uzdolnieni Wpływ na motywację uczniowie o przeciętnych zdolnościach - pozytywny - negatywny 30% wszyscy uczniowie - pozytywny żadne uczniowie uzdolnieni uczniowie o przeciętnych zdolnościach - pozytywny - negatywny Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014.
Warunki wykorzystania oceny w celu zwiększenia efektywności uczenia się: Uświadomienie sobie ogromnego wpływu, jaki ocenianie wywiera na motywację uczniów i ich wiarę w siebie. Aktywne uczestnictwo uczniów we własnym uczeniu się. Zapewnienie efektywnej informacji zwrotnej. Uczniowska potrzeba samooceny i zrozumienia.
Żeby dziecko zapalić, trzeba samemu płonąć
Bibliografia: Black P., Harrison C., Lee C., Marshall B., Wiliam D., Jak oceniać, aby uczyć?, Civitas, Warszawa 2009. Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, PWN, Warszawa 2002. Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSiP, Warszawa 2004. Sterna D., Ocenianie kształtujące w praktyce, Civitas, Warszawa 2008. Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014. Uczę w klasach młodszych, pod red. D. Sterny, CEO, Warszawa 2015.
Konferencję prowadziły: Dorota Szewczyk-Bąkowska doradca metodyczny w MODN w Koninie Barbara Jaworowicz konsultant CDN w Koninie