Motywująca rola. w procesie kształcenia

Transkrypt

1 Motywująca rola oceniania szkolnego w procesie kształcenia

2 MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Sosnowa Konin tel/fax lub sekretariat@modn.konin.pl CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W KONINIE ul. Sosnowa Konin tel/fax lub cdn@cdnkonin.pl

3 Program: Motywacja i jej rodzaje Strategie sprzyjające uczeniu się uczniów Ustalenia terminologiczne Pułapki i wady oceniania sumującego Miejsce oceniania w procesie kształcenia Akty prawne związane z ocenianiem Zasady oceniania wspierającego rozwój ucznia Zmiany w prawie oświatowym Oferta

4 Motywacja Motywacja jest to stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian. Zdaniem psychologów motywacja w dużym stopniu nabywana jest wraz z rozwojem człowieka. Jeśli mamy motywację do jakiegoś działania,to ona pociąga nas do jego realizacji, jeśli zaś jej nie mamy, to owo działanie, które nie przynosi nam satysfakcji, jest nieefektywne i go nie podejmujemy.

5 Motywacja W edukacji motywacja oznacza powody, dla których uczniowie podejmują naukę. Motywacja dziecka do nauki odgrywa podstawową rolę w procesie uczenia się. Dziecko, które jest odpowiednio zmotywowane, lepiej się uczy, widzi sens i cel swojej pracy, osiąga sukcesy, a nauka staje się dla niego przyjemnością.

6 Motywacja Motywacja powinna wypływać z potrzeby wewnętrznej dziecka (ucznia), a nie być wynikiem presji zewnętrznej. Początkowo dziecko postrzega naukę jako coś ekscytującego, coś, co wyzwala ciekawość i popycha do działania. Według badań zamiłowanie do nauki obniża się stopniowo od klasy trzeciej szkoły podstawowej. (Czym to jest spowodowane?)

7 Motywacja motywacjawewnętrzna motywacja zewnętrzna

8 Rodzaje motywacji Motywacja wewnętrzna - jest to angażowanie się w określone działania dla nas samych, dla osobistej przyjemności czerpanej z ich wykonywania, np. zaspokojenie własnej ciekawości, osiągnięcie wyznaczonego celu, ambicje, itp. Motywacja zewnętrzna - to rodzaj motywacji do uczenia się, który polega na wykonywaniu zadań nie w celu uzyskania wewnętrznej satysfakcji płynącej z samego działania, ale po to, by uzyskać jakieś nagrody, np. stopnie.

9 Motywowanie uczniów do nauki Motywowanie uczniów polega na wyszukiwaniu i stosowaniu sposobów, którymi nauczyciel zdołałby zachęcić uczniów do zaakceptowania celów pracy w klasie i uczenia się określonych tymi celami wiadomości i umiejętności niezależnie od tego, czy praca ta sprawia uczniom przyjemność i czy podjęliby ją, gdyby nie musieli. Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, PWN, Warszawa 2002.

10 Motywacja do nauki Motywacja do nauki - tendencja ucznia do przyjmowania uczenia się jako istotnego i sensownego procesu, który prowadzi do osiągnięcia określonego celu. Jest to przede wszystkim reakcja poznawcza, która nadaje sens wszystkim czynnościom związanym z przyswajaniem wiedzy i opanowaniem określonych umiejętności.

11 Motywacja do nauki Orientacja na uczenie się Nacisk położony na dydaktyczne zadania szkoły; nauczyciele eksponują, co uczniowie powinni wynieść z lekcji, zwracają szczególną uwagę na myślenie i rozumienie bardziej niż na odtwórcze wypełnianie zeszytów ćwiczeń i formułowanie poprawnych odpowiedzi. Uczniowie uczą się i rozwiązują problemy korzystając ze wskazówek nauczyciela Uczenie się Przetwarzanie informacji, nadawanie znaczeń, rozumienie aż do opanowania wiadomości i umiejętności Orientacja na opanowanie materiału Nacisk położony jest na wykonanie zadania i przyswojenie konkretnej partii materiału. Uczniowie korzystają ze strategii powierzonych, często porównują to do wykonywania pracy. Wzbudzać to może lęk przed porażką, frustrację i niepokój oraz spadek wiary we własne możliwości Wykonanie Demonstrowanie, wykorzystanie wiadomości i umiejętności po tym, jak zostały przyswojone

12 Motywacja do nauki Nauczyciel, który chce, aby jego uczniowie czynili postępy w nauce, musi wykształcić u swoich uczniów, tzw. strategie generujące uczenie się. Oznacza to, że uczeń ma nabywać nową wiedzę w wyniku twórczego i samodzielnego dochodzenia do niej,ma poszukiwać i odkrywać z jednoczesnym zaangażowaniem osobistym. Uczeń ma stać się autorem procesu uczenia się i ponosić za niego odpowiedzialność.

13 Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają ujawnić to, czego uczeń nie umie, podczas gdy nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub czego jest zdolny się nauczyć. Albert Einstein

14 Motywowanie do nauki Motywowanie uczniów do nauki nie może ograniczać się wyłącznie do pobudzania przez nauczyciela zainteresowania nauką i pokazania jej wartości. Zadaniem nauczyciela ma być przede wszystkim wskazanie swoim uczniom, jak mają się uczyć!

15 Motywowanie do nauki Nauczyciel ma sprawić, aby uczeń zrozumiał, że klasa jest przede wszystkim miejscem, w którym uczy się i nabywa nowe wiadomości i umiejętności, które mają podnieść jakość jego życia, a nie tylko sprawić, że otrzyma dobre stopnie na świadectwie.

16 SYSTEM MOTYWACJI UCZNIA DO NAUKI I PRACY NA LEKCJACH PRZYRODY Zdobycie każdej nowej umiejętności jest dla dziecka źródłem wielkiej radości i zadowolenia. Dziecko rozwija t nieustająco postawę badacza i dociekliwość naukową, która objawia się m.in. w nieskończonej serii pytań: dlaczego?, jak?, po co?. Niestety, ten naturalny dar najczęściej zanika zanim dziecko osiągnie wiek szkolny. Powstają zatem pytania: - Dlaczego tak się dzieje? Czy uczniowie muszą postrzegać naukę szkolną jako mozolną pracę, nie dającą żadnej przyjemności? Wyniki wielu badań pedagogicznych dowodzą, iż każdemu przyjemniej i łatwiej uczyć się, gdy nauka sprawia przyjemność i gdy człowiek uczy się z własnej woli. Uczniowie z silną motywacją do nauki uczą się szybciej, więcej rozumieją i na dłużej pamiętają to czego się nauczyli. Dlatego też bardzo ważnym zagadnieniem jest wzbudzanie i podtrzymywanie motywacji u uczniów w procesie edukacji.

17 SYSTEM MOTYWACJI UCZNIA DO NAUKI I PRACY NA LEKCJACH PRZYRODY Uczeń uzyskujący wysokie wyniki w nauce otrzymuje dodatkowe zadania jest zachęcany do przygotowania prac dodatkowych na lekcje / referaty, plakaty / i do ich prezentacji na forum klasy bierze udział konkursie przyrodniczym uczestniczy w zajęciach koła współdecyduje o ocenie prac swoich kolegów /członek komisji uczniowskich/ otrzymuje wpis do zeszytu o swoich wysokich osiągnięciach /ocena celująca/

18 NARZĘDZIA MOTYWACJI

19 NARZĘDZIA MOTYWACJI

20 NARZĘDZIA MOTYWACJI

21 NARZĘDZIA MOTYWACJI

22 NARZĘDZIA MOTYWACJI

23 NARZĘDZIA MOTYWACJI

24 NARZĘDZIA MOTYWACJI

25 NARZĘDZIA MOTYWACJI

26 NARZĘDZIA MOTYWACJI

27 NARZĘDZIA MOTYWACJI Komentarz do ocen Możliwość poprawy uzyskiwanych wyników Eksponowanie sukcesów Stosowanie różnorodnych metod pracy Przydzielanie zadań wszystkim chętnym Powiązanie bieżących wyników nauczania z przygotowaniem uczniów do sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych

28 CZYNNOŚCI POBUDZAJĄCE POZYTYWNĄ MOTYWACJĘ DO UCZENIA SIĘ zapewnienie równego dostępu do nagród, nagradzanie osiągnięć i ciekawości, docenianie wielu różnych umiejętności, oferowanie alternatywnych motywacji, proponowanie zadań angażujących uczestników.

29 SYSTEM MOTYWACJI UCZNIA DO NAUKI I PRACY NA LEKCJACH PRZYRODY Uczeń z niepowodzeniami uzyskuje możliwość poprawienia oceny niedostatecznej pisząc ponownie sprawdzian, test w terminie ustalonym z nauczycielem podczas pisania pracy uzyskuje pomoc od nauczyciela w formie dodatkowych wyjaśnień, naprowadzenia rodzic jest informowany o trudnościach, niepowodzeniach za pomocą wpisu w zeszycie przedmiotowym Uczniowie z lekką niepełnosprawnością intelektualną są objęci nauczaniem przyrody wg dostosowanego programu do ich możliwości / program własny/. Pracuje się z nimi wg przyjętych w nim zasad.

30 Strategie sprzyjające uczeniu się uczniów

31 Oto co może ucznia zachęcić do dbałości o przyrost swojej wiedzy i umiejętności: Mała liczba ocen uzyskiwanych w drodze jednorazowej, kontrolnej czynności zadania klasowe, testy sumujące.

32 Oto co może ucznia zachęcić do dbałości o przyrost swojej wiedzy i umiejętności Wystawianie ocen za zadania domowe, których wykonanie trwa co najmniej tydzień, są one ujęte w planie prac pisemnych, a ich celem jest sprawdzanie umiejętności, wypowiadanie się na piśmie w warunkach korzystnych dla piszącego (czas, możliwość konsultacji i przemyśleń, dostęp do różnych źródeł informacji oraz słowników).

33 Oto co może ucznia zachęcić do dbałości o przyrost swojej wiedzy i umiejętności: Duża liczba ocen uzyskiwanych w wyniku czynności wykonywanych kilkakrotnie i opisywanych tzw. ocenami cząstkowymi, dotyczy to np.: -odpowiedzi ustnych (co najmniej trzy w semestrze), -zadań domowych czytanych podczas lekcji (co najmniej trzy w semestrze), -sprawdzianów ortograficznych i interpunkcyjnych (po trzy w semestrze, każdy z precyzyjnie określonym zakresem i poprzedzony stosownymi zajęciami) itp.

34 Oto co może ucznia zachęcić do dbałości o przyrost swojej wiedzy i umiejętności: Stosowanie zasad, iż przy ustalaniu oceny łącznej za semestr premiowany jest przyrost umiejętności; dzięki tej zasadzie uczeń nie płaci za ewentualne potknięcia lub niższy poziom osiągnięć odnotowany na początku semestru, docenia się jego postęp, wkład pracy, wolę być lepszy.

35 Nauczyciel jako wzór Nauczyciel swoją postawą powinien sam demonstrować zainteresowanie uczeniem się. Uczniowie wtedy cenią uczenie jako element umożliwiający samorealizację, coś co dostarcza satysfakcji oraz wzbogaca życie. Niezależnie od nauczanych treści nauczyciel powinien wykazywać zainteresowanie bieżącymi wydarzeniami i wiedzą ogólną zwłaszcza tą, która wiąże się z nauczanym przedmiotem. Odwoływać się do przeczytanych książek, obejrzanych filmów, przykładów zastosowań z życia codziennego. To również dzielenie się z uczniami swoimi przemyśleniami po to, aby pokazać im, jak wykształceni ludzie dzięki temu, czego nauczyli się w szkole, rozumieją, co dzieje się w ich życiu i potrafią przewidywać skutki swoich zachowań lub reagować na zachowania innych ludzi.

36 Nauczyciel jako wzór Takie modelowanie pozwala uczniom przekonać się, jak inspirujące i przynoszące wiele satysfakcji jest rozumienie świata wokół nas. Przykłady: Reagowanie na pytania uczniowskie (szczególnie te, które wychodzą poza podręczniki), docenianie tych pytań, podejmowanie dyskusji na dany temat na forum klasy. Informowanie o ciekawych książkach, filmach, pytania rzucane mimowolnie dotyczące przeczytanych artykułów w prasie.

37 Komunikowanie oczekiwań Nauczyciel na co dzień powinien przejawiać takie postawy, z których wynika, że traktuje uczniów jako osoby podzielające jego zapał do nauki, którym zależy, by uczyć się ze zrozumieniem. Uczniowie powinni wiedzieć, czego się od nich oczekuje. Znając cele lekcji uzyskują wpływ na jej kształt i stają się bardziej zaangażowani.

38 Zmniejszanie napięcia Motywacja do nauki rozwija się najlepiej, gdy uczniowie ukierunkowani są na cel. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy nie paraliżuje ich lęk przed tym, co się stanie, gdy źle wykonają zadanie. Nauczyciel powinien dać uczniowi prawo do popełniania błędów, ponieważ one są normalnym etapem drogi prowadzącej do sukcesu. W klasie nie może istnieć kultura rywalizacji, ponieważ wtedy uczeń boi się mówić o błędach. Na pierwszym miejscu należy stawiać nauczanie i uczenie się, a nie ocenę wykonania zadania. (Oceniamy swoje postępy i wyciągamy wnioski z błędów, a nie patrzymy, kto wie, a kto nie wie; nie możemy dopuścić, by uczniowie śmiali się z pomyłek kolegów). Tworzymy atmosferę sprzyjającą uczeniu się!

39 Wzbudzanie zainteresowania Zaciekawienie stanowi siłę napędową uczenia się. Stymulowanie ciekawości może polegać na: zadawaniu intrygujących pytań, wzbudzaniu kontrowersji (wywoływanie odmiennych opinii w jakiejś sprawie a następnie doprowadzanie do dyskusji, w trakcie której należy usunąć rozbieżności, tworzenie atmosfery napięcia(trzeba kierować uwagę uczniów na problemy o niepewnym rozwiązaniu), ujawnianiu sprzeczności(stosuje się, kiedy uczniowie opanują już jakiś zasób wiadomości, na podstawie których formułują jakieś wnioski, w tym momencie nauczyciel podaje nowe informacje, które są w sprzeczności z formułowanym wnioskiem). Bardzo ważny jest początek lekcji!

40 Ocenianie jako jedna ze strategii motywujących uczniów

41 Ocenianie uczniów Proceswyrażania opinii o uczniach za pomocą stopni lub ocen opisowych, zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub przy końcu roku szkolnego. (W. Okoń) Informacja o wyniku kształcenia wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku. (B. Niemierko) Diagnoza postępów ucznia w procesie kształcenia, jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam (nauczyciel) popełnia. (D. Fontana)

42 Ocena i ocenianie Ocena to wypowiedź (sąd, zdanie) o charakterze wartościującym, będąca efektem (wynikiem, rezultatem) kontroli służącej porównywaniu zgodności założonych celów i ich rzeczywistej realizacji. Ocena jest możliwa na podstawie wcześniej ustalonych kryteriów i norm, na podstawie przyjętej skali wartości. Najczęściej wyrażona jest w postaci stopnia szkolnego, choć może też być wyrażona niewerbalnie, w postaci opinii, znaków graficznych itd.

43 Ocena i ocenianie Ocenianie -postępowanie, czynności, dzięki którym nauczyciel poznaje uczniów, w wyniku czego wydaje o nich sądy, odwołując się do ustalonych kryteriów.

44 Cele oceniania: diagnozowanie słabych i mocnych stron ucznia, słabych i mocnych stron stosowanych metod nauczania, dokumentowanie tego, co uczeń wie, rejestracja tempa postępów w nauce, porównywanie uczniów, selekcja pod kątem przyszłej edukacji.

45 Cele drugorzędne: rozliczanie się nauczycieli i uczniów wobec zainteresowanych stron, motywowanie, dyscyplinowanie. Cohen L., Manion L., Morrison K., Wprowadzenie do nauczania, Zysk i S-ka, Poznań 1999.

46 Funkcje oceniania: dydaktyczna -ocena miernikiem wyników ucznia, jego osiągnięć, społeczna -wskazanie pozycji ucznia w klasie i czynnik kształtujący jego relacje z grupą, wychowawcza -oddziaływanie na uczucia i wolę ucznia. Kopaczyńska I., Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia, Impuls, Kraków 2004.

47 Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie nie mają głębszego sensu, gdyż: 1. Ocenianie przebiega zgoła inaczej w różnych szkołach i u różnych nauczycieli. 2. Wiele szkół nie dba o politykę ocen. 3. Pojedynczy symbol w żaden sposób nie może dokładnie przedstawić złożonych osiągnięć pedagogicznych. 4. Nauczyciele często oceniają przypadkowo i niedbale. 5. Stopnie są często stosowane jako kary lub środki dyscyplinujące, a nie jako właściwe miary osiągnięć.

48 Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są pedagogicznie błahe: 1. Stopnie są tylko symbolami. 2. Najważniejsze wyniki są nieuchwytne, nie można ich więc ani wycenić, ani ustopniować. 3. Ocena nauczyciela jest mniej ważna dla ucznia niż jego własna samoocena. 4. Stopnie nie pozwalają poprawnie przewidzieć późniejszych osiągnięć. 5. Powinno się oceniać szkoły, a nie uczniów.

49 Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są niepotrzebne, gdyż: 1. Stopnie nieskutecznie motywują do rzeczywistych 1. Stopnie nieskutecznie motywują do rzeczywistych osiągnięć w kształceniu się. 2. Gdy uczniowie opanują wszystko, co powinni, nic nie pozostaje do różnicowania za pomocą stopni. 3. Stopnie przetrwały w szkołach głównie dlatego, że nauczyciele tkwią w tradycyjnych sposobach działania.

50 Długa lista zarzutów pod adresem oceniania za B. Niemierką: Stopnie są szkodliwe, gdyż: 1. Niskie stopnie mogą zniechęcać mniej zdolnych uczniów do wysiłku. 2. Stopnie powodują, że dla niektórych uczniów porażka jest nieunikniona. 3. Niektórzy rodzice stosują kary wobec uczniów za niskie stopnie i nieodpowiednie nagrody za wysokie stopnie. 4. Stopnie stanowią uniwersalne wzorce dla wszystkich uczniów, mimo ogromnych różnic indywidualnych między nimi.

51 Miejsce oceniania w procesie kształcenia Uczymy, żeby oceniać czy oceniamy, żeby uczyć?

52 Ocenianie nie jest tylko etapem kończącym pracę ucznia, ale powinno mieć postać procesu rozłożonego w czasie, przeplatanego autorefleksją i wykorzystywaniem informacji zwrotnych w dążeniu do celu. Ocenianie, aby pełnić postulaty wspierania osobistego ucznia, dążenia do samorealizacji, powinno przebiegać w procesie, dawać uczniowi szansę na rozwój samodzielności i umiejętności stwierdzania o etapach osiągniętych umiejętności.

53 Jak powinno przebiegać ocenianie? Planowanie procesu nauczania (uczenia się) analizowanie efektów uczenie się ocenianie komunikowanie efektów Stawianie stopni szkolnych jest przeceniane, a udzielanie użytecznych rad i uczenie się są niedoceniane. Black P., Wiliam D., Inside the black box,1998.

54 Rozwojowa funkcja oceniania Ocenianie jest nieodłączną częścią procesu kształcenia. Może stać się instrumentem dynamizującym procesy uczenia siępod warunkiem, że motywuje ucznia do pracy, wspomaga i ukierunkowuje jego rozwój. Każdy człowiek (dziecko i dorosły), który podejmuje trud uczenia się, potrzebuje INFORMACJI ZWROTNEJ o swoich osiągnięciach i czynionych postępach.

55 Kluczowe akty prawne -powinności nauczyciela 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U poz. 843). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. poz. 977 oraz 2014 poz. 803).

56 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych 10. Śródroczna i roczna opisowa ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych, o której mowa w art. 44i ust. 1 pkt2 i ust. 4 ustawy, uwzględnia poziom i postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do odpowiednich wymagań i efektów kształcenia, o których mowa w art. 44b ust. 3 ustawy, dla danego etapu edukacyjnego oraz wskazuje potrzeby rozwojowe i edukacyjne ucznia związane z przezwyciężaniem trudności w nauce lub rozwijaniem uzdolnień.

57 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych 14. Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2015 r.

58 PODSTAWA PROGRAMOWA Z KOMENTARZAMI MEN O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego JAK POPRZEZ OCENIANIE SKUTECZNIE MOTYWOWAĆ UCZNIÓW? Podstawa programowa formułuje wymagania edukacyjne wobec uczniów kończących kolejne etapy kształcenia. Każdy uczeń jest oceniany na co dzień, w trakcie całego roku szkolnego przez swoich nauczycieli. Właściwie stosowana bieżąca ocena uzyskiwanych postępów pomaga uczniowi się uczyć, gdyż jest formą informacji zwrotnej przekazywanej mu przez nauczyciela. Powinna ona informować ucznia o tym, co zrobił dobrze, co i w jaki sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej pracować. Taka informacja zwrotna daje uczniom możliwość racjonalnego kształtowania własnej strategii uczenia się, a zatem także poczucie odpowiedzialności za swoje osiągnięcia.

59 PODSTAWA PROGRAMOWA Z KOMENTARZAMI MEN O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego c.d. Ocenianie bieżące powinno być poprzedzone przekazaniem uczniowi kryteriów oceniania, czyli informacji, co będzie podlegało ocenie i w jaki sposób ocenianie będzie prowadzone. Ponadto nauczyciele powinni ustalić kryteria, na podstawie których będą oceniać uczniów na koniec roku szkolnego. Muszą to robić zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wreszcie, pod koniec nauki w szkole podstawowej, w gimnazjum oraz w liceum uczeń jest poddawany zewnętrznej ocenie przeprowadzanej przez państwowy system egzaminacyjny. Zarówno ocenianie wewnątrzszkolne bieżące oraz na koniec roku jak i ocenianie zewnętrzne odwołuje się do wymagań, sformułowanych w podstawie programowej.

60 Porównanie oceny sumującej i kształtującej: Ocena sumująca: Podsumowanie wiedzy i umiejętności, czyli ustalenie oceny w skali stopni szkolnych. Ocena kształtująca: Uświadomienie uczniom, co zrobili dobrze a co źle i jak mogą to poprawić (informacja zwrotna). Gdy kucharz próbuje zupę, jest to ocenianie kształtujące, a gdy klient próbuje zupę, jest to ocenianie sumujące - Brookhart S.

61 Ewolucja terminologiczna Ocenianie kształtujące Ocenienie wspierające Ocenianie rozwojowe

62 Ocenianie kształtujące - wspomagające uczenie się: jego celem jest motywacja i stymulowanie ucznia, koncentruje się na tym, w jaki sposób uczniowie się uczą, kieruje uwagę na cele nauczania wyrażone w języku zrozumiałym dla ucznia, kryteria oceniania wywiedzione z celów są dla ucznia czytelne, pomaga uczniom dowiedzieć się, jak poprawić wyniki, uwzględnia samoocenę i ocenę koleżeńską.

63 Ocenianie kształtujące to dawanie informacji pomagającej w uczeniu się.

64 Atmosfera sprzyjająca uczeniu się Uczniowie są zaangażowani w proces uczenia się, Uczniowie mają poczucie własnej wartości, Uczniowie uczestniczą w planowaniu procesu uczenia się, Nauczyciel zachęca uczniów do samodzielności, Uczniowie współpracują ze sobą, Nauczyciel dzieli się z uczniami odpowiedzialnością za proces uczenia się, Uczniowie świadomie uczestniczą w procesie uczenia się.

65 Cele Zastanowić się: Po co tego uczę? I co moi uczniowie już na ten temat wiedzą? Zaplanować, dokąd się zmierza i co chce się osiągnąć, Podzielić się tajemnicą celów z uczniami, Sprawdzić, czy cele zostały osiągnięte.

66 Kryteria oceniania Ustalenie faktów, dowodów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi, czy cel został osiągnięty.

67 Korzyści dla nauczającego z ustalonych kryteriów Dokładnie wiem, dokąd zmierzam i mam pomysł jak to sprawdzić, Porządkuję i kontroluję proces nauczania, Wzmacniam motywację uczniów, Lepiej współpracuję z uczącymi się.

68 Korzyści dla uczącego się Mam poczucie sensowności lekcji, Jestem sprawiedliwie oceniany, Mam motywację wiem, czego się będę uczył i czego się ode mnie wymaga.

69 Pytania kluczowe Pytania ukazujące uczniom szerszy kontekst, zachęcające do poszukiwania odpowiedzi, angażujące w naukę.

70 Pytania kluczowe Prowokują uczniów do myślenia, Poprawne odpowiedzi udzielone na nie przez uczniów świadczą o zrozumieniu problemu postawionego na lekcji, a nie tylko o wysłuchaniu i zapamiętaniu materiału.

71 Dlaczego biedronki są nieprzemakalne, żaby na łące nie wysychają, ptaki nie marzną na mrozie, a żółwie noszą skorupy na grzbiecie? Dlaczego ryby i raki duszą się wyjęte z wody, a muchy i ptaki nie mają zadyszki w locie? Co byś zobaczył, gdybyś był czerwoną krwinką? Dlaczego z nasiona groszku wyrasta groszek, dzieci podobne są do ojca lub matki, a kocięta mogą mieć inny kolor sierści niż ich rodzice?

72 Informacja zwrotna 1. Informacja zwrotna jako narzędzie wspierania uczenia się ucznia na lekcji w związku z różnymi aktywnościami: praca pisemna, odpowiedź ustna itd. 2. Ocena koleżeńska i samoocena jako formy informacji zwrotnej (Ocena koleżeńska nie może mieć wpływu na stopień!).

73 Klasyczna informacja zwrotna Dobra informacja zwrotna powinna zawierać cztery elementy: wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia [++]; co zrobiłeś dobrze odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia [-]; co Ci się nie udało wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę [ ]; dlaczego Ci się nie udało wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej.[ ]; co możesz zrobić dalej

74 Samoocena Jeżeli uczeń potrafi ocenić, ile się nauczył i ile musi się jeszcze uczyć, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesu.

75 Żeby dziecko zapalić, trzeba samemu płonąć

76

77 Bibliografia: Black P., Harrison C., Lee C., Marshall B., Wiliam D., Jak oceniać, aby uczyć?, Civitas, Warszawa Brophy J., Motywowanie uczniów do nauki, PWN, Warszawa Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSiP, Warszawa Sterna D., Ocenianie kształtujące w praktyce, Civitas, Warszawa Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa Uczę w klasach młodszych,pod red.d. Sterny, CEO, Warszawa 2015.

78 Prezentację przygotowały: Urszula Szymańska doradca metodyczny w MODN w Koninie Olga Wagner- Zaskórska doradca metodyczny wcdnwkoninie