OCENIANIE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ UCZNIA NA I ETAPIE EDUKACYJNYM

Transkrypt

1 OCENIANIE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ UCZNIA NA I ETAPIE EDUKACYJNYM Opracowanie: Joanna Dembowa Kalisz 8 grudnia 2014

2 LISTA WAŻNYCH PYTAŃ O OCENIANIU KSZTAŁTUJĄCYM Dlaczego nauczyciel powinien podawać uczniom cel lekcji i dlaczego uczeń powinien znać cel lekcji? Jak tworzyć atmosferę sprzyjającą uczeniu się? Co to są kryteria oceniania i w jakiej formie trzeba je przedstawić uczniom? Jak wspólnie z uczniami opracować kryteria? Jak informować rodziców o pracy z ich dziećmi metodami oceniania kształtującego? Jak pozyskać w nich swoich sojuszników? Jak udzielać uczniom informacji zwrotnej? Jakie korzyści płyną z oceny koleżeńskiej? Co to jest - samoocena uczniowska i czemu ona służy? Jak zadawać pytania, aby wspomagały proces uczenia się? W jaki sposób ocenianie kształtujące wpływa na zmianę postaw uczniów wobec uczenia się?

3 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE: interaktywne ocenianie postępów ucznia i uzyskanego przez niego zrozumienia materiału, tak by móc określić, jak uczeń ma się dalej uczyć i jak najlepiej go nauczać. Ocenianie kształtujące to samo "jądro" procesu uczenia i nauczania.

4 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE "UCZY, JAK SIĘ UCZYĆ" POPRZEZ: modyfikację procesu uczenia się i włączanie uczniów w kształtowanie tego procesu; przygotowanie uczniów do oceny koleżeńskiej i samooceny; zrozumienie przez uczniów tego, jak się uczą; pomaganie uczniom w wypracowaniu własnych strategii "uczenia się jak się uczyć".

5 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE "UCZY, JAK SIĘ UCZYĆ" POPRZEZ: modyfikację procesu uczenia się i włączanie uczniów w kształtowanie tego procesu; przygotowanie uczniów do oceny koleżeńskiej i samooceny; zrozumienie przez uczniów tego, jak się uczą; pomaganie uczniom w wypracowaniu własnych strategii "uczenia się jak się uczyć".

6 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby: Nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie, Uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć.

7 ATMOSFERA SPRZYJAJĄCA UCZENIU SIĘ: A. trwale wzmacnia w uczniach poczucie ich wartości, B. zwiększa zaangażowanie uczniów w naukę, C. zachęca uczniów do samodzielności, D. stwarza uczniom warunki do współpracy, E. pogłębia u uczniów świadomość procesu uczenia, F. pozwala uczniom wziąć odpowiedzialność za własną naukę.

8 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE Jest procesem ciągłym Pomaga rozpoznać braki i sukcesywnie je uzupełniać Jest integralnym elementem procesu Informuje gdzie w procesie jest uczeń Sprzyja poprawie jakości nauczania

9 Ocenianie kształtujące to szeroko pojęty styl nauczania, począwszy od planowania pracy, poprzez odpowiednią organizację pracy, atmosferę na zajęciach oraz system motywacji ucznia.

10 Nauczyciel stosujący strategie oceniania kształtującego koncentruje się nie tylko na nauczaniu, ale przede wszystkim na uczeniu się uczniów. Myślenie nauczyciela od : Jak nauczam? co uczniowie wynoszą z mojej lekcji?

11 ELEMENTY OK 11

12 PLANOWANIE PRACY W OCENIANIU KSZTAŁTUJĄCYM Określenie celów w języku ucznia Nacobezu Pytania kluczowe Informacja zwrotna

13 OKREŚLENIE CELÓW W JĘZYKU UCZNIA np. na dzisiejszej lekcji: nauczycie się poprawnie adresować kopertę, dowiecie się też jaką drogę pokonuje list, zanim znajdzie się w waszej skrzynce. poznacie wiersz, który pomoże nam odpowiedzieć na różne pytania.

14 Nacobezu/kryteria oceniania czyli, na co będę zwracał uwagę, czego będę oczekiwać i wymagać od uczniów po lekcji. ( inaczej kryteria oceny), np. : poprawne i estetyczne zaadresujecie koperty, -opowiecie jaką drogę przebył list od nadawcy do adresata

15 NACOBEZU Adresowane koperty: Zwrot grzecznościowy. Imię i nazwisko. Ulica... nr domu..nr mieszkania Kod pocztowy.. miejscowość

16 PYTANIA KLUCZOWE We współczesnej dydaktyce podkreśla się znaczenie pytań "aktywnych", czyli takich, które zadawane są przez uczniów, czyli uczniowie pytają nauczyciela i swoich kolegów. Są to pytania, które zmuszają do myślenia, wywołują ciekawość u ucznia

17 JAK UKŁADAĆ PYTANIA KLUCZOWE? Odnieść się do emocji uczniów (z wyczuciem, ostrożnie i nie przesadzać) Wypróbować różne pytania w różnych klasach na jednym poziomie Wykorzystać uczniów do tworzenia pytań kluczowych (wcześniej zapytać ich co jest ciekawego, intrygującego w temacie lekcji) Odnieść się do rzeczywistości i wiedzy pozaszkolnej

18 PRZYKŁADY PYTAŃ: Co to znaczy, że kłamstwo ma krótkie nogi? Jaka jest droga listu od nadawcy do adresata? Czy zawsze w ten sam sposób wysyłano listy?

19 PYTANIA ANGAŻUJĄ UCZNIA W LEKCJĘ wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko do zgłaszających się, poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytania nauczyciela, niekaranie za błędne odpowiedzi

20 TECHNIKI ZADAWANIA PYTAŃ zadawanie pytań otwartych czas oczekiwania na odpowiedź ucznia ustalanie odpowiedzi w parach niepodnoszenie rąk uczenie się na błędach >5 sek. 20

21 POMOCE USPRAWNIAJĄCE OK Metodniki Światła trzy kartki w kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym Uczniowie wystawiają odpowiedni kolor w celu poinformowania: zielony daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem żółty mam pewne wątpliwości czerwony nic nie rozumiem, proszę o pomoc Karty: A, B, C i D Białe tablice patyczki

22 INFORMACJA ZWROTNA Informacja zwrotna jest dialogiem z uczniem, mającym pomóc mu w uczeniu się. Najczęściej przyjmuje formę komentarza pisemnego lub ustnego do pracy ucznia. Komentarz powinien zawierać opis mocnych i słabych stron pracy, a także wskazówki jak poprawić niedociągnięcia Z badań wynika, że nie jest korzystne łączenie informacji zwrotnej ze stopniami.

23 INFORMACJA ZWROTNA ZAWIERA 4 ELEMENTY wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia, odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia, wskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę, wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej. Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania (czyli z NaCoBeZu).

24 UWAGA! Informacja zwrotna to nie jest ocena opisowa! Ocena opisowa jest najczęściej oceną sumującą, nie posiada konkretnych wskazówek poprawy pracy. Często są to ogólniki typu: pracuj nad ortografią, ćwicz tabliczkę mnożenia Prawdziwa informacja zwrotna daje uczniowi szansę poprawy pracy wg udzielonych wskazówek i daje możliwość odniesienia sukcesu.

25 PRACA DOMOWA DO WYBORU Wybór tematu Wybór formy pracy ( pisemna, rysunek, plakat) Wybór trudności

26 OCENA KOLEŻEŃSKA Nauczyciel ustala z uczniami kryteria oceniania oraz omawia istotę informacji zwrotnej. Uczniowie oceniają próbne prace klasowe ( dobrą i złą) Omówienie ocenionych prac na forum ( trudności, wątpliwości)

27 SAMOOCENA Teczka (portfolio) Technika zdań podsumowujących Kosz i walizka Tak- Nie Światła drogowe ( kolor zielony- bardzo dobra, kolor żółty z usterkami kolor czerwony słaba)

28 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE A SAMOOCENA Istnieje dość ścisłe powiązanie pomiędzy ocenianiem kształtującym a samooceną ucznia oraz ocenianiem koleżeńskim. Podstawą właściwej, wartościowej samooceny jest klarowność celów, jakie były do osiągnięcia oraz spełnienie kryteriów

29 PODSUMOWANIE

30 PODSUMOWANIE

31 WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI umawiamy się z rodzicami, że częściej pytają: czego się dzisiaj nauczyłeś, a nie jaką ocenę otrzymałeś.

32 OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE A OCENIANIE SUMUJĄCE Nauczyciel stosujący ocenianie kształtujące stosuje również ocenę sumującą. Nie rezygnuje ze stopni 32

33 ZALETY OK Pozwala każdemu, nawet najsłabszemu uczniowi odnieść sukces Zajęcia stają się ciekawsze i motywują ucznia do pracy Znika rywalizacja o stopnie Możliwość poprawienia pracy Wykorzystanie samooceny w procesie dydaktycznym

34 LITERATURA Danuta Sterna "Ocenianie kształtujące w praktyce" Danuta Sterna Uczę (się) w szkole (dostępna na stronie: Paul Black "Jak oceniać, aby uczyć" Merrill Harmin Duch klasy