E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL

Joanna Dyczkowska * E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL Wstęp Współczesne przedsiębiorstwa chcąc uzyskać wysoką satysfakcję swoich klientów coraz bardziej kładą nacisk nie tylko na fizyczny przepływ towarów, ale szybki i sprawny przepływ informacji. Sprawność i konkurencyjność funkcjonujących łańcuchów dostaw jest możliwa dzięki kompleksowej obsłudze przez operatora logistycznego, który powinien zaspokoić potrzeby klientów pod kątem również nowoczesnych systemów informatycznych. Wsparcie informatyczne decyduje o zwiększeniu poziomu wartości dodanej, usprawnia zarządzanie we wszystkich ogniwach łańcucha, usprawnia i optymalizuje łańcuch dostaw pod względem kosztowym i czasowym. Technologia cyfrowa jest obecnie postrzegana jako zasób podstawowy w osiągnięciu sukcesu rynkowego przedsiębiorstwa. Celem artykułu jest przedstawienie istniejących systemów informatycznych funkcjonujących u operatorów logistycznych wraz z identyfikacją towarów w łańcuchach logistycznych opartych o partnerstwo między przedsiębiorstwami a operatorami logistycznymi, a także ocena tychże systemów przez klientów w sektorze B2B. Metody zastosowane przy opracowaniu to metoda pośrednich pomiarów sondażowych z zastosowaniem techniki kwestionariusza ankiety oraz analiza porównawcza wybranych operatorów logistycznych na podstawie ich stron internetowych. Różnorodność ofert przedsiębiorstw TSL, zmieniający się pakiet usług i konieczność szybkiego dostarczania odpowiedniej informacji klientowi sprawia, że bez zastosowania nowoczesnych rozwiązań informatycznych nie można skutecznie konkurować na globalnych rynkach, stąd możemy mówić o e -operatorze logistycznym. 1. Innowacje technologiczne w logistyce Zaawansowane technologie i rozwiązania informatyczne cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród przedsiębiorstw obsługujących * Dr, Zakład Marketingu i Usług, Wydział Nauk Ekonomicznych, Politechnika Koszalińska, jdyczkowska@wp.pl, ul. Kwiatkowskiego 6E, 75-343 Koszalin

132 Joanna Dyczkowska branżę TSL, ale także przedsiębiorstw obsługiwanych przez operatorów logistycznych. Wybór strategii logistycznej może wpływać na szybkość, pewność i bezpieczeństwo dostaw różnego rodzaju towarów, przy zachowaniu zasady optymalizacji kosztów. Operatorzy wykorzystują technologię cyfrową obsługując łańcuchy dostaw, redukując koszty dostaw, przyspieszając strumienie informacyjne i rzeczowe. Jednocześnie globalizacja i wydłużenie łańcuchów dostaw utrudnia utrzymanie przejrzystości całego procesu. Przyjęcie strategii outsourcingu pozwala na powierzenie nie tylko ładunku, ale wykorzystanie jednolitego systemu informatycznego we wszystkich ogniwach łańcucha. Dostawcy usług logistycznych nie tylko mają za zadanie terminowo dostarczyć towar, ale zapewnić bieżącą informacje swoim klientom, co spowodowało zwiększenie nakładów na systemy informatyczne i telemetryczne, umożliwiające śledzenie przesyłek. Integracja systemów logistycznych między przedsiębiorstwami i wymiana danych (EDI) była kolejnym krokiem w procesie obsługi klienta. Inwestycje w IT przede wszystkim są domeną dużych grup kapitałowych, takich jak wprowadzenie narzędzi wirtualnych i ich elastyczność. Przedsiębiorstwa coraz częściej odchodzą od tradycyjnych metod rozliczeń finansowych z przewoźnikami i zamieniają je na współpracę on-line. Rozwiązanie te umożliwia tworzenie raportach o wydatkach związanych z ładunkami (raport kosztów poniesionych na odbiorcę, na jednostkę ładunkową). Analizy kosztów często służą jako podstawa do negocjacji stawek frachtowych. Rozwiązania typu MRP i ERP wykorzystywane są przede wszystkim do usprawnienia zarządzania zasobami w obrębie przedsiębiorstw, rzadko są dostosowane do współpracy w ramach łańcucha dostaw. Uzupełnieniem funkcjonalności wspomnianego oprogramowania, wspomagające zarządzanie zasobami jednostki są elektroniczne platformy na bazie ERP. Systemy ERP stanowią warunek koniecznej integracji firm w ramach łańcucha dostaw m.in. do rejestracji przyjęć i wydań towaru, zarządzanie poziomem towarów, powierzchnią czy ruchem w magazynie oraz stanowią stale aktualizowaną bazę. Baza ta zawiera informacje dotyczące kluczowych procesów logistycznych, co pozwala na podjęcie natychmiastowych decyzji [Tundys, Sowa, 2010, s. 108-109]. Za najwyższą klasę systemów wspomagania komputerowego w dziedzinie zarządzania łańcuchami dostaw uznaje się systemy SCM (Supply Chain Management) obejmujące procesy zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji oraz utrzymanie stanu zapasów na minimalnym poziomie, nie-

E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL 133 zbędnych do zapewnienia ciągłości procesów [Adamczewski, 2006, s. 148]. Powołując się na M. Ciesielskiego można wyróżnić najważniejsze korzyści dla uczestników łańcucha dostaw dzięki wdrożeniu SCM [Ciesielski, 2006, s. 152-153]: uzyskiwanie szczegółowych i dokładnych informacji, za sprawą zbierania i konsolidacji danych napływających z różnych źródeł, szybka reakcja dzięki szybkiej informacji o zmianach zachodzących w łańcuchu dostaw i poza nim, oszczędności dzięki lepszemu planowaniu, zmniejszeniu nakładu pracy na wprowadzenie i przetwarzanie danych, mniejsze zapasy dzięki zastosowaniu metody JiT, integracja procesów biznesowych wewnątrz firmy i poza nią, umożliwienie firmom integracji z rynkami elektronicznymi (banki), umożliwienie globalnego planowania, przeprowadzenie symulacji w czasie rzeczywistym umożliwiającym jednoczesne planowanie potrzeb materiałowych i zdolności produkcyjnych. Poszczególne elementy mogą przyjmować cechy escm (electronic Supply Chain Management elektronicznego Zarządzania Łańcuchem Dostaw) związanego z zastosowaniem Internetu i technologii informatycznych jak techniki oparte na RFID i GPS [Sołtysik -Piorunkiewicz, 2010, s. 439]. 2. Identyfikacja towarów w systemach logistycznych Telematyka to połączenie stosowania rozwiązań telekomunikacyjnych z technologią informatyczną w działalności przedsiębiorstw logistycznych. Wykorzystywanie technologii teleinformatycznych w zarządzaniu transportem obejmuje wykorzystanie sprzętu komputerowego, urządzeń telekomunikacyjnych wraz z odpowiednim oprogramowaniem. Powstanie inteligentnych systemów transportowych jest związane z wykorzystaniem technologii teleinformacyjnych w logistyce. Korzyści z wykorzystania telematyki w transporcie to [Bartczak, 2003, s.6]: zwiększenie wydajności transportu, lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów, zmniejszenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne, poprawa uzyskiwanych wyników finansowych przedsiębiorstw.

134 Joanna Dyczkowska Z punktu widzenia nośnika informacji możemy wyróżnić metody oparte na: kodach kreskowych, transponderach (najczęściej używaane znaczniki RFID), nośniki magnetyczne, karty elektroniczne stykowe i inne systemy automatycznej identyfikacji (system wizyjny). Automatyczna identyfikacja przynosi korzyści w postaci [Krawczyk, 2011, s. 470]: skraca czas czynności identyfikacji; ułatwia korzystania z różnych usług; eliminuje pomyłki; podnosi bezpieczeństwo; obniża koszty obsługi; pozwala na szybką lokalizację obiektów w magazynach; usprawnia funkcjonowanie punktów kasowych; pozwala na uzyskanie informacji w czasie rzeczywistym; pozwala na ciągłą aktualizację informacji w systemie, w magazynie frekwencji, lokalizacji, stanie sprzedaży; ułatwia funkcjonowanie osób w strefach objętych kontrolą dostępu. Głównym systemem scentralizowanych systemów informatycznych przedsiębiorstw spedycyjnych jest system do administrowania spedycją, gdzie system pozwala na zarządzanie ruchem spedycyjnym przedsiębiorstw znając potoki ładunkowe swoich klientów prognozują wprowadzenie nowych linii i zapełnienie już realizowanych, następuje automatyzacja obiegu dokumentów między przedsiębiorstwem TSL a przewoźnikami (firmami podwykonawczymi) i klientami firmy. Systemy informatyczne umożliwiają identyfikacje i śledzenie przesyłek klientów w Internecie. W celu ujednolicenia wzorów, znaków i sposobów znakowania oraz prawidłowego ich odczytywania przez wszystkich uczestników łańcucha transportowego znaki i sposoby znakowania opakowań zostały znormalizowane. Precyzyjne śledzenie przepływu pozwala na identyfikacje [Wojciechowski, 2007, s.58]: jednostek handlowych w opakowaniach jednostkowych, jednostek handlowych o zmiennej ilości lub w opakowaniach zbiorczych, poprzez oznakowanie ich Globalnym Numerem Jednostki Handlowej GTIN (ang. Global Trade Item Number), wyrażonym w kodzie kreskowym EAN-13 lub ITF-14; jednostek logistycznych (wysyłkowych), w wyniku ich oznaczenia Seryjnym Numerem Jednostki Logistycznej SSCC (ang. Serial Shipping Container Code);

E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL 135 lokalizacja dowolnej jednostki, poprzez oznaczenie Globalnym Numerem Lokalizacyjnym GLN (ang. Globar Location Number); czasu przechowywania dowolnej jednostki. System identyfikacji w połączeniu z danymi zarejestrowanymi przez monitorujące warunki pracy systemy zabezpieczenia, pozwalają na szybkie ustalenie miejsca przesyłki i ewentualną korektę nieprawidłowości. Odpowiednie oprogramowanie umożliwia skrócenie czasu pracy, wyeliminowanie błędów, redukcję kosztów oraz poprawienie przepływu informacji między firmami planującymi załadunek a jednostkami wykonawczymi (przedsiębiorstwami TSL). Do najważniejszych możliwości takiego oprogramowania należy: paletyzacja oraz konteneryzacja produktów, optymalizacja układu opakowań w warstwie palety, projektowanie nowych wymiarów opakowań zbiorczych, modelowanie kształtu opakowań jednostkowych oraz optymalizacji ich wymiarów, możliwość zapisu danych dotyczących opakowań oraz palet w wewnętrznej bazie danych oraz tworzenie graficznych raportów dla obiegu dokumentów w obrębie firmy czy dla kooperantów, dobór optymalnego opakowania zbiorczego na podstawie zapisanych wzorów opakowań w bazie danych, szacowanie ubytków i uszkodzeń opakowań, paletyzacja złożonych opakowań, optymalizacja załadunków kontenerów, determinacja kolejności załadunków towarów na środek transportu. Zdolność do tworzenia i podwyższania wartości usługi przewozu zależy od zdolności wspólnego planowania, prognozowania i uzupełniania oraz kontroli i sterowania powiązanych procesów w łańcuchu dostaw, gdzie obsługiwany jest przez operatora logistycznego. Integracja działań między dostawcą a odbiorcą (nadawca operator logistyczny producent operator logistyczny klient) poprzez współpracę przedsiębiorstw w łańcuchu dostaw. Wiele dostępnych portali internetowych dla branży TSL ma na celu zapewnienie swobodnej wymiany danych, właśnie ze względu na integrację procesów planowania i bieżącej kontroli operacji logistycznych w sieci dostaw. Identyfikacja produktów w całym łańcuchu dostaw powinna pozwalać na jednoznaczną identyfikacją towarów w całym systemie.

136 Joanna Dyczkowska 3. Analiza systemów informatycznych operatorów logistycznych Przedsiębiorstwa podejmując decyzje o korzystaniu z usług logistycznych powierzają obsługę operatorowi logistycznemu, który jest wyspecjalizowanym dostawcą zewnętrznym, podejmującym się w ramach swojej pierwotnej działalności rynkowej, organizacji i/lub realizacji całości lub części funkcji logistycznych przedsiębiorstw, dla których stanowią one wtórną działalność rynkową [Jezierski, 2003, s. 16-24]. Wyspecjalizowany operator logistyczny przejmuje kompleksową obsługę fizycznego przepływu materiałów i towarów, przejmuje za nią pełną odpowiedzialność oraz staje się pełnoprawnym partnerem zleceniodawcy. Operator świadczy usługi informacyjne w zakresie komunikacji i przepływów informacji: powiadamianie o przyjściu przesyłki, monitoring przesyłek w całym łańcuchu, przetwarzanie i przechowywanie danych o potokach ładunkowych, archiwizacja i udostępnianie danych, tworzenie banków danych. W tablicy 1 została przedstawiona analiza funkcji system informatycznych oferowanych klientom przez operatorów logistycznych w Polsce. Cyfrą 1 oznaczono funkcjonowanie danego systemu u operatora logistycznego, a cyfrą 0 brak danego systemu. Tablica 1. Analiza usług informatycznych (śledzenie drogi przesyłki, EDI, oprogramowanie) wybranych operatorów logistycznych Operator logistyczny Śledzenie drogi przesyłki EDI elektroniczna wymiana danych Oprogramowanie operatora DB Schenker 1 1 1 Raben Group 1 1 1 DHL 1 1 1 GLS Group 1 0 0 UPS 1 1 0 TNT 1 1 1 PEKAES 1 1 0 DPD 1 1 0 Razem 8 7 4 Źródło: Opracowanie własne. Usługę śledzenia drogi przesyłki oferują wszyscy operatorzy logistyczni, jest to najbardziej popularna opcja on-line, jak również zama-

E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL 137 wianie kuriera po odbiór przesyłki (tablica 2). Jedno tylko przedsiębiorstwo TSL (GLS Group) nie przewidziało w swojej ofercie elektronicznej wymiany danych. DB Schenker w ramach EDI ma następujące możliwości [www.logistics.dbschenker.pl, dostęp dnia 09.01.2013]: bukowanie transportów, w których przewoźnik otrzymuje informacje o referencjach transportowych, towarach, nadawcy, odbiorcy oraz płatniku; powiadomienie o nadchodzących dostawach, o tym czy dane towary przybyły już do magazynu, dostarczenie jednego lub kilku określonych artykułów z przesyłki do odbiorcy. Grupa Raben dla segmentu sklepów internetowych oferuje zarządzanie płatnościami przy zakupach internetowych oraz w ramach EDI zakresu kodów kreskowych. Inny operator (UPS) rozwinął usługę monitorowania przesyłek poprzez numer listu przewozowego, numer klienta, numeru referencyjnego dzięki stronie internetowej, poprzez pocztę elektroniczną czy SMS-em, który pozwala na: łatwą koordynację z systemami rozliczania klienta i odbiorców, sprawdzanie po numerze zamówienia zakupu oraz po numerze zlecenia klienta, identyfikowanie przesyłek na podstawie ich opisów np. urodziny Dagmary. Oprogramowanie swoim klientom dostarcza tylko czterech na ośmiu operatorów logistycznych. Na wyróżnienie zasługuje DB Schenker oferujący program SpedCust 4000, który: powoduje minimalizacje czynności administracyjnych i ryzyka popełnienia błędów, pewność realizacji zlecenia, zawsze aktualne dane w bazie odbiorców, pełne informacje o przesyłce. TNT proponuje oprogramowanie ExpressManager przeznaczony dla klientów wysyłających na dużą skalę, gdzie następuje zintegrowanie systemów informatycznych operatora logistycznego z jego klientem. W tablicy 2 zostały zaprezentowane usługi on-line dedykowane klientom operatorów logistycznych jak zamawianie usługi, analiza potoków ładunkowych i dostarczanie e- dokumentów. Analiza potoków ładunkowych obejmuje sprawdzanie czasu i terminu doręczeń, możliwość przygotowanie raportów zestawień i analiz oraz przeglądanie hi-

138 Joanna Dyczkowska storii wysyłek. W ramach oferowania e dokumentów standardem są e faktury, ale też część operatorów wprowadziła e zwrotki (zwrot dokumentów potwierdzających dostawę) oraz e- reklamacje (zgłoszenie i realizacja). Tablica 2. Analiza usług informatycznych (zamawianie usługi, analiza potoków ładunkowych, e- dokumenty) wybranych operatorów logistycznych Operator logistyczny Zamawianie usługi Analiza potoków ładunkowych E- dokumenty DB Schenker 1 1 1 Raben Group 1 1 1 DHL 1 1 0 GLS Group 1 0 0 UPS 1 1 1 TNT 1 1 1 PEKAES 1 0 1 DPD 1 0 1 Razem 8 5 6 Źródło: Opracowanie własne. Dodatkowo oferowanymi usługami są w Internecie kalkulator kosztów, wydruk etykiet adresowych czy obsługa celna. Prawie wszystkie firmy ze ścisłej czołówki branży TSL korzystają z rozległej sieci WAN. Sieć ta umożliwia wymianę danych między poszczególnymi terminalami i centralą firmy. Przez nią przesyłane są informacje o przesyłkach, wielkości sprzedaży i rozliczeniach. Scentralizowany system gromadzi informacje ze wszystkich oddziałów regionalnych i rozsyłane dane potrzebne do wykonania kolejnych czynności. Komunikacja oparta na Internecie znacznie przyspiesza realizację zadań transportowych, jak również magazynowych. 4. Ocena systemów informatycznych przez klientów Operatorzy logistyczni podejmują kroki w celu doskonalenia systemów zarządzania, zwracając uwagę na kształtowania pozytywnych relacji z klientami w łańcuchu logistycznym. Szczególne znaczenie ma to w obszarze rynku B2B. Ścisła współpraca dostawców w ramach partnerstwa pozwala na szybkie diagnozowanie zmieniających się potrzeb i oczekiwań w zakresie technologii oraz marketingu. W celu oceny systemów informatycznych oferowanych klientom przez operatorów logistycznych zostały przeprowadzone badania metodą pośrednich pomia-

E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL 139 rów (ankietą bezpośrednią). W badaniu wzięło udział 30 przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego, z czego siedem współpracuje z klientami poza terenem Polski, pozostałe 23 przedsiębiorstwa nadają wyłącznie do klientów krajowych. Drugim kryterium podziału klientów to rodzaj działalności 21 to przedsiębiorstwa prowadzące działalność o charakterze usługowym, a dziewięć zajmuje się produkcją. W trzecim kryterium podziału przedsiębiorstw zastosowanym w badaniu zarządzania relacjami z klientami wzięto pod uwagę wielkość przedsiębiorstwa uzależnioną od ilości zatrudnionych pracowników: małe do 10 pracowników 5 przedsiębiorstw, średnie do 49 pracowników 13 przedsiębiorstw, duże do 250 pracowników 5 przedsiębiorstw, wielkie powyżej 251 pracowników 7 przedsiębiorstw. Czwarte kryterium zostało określone na podstawie ilości sprzedawanych produktów: mała ilość produktów do 50 13 przedsiębiorstw, średnia ilość od 51 do 250 8 przedsiębiorstw, duża ilość produktów powyżej 251 9 przedsiębiorstw. W tablicy 3 przedstawiono działania podejmowane przez operatora logistycznego w podziale na sektory oraz zasięg działania. Skala ocen została określona od 1 do 5 (1 -bardzo nisko, 2 -nisko, 3- przeciętnie, 4 wysoko, 5 bardzo wysoko). Tablica 3. Ocena komunikacji przez Internet z operatorami logistycznymi Kryterium przedsiębiorstwa Ocena Sektor produkcyjny 4,0 Sektor usługowy 4,0 Zasięg krajowy 4,0 Zasięg międzynarodowy 4,0 Małe przedsiębiorstwa 3,8 Średnie przedsiębiorstwa 3,9 Duże przedsiębiorstwa 4,4 Wielkie przedsiębiorstwa 4,1 Minimalna ilość produktów 3,9 Średnia ilość produktów 4,3 Duża ilość produktów 4,4 Ogółem 4,0 Źródło: Opracowanie własne. W przypadku rodzaju prowadzonej działalności oraz zasięgu nie ma różnicy w ocenie komunikacji przez Internet z operatorami logistycznymi. Najniżej oceniają małe i średnie przedsiębiorstwa oraz z mi-

140 Joanna Dyczkowska nimalną i średnią ilością produktów. Powyżej 4,0 oceniają duże i wielkie przedsiębiorstwa, dla których często wdrażane są zintegrowane systemy logistyczne, często są projektowanie wspólne systemy logistyczne. Przy średniej i dużej ilości produktów przedsiębiorstwa współpracują na najwyższym poziomie integracji systemów informatycznych. Zakończenie Logistyczna obsługa łańcucha dostaw polega na zapewnienia aktualnej informacji, we właściwym miejscu i czasie, ilości, a przede wszystkim właściwym odbiorcom z zachowaniem możliwie jak najniższego kosztu jej pozyskania. Przepływ informacji w łańcuchu dostaw wymaga zapewnienia bezpieczeństwa pozyskiwanych, przechowywanych i przesyłanych informacji pomiędzy operatorem logistycznym a przedsiębiorstwem. Współczesne technologie informacyjne z zastosowaniem Internetu w istotny sposób wpływają na wzrost produktywności i efektywności w logistycznym łańcuchu dostaw. Możliwość reagowania na zmieniające się otoczenie i potrzeby, a nawet wyprzedzenie pewnych zachowań i stosowanie odpowiednich strategii elektronizacji łańcucha dostaw pozwala na wzrost jego wartości dodanej i konkurencyjności w stosunku do innych uczestników rynku. Automatyczna identyfikacja towarów w łańcuchu przynosi wymierne korzyści nadawcy i odbiorcy, ale także przedsiębiorstwu TSL. Wszyscy analizowani operatorzy logistyczni wdrożyli systemy informatyczne pozwalające na śledzenie drogi przesyłki i zamawianie usługi, a w następnej kolejności wykorzystują elektroniczną wymianę danych (EDI) i e- dokumenty. W mniejszym stopniu proponują analizę potoków ładunkowych oraz tylko połowa proponuje wykorzystanie swojego oprogramowania w ramach zintegrowania systemów informatyczno logistycznych, pomimo to możemy ich nazwać e operatorami logistycznymi. Ogólna ocena proponowanych systemów informatycznych przez operatorów logistycznych jest na poziomie dobrym, przy czym wyżej oceniają duże i wielkie przedsiębiorstwa ze względu na dostosowanie do własnych systemów, wiąże się to również z przewożeniem większej ilości towarów oraz dostarczanie przez firmy TSL analizy potoków ładunkowych. Wykorzystanie Internetu umożliwiło klientom sprawdzenie drogi przesyłki oraz aktualnej oferty przedsiębiorstwa TSL, taka komunikacja znacznie przyspiesza realizację zadań transportowych, czy logistycznych. Integracja systemów informatycznych między uczestnikami łańcucha logistycznego

E-operator logistyczny technologia cyfrowa w sektorze TSL 141 również powoduje zacieśnienia więzi między uczestnikami. Operatorzy logistyczni w celu podniesienia konkurencyjności swoich działań wdrożyli nowoczesne systemy informatyczne, które integrują wszystkie procesy logistyczne wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstw. Literatura 1. Adamczewski P. (2006), Informatyczne wspomaganie łańcuchem dostaw, w: Instrumenty zarządzania logistycznego, Ciesielski M. (red.), PWE, Warszawa. 2. Bartczak K. (2003), Korzyści z zastosowania telematyki w transporcie, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin. 3. Ciesielski M. (2006), Instrumenty zarządzania logistycznego, PWE, Warszawa. 4. Jezierski A. (2003), Operatorzy polskiego rynku usług logistycznych, Spedycja Transport Logistyka nr 3. 5. Krawczyk S. (2011), Logistyka. Teoria i praktyka. Cz.1., Difin, Warszawa. 6. Sołtysik- Piorunkiewicz A. (2010), Kierunki rozwojów systemów E-biznesu, Polskie Towarzystwo Zarządzania Produkcją, Zakopane. 7. Tundys B., Sowa M. (2010), Wpływ informatycznego wsparcia procesów logistycznych na konkurencyjność łańcucha dostaw, w: Informatyczne narzędzia procesów logistycznych, Chaberek M., Jezierski A. (red.), WF Cedetu, Gdańsk. 8. Wojciechowski A. (2007), Infrastruktura w przechowaniu towarów, Logistyka nr 5. 9. http://www.logistics.dbschenker.pl, dostęp dnia 09.01.2013. Streszczenie W artykule zostały przedstawione technologie i rozwiązania informatyczne zastosowane przez przedsiębiorstwa TSL, z których korzyści wynikają dla wszystkich uczestników łańcucha dostaw. Zaprezentowano rozwiązania w zakresie telematyki wśród wybranych operatorów logistycznych: śledzenie drogi przesyłki, EDI, zintegrowane oprogramowanie, zamawianie usługi, analiza potoków ładunkowych oraz e dokumenty. Artykuł obejmuje badania w sektorze B2B ze względu na działalność przedsiębiorstwa, zasięg i jego wielkość, którego wynikiem jest ocena informatycznych systemów przedsiębiorstw. Słowa kluczowe operator logistyczny, Internet, EDI, klient

142 Joanna Dyczkowska E- logistics operator the digital technology in the sector TSL (Summary) The article presents technologies and solutions used by TSL companies, which are the benefits for all participants in the supply chain. It presents telematics solutions in selected logistics: shipping tracking, EDI, integrated software, order services, analysis of cargo flows and e - documents. The article includes research in the B2B sector due to the activities of the company, the scope and its greatness, which results in an assessment of enterprise information systems. Keywords logistics operator, Internet, EDI, customer