Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Instytut Ekonomiczny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / 9 listopada

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Plan prezentacji Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Projekcja na lata - 7 Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Zmiany między rundami Zmiana założeń między projekcjami Projekcja listopadowa PKB i inflacji CPI na tle projekcji lipcowej

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Zmiana założeń pomiędzy projekcjami Otoczenie zewnętrzne: Niższe światowe ceny surowców energetycznych, Zbliżone założenia wzrostu gospodarczego za granicą. Dane o PKB za II kw. r. niższe od oczekiwań z proj. lipcowej, przy niższej konsumpcji i inwestycjach, a wyższych zapasach i wkładzie eksportu netto do wzrostu. Obniżenie wzrostu spożycia zbiorowego w r. (w wyniku założonej w projekcie ustawy budżetowej na rok relatywnie niskiej dynamiki wydatków bieżących jednostek budżetowych). Mniejszy niż zakładano spadek krajowych cen żywności w br. (efekt występującej w miesiącach letnich suszy w Polsce i w kilku krajach Europy). Słabszy kurs walutowy EUR/PLN w punkcie startowym projekcji.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja listopadowa PKB na tle projekcji lipcowej r/r, % 9% % % Lip List 8 7 8 7, Spożycie indywidualne Akumulacja brutto PKB Spożycie zbiorowe Eksport netto,,,,, -, -, -, -, - - q q q q q 7q 7q -, 7 -, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja listopadowa inflacji CPI na tle projekcji lipcowej r/r, % 9% % % Lip List cel inflacyjny Inflacja bazowa Ceny żywności,, Ceny energii Inflacja CPI,,,,,, -,,, -, -, -, - - - - -, -, -, -, -, -, - - q q q q q 7q 7q -, 7 -, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Projekcja na lata -7 Scenariusz projekcyjny Koniunktura międzynarodowa Popyt zagregowany Inflacja

Scenariusz projekcyjny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Wzrost gospodarczy bazujący na rosnących wydatkach konsumpcyjnych i inwestycyjnych sektora prywatnego, przy ujemnym wkładzie eksportu netto. Dynamika konsumpcji prywatnej wspierana dobrą sytuacją na rynku pracy (spadek bezrobocia, przyspieszenie dynamiki wynagrodzeń), przy relatywnie wysokiej stopie oszczędności dobrowolnych oraz możliwości finansowania konsumpcji kredytem (niskie stopy procentowe). Wzrost inwestycji utrzyma się na wysokim, przewyższającym PKB poziomie. Wspierany będzie przez założenie stałych, niskich obecnie stóp procentowych, przy dobrej kondycji finansowej przedsiębiorstw. Ograniczeniem pozostanie umiarkowany popyt. Stopniowe domykanie się ujemnej od r. luki popytowej, która w latach -7 utrzymywać się będzie na poziomie bliskim zera. Deflacja do końca r. wynika głównie z wpływu czynników podażowych silnego obniżenia cen ropy naftowej oraz wysokiej podaży produktów rolnych, co skutkuje utrzymującą się niską presją kosztową w gospodarce odzwierciedloną w spadku cen importu oraz krajowych cen producenta (PPI). W horyzoncie projekcji wpływ czynników obniżających inflację będzie wygasał, jednak wzrost wskaźnika CPI utrzyma się poniżej celu inflacyjnego (z uwagi na umiarkowaną skalę poprawy koniunktury w kraju i strefie euro oraz prognozowane niskie ceny surowców na rynkach światowych).

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Koniunktura międzynarodowa

7Q 7Q 8Q 9Q Q Q Q Q Q Q Q Q Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Koniunktura w gospodarkach wschodzących PKB (%, r/r) 9 7 - - - Zmiana rezerw walutowych (% PKB) Eksporterzy surowców Pozostałe gospodarki wschodzące Europa Chiny Arabia Saudyjska Azja z wyłączeniem Chin Ameryka Łacińska Łącznie Źródło: International Monetary Fund, World Economic Outlook, October. Źródła spowolnienia w gospodarkach wschodzących: spadek cen surowców, strukturalne zmiany w gospodarce Chin, odpływ kapitału w związku z perspektywą normalizacji polityki pieniężnej w USA, schyłkowa faza cyklu kredytowego, w części krajów dodatkowo niepewność polityczna.

m m m m7 m9 m m m m m7 m9 m m m m m7 Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Gospodarki wschodzące Dynamika PKB (%, r/r), % Eksport z krajów rozwiniętych do krajów rozwijających się (%, r/r),, 9, 9, 8, % 8% % % - - - I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 8, 7, 7,,, % % -% -% -% Rosja Brazylia Chiny (prawa oś) Źródło: dane Bloomberg Źródło: CPB World Trade Monitor

Udział różnych sektorów w eksporcie Niemiec do Chin (%) Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Powiązania GVC Polski z Chinami samochody % Udział popytu Chin w krajowej wartości dodanej części samochodowe 8 podzespoły elektryczne 8 Udział różnych sektorów w eksporcie Polski do Niemiec (%) HKAU JPPHZABRTHSG O IN DE IL CHSKCASEDK IT MXTKNONLMTPTBU SI EE LV KY TWKRMYCL ID SAVTNZRUUSAR FI CBCOATFRUK IR HUBECZ IS ESRO PL LUGRLTHR Źródło: obliczenia NBP na podst. danych Eurostat Źródło: OECD TIVA

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego PKB w strefie euro,,, -, Skala rewizji kwartalnej dynamiki PKB w strefie euro (pkt. proc.) PKB w II kw. r. (%, kw/kw),8%,%,%,%,% -,% -, Q Q Q Q Q Q -,% Spoż. zbiorowe Spoż. indyw. Nakłady inwest. Zmiana zapasów Eksport netto PKB Tempo wzrostu PKB w strefie euro w I poł. r. było szybsze niż wcześniej szacowano i prognozowano. Korzystniej kształtowały się inwestycje i eksport netto. Źródło: dane Eurostat Spoż. indyw. Spoż. zbiorowe Nakłady inwest. Zmiana zapasów Eksport netto PKB Głównym motorem wzrostu w strefie euro jest konsumpcja gospodarstw domowych. Źródło: dane Eurostat

Q Q Q Q Q Q Q Q Q Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Sytuacja gospodarstw domowych w strefie euro,,8,,,, Dynamika dochodu do dyspozycji w strefie euro (kw/kw, proc.) Q Q Q Q Q Q Q Q Q Nominalny wzrost dochodu do dyspozycji per capita Realny wzrost dochodu do dyspozycji per capita,,, -, -, Struktura wzrostu zatrudnienia w strefie euro (proc., kw/kw) Usługi Przemysł (bez budownictwa) Razem Budownictwo Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo Spadek cen surowców wpływa korzystnie na dynamikę realnych dochodów gospodarstw domowych w strefie euro. Pozostałe czynniki wspierające konsumpcję: ) postępujący powoli wzrost popytu na pracę (głównie sektor usług); ) stabilny, aczkolwiek nadal niski wzrost płac; ) dobre nastroje konsumentów; ) rosnąca dostępność kredytów dla gospodarstw domowych. Źródło: dane Eurostat, INSEE.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Sytuacja przedsiębiorstw w strefie euro,,,, -, -, Wartość dodana brutto (%, r/r) Przemysł Budownictwo Usługi Pozostałe Firmy pozostają optymistyczne (usługi) lub umiarkowanie optymistyczne (przemysł), i sygnalizują dalszy wzrost zatrudnienia. Osłabienie popytu ze strony krajów BRIC jest kompensowane przez rosnący eksport do innych regionów (pozytywny wpływ deprecjacji euro) oraz zwiększoną wymianę handlową wewnątrz strefy euro. Źródło: dane Eurostat, Markit. 9 7 Indeksy PMI dla strefy euro - Przemysł przetwórczy - Handel wewnątrz strefy euro Eksport towarów strefy euro (%, r/r, -mies. średnie) Usługi Eksport poza strefę euro

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Nakłady inwestycyjne w strefie euro 8 - - - Wkład poszczególnych kategorii inwestycji do wzrostu nakładów inwestycyjnych brutto w strefie euro (r/r, pkt. proc.) EA DE FR IT ES EA DE FR IT ES H H Inwestycje budowlane Pozostałe inwestycje Nakłady inwestycyje brutto,,,,, -, -, -, -, Kredyt bankowy dla przedsiębiorstw niefinansowych i obligacje korporacyjne (%, r/r) -, Kredyt bankowy Obligacje korporacyjne Łącznie Zgodnie ze wcześniejszymi oczekiwaniami, wzrost popytu inwestycyjnego pozostaje słaby, mimo odblokowującego się dostępu do kredytu bankowego dla firm. Źródło: dane Eurostat, EBC.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 PKB za granicą (zbliżone) Strefa euro Niemcy % USA Wlk. Brytania 8 8 - - - - - - -8 8q 9q q q q q q q q -8 7q 7q % VII XI - - - - - - - - - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q7q Źródło: dane Bloomberg, Eurostat, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Stopy procentowe za granicą (niższe) 7 Strefa euro USA Wlk. Brytania 7 - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q % VII XI,,,,,,,,,, 8q 9q q q q q q q q 7q7q Źródło: dane Bloomberg, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Popyt zagregowany Popyt konsumpcyjny Popyt sektora finansów publicznych Popyt inwestycyjny Handel zagraniczny

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego PKB i jego składowe II i III kw. r. q q PKB (r/r) (%), (,), (,7) Popyt krajowy (r/r) (%), (,),8 (,9) Spożycie indywidualne (r/r) (%), (,), (,) Spożycie zbiorowe (r/r) (%), (,), (,) Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%), (9,8) 7, (8,9) Eksport (r/r) (%), (,8), (8,) Import (r/r) (%), (7,7),7 (9,) Wkład eksportu netto (pkt. proc.) (-,) -, (-,) Źródło: dane GUS, obliczenia NBP W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Popyt konsumpcyjny

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Rynek pracy II i III kw. r. q q ULC (r/r) (%), (,), (,) Wydajność pracy (r/r) (%), (,),7 (,) Płace (r/r) (%), (,8),8 (,9) Pracujący BAEL (r/r) (%), (,), (,7) Stopa bezrobocia BAEL (%) 7, (7,8) 7, (7,7) Stopa aktywności zawodowej (%), (,),9 (,) Źródło: dane GUS, obliczenia NBP W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej.

punkty Tysiące Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Liczba wakatów a prawdopodobieństwo znalezienia pracy Liczba ofert pracy (w tys.), subsydiowane (sa) - prawa oś niesubsydiowane (sa) - prawa oś, BOP (sa) - lewa oś 9, 8,,, wrz mar wrz mar wrz mar wrz mar wrz mar wrz mar wrz mar wrz mar wrz 7 8 9 Źródło: dane MPiPS, BIEC 8% % % % % 8% % Przepływy do i z zatrudnienia % U->E (sa) lewa skala % E->U (sa) prawa skala % 7 8 9 Źródło: dane BAEL, szacunki NBP,%,%,%,%,%,% Liczba wakatów w sierpniu br. osiągnęła rekordowy poziom w historii raportowania przez UP, we wrześniu br. nastąpiła drobna korekta. Tendencję wzrostową potwierdzają też inne wskaźniki (np.: Barometr Ofert Pracy BIEC). Wyraźnie zmniejszyło się prawdopodobieństwo znalezienia pracy i wydłużył się okres poszukiwania odpowiedniego kandydata do pracy.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Czas pracy nadal krótszy od preferencji pracowników % 9% 7% Indeks bezrobocia (SA) Wskaźnik BBUI (SA) *,,, Przepracowany czas pracy (SA) Preferowany czas pracy (SA) %, %,8 %, pp., 9%, 7%, % 8, 8 BBUI indeks niepełnego wykorzystania zasobu pracy (ang. Bell & Blanchflower Underemployment Index) Źródło: obliczenia NBP na podst. danych BAEL

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Brak dalszego wzrostu współczynnika aktywności zawodowej,,,, Dekompozycja zmian r/r współczynnika aktywności zawodowej Uprawnienia do wcześniejszych emerytur Struktura osób według uprawnień do wcześniejszych emerytur - stan na początku roku 9 Mężczyźni Kobiety 7 8 9 -, Zmiany w strukturze populacji ludności /+ -9/ lata -, - - lata - lata -, Ogółem 7 8 9 Źródło: obliczenia NBP na podst. danych BAEL W II kw. r. pierwszy raz od 8 roku zmniejszyła się aktywność zawodowa osób w wieku przedemerytalnym. Z uprawnieniami - mogą łatwo skorzytać z wcześniejszych emerytur Bez uprawnień - muszą pozostać aktywni Wiek emerytalny W roku przestał działać efekt zastępowania osób w wieku przedemerytalnym korzystających z wcześniejszych emerytur przez osoby bez uprawnień po reformie z 9 roku. Może być to jedną z przyczyn zahamowania trendu wzrostu aktywności zawodowej tej grupy osób.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw 9 8 7 Średnia planowanych podwyżek wynagrodzeń oraz rozkład wzrostu płac* 7 8 9 % i więcej < - %) wzrost do % średnia (prawa oś) * W grupie przedsiębiorstw, które planują podnieść wynagrodzenia 7,,,,,,,,, Odsetek przedsiębiorstw planujących podwyżki 7 8 9 odsetek przedsiębiorstw (s.a.) odsetek zatrudnionych (s.a.) średnia długookresowa Źródło: Szybki Monitoring NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Rynek pracy r/r, % Pracujący VII XI % Stopa bezrobocia VII XI 8 8 - - 8q 9q q q q q q q q 7q7q 8q 9q q q q q q q q 7q7q r/r, % Płace VII XI % Stopa aktywności zawodowej 7 VII XI 7 8 8 8q 9q q q q q q q q 7q7q 8q 9q q q q q q q q 7q7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Jednostkowe koszty pracy Jednostkowe koszty pracy (ULC) (nieco niższe) r/r, % VII XI 8 8 - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

sty kwi lip paź sty kwi lip paź sty kwi lip paź sty kwi lip paź sty kwi lip Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Nastroje konsumenckie Syntetyczne wskaźniki ufności konsumenckiej 7 8 9 BWUK (s.a.) WWUK (s.a.) Obecne zakupy i zamierzenia przyszłych zakupów 7 8 9 Obecne dokonywanie ważnych zakupów (s.a.) Dokonywanie zakupów w najbliższych miesiącach (s.a.) - - - - - - - - - - - - - - - Źródło: NBP Sytuacja finansowa GD oraz obawy przed utratą pracy - - - - - - sty- maj- wrz- sty- maj- wrz- sty- maj- wrz- 9 8 7 Sytuacja finansowa gospodarstw domowych w ostatnich miesiącach (sa) Sytuacja finansowa gospodarstw domowych w najbliższych miesiącach (sa) Obawy przed bezrobociem sa (prawa oś) Sprzedaż detaliczna dynamika r/r (P) indeks trend sa 8 8 - - -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Popyt konsumpcyjny 7 - - Realny wzrost spożycia indywidualnego oraz fundusz płac (r/r, %) fundusz płac w GN spożycie indywidualne fundusz płac w SP Stopa oszczędności % % % % -% 7 8 9 Korekta z tytułu FE w relacji do dochodu Stopa oszczędności dobrowolnych Stopa oszczędzania sa Źródło: dane GUS

Popyt konsumpcyjny Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Dochody do dyspozycji (zbliżone) Spożycie indywidualne (niższe w krótkim horyzoncie) r/r, % VII XI 7 7 r/r, % VII XI 7 7 - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Wydatki sektora finansów publicznych

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Przeznaczenie funduszy unijnych z obu perspektyw finansowych 7- - % % % % % % % % % Innowacje, przedsiębiorczość, społeczeństwo informacyjne Transport Energetyka, zrównoważony rozwoj i ekologia Kapitał ludzki, walka z ubóstwem, instytucje Źródło: MIR

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Wykorzystanie środków z UE Rozwój kapitału ludzkiego Program Rozwoju Obsz.Wiejskich Pozostałe, głównie przedsięb. Wydatki bieżące SFP Wspólna Polityka Rolna Wydatki kapitałowe SFP 8 Transfery unijne mld PLN 8 mld PLN VII XI 7 7 8 8 8 8 7 8q 9q q q q q q q q 7q7q Źródło: Obliczenia NBP

Spożycie zbiorowe Spożycie zbiorowe (niższe w r.) Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego r/r, % VII XI - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Popyt inwestycyjny

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Popyt inwestycyjny Wykorzystanie mocy produkcyjnych 8 8 Prognozy popytu, produkcji i zamówień oraz inwestycje przedsiębiorstw (sa, r/r, %) 7 8 9 wskaźnik wskaźnik s.a. średnia dług. Prognozy popytu eksporterów do Chin 8 79 77 7 - trwały komponent popytu (s.a.) popyt (s.a.) - zamówienia (s.a.) produkcja (s.a.) - 7 8 9 Źródło: Szybki Monitoring NBP, GUS - eksportujący do Chin eksporterzy nieeksportujący do Chin nieeksporterzy

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Inwestycje przedsiębiorstw Planowana zmiana wielkości nakładów ogółem w perspektywie kwartału oraz w całym bieżącym roku, r/r plany roczne plany roczne (saldo dużych zmian) plany kwartalne plany kwartalne (saldo dużych zmian) - - - Źródło: Szybki Monitoring NBP Wskaźnik nowych inwestycji (udział przedsiębiorstw planujących rozpocząć nowe inwestycje w perspektywie kwartału) 7 9 zmiana r/r (prawa oś) wskaźnik s.a. wsk. nowych inwestycji średnia Udział inwestorów kontynuujących inwestycje - - - 7 9 udział firm mających rozpoczęte inwestycje s.a. kw/kw (lewa oś) udział firm mających rozpoczęte inwestycje s.a. udział firm mających rozpoczęte inwestycje średnia wskaźnik kontynuacji inwestycji (w % inwestorów) 8 - - - 9 9 8 8 7 7

III I 7 III 7 I 8 III 8 I 9 III 9 I III I III I III I III I III I III I 7 III 7 I 8 III 8 I 9 III 9 I III I III I III I III I III I Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Inwestycje mieszkaniowe Dostępny kredyt mieszk. ważony* oraz zakumulowany indeks polityki kredytowej mieszkaniowej banków (ZKPK) Opłacalność wynajmu mieszkań 9 7 - - - -8,,,,,,,, Gdańsk Kraków Poznań Wrocław indeks ZKPK (prawa oś) Gdynia Łódź Warszawa średnia 7M najem do dep.gd najem do obl.l. najem do kred.mieszk.gd najem do kap.nier.kom. * ważenie strukturą walutową kwartalnego przyrostu kredytu mieszkaniowego dla gospodarstw domowych Źródło: NBP, GUS

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Nakłady inwestycyjne (niższe w krótkim horyzoncie) Nakłady brutto na śr. trwałe mieszkaniowe Nakłady brutto na śr. trwałe publiczne Nakłady brutto na śr. trwałe przedsiębiorstw Nakłady brutto na śr. trwałe r/r, % VII XI 8 8 - - - - - q q q 7q 7q - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Handel zagraniczny

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Handel światowy Handel światowy oraz eksport i import Europy Prognozy WTO wzrostu handlu światowego i Europy na - kwiecień wrzesień kwiecień wrzesień - - światowy handel Europa import Europa eksport światowy handel Europa import Europa eksport Źródło: Dane WTO

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Handel zagraniczny Realny kurs efektywny (REER) (słabszy) VII XI Saldo rach. bież. i rach. kap. (% PKB) (poprawa) VII XI,,,,,8,8 - -,, - -,,,, - - - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: NBP, Bloomberg, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Wkład eksportu netto do wzrostu (wyższy) Wkład eksportu netto (pkt.proc., prawa oś) Eksport (r/r) (%) Import (r/r) (%) p.p. VII XI - - - - - - - - - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego PKB (niższe) Spożycie ogółem Przyrost zapasów PKB Nakłady na środki trwałe Eksport netto r/r, % VII XI 7 7 - - - - - q q q 7q 7q - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Inflacja

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Inflacja CPI II i III kw. r. q q Inflacja CPI (r/r) (%) -,9 (-,) -,7 (-,8) Inflacja bazowa (r/r) (%), (,), (,) Inflacja cen żywności (r/r) (%) -, (-,) -,8 (-,) Inflacja cen energii (r/r) (%) -, (-,) -, (-,) Źródło: dane GUS, obliczenia NBP W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Rynek surowców Indeks cen surowców energetycznych (niższy) Indeks cen surowców rolnych (niższy) USD, = VII XI EUR, = VII XI,,,,,,,,,,,9,8,9,8,9,9,7,7,8,8,,,,,7,7,, 8q 9q q q q q q q q 7q 7q,, 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane Bloomberg, Reuters, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Wydobycie ropy naftowej Wydobycie ropy naftowej w głównych regionach złóż skał łupkowych (mln b/d) Liczba aktywnych wiertni w głównych regionach wydobycia ropy ze skał łupkowych w USA 8 Bakken Region Eagle Ford Region Niobrara Region Permian Region Bakken Region Eagle Ford Region Niobrara Region Permian Region Źródło: Departament Energii, USA

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Ceny żywności wpływ suszy Ceny owoców (m/m, %) Ceny żywności i napojów bezalkoholowych (m/m, %),,,, Żywność i napoje bezalkoholowe: wzorzec sezonowy : - - - -8 -,8 -, realizacja wzorzec sezonowy : -, -, -,7-7, lipiec sierpień wrzesień, -, Ceny warzyw (m/m, %) realizacja, -, -, sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru wzorzec sezonowy :, - Źródło: NBP - - -9, -,9 -, -, lipiec sierpień wrzesień

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Inflacja w gospodarce światowej Inflacja CPI (%, r/r) 8 8 - Q Q 7Q 8Q Q Q Q Q Q Gospodarka światowa Gospodarki rozwinięte Gospodarki wschodzące - - - - - Luka popytowa w gospodarkach rozwiniętych (% potencjalnego PKB) 8 W gospodarkach rozwiniętych inflacja CPI kształtuje się na poziomie bliskim zera, głównie w związku z niskimi cenami surowców, ale także w związku z nadal słabą presją popytową. Silna deprecjacja walut części gospodarek wschodzących przyczyniła się do wzrostu inflacji w tej grupie krajów, mimo dezinflacyjnego oddziaływania spadku cen surowców. Źródło: Internatinal Monetary Fund, World Economic Outlook, October.

wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz gru mar cze wrz wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz lis sty mar maj lip wrz 9 8 7 - - - Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Kontynuacja tendencji spadkowej wskaźnika cen producenta PPI r/r ogółem PPI Dynamika r/r (prawa oś) Indeks = S.A. Trend PPI r/r z wyłączeniem dóbr związanych z produkcją energii % % % % -% -% -% -% -% -% W ostatnich miesiącach obserwuje się kontynuację, trwającej od maja roku, tendencji spadkowej poziomu cen producenta. Główną przyczyną obniżenia cen producenta są spadki notowań cen surowców, w szczególności ropy naftowej, na rynkach światowych. Dynamika cen producenta we wrześniu br. w ujęciu rocznym obniżyła się o, pkt. proc., do poziomu -,9% r/r. Największy wkład do dynamiki rocznej PPI ogółem ma obecnie przetwórstwo przemysłowe (-, pkt. proc.). Dynamika PPI r/r z wyłączeniem produkcji dóbr związanych z energią była wyższa od dynamiki cen ogółem o pkt. proc. (według danych za sierpień br.), choć także ujemna. Źródło: GUS, NBP

sty-8 kwi-8 lip-8 paź-8 sty-9 kwi-9 lip-9 paź-9 sty- kwi- lip- paź- sty- kwi- lip- paź- sty- kwi- lip- paź- sty- kwi- lip- paź- sty- kwi- lip- paź- sty- kwi- lip- Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Oczekiwane przez konsumentów zmiany inflacji % Porównując do ostatnich m-cy, jakie Pan(i) przewiduje zmiany cen nie wiem nastąpi spadek pozostaną mniej więcej na takim samym poziomie będą wzrastały wolniej nastąpi wzrost w podobnym tempie nastąpi szybszy wzrost 9% 8% 7% % % % % % % % Źródło: NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Produkt potencjalny Ludność TFP Produkt potencjalny Kapitał Rynek pracy Luka popytowa (% potencjalnego PKB) PKB (r/r) (%) Produkt potencjalny (r/r) (%),,,,,,,, - - - - -, q q q 7q 7q -, - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Kurs walutowy i ceny importu Realny kurs efektywny (REER) (słabszy),,,8,,, VII XI 8q 9q q q q q q q q 7q 7q,,,8,,, Ceny importu (wyższe w średnim horyzoncie) r/r, % VII XI 8 - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q 8 - - Źródło: dane GUS, Bloomberg, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Inflacja krajowa r/r, % Inflacja cen żywności (%) Inflacja cen energii (%) r/r, % Inflacja CPI (%) Inflacja bazowa (%) 8 8 - - - - - - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Inflacja CPI (r/r, %) (niższa) r/r (%) Inflacja bazowa Ceny energii Ceny żywności Inflacja CPI r/r (%) VII XI,,, -, - -,, -, - -, - - - q q q 7q 7q - - - 8q 9q q q q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 8 Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Ocena niepewność Obszary niepewności Wykresy wachlarzowe

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Obszary niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Obszar niepewności Opis Wpływ Skala wpływu Niepewne perspektywy wzrostu gospodarczego w gospodarkach wschodzących, w szczególności w Chinach (w tym stabilność chińskiego systemu finansowego): ewentualne problemy przedsiębiorstw ze spłatą należności w wyniku przeinwestowania (przemysł i sektor mieszkaniowy), Pogorszenie perspektyw wzrostu za granicą znaczące zadłużenie samorządów lokalnych (związane z podniesionymi wydatkami na inwestycje infrastrukturalne). Zaburzenia na globalnych rynkach finansowych oraz spowolnienie w globalnej gospodarce (jako konsekwencja pogorszenia sytuacji w Chinach): Inflacja PKB ** kanał handlowy, pogorszenie nastrojów wśród konsumentów i przedsiębiorców. Osłabienie wzrostu gospodarczego w strefie euro, w tym w gospodarce niemieckiej: z powodu powiązań handlowych z Chinami, łagodzone bardziej ekspansywną polityką monetarną EBC.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Obszar niepewności Opis Wpływ Skala wpływu Poprawa aktywności gospodarczej w strefie euro: mniejsza niepewność odnośnie do koniunktury w gospodarkach wschodzących, w krótkim horyzoncie silniejsze niż zakładano przełożenia się luzowania ilościowego EBC na wzrost w strefie euro. Wzrost popytu krajowego wspierany poprawą w strefie euro W dłuższym horyzoncie wzrost wsparty efektami realizacji Planu Inwestycyjnego Komisji Europejskiej na lata - 7. Wzrost krajowego popytu w wyniku lepszej sytuacji w strefie euro: Inflacja PKB ** poprawa nastrojów konsumentów i producentów wyższa dynamika eksportu, prowadząca do wyższej aktywności inwestycyjnej, wyższy wzrost płac realnych i zwiększenie krajowej konsumpcji kosztem niższej stopy oszczędności.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Obszar niepewności Opis Wpływ Skala wpływu Zaburzenia podaży ropy na rynkach światowych: Ceny ropy naftowej na rynkach światowych ewentualne zawieszenie sankcji nałożonych na irański sektor naftowy skutkujące eksportem przez Iran zapasów ropy, a następnie wzrostem jej wydobycia, zakłócenia w dostawach z krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, będące konsekwencją m.in. trwającego konfliktu w Syrii. Inflacja PKB * Perspektywy wzrostu w gospodarce światowej (szczególnie w krajach wschodzących). Podsumowanie Inflacja PKB

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Introduction Zmiany między rundami Projekcja - 7 Ocena niepewności Wykresy wachlarzowe

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja inflacji listopad 9% % % proj. centralna cel inflacyjny poniżej,% poniżej,% poniżej,% poniżej projekcji centralnej w przedziale (,-,%) q,,,,, q,7,98,,9, q,,9,98,9, q,,8,9,8, q,,77,9,8,8 7q,,77,9,9, 7q,,7,9,, 7q,,7,88,,7 7q,8,7,8,,8 - - - - q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja PKB listopad 8 7 9% % % proj. centralna 8 7 - - q q q q q 7q 7q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP