Reakcje utleniania i redukcji

Podobne dokumenty
Ważne pojęcia. Stopień utlenienia. Utleniacz. Reduktor. Utlenianie (dezelektronacja)

Materiał powtórzeniowy - reakcje utlenienia i redukcji (redox - redoks ) z przykładowymi zadaniami

Chemia - laboratorium

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Pierwiastek, który się utlenia jest reduktorem, natomiast pierwiastek, który się redukuje jest utleniaczem.

W tej reakcji stopień utleniania żelaza wzrasta od 0 do III. Odwrotnie tlen zmniejszył stopień utlenienia z 0 na II.

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

************************************************************

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3.

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

Problemy do samodzielnego rozwiązania

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Chemia Grudzień Styczeń

MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje szkolne I stopień

Reakcje chemiczne, związki kompleksowe

REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

( liczba oddanych elektronów)

III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu

Reakcje utleniania i redukcji. Zakład Chemii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego

Chemia Wydział SiMR, kierunek IPEiH I rok I stopnia studiów, semestr I. Chemia nieorganiczna. Stopień utlenienia. Stopień utlenienia.

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

I II I II III II. I. Wartościowość pierwiastków chemicznych. oznacza się cyfrą rzymską. tlenek żelaza (III) C IV O II 2


Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

ĆWICZENIE 10. Szereg napięciowy metali

Nazwy pierwiastków: ...

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Stechiometria w roztworach

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP REJONOWY

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 24 stycznia 2018 r. zawody II stopnia (rejonowe)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII na poszczególne oceny dla uczniów klasy III a. chemia rozszerzona. mgr Adam Makówka

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów

Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania

BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki:

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru

Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj.

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

Kuratorium Oświaty w Lublinie

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I czas trwania: 90 min Nazwa szkoły

Budowa atomu Wiązania chemiczne

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO 2006

PRAKTIKUM Z CHEMII OGÓLNEJ

To jest. Ocena bardzo dobra [ ] energetycznych. s p d f. Ocena dobra [ ] izotopowym. atomowych Z. ,, d oraz f.

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Budowa atomu. Wiązania chemiczne

Wojewódzki Konkurs Wiedzy Chemicznej 2016/17 Klasy maturalne str. 1

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.

Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW.

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe)

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Reakcje utleniania i redukcji

Pierwiastki bloku d w zadaniach maturalnych Zadanie 1. ( 3 pkt ) Zadanie 2. (4 pkt) Zadanie 3. (2 pkt) Zadanie 4. (2 pkt) Zadanie 5.

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

OCENIANIE ARKUSZA POZIOM ROZSZERZONY

analogicznie: P g, K g, N g i Mg g.

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020

OCENIANIE ARKUSZA POZIOM ROZSZERZONY

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

II Etap rejonowy 28 styczeń 2019 r. Imię i nazwisko ucznia: Czas trwania: 60 minut

Test diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CHEMIA

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II

Temat 1: Budowa atomu zadania

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia. Poziom rozszerzony. Listopad 2014

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

USTALANIE WZORÓW I NAZW SOLI

Budowa atomu Poziom: rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt.)

TEST SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem

Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II)

Elektrochemia. Reakcje redoks (utlenienia-redukcji) Stopień utlenienia

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.

Model odpowiedzi i schemat oceniania arkusza I

Transkrypt:

Reakcje utleniania i redukcji

Reguły ustalania stopni utlenienia 1. Pierwiastki w stanie wolnym (nie związane z atomem (atomami) innego pierwiastka ma stopień utlenienia równy (zero) 0 ; 0 Cu; 0 H 2 ; 0 S 8 ; 0 C 60 2. Wodór we wszystkich związkach chemicznych (z wyjątkiem wodorków litowców i berylowców, w których ma stopień utlenienia równy I) ma stopień utlenienia równy +I : I H 2 O ; C I H 4 ; NaO I H; I H 2 SO 4 ; K -I H; Ca -I H 2

Reguły ustalania stopni utlenienia cd 3. Tlen we wszystkich związkach chemicznych (z wyjątkami: fluorku tlenu, w którym ma stopień utlenienia +II, nadtlenków, w których ma stopień utlenienia I, w podtlenkach, w których ma stopień utlenienia -1/2) ma stopień utlenienia -II: I H 2 -II O; I H 2 S -II O 4 ; Na -II O I H; F 2 II O; Na 2 -I O 2 ; K -1/2 O 2

Reguły ustalania stopni utlenienia cd 4. litowce w związkach chemicznych mają stopień utlenienia równy +I, berylowce mają stopień utlenienia równy +II, natomiast glinowce +III: I Li -II O I H; I Na 2 -I O 2 ; I K -1/2 O 2 ; II CaS; II Mg( -II O I H) 2 ; III Al 2 -II O 3

Reguły ustalania stopni utlenienia cd 5. Suma stopni utlenienia atomów pierwiastków w cząsteczce związku chemicznego jest zawsze równa zero (0) ; (przykład obliczenia stopnia utlenienia siarki w cząsteczce siarczanu(vi) potasu z wykorzystaniem wcześniej poznanych reguł); I K 2x S -II O 4 2. (I) + 1. x + 4. (-II) = 0 2 + x - 8 = 0 x = 8-2 = 6(IV) siarka jest na +VI stopniu utlenienia

Reguły ustalania stopni utlenienia cd 6. Stopień utlenienia jonu prostego jest równy ładunkowi tego jonu: III Fe 3+ ; -II S 2- ; -I Cl - ; I Cu + ; -I H - ; I H + ; 7. Suma stopni utlenienia atomów pierwiastków w jonie złożonym jest równa ładunkowi tego jonu: przykład obliczenia stopnia utlenienia fosforu w anionie x P 2 -II O 7 4-2. x + 7. (-II) = - 4 2x - 14 = - 4 2x = 14-4 = 10 x = 5 (V)- fosfor jest na +V stopniu utlenienia.

Reguły ustalania stopni utlenienia cd 8. Ustalanie stopnia utlenienia atomów węgla w związkach organicznych formalnie każdą grupę atomów połączonych z rozpatrywanym atomem węgla należy rozpatrywać jako odrębną cząsteczkę, dla której suma stopni utlenienia atomów pierwiastków wynosi zero (0); -III CH 3 - -I CH - 0 CH - -II CH 2 - III COOH I I OH -III CH 3

Proces utlenienia i redukcji 1. Umownie przyjmuje się, że wszystkie wiązania w cząsteczkach związków chemicznych mają charakter jonowy, więc w cząsteczkach związków chemicznych występują nie atomy pierwiastków lecz ich jony proste. 2. Stopnie utlenienia atomów pierwiastków zapisuje się nad symbolem pierwiastka cyframi rzymskimi, w przypadku dodatniego stopnia utlenienie nie potrzeby zapisywania znaku + (cyfry arabskie stosuje się przy zapisie stopnia utlenienia 0 i -1/2).

1. Proces utlenienia jest zawsze związany z podwyższeniem swojego stopnia utlenienia przez atom. 2. Proces redukcji jest zawsze związany z obniżeniem swojego stopnia utlenienia przez atom. 3. Procesy utlenienia i redukcji są ze sobą sprzężone, co oznacza, że jeżeli w określonej reakcji atom(y) któregoś pierwiastka ulega (ją) utlenieniu, to inny atom(y) innego pierwiastka ulega (ją) redukcji, czyli procesy utlenienia i redukcji przebiegają jednocześnie.

Proces utlenienia i redukcji - cd 1. Utleniacz atom pierwiastka (lub atom w określonym związku chemicznym lub jonie), który nie osiągnął swojego najniższego stopnia utlenienia, pobierając elektrony obniża swój stopień utlenienia jednocześnie podwyższając stopień utlenienia reduktora 0 S + 2e - -II S 2-2. Reduktor atom pierwiastka ( lub atom w określonym związku chemicznym lub jonie), który nie osiągnął swojego najwyższego stopnia utlenienia, oddając elektrony podwyższa swój stopień utlenienia jednocześnie obniżając stopień utlenienia reduktora. 0 Zn II Zn 2+ + 2e -

Proces utlenienia i redukcji - cd utleniacz redukcja 0 Mg + 0 Cl 2 II Mg -I Cl 2 utlenienie reduktor Magnez oddając dwa elektrony podwyższył swój stopień utlenienia z 0 do +II uległ utlenieniu, jednocześnie zredukował chlor, który pobierając jeden elektron obniżył swój stopień utlenienia z 0 do I uległ redukcji jednocześnie powodując utlenienie magnezu.

Proces utlenienia i redukcji - cd Dobieranie współczynników stechiometrycznych metodą bilansu elektronowego równania połówkowe (bilans elektronowy) 2K VII MnO 4 + 5Na 2 IV SO 3 + 3H 2 SO 4 K 2 SO 4 + 2 II MnSO 4 + 5Na 2 VI SO 4 + 3H 2 O VII Mn + 5e - II Mn 5 2 10 IV S VI S + 2e - 2 5

Proces utlenienia i redukcji - cd Bilans elektronowy dobieranie współczynników stechiometrycznych 2K VII MnO 4 + Na 2 IV SO 3 + 2KOH 2K 2 VI MnO 4 + Na 2 VI SO 4 + H 2 O VII Mn + 1e - VI Mn 1 2 2 IV S VI S + 2e - 2 1

Proces utlenienia i redukcji - cd Bilans elektronowy dobieranie współczynników stechiometrycznych 2K VII MnO 4 + 3Na 2 IV SO 3 + H 2 O 2 IV MnO 2 + 3Na 2 VI SO 4 + 2KOH VII Mn + 3e - IV Mn 3 2 6 IV S VI S + 2e - 2 3

Proces utlenienia i redukcji - cd Dobieranie współczynników stechiometrycznych w reakcji zapisanej w formie jonowej VII MnO 4- +5 II Fe 2+ + x(8)h + II Mn 2+ + 5 III Fe 3+ + 4H 2 O VII Mn + 5e- II Mn 5 1 5 II Fe III Fe + 1e - 1 5 Obliczenie liczby kationów H + : suma ładunków na jonach po obu stronach równania musi być taka sama -1 + 5 (+2) + x = 2 + 5 (+3) x = 17 +1 10 = 8

Proces utlenienia i redukcji - cd Szczególne przypadki reakcji redoks (redox) Reakcje dysproporcjonowania - utleniaczem i reduktorem jest ta sama substancja (atomy tego samego pierwiastka) 3 0 I 2 + (x)6oh - 5 -I I + V IO 3- + 3H 2 O 0 I 2 + 2 1e - 2 -I I 2 5 10 0 I 2 2 V I + 2 5e - 10 1 x = 5 (-1) + 1 (-1) = - 6

Proces utlenienia i redukcji - cd Szczególne przypadki reakcji redoks (redox) Reakcje synproporcjonowania - produktem reakcji jest tama sama substancja (atomy tego samego pierwiastka) 2 -II S 2- + IV SO 3 2- + 6(x)H + 3 0 S + 3H 2 O -II S 0 S + 2e - 2 2 4 IV S + 4e - 0 S 4 1 2 (-2) + 1 (-2) + x = 0 x = 6

Proces utlenienia i redukcji - cd Reduktor dobrym reduktorem może być pierwiastek, który w stanie wolnym lub w danym związku chemicznym nie występuje na swoim najwyższym stopniu utlenienia, czyli może podwyższyć swój stopień utlenienia (przykłady: wodór, metale o niskiej elektroujemności - elektrododatnie, węgiel, tlenek węgla(ii), aniony chlorkowe, bromkowe, jodkowe Utleniacz dobrym utleniaczem może być pierwiastek, który w stanie wolnym lub danym związku chemicznym nie występuje na swoim najniższym stopniu utlenienia, czyli może swój stopień utlenienia obniżyć (przykłady: O 2, O 3, PbO 2, HNO 3, H 2 SO 4 (stężony), HClO 3, HClO 4, H 2 O 2, KMnO 4, H 2 Cr 2 O 7 )