7 / POWRÓT SPADKU Na postawione przed miesiącem pytanie zahamowanie czy zmiana trendu odpowiedź brzmi - tylko zahamowanie. Lipcowy pomiar koniunktury w placówkach bankowych przynosi powrót trendu spadkowego. Pengab po czerwcowym wzroście do punktów, obniżył się do,1, czyli o prawie punkty. Spadek Pengaba to skutek zmian na rynkach depozytowo-kredytowych, bowiem wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury, bazujący na pytaniach o aktualną i przewidywaną ogólną sytuację ekonomiczną placówek, jest stabilny i od czterech miesięcy utrzymuje się w przedziale 1-2 punkty. Na spadek Pengaba równy wpływ miały wskaźniki oceny (spadek z 17,1 do 1,) jak i prognozy (z 26,9 do,9). Pogorszenie koniunktury nastąpiło, mimo pozytywnej reakcji na decyzję Rady Polityki Pieniężnej o 1, punktowej obniżce centralnych stóp procentowych. Na jej efekty trzeba będzie poczekać. Najpierw musi zadziałać dźwignia kredytowa, zwiększająca popyt i zmniejszająca koszty finansowe przedsiębiorstw. Lipcowy sondaż w placówkach został przeprowadzony w dniach -9 bm. W telefonicznym badaniu wspomaganym komputerowo (CATI) wzięły udział 2 placówki bankowe z całego kraju, reprezentujących wszystkie typy banków krajowych. 199 199 199 1996 1997 1998 1999 2 DEPOZYTY ZŁOTOWE Oceny. Wkłady na rachunkach bieżących ogółem rosły w 7 proc. placówek (w stosunku do czerwca br. - konstans): ludności w 8 proc. (-7), a podmiotów gospodarczych 7 proc. (=). Spadek aktywności deponentów wystąpił łącznie w proc. placówek (+7); ludności - proc. (+8), podmiotów gospodarczych - proc. (-2). Salda ocen, informujące o różnicy między odsetkiem placówek stwierdzających wzrost i spadek, wynoszą: dla łącznych lokat bieżących - 2 punkty (-7), klientów indywidualnych - 1 punktów (-1) oraz korporacyjnych - 2 punkty (+1). Lokaty terminowe rosły łącznie w 6 proc. placówek (o 2 punkty proc. więcej niż w czerwcu br.). W segmencie gospodarstw domowych wzrastały w 7 proc. placówek (=), a podmiotów gospodarczych w 9 proc. placówek (-2). Spadki wystąpiły: łącznie w proc. oddziałów (-1); ludności 16 proc. (=), podmiotów gospodarczych 2 proc. (+). Wskaźniki netto, czyli salda ocen wy-noszą: dla depozytów terminowych ogółem - punktów (+); gospodarstw domowych 1 punktów (=) oraz podmiotów gospodarczych - 16 punktów (-). Oczekiwania. Poprawy sytuacji w zakresie wkładów a vista ogółem spodziewa się proc. placówek (-8), spadek przewiduje - proc.(+), a proc. (-) nie oczekuje zmiany. Wzrostu aktywności deponentów indywidualnych oczekuje 2 proc. (-6), korporacyjnych - 7 proc. (-9); spadek przewiduje odpowiednio proc. (+) i 16 proc. (+7). Salda prognoz uległy, w stosunku do czerwca, silnemu pogorszeniu: w przypadku lokat łącznie z do (-19), gospodarstw domowych z 27 do 1 (-17),a w odniesieniu do depozytów podmiotów gospodarczych - z 7 do 1 punktów (-16). Poprawy sytuacji w zakresie depozytów terminowych ogółem spodziewa się 7 proc. oddziałów (-6), spadek przewiduje 19 proc.(+8), a proc. (-2) nie oczekuje zmiany sytuacji. Wzrost aktywności deponentów indywidualnych prognozuje proc. (-1), a instytucjonalnych - 7 proc.(-8); pogorszenie - odpowiednio 17 proc.(+8) i proc. (+7). Saldo prognozy dla lokat ogółem pogorszyło się w stosunku do czerwca o punktów (z 2 do punktów), dla depozytów ludności - z 9 do 27 (-), a podmiotów gospodarczych - z do 19 (-1).
DEPOZYTY WALUTOWE 8 7 6 2 1 V' DEPOZYTY ZŁOTOWE A STA 62 7 6 62 6 7 2 2 6 8 ' I' ' I' ' I'1 9 8 26 1 17 16 '1 I'1 '1 V'1 2 '1 V'1 DEPOZYTY ZŁOTOWE TERMINOWE 9 8 7 66 62 6 8 7 6 1 6 8 9 2 2 2 1 17 V' ' I' ' I' ' I'1 DEPOZYTY DEWIZOWE A STA 6 2 2 2 19 2 1 1 1 6-2 -1 - -1-2 -1 V' ' I' ' I' ' I'1 '1 '1 I'1 I'1 DEPOZYTY DEWIZOWE TERMINOWE 6 2 2 2 27 16 17 1 16 1 1 12 1 7-1 V' ' I' ' I' ' '1 '1 V'1 V'1 '1 '1 V'1 V'1 12 1 1 7-6 - - I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 Oceny. Wkłady na rachunkach bieżących ogółem rosły w proc. placówek (=); w segmencie ludności - w 26 proc. (+) i podmiotów gospodarczych 1 proc. (+). Malały natomiast: ogółem w proc. (+), ludności - 27 proc. (=) oraz firm i instytucji niefinansowych - proc. (+1). Saldo oceny w odniesieniu do wkładów ogółem wynosi -1 punkt (-), lokat ludności - -1 punkt (+), i depozytów podmiotów gospodarczych - 19 punktów (+1). Depozyty terminowe ogółem rosły w proc. placówek (-2), malejąc w 2 proc. (+9) i nie ulegając zmianie w proc. (-7). Depozyty ludności wzrosły w 2 proc. (+9), podmiotów gospodarczych w 2 proc. (=), malejąc odpowiednio w 2 proc. (+1) i proc. (+8). Salda oceny kształtują się następująco: dla lokat ogółem - punkty (- ), lokat klientów indywidualnych - punktów (+8) oraz korporacyjnych -6 punktów (-1). Oczekiwania. Przewidywania wzrostowe dla wkładów a vista ogółem formułuje proc. placówek (+), spadkowe - 17 proc. (-1), a proc. (-) nie oczekuje zmiany sytuacji. Wzrostu aktywności deponentów indywidualnych oczekuje 2 proc. placówek (+1), a podmiotów gospodarczych - 1 proc. (+7). Spadek przewiduje odpowiednio proc. (-) i proc. (+2). W saldach prognoz wzrosty: lokaty ogółem z 6 do punktów (+), gospodarstwa domowe - z 1 do 6 (+) oraz firmy i instytucje z 8 do 12 punktów (+). Wzrostu aktywności deponentów terminowych ogółem spodziewa się proc. placówek (+7), spadku - 16 proc. (-), a proc. nie przewiduje zmiany (+). Wzrost depozytów terminowych ludności przewiduje proc. (+), a podmiotów gospodarczych - proc. (=); spadek - odpowiednio proc. (+1) i 16 proc. (-). Salda prognoz są następujące: dla lokat ogółem - wzrost z do punktów (+1), lokat ludności z 1 do 12 punktów (+2) oraz depozytów podmiotów gospodarczych z -1 do +1 punkt (+2). KREDYTY ZŁOTOWE Oceny. Akcja kredytowa ogółem rosła w proc. placówek (-), malała w 1 proc. (+1) i nie zmieniła się w 26 proc. (+2). Wzrost kredytów dla ludności odnotowało proc. placówek (=), a na cele gospodarcze - proc. oddziałów (-); spadek wystąpił odpowiednio w proc. (=) i proc. (+). Lipcowe saldo ocen dla kredytów ogółem wynosi 12 punktów (-), w kredytach dla ludności 19 punktów (-1) oraz podmiotów gospodarczych - 7 punktów (-7). Oczekiwania. Rozwoju akcji kredytowej ogółem spodziewa się 6 proc. placówek (-1): dla ludności proc (-) i 7 proc. dla klientów korporacyjnych (+1). Spadek akcji kredytowej przewiduje: ogółem - 1 proc. (+), konsumpcyjnych proc. (+), gospodarczych - proc. (=). Salda prognoz uległy pogorszeniu: w odniesieniu do kredytów ogółem, z do 9 punktów (-6), dla ludności z 8 do 9 punktów (-9), a w segmencie podmiotów gospodarczych niewielki wzrost, z do 6 punktów (+1). 2
9 8 7 78 7 6 6 2 1 V' KREDYTY ZŁOTOWE 6 7 61 61 7 62 8 7 2 6 9 8 2 26 19 ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 9 1 12 V'1 OPROCENTOWANIE KREDYTÓW Oprocentowanie kredytów wzrosło w 1 proc. placówek (-1), nie zmieniło się w proc. (-), a w 9 proc. zmalało (+). Wzrostu oprocentowania nie przewiduje żadna placówka, utrzymanie. ceny na obecnym poziomie - 2 proc. (-19), a zmniejszenia - 76 proc. (+). KREDYTY WALUTOWE 6 2 2 1 KREDYTY DEWIZOWE 2 2 6 1 2 9 9 Kredyty walutowe rosły w 1 proc. placówek (-), malały w proc. (+6), a w 27 proc. (-1) nie wystąpiły zmiany. Saldo oceny zmalało o punktów, z do. Wzrostu akcji kredytowej w walutach obcych spodziewa się 1 proc. (-), spadku 12 proc. (+1), a 7 proc. (+2) nie spodziewa się zmiany. Saldo prognozy malało z do 9 punktów (-). 1-1 -2 2 1-6 -1-7 -2 - - - 6 2 1-1 -2-2 - - -8-2 - - 2 8-6 - WARTOŚĆ DEPOZYTÓW -1-1 -7-7 - -9-1 - - - -1-1 -1 - -16-19 - - V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 WARTOŚĆ KREDYTÓW 2 7 1 1 7 7 V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 2 2 RELACJE ZŁOTY WALUTY OBCE Wzrost wartości depozytów dewizowych w stosunku do złotowych wystąpił w proc. placówek (-), spadek w 9 proc. (=), a w proc. nie było zmian (+). Wskaźnik netto pogorszył się z - do - punktów. Poprawy relacji spodziewa się proc. (+), pogorszenia 2 proc. (+9), a proc. (+6) nie przewiduje zmiany. Wskaźnik prognozy poprawił się o 1 punktów z -16 do -1 punkta proc. Wzrost wartości kredytów dewizowych w stosunku do złotowych odnotowało 6 proc. placówek (-7), spadek 2 proc. (+), a w 1 proc. (+2) nie wystąpiły zmiany. Saldo oceny zmalało z do 2 punktów. Poprawy relacji oczekuje proc. (-6), pogorszenia 2 proc. (+9), a 2 proc. (-) nie przewiduje zmiany. Saldo prognozy zmalało o punktów, z 7 do 2.. AKCJE I OBLIGACJE Popyt na akcje wzrastał w 9 proc. placówek (-), malał w 1 proc. (+1), nie ulegając zmianie w 6 proc. (-1). Saldo oceny pogorszyło się z -2 do - punktów. Popyt na obligacje wzrastał w 16 proc. placówek (-), spadek wystąpił w 12 proc. (-), a w 72 proc. nie odnotowano zmiany popytu (+1). Saldo oceny zmalało z 1 do punktów.
AKCJE 6 2 2 1-1 -2-1 -1 2 2 1 8 1-7 7 9-6 - - -2 - Wzrost popytu na akcje przewiduje 19 proc. (-1), spadek - 19 proc. (+1), a 62 proc. (-12) nie przewiduje zmiany. Saldo prognozy zmalało z do punktów. Wzrost popytu na obligacje przewiduje proc. (=), spadek proc. (+1), a 6 proc.(-9) spodziewa się stabilizacji popytu na obecnym poziomie. Saldo prognozy jest niższe o 1 punktów, malejąc z do 8. V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 OGÓLNA SYTUACJA EKONOMICZNA OBLIGACJE 6 27 27 2 2 17 17 16 16 16 1 12 9 V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 1 2 16 8 1 1 '1 V'1 '1 V'1 O poprawie swej ogólnej sytuacji ekonomicznej informuje proc. placówek, o 1 punkt więcej niż w czerwcu br.. Pogorszenie wystąpiło w proc. (+), a proc. oddziałów nie odnotowało zmiany sytuacji (-6). Saldo oceny pogorszyło się z 27 do punktów. Poprawa kondycji ekonomicznej wystąpiła w proc. oddziałów PKO BP (+9), proc. placówek banków nie giełdowych (=), proc. - giełdowych (+2) i proc. banków spółdzielczych (-). Poprawy sytuacji ekonomicznej spodziewa się 6 proc. ankietowanych placówek (+7), pogorszenia 7 proc. (+), a 7 proc. nie przewiduje zmiany (-1). Wskaźnik prognozy netto poprawił się o punkty, wzrastając z do 8. KONDYCJA-SYTUACJA EKONOMICZNA 8 7 6 1 6 1 8 2 6 6 7 8 2 2 1 9 1 1 26 27 1 V' ' I' ' I' ' PENGAB 8 7 I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury, obliczany jako średnia arytmetyczna sald odpowiedzi na oba pytania dotyczące ogólnej sytuacji ekonomicznej - tzn. obecnej i przewidywanej, ukształtował się na poziomie 1, punktów. Jest zatem niższy o, punkta od czerwcowego i o 16, punktów od uzyskanego w analogicznym okresie roku ubiegłego. WSKAŹNIK KONIUNKTURY BANKOWEJ -,1 PENGAB - syntetyczny wskaźnik koniunktury w placówkach bankowych po czerwcowym wzroście obniżył się z, do,1. W stosunku do czerwca br. zmalał o,9 punkta, a w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego jest gorszy o 2,6 punktów. Skumulowany wskaźnik ocen wynosi 1, punktów i jest o,8 punkta gorszy niż w czerwcu, natomiast skumulowany wskaźnik prognoz wynosi,9 i jest gorszy o punkty. 6 2,7 8,8 2,8,8,,7 26,6 26,6 2, 17,9,1 Pogorszenie wskaźnika Pengab odnotowały wszystkie typy banków: nie giełdowe (z 1,9 do 1,), giełdowe (z 1, do,8), spółdzielcze (z, do 27,) oraz oddziały PKO BP (z 8,1 do,). 1 V' ' I' ' I' ' I'1 '1 I'1 '1 V'1 '1 V'1 WSKAŹNIK OGÓŁEM
Jakich stóp procentowych spodziewa się Pan(i) w końcu roku? STOPY PROCENTOWE 2,9 2,9 2,1 19,2 19, 19,2, Placówki utrzymały w zasadzie oczekiwania sprzed miesiąca z wyjątkiem kredytu lombardowego. Przewidują, że na koniec grudnia roku oprocentowanie będzie wynosiło: 2 1 1, 19,2 1,2 19 1,2 12,9 19,9 12,1,6 12,2 V,7,9 V,9 I kredytu lombardowego, proc. (czerwiec - 19,2), kredytu na cele gospodarcze,9 proc. (czerwiec,7), lokaty trzymiesięcznej,9 proc. (czerwiec - 12,2 proc.). I I V I lokata -miesięczna kredyt na cele gospodarcze kredyt lombardowy INFLACJA PRZEWIDYWANA INFLACJA GRUDZIEŃ '2 - GRUDZIEŃ 2 Oczekiwania inflacyjne (uśrednione) menedżerów szczebla oddziałów nieznacznie wzrosły (o,1 punkt). Przewidują, że inflacja od grudnia do grudnia 1 wyniesie 7,9 proc. (czerwiec - 7,8). procenty 1 1 8, 8, 9,2 9,1 9,6 9,6 9,8 1,1 1,7 1,7 1, 1, 8,6 8, 8,2 8 7,8 7,8 7,9 Reprezentanci PKO BP szacują wzrost cen na 8,6 proc. (czerwiec - 8,2), banków spółdzielczych - 7,9 (+,1) banków, nie giełdowych 7, (=) i giełdowych 8, proc. (+,2). I I V V I I KURS DOLARA I EURO Jaki będzie kurs dolara i EURO w końcu roku?,9,2,2,,,1, Według przewidywań bankowców szczebla oddziałów (uśrednionych) cena dolara w końcu roku będzie wynosić, zł (wzrost w stosunku do czerwca o grosze), a euro -,79 zł (spadek o grosze). Rozpiętość oczekiwań wobec kursu dolara wynosi, -,, a euro,76 -,8.,, PYTANIA DODATKOWE 2, 2,9,,98,92,87,82,79 EURO I I V V I I DOLAR Pytania dodatkowe zdominowała decyzja Rady Polityki Pieniężnej o 1, punktowej obniżce centralnych stóp procentowych. Pytaliśmy o ocenę decyzji, jej skutki i oczekiwania. Jak ocenia Pan(i) decyzję Rady Polityki Pieniężnej o obniżeniu centralnych stóp procentowych o 1, punkta procentowego? N = 2 [] raczej pozytywnie 2%.1 [] zdecydowanie pozytywnie 2% [] ani pozytywnie, ani negatywnie 12% [2] raczej negatywnie % Czerwcowa decyzja RPP o obniżeniu centralnych stóp procentowych o 1, punkta procentowego spotkała się z dużą aprobatą bankowców szczebla oddziałów. Zdecydowanie pozytywnie zareagowała na nią trzecia część ankietowanych (2 proc.), a ponad połowa (2 proc.) - raczej pozytywnie. Co ósmy (12 proc.) mówi o odbiorze neutralnym - ani pozytywnym, ani negatywnym, a proc. zareagowało raczej negatywnie. Pozytywnie oceniło decyzję RPP 91 proc. reprezentantów PKO BP, 87 proc. przedstawicieli banków niegiełdowych i po 78 proc. - banków giełdowych oraz banków spółdzielczych. Obecna obniżka spotkała się z większą aprobatą, aniżeli dwie poprzednie. Wówczas zdecydowanie pozytywnie oceniło je 1 proc., raczej pozytywnie - 6 proc., neutralnie - 1 proc. i negatywnie - 1 proc.
O ile punktów procentowych powinny zostań obniżone jeszcze w tym roku centralne stopy procentowe? N = 2 trudno powiedzieć 1% o 1 punkt 2% nie powinny być już obniżane w tym roku % o punktów % 2. [] dość znacznej % o 2 punkty 8% o punkty 6% o punkty 2% Czy obniżenie centralnych stóp procentowych według Pana(i) spowoduje: N = 2 obniżenie kosztów finansowych przedsiębiorstw wzrost akcji kredytowej banków zwiększenie popytu inwestycyjnego wzrost popytu wewnętrznego osłabienie złotego spadek skłonności do zadłużenia się przedsiębiorstw za granicą spadek skłonności gospodarstw domowych do oszczędzania poprawę wyników finansowych banków odpływ kapitału spekulacyjnego z zagranicy zahamowanie spadku tempa wzrostu gospodarczego poprawę koniunktury na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych poprawę sytuacji na rynku pracy zwiększenie tempa inflacji % % 2% 2% 27% 2% % % % 68% 6% 61% 8% 9% % 67% 82% 7% Jak ocenił(a)by Pan(i) skalę przestępczego procederu zwanego praniem brudnych pieniędzy? Czy w Polsce zjawisko to występuje w skali: [] niewielkiej 6% [] dużej 1% 7% 8% 6% 8% 2% 27% 1% 12% 19% 19% 9% % 1% 1% 1% [2] marginalnej % [1] w ogóle nie występuje 1% trudno powiedzieć % N = 2 % 8% 6% 7% % 7% % 2% % 6% 8% 1% TAK NIE trudno powiedzieć LIPIEC 2 LIPIEC [] niewielkiej 7% N = [2] marginalnej 9% [] dość znacznej 7% [1] w ogóle nie występuje 6% 2..6 trudno powiedzieć 1% Kolejne pytanie brzmiało: o ile punktów procentowych powinny zostać obniżone stopy jeszcze w tym roku? Najczęściej odpowiadano: o 2 punkty - 8 proc., o 1 punkt - 2 proc., o punkty - 2 proc., nie powinny być już obniżane - proc. oraz o i więcej punktów - 1 proc. Średnia postulowanych obniżek wynosi 2 punkty. W kwietniu bankowcy proponowali punktową obniżkę w skali całego roku. Teraz postulują, żeby było to łącznie, punktów (2 + 1, + 2). Reprezentanci szczebla oddziałów nie są do końca przekonani, że taka będzie skala tegorocznej obniżki. Wskazują na to formułowane oczekiwania, dotyczące oprocentowania kredytu lombardowego w końcu roku. Uśrednione kształtują się na poziomie, proc., co sugeruje raczej 1 niż 2 punktowy spadek do końca roku. Czego spodziewają się bankowcy po obniżce stóp procentowych? Skutki decyzji sondowaliśmy w 1 arbitralnie dobranych kwestiach. W dwóch byli wyjątkowo zgodni. W pierwszym przypadku, że nastąpi obniżenie kosztów finansowych przedsiębiorstw (8 proc.), a w drugim, że nie wystąpi zwiększenie tempa inflacji (82 proc.). W kilku innych zarysowała się wyraźna większość. Sądzi się, że obniżka zaskutkuje wzrostem akcji kredytowej banków (68 proc.), zwiększeniem popytu inwestycyjnego (6 proc.) i wewnętrznego (61 proc.); nie spowoduje natomiast poprawy na rynku pracy (67 proc.), nie zahamuje spadku tempa wzrostu gospodarczego (6 proc.), nie zmniejszy skłonności gospodarstw domowych do oszczędzania (8 proc.), nie poprawi wyników finansowych banków (7 proc.), koniunktury na giełdzie ( proc.) i nie spowoduje odpływu zagranicznego kapitału spekulacyjnego (9 proc.). W pozostałych kwestiach wystąpiła polaryzacja opinii. Nie ma zgodności czy obniżka stóp osłabi złotego ( ; 8) oraz czy zmniejszy skłonność przedsiębiorstw do zadłużania się zagranicą ( : 7). Banki zatem najbardziej liczą na uruchomienie dźwigni kredytowej stymulującej popyt na dobra inwestycyjne i konsumpcyjne. Lipcowy pomiar koniunktury zamykało pytanie o skalę przestępczego procederu zwanego praniem brudnych pieniędzy. Powtórzyliśmy je w identycznej wersji jak przed rokiem, uzyskując diametralnie różny rozkład odpowiedzi. Prezentuje je poniższe zestawienie: Skala procederu V 2 V duża - 1 dość znaczna 7 niewielka 7 6 marginalna 9 w ogóle nie występuje 6 1 trudno powiedzieć 1 Wyniki zdają się dobrze odzwierciedlać aktualny klimat opinii, wytworzony w dużej mierze przez ujawniane afery i spektakularne sukcesy w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości. 6