dr Adam Salomon Spedycja wykład 10 dla 5 sem. TiL (niestacjonarne weekendowe)

Spedycja Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 2

SPEDYCJA program wykładu 10ns. Transport intermodalny z punktu widzenia spedycyjnego. Transport intermodalny. Transport multimodalny. Transport kombinowany. Transport łamany. Transport konwojowany. Definicja kontenera. Jednostki ładunkowe w transporcie morskim i lotniczym. Środki transportowe do przewozu kontenerów w poszczególnych gałęziach transportu. Bariery rozwoju transportu intermodalnego w Polsce. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 3

Różne definicje związane z transportem multimodalnym (1) Transport multimodalny (Multimodal transport) przewóz towarów na podstawie jednego dokumentu, wykonywany przez środki transportu pochodzące z co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu (w tym samym momencie). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 4

Różne definicje związane z transportem multimodalnym (2) Transport intermodalny (Intermodal transport) przewóz towarów na podstawie jednego dokumentu w jednej i tej samej jednostce ładunkowej lub pojeździe, przy użyciu sukcesywnie różnych gałęzi transportu i bez przeładunku samych towarów w zmieniających się gałęziach transportu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 5

Różne definicje związane z transportem multimodalnym (3) Transport kombinowany (Combined transport) przewóz towarów przez co najmniej dwa różne środki transportowe, w którym umowy o przewóz są podpisywane przez spedytora (lub nawet zleceniodawcę) z poszczególnymi przewoźnikami, z których każdy odpowiada za wykonanie bezpiecznego przewozu na swoim odcinku trasy. Główną część europejskiej podróży wykonuje transport morski, kolejowy lub żegluga śródlądowa, a każdy dowóz/odwóz jest wykonywany przez transport samochodowy na możliwie najkrótszych odległościach (do 150 km w relacjach do/z portów morskich i śródlądowych oraz do 100 km w relacjach do/z terminali lądowych). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 6

Różne definicje związane z transportem multimodalnym (4) Transport łamany przewóz towarów przez co najmniej dwa różne środki transportowe pochodzące z tej samej gałęzi transportu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 7

Transport konwojowany Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 8

Elementy transportu intermodalnego Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 9

Elementy warunkujące zaistnienie transportu multimodalnego 1. konieczność użycia środków transportowych, pochodzących z co najmniej dwóch gałęzi transportu; 2. konieczność wystąpienia tylko jednej umowy o przewóz multimodalny; 3. konieczność zaangażowania tylko jednego organizatora odpowiedzialnego za przebieg dostawy towaru i posługującego się dokumentem przewozowym obejmującym całą trasę dostawy; 4. konieczność zjednostkowania ładunku, co oznacza, że towar podlega manipulacjom przeładunkowoskładowym w całości wraz z kontenerem lub środkiem transportowym. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 10

Wyróżniki idei multimodalizmu 1. świadczenie szerokiego wachlarza usług kompleksowych; 2. przejęcie wielu funkcji związanych z organizacją, koordynacją, realizacją i zarządzaniem procesami transportowymi przez operatora transportu multimodalnego; 3. zmniejszenie ogólnego czasu transportu; 4. zmniejszenie zintegrowanych kosztów transportu; 5. uproszczenie procedur związanych z przemieszczeniem towarów. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 11

Realizacja celów systemowych multimodalizmu dokonuje się według następujących warunków: 1. technicznych; 2. technologicznych; 3. organizacyjnych; 4. prawnych; 5. ekonomicznych; 6. dokumentacyjnych; 7. informacyjnych; 8. zarządzania; 9. logistycznych. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 12

Kryteria podziałów transportu multimodalnego 1. zasięg (na: lądowo-morski i lądowy); 2. rodzaj użytych jednostek ładunkowych (na: kontenerowy, pojemnikowy, naczepowy i typu double stack ); 3. charakter użytych środków transportowych (na: szynowo-drogowy, szynowo-morski, drogowomorski i drogowo-lotniczy); 4. liczbę dysponentów-właścicieli środków transportowych (na: jednopodmiotowy i wielopodmiotowy); 5. charakter operatora (na: bezpośredni, gdzie operatorem jest przewoźnik główny i pośredni, gdzie operatorem jest np. NVOCC lub przewoźnik pomocniczy); 6. sposób ustalania cen i odpowiedzialności (na: odcinkowy i jednolity). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 13

Definicja kontenera Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 14

Kontenery podział (kryterium: masa brutto) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 15

Kontenery podział (kryterium: konstrukcja w połączeniu z techniką przewozu) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 16

Jednostki transportu intermodalnego ITU/UTI Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 17

Transport kombinowany/intermodalny podstawowe definicje Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 18

Techniki przewozów intermodalnych Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 19

Transport kombinowany/intermodalny podstawowe definicje (Ruchoma droga) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 20

Fazy zestawiania pociągu bimodalnego A - naczepa z uniesionym pneumatycznie tyłem najeżdża na wózek z adapterem; B - wysunięcie łap i podniesienie kół naczepy; C - przyłączenie drugiego wózka; D - podniesienie łap, naczepa zamienia się w wagon; E - za chwilę cysterna osiądzie na wózku; F - koła w górę i potrzebny jest następny wózek Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 21

Podsystemy transportu multimodalnego Ze względu na stosowane pojazdy i podporządkowane im techniki przeładunku wydzielono podsystemy transportu multimodalnego: transport multimodalny nie towarzyszący; transport multimodalny towarzyszący. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 22

Transport multimodalny nie towarzyszący W tym podsystemie naczepy siodłowe, nadwozia wymienne oraz kontenery przewozi się na wagonach kieszeniowych lub platformach kontenerowych. Układy jezdne naczep znajdują się w kieszeniach, czyli obniżonych częściach wagonów. Przeładunek jest realizowany metodą pionową z użyciem suwnic bramowych, a ciągniki i kierowcy nie uczestniczą w przeładunku. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 23

Transport multimodalny towarzyszący Na kolejowych platformach niskopodłogowych przewozi się samochody ciężarowe jednoczłonowe i z przyczepami, ciągniki siodłowe z naczepami. Pojazdy załadowuje się wykorzystując ich własny napęd. Na stacji docelowej opuszczają skład, kolejno zjeżdżając po pomoście uchylnym, a kierowcy towarzyszą pojazdom, zajmując miejsca w wagonie sypialnym. Ten system obarczony jest stosunkowo wysokimi kosztami, w związku z tym należy przewidywać stopniowe odchodzenie od jego eksploatowania na korzyść transportu nietowarzyszącego. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 24

Jednostki ładunkowe w transporcie intermodalnym Transport intermodalny Kontenery ISO Kontenery Nadwozia wymienne Naczepy Przewozy szynowo-drogowe Eurokontenery Ciężarówki z przyczepami Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 25

NIELOTNICZE SPECJALNE KONTENERY LOTNICZE UNIWERSALNE Kontenery w transporcie intermodalnym PŁYTOWE SPECJALIZOWANE ZAMKNIĘTE O PODSTAWIE PŁYT. Z OTWARTYM DACHEM ZAMKNIĘTE Z WENTYLACJĄ ZBIORNIKOWE IZOLOWANE DO ŁAD. SYPKICH IZOTERMICZNE INNE SPECJALNE CHŁODZONE OGRZEWANE CHŁODNICZE Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 26

Kontenery w transporcie intermodalnym Kontenery uniwersalne stanowią 85% światowego parku kontenerowego. Oprócz kontenerów znormalizowanych przez ISO z myślą o ich wykorzystaniu w przewozach lądowo-morskich, możemy też spotkać tzw. eurokontenery, użytkowane wyłącznie na lądzie. Mają one szerokość 2,5 m, która o wiele lepiej odpowiada wymiarom europalety (800x1200 mm), niż szerokość kontenerów ISO. Normy ISO były bowiem wzorowane na doświadczeniach amerykańskich. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 27

Kontenery w transporcie intermodalnym Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 28

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Platform Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 29

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Platform Based) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 30

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Bulk Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 31

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Tank Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 32

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Half Height Open Top Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 33

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Flat Rack Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 34

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Open Side Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 35

Kontenery w transporcie intermodalnym: Special Container (Refrigerated Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 36

Kontenery w transporcie intermodalnym: kontener 20-stopowy open top Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 37

Przewóz ładunku przekraczającego wymiary kontenera 20-stopowego open top Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 38

Kontenery w transporcie intermodalnym: Universal Container (Box Container) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 39

Kontenery w transporcie intermodalnym: różne typy Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 40

Środki transportowe do przewozu kontenerów Do przewozu kontenerów w łańcuchu transportowym służą odpowiednio przystosowane do ich kształtu i ciężaru środki przewozowe, które można podzielić gałęziami transportu na stosowane w transporcie: lotniczym, kolejowym, samochodowym, morskim i żegludze śródlądowej. LOTNICZY KOLEJOWY SAMOCHODOWY MORSKI ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 41

Środki do przewozu kontenerów w transporcie lotniczym Do grupy środków transportu lotniczego stosowanych do przewozu kontenerów należą: 1. samoloty przystosowane do przewozu ładunków w kontenerach; 2. śmigłowce z kontenerowymi ramami chwytnymi. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 42

Samoloty do przewozu kontenerów w transporcie lotniczym Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 43

Śmigłowiec transportowy - latający dźwig Sikorsky CH-54 "Tarhe" transportujący wrak samolotu myśliwskiego F-4 "Phantom II" Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 47

Chinook - dwuwirnikowy dwuturbinowy helikopter transportowy. Dwa trójłopatowe przeciwbieżne krzyżujące się wirniki - przedni wirnik obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara (obserwowany z góry). Nad głównym hakiem ładunkowym znajduje się zdejmowalna pokrywa, co umożliwia obserwację ładunku podczas lotu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 48

Kontenery w transporcie lotniczym W transporcie lotniczym stosuje się kontenery odpowiadające standardom International Air Transport Association (IATA). Są one przystosowane nie tylko do transportu lotniczego, ale także naziemnego. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 49

ULD (Unit Load Device) (1/6) Kontenery lotnicze tworzą konstrukcję zamkniętą, która stworzona jest z aluminium lub kombinacji aluminium (podstawa kontenera) z poliwęglanem Lexan (ściany kontenera). Jeśli ładunek wymaga transportu w temperaturze kontrolowanej, kontenery są wyposażane w tego typu urządzenia. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 50

ULD (Unit Load Device) (2/6) W powszechnej praktyce stosuje się na równych prawach oznaczenia typów ULD zatwierdzone przez organizację IATA (The International Air Transport Association) oraz ATA (The Air Transport Association of America). Dla przykładu: kontener typu 5 zgodnie z oznaczeniem IATA jest równoznaczny z sygnaturą LD-9 zatwierdzoną przez ATA. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 51

ULD (Unit Load Device) (3/6) Co oznacza numer kontenera lotniczego? Znakowanie jednostek ULD jest również ustandaryzowane - zawiera osiem do dziesięciu znaków (litery i cyfry) i posiada następującą konstrukcję: Oznaczenie ULD = trzyliterowy prefiks + cztero- lub pięcioliczbowy unikalny numer + kod właściciela ULD. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 52

ULD (Unit Load Device) (4/6) Trzyliterowy prefiks Pierwsza litera w prefiksie oznacza kategorię ULD (np.: A certyfikowany kontener lotniczy; D kontener niecertyfikowany; P certyfikowana paleta lotnicza; R certyfikowany termiczny kontener lotniczy; J niecertyfikowany termiczny kontener lotniczy). Druga litera w prefiksie oznacza wymiary bazowe ULD (np.: A 224 x 318 cm (88 x 125 cali, 1 cal = 2,54 cm); B 224 x 275 cm (88 x 108 cali)). Ostatnia litera uzupełnia opis profilu jednostki ULD (lista możliwych kombinacji związanych z trzecią literą prefiksu znajduje się w odpowiednich technicznych dokumentach IATA). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 53

ULD (Unit Load Device) (5/6) Cztero- lub pięciocyfrowy numer seryjny Jeśli numer ma cztery cyfry jest ogromna szansa, że kontener został wyprodukowany przed 1.X.1993 roku. Identyfikacja ULD kończy się podaniem kodu jego właściciela, np.: LH Deutsche Lufthansa; BA British Airways; KL linie KLM. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 54

ULD (Unit Load Device) (6/6) Cztero- lub pięciocyfrowy numer seryjny Pełna unikalna sygnatura charakteryzująca daną jednostkę ULD może wyglądać następująco: AKN 1234 KL. Oznaczać to będzie kontener LD3 (równoznaczny z typem 8 wg IATA) o numerze 1234, o wymiarach 153 cm (szerokość) x 200 cm (długość) x 162 cm (wysokość) z miejscem w konstrukcji przeznaczonym do wprowadzenia wózka widłowego, należący do linii lotniczych KLM. Na wszystkich sygnaturach muszą się zaleźć jeszcze: maksymalna waga brutto kontenera (MGW Maximum Gross Weight) w kilogramach i funtach oraz aktualna waga tara (Tare) również w kilogramach oraz w funtach (1 funt wagi = 0,453 kg). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 55

Jednostki ładunkowe w transporcie lotniczym (1/8) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 56

Środki do przewozu kontenerów w transporcie kolejowym W transporcie kolejowym do przewozu kontenerów służą specjalne wagony kontenerowe o stalowej konstrukcji ramowej, które nie mają podłogi, ścian bocznych ani dachu: 1. wagony kolejowe platformowe; 2. wagony kontenerowe ramowe; 3. wagony kontenerowe z dodatkowym urządzeniem amortyzującym. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 64

Środki do przewozu kontenerów w transporcie kolejowym Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 65

Środki do przewozu kontenerów w transporcie kolejowym Czteroosiowy wagon platforma 401Z Polskich Kolei Państwowych, Epoka IV. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 66

Środki do przewozu kontenerów w transporcie kolejowym Fleischmann 525602 Wagon platforma z kłonicami Pdkh 31 118 338 PKP. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 68

Środki do przewozu kontenerów w transporcie kolejowym Wagon kieszeniowy wagon z kieszeniami w podłodze, w których umieszcza się tylko osie naczepy z kołami, a skrzynia ładunkowa jest z przodu oparta o wspornik. Jest to najpopularniejszy w Europie typ wagonu do przewozu pojedynczych naczep, z tym, że w tym przypadku możliwy jest tylko przeładunek pionowy Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 69

Pociąg kontenerowy Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 71

Środki do przewozu kontenerów w transporcie samochodowym Charakterystyczną cechą taboru samochodowego do przewozu kontenerów jest to, że jednostka transportowa składa się z dwóch części: ciągnika siodłowego i naczepy kontenerowej, a międzynarodowe ustalenia drogowe ograniczają liczbę kontenerów przewożonych naczepami do 2 TEU. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 72

Środki do przewozu kontenerów w transporcie samochodowym W transporcie samochodowym możemy wyróżnić: 1. ciągniki siodłowe do holowania naczep kontenerowych; 2. naczepy kontenerowe; 3. przyczepy kontenerowe; 4. samochody ciężarowe (platformowe lub ramowe) przystosowane do przewozu kontenerów. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 73

Ciągnik siodłowy z naczepą kontenerową Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 74

Trójosiowa przyczepa kontenerowa typ PH Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 75

Trójosiowa naczepa podkontenerowa NUP - "Gęsia szyja (dla kontenerów 20", 30", 40, High Qube, maksymalna ładowność 29500 kg, maksymalna masa własna zestawu 34000 kg) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 76

Trójosiowa uniwersalna naczepa do przewozu kontenerów morskich typ SP 240/K Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 77

Trzyosiowy ciągnik siodłowy MAN Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 78

Dwuosiowy ciągnik siodłowy VOLVO Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 79

Trójosiowa uniwersalna naczepa do przewozu kontenerów morskich typ SP 240/K EMEK 80504 SCANIA ciągnik siodłowy z plandeką Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 80

Środki do przewozu kontenerów w transporcie morskim W transporcie morskim pojawiły się konstrukcje statków częściowo lub wyłącznie przystosowane do przewozów znormalizowanych kontenerów: 1. kontenerowce, których załadunek odbywa się systemem pionowym (lo-lo); 2. semikontenerowe (półkontenerowce), obsługujące linie o słabszym natężeniu potoków skonteneryzowanej masy ładunkowej; 3. rorowce, statki o poziomym systemie przeładunkowym (ro-ro), których znaczną część przewożonych ładunków stanowią kontenery; 4. statki typu LASH; 5. barki morskie przybrzeżne z własnym napędem lub do holowania. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 81

Środki do przewozu kontenerów w transporcie morskim W morskich przewozach ładunków skonteneryzowanych wykorzystuje się różne typy statków. Ich klasyfikacja wynika z uwzględnienia wielu kryteriów, np.: 1. zasięgu pływania, który umożliwia wyróżnienie jednostek oceanicznych, dowozowych i kabotażowych; 2. sposobu przeładunku jednostek transportowych (statki przystosowane do prze-ładunku pionowego lo-lo, poziomego ro-ro, metodą float-on float-off i mieszanego); 3. konstrukcji statku i kombinacji ładunków: Spedycja (AM) kontenerowce komorowe pełne (FC full container ships, cellular ships); kontenerowce pełne zamienne (CC converted to cellular ships, convertable container ships); kontenerowce z ograniczoną przestrzenią (LC limited container ships); kontenerowce częściowe (PC part container ships, part cellular ships); semikontenerowce (SC semi-container ships); statki typu ro-ro (R-R, ro-ro ships); kontenerowce kombinowane (ro-ro/container, con-ro ships); barkowce (CB container barge carriers); kontenerowce wielozadaniowe (multipurpose vessels). dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 82

Środki do przewozu kontenerów w transporcie morskim Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 83

B204/1 Kontenerowiec arktyczny 606 TEU Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 84

Statek Ro-Ro Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 85

Środki do przewozu kontenerów w żegludze śródlądowej W żegludze śródlądowej do przewozu kontenerów mają zastosowanie: 1. barki kontenerowe rzeczne z własnym napędem pchane lub holowane; 2. kontenerowe barki do statków typu LASH. Również w żegludze śródlądowej pojawiły się barki zaadaptowane do przewozu kontenerów. Kontenery w żegludze śródlądowej przewozi się najczęściej w jednej lub dwóch warstwach ustawionych na dnie ładowni. Na przykład barka motorowa typu Europa (długość 85 m, szerokość 9,50 m), umożliwia przewóz w trzech rzędach 54 TEU, nowoczesna wielka barka motorowa GMS (Grossmotorguterschif) w wersji krótszej (długość 100 m, szerokość 11,40 m) pozwala na przemieszczenie 88 TEU, a zdolność przewozowa typowej, wielkiej barki motorowej GMS (o długości 110 m i szerokości 11,40 m) wynosi 96 TEU. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 86

Barki do przewozu kontenerów Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 87

Barka do przewozu ładunków ponadgabarytowych Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 88

Barka do przewozu ładunków ponadgabarytowych Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 89

Barka do przewozu samochodów Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 90

Barkowiec typu LASH z widocznym występem dla suwnicy. Przy prawej burcie zacumowane żółte barki systemowe. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 91

Barkowiec Barkowiec, statek przystosowany do transportowania ładunków w standardowych pojemnikach będących rodzajem barek, które albo są podnoszone z wody dzięki zastosowaniu odpowiednich urządzeń (bramownice, podnośne platformy na rufie), albo wpływają bezpośrednio do ładowni. Użycie barkowca umożliwia dokonywanie przeładunków poza portem. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 92

Przewozy transportem intermodalnym w poszczególnych kwartałach (2010-2012) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 93

Dynamika przewozów intermodalnych oraz przewozów masowych koleją Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 94

Udział przewozów intermodalnych w rynku kolejowym w poszczególnych krajach UE w 2011 roku (wg pracy przewozowej) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 95

Udział poszczególnych krajów w ogólnym wolumenie przewozów intermodalnych koleją w UE w 2011 roku (wg pracy przewozowej) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 96

Udział poszczególnych środków transportu towarowego w kosztach zewnętrznych w Europie Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 97

Udział w rynku poszczególnych gałęzi transportu wg masy przetransportowanych towarów w Polsce w 2011 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 98

Realne oszczędności generowane przez przeniesienie transportu towarów w dróg na kolej scenariusz zysków (1/4) Dla potrzeb przedmiotowego scenariusza można przyjąć, że pociąg jest w stanie przewieźć 29 kontenerów 40 o masie brutto 25 ton. Według danych będących w dyspozycji Urzędu Transportu Kolejowego średnia odległość przewozów intermodalnych koleją wyniosła w 2011 roku około 415 kilometrów. W związku z powyższymi założeniami można wyliczyć, że praca przewozowa wykonana przy przewozie wyżej wymienionych ładunków transportem kolejowym (równoważna z pracą przewozową wykonaną transportem drogowym) wyniosła: 25 ton brutto x 29 szt. x 415 km = 300 875 tkm Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 99

Realne oszczędności generowane przez przeniesienie transportu towarów w dróg na kolej scenariusz zysków (2/4) Zgodnie z opracowaniem External Costs of Transport in Europe (Update Study for 2008), średnie koszty zewnętrzne jakie generuje transport ładunków pociągiem towarowym w Polsce wynoszą 10,4 euro/1000 tkm. Przyjmując powyższe do obliczenia średnich kosztów zewnętrznych pracy przewozowej w naszym scenariuszu otrzymujemy następujący wynik: 300,9 x 10,4 euro = 3129,36 euro, tj. około 13081 zł (po przeliczeniu wg średniego kursu euro z roku 2012, tj. 4,1 8 zł za 1 euro). Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 100

Realne oszczędności generowane przez przeniesienie transportu towarów w dróg na kolej scenariusz zysków (3/4) Według tego samego raportu, średnie koszty zewnętrzne przy wykonaniu pracy przewozowej 1000 tkm z wykorzystaniem samochodu ciężarowego w Polsce wynoszą 33,5 euro/1000 tkm. Przewiezienie założonej w scenariuszu ilości ładunków transportem drogowym odbyłoby się dwudziestoma dziewięcioma ciężarówkami. Zatem transport tego samego ładunku drogami wygenerowałby koszty zewnętrzne w wysokości: 300,9 x 33,5 euro = 10080 euro, tj. około 42135 zł Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 101

Realne oszczędności generowane przez przeniesienie transportu towarów w dróg na kolej scenariusz zysków (4/4) Z powyższych obliczeń wynika, że przy każdym zastąpieniu transportu drogowego dwudziestoma dziewięcioma kontenerami 40 na odcinku 415 km przez transport kolejowy, społeczeństwo zyskałoby oszczędność w wysokości 29054 zł, to jest 1002 zł na kontenerze lub 2,41 zł na 1 km, czy też 0,1 zł oszczędności na każdej tonie. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 102

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (1/7) Według danych będących w dyspozycji Urzędu, w Polsce występują przypadki przewozów intermodalnych za pomocą zestawów drogowych o przekroczonej dopuszczalnej masie całkowitej. Takie przewozy z założenia powinien przejąć transport kolejowy. Według przeprowadzonych badań udział tych pojazdów szacuje się na około 3,5% wszystkich kontenerów obsługiwanych przez transport drogowy. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 103

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (2/7) Przyjmując, że łącznie 700000 TEU ładownych kontenerów rocznie trafia do transportu intermodalnego wewnątrz kraju, przeniesienie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych na kolej przyniesie korzyści w postaci oszczędności na kosztach zewnętrznych w wysokości 10921506,4 zł. Wyliczenie sumy oszczędności zostało opracowane na podstawie poniższego scenariusza. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 104

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (3/7) Z informacji będących w dyspozycji Urzędu wynika, że 89% kontenerów opuszczających terminale (623000 TEU) obsługiwanych jest transport drogowy, a 11% (77000 TEU) przez transport kolejowy. W tym przypadku przywołując powyższe dane, przeciążone zestawy drogowe (3,5% z 623 000 TEU) to 21805 TEU. Stanowi to 10902 sztuki kontenerów 40. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 105

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (4/7) Można założyć, że aby masa kontenera wraz z zestawem drogowym została przekroczona, kontener musiałby ważyć 30,5 t brutto, gdyż po doliczeniu masy brutto ciągnika z naczepą średnio 14 ton masa całego zestawu wyniosłaby 44,5 t, co przekracza maksymalną w Polsce dopuszczalną masę całkowitą. Aby przewieźć wyżej wymieniony ładunek koleją, należałoby więc uruchomić 376 składów złożonych z 29 platform wiozących kontenery 40. Aby przewieźć ten sam ładunek transportem drogowym, należałoby uruchomić 10902 przeciążone zestawy drogowe, po 44,5 tony każdy. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 106

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (5/7) Wykonana praca przewozowa na odcinku 415 km (średnia długość trasy wykonanej przez transport intermodalny koleją w 2011 roku) wyniosłaby zarówno dla przeciążonych ciężarówek jak i dla pociągu: 415 km x (25 t x 10902 szt.) = 113 108 250 tkm Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 107

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (6/7) Znając koszty zewnętrzne poszczególnych gałęzi transportu i biorąc pod uwagę średni kurs euro w 2012 roku, w scenariuszu koszty zewnętrzne dla transportu drogowego i kolejowego kształtują się następująco: 1176325,8 euro dla transportu kolejowego 3789126,4 euro dla transportu drogowego Oszczędność na kosztach zewnętrznych wyniosłaby zatem: 2612800,6 euro, tj. około 10921507 zł. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 108

Przejęcie ładunków z przeciążonych zestawów drogowych przez kolej (7/7) Dobrym kierunkiem zmian w celu wyeliminowania transportu przeciążonymi pojazdami drogowymi są inwestycje w stanowiska do ważenia zestawów drogowych takie jak np. przy Bałtyckim Terminalu Kontenerowym. Stanowią one wydatek wielokrotnie niższy od kosztów remontu infrastruktury. Takie działanie jest szczególnie ważne w świetle prognoz, które wskazują na coraz większą liczbę kontenerów, które będą obsługiwane w Polsce w kolejnych latach. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 109

Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 110 Zestawy do ważenia pojazdów

Które samochody niszczą polskie drogi? Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 111

Udział w rynku wg przewiezionych TEU koleją w 2012 i 2013 roku Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 112

Udział w rynku wg wykonanej pracy przewozowej koleją w 2012 i 2013 roku (tys. tonokilometrów) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 113

Transport intermodalny w Polsce Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 114

Transport intermodalny i rozwiązania telematyczne Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 115

Punkty przeładunkowe Jednostek Transportu Intermodalnego (ITU) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 116

Schemat działania łańcucha w przypadku operatora intermodalnego i zintegrowanego operatora logistycznego (operator intermodalny = przewoźnik) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 117

Mapa połączeń i terminali transportu kombinowanego w Polsce Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 118

Sieć terminali intermodalnych w Polsce (stan na 2010 r.) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 119

Oszacowanie stopnia wykorzystania zdolności przeładunkowej wybranych terminali intermodalnych w Polsce do roku 2030 Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 120

Bariery wzrostu transportu intermodalnego Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 121

Bariery wzrostu transportu intermodalnego (1/5) brak uregulowań prawnych umożliwiających przeniesienie niektórych kontroli, np.: fitosanitarnej czy weterynaryjnej na terminale zlokalizowane wewnątrz kraju - agregacja wielu kontroli w jedno miejsce lub ich realizacja w jednym czasie, co zmniejszy kolejki pociągów na granicy; zły stan infrastruktury kolejowej przejawiający się zbyt długim czasem przejazdu oraz wpływający na niską prędkość handlową likwidacja w pierwszej kolejności wąskich gardeł ; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 122

Bariery wzrostu transportu intermodalnego (2/5) niewystarczająca liczba urządzeń przeładunkowych, w tym ograniczona długość i liczba torów zlokalizowanych w terminalach dostosowanie infrastruktury punktowej do zapotrzebowania rynku; wysokie stawki za dostęp do infrastruktury kolejowej, skomplikowane procedury uzyskania ulgi na przewozy intermodalne długofalowa polityka handlowa zarządcy oparta na zniżkach zachęcających do powiększenia pracy eksploatacyjnej na sieci; brak instrumentów promujących transport intermodalny szeroko zakrojone akcje mające na celu rozpowszechnienie wiedzy o zaletach transportu intermodalnego; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 123

Bariery wzrostu transportu intermodalnego (3/5) wysokie koszty inwestycji terminalowokontenerowych ulgi podatkowe, niskooprocentowane kredyty; brak przepisów regulujących w sposób jasny i spójny odrębność branży intermodalnej, uwzględniających specyfikę jej funkcjonowania ujednolicenie przepisów w sposób umożliwiający jednolitą interpretację przez wszystkie zaangażowane organy; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 124

Bariery wzrostu transportu intermodalnego (4/5) zła organizacja zamknięć torowych powodująca opóźnienia w dostawie przesyłek ściślejsza współpraca zarządcy z przewoźnikami w ramach napraw i modernizacji sieci; nierównomierne rozłożenie terminali na sieci kolejowej, w tym zdecydowane braki na granicy wschodniej konieczność konsultacji oraz analizy zapotrzebowania na terminale; brak systemów umożliwiających bieżące śledzenie przesyłek wprowadzenie systemów teleinformatycznych umożliwiających śledzenie; Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 125

Bariery wzrostu transportu intermodalnego (5/5) brak uregulowań umożliwiających zdrową, rynkową konkurencję międzygałęziową polityka zrównoważonego transportu; brak warunków umożliwiających wieloletnie inwestycje pomoc Państwa i Unii Europejskiej; nierównomierne dofinansowanie różnych gałęzi transportu polityka finansowa Państwa oparta na wzorcach najbardziej rozwiniętych krajów UE w przewozach intermodalnych, dofinansowanie uwzględniające koszty zewnętrzne transportu. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 126

SDR (Special Drawing Rights) = Specjalne Prawa Ciągnienia Jest to międzynarodowa jednostka walutowa o charakterze pieniądza bezgotówkowego, emitowana przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy od 1970. SDR są praktyczną realizacją i rozwinięciem projektu pieniądza międzynarodowego - bankoru, autorstwa Johna Maynarda Keynesa (1943). Od 1 VII 1974, SDR ustala się na podstawie tzw. koszyka walut, w skład którego wchodzi 16 krajów. Procentowy udział każdej waluty w koszyku jest uzależniony od wielkości obrotów gospodarczych danego kraju. Kurs SDR ustalany jest codziennie i zależy od wahań kursów poszczególnych walut. Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 127

Średni kurs SDR (maj-lipiec 2014) Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 128

Wysokość kwotowych limitów odpowiedzialności Operatora Transportu Multimodalnego za utratę/uszkodzenie towarów w przewozach multimodalnych (w SDR) 1 SDR w dniu 2014-08-01 (kurs średni) równał się 5,3734 PLN [oznaczenie: XDR] Gdy miejsce powstania szkody nie jest znane Gdy miejsce powstania szkody jest znane Przewóz obejmuje transport morski lub żeglugę śródlądową 2 SDR za 1 kg Przewóz nie obejmuje transportu morskiego lub żeglugi śródlądowej 8,33 SDR za 1 kg 666,67 SDR za jednostkę ładunku W transporcie morskim lub żegludze śródlądowej 2 SDR za 1 kg 666,67 SDR za jednostkę ładunku W transporcie drogowym 8,33 SDR za 1 kg W transporcie kolejowym lub lotniczym 17 SDR za 1 kg Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 129

Spedycja koniec wykładu 10ns. Dziękuję za uwagę...... i zapraszam na kolejne wykłady Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni 130