Translated series name (if any) Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie wskaźniki OECD. Wydanie 2005. Streszczenie



Podobne dokumenty
Pensions at a Glance: Public Policies across OECD Countries 2005 Edition. Emerytury w skrócie: Polityka publiczna w krajach OECD Wydanie 2005

Education at a Glance 2010 OECD Indicators. Edukacja w zarysie Wskaźniki OECD. Summary in Polish. Podsumowanie w języku polskim

Education at a Glance: OECD Indicators 2006 Edition. Szkolnictwo w skrócie: Wskaźniki OECD wydanie 2006

Health at a Glance: Europe 2010

CASE-Doradcy Spółka z o.o. POZIOM WYDATKÓW NA LEKI. POLSKA NA TLE KRAJÓW OECD

Agricultural Policies in OECD Countries: Monitoring and Evaluation Polityka rolna w krajach OECD: monitoring i ocena wydanie 2005 STRESZCZENIE

W jakim stopniu emerytura zastąpi pensję?

Education at a Glance: OECD Indicators 2005 Edition

OFERTA RAPORTU. Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata. Kraków 2012

OECD Science, Technology and Industry: Scoreboard Nauka, technologia i przemysł w krajach OECD: Raport Streszczenie

SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W KRAJACH OECD W 2011 R.

ECONOMIC POLICY REFORMS:

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia. Narodowy Rachunek Zdrowia za 2011 rok

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ W EUROPIE NA 2018 ROK

OECD Multilingual Summaries Education at a Glance Szkolnictwo w skrócie Summary in Polish. Streszczenie w języku polskim

Przegląd. Perspektywy sektora telekomunikacyjnego. w krajach OECD: edycja 2003

48,6% Turystyka w Unii Europejskiej INFORMACJE SYGNALNE r.

Rynek zdrowotny w Polsce - wydatki państwa i obywateli na leczenie w kontekście pakietu onkologicznego

Wydatki na ochronę zdrowia w

Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych

Deficyt finansowania ochrony zdrowia

Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Warszawa 2005

Pozapłacowe koszty pracy w Polsce na tle innych krajów europejskich. Jakub Bińkowski

Pozycja polskiego przemysłu spożywczego na tle krajów Unii Europejskiej

Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Warszawa 2006

Raport Euro-Peristat Konferencja Prasowa Instytutu Matki i Dziecka

Mierniki w ochronie zdrowia

Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Biuletyn Informacyjny. Warszawa 2007

ROZDZIAŁ 21 AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA KOBIET I MĘŻCZYZN W POLSCE NA TLE KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ

Wyzwania stojące przed systemem finansowania ochrony zdrowia w Polsce

Sytuacja zawodowa osób z wyższym wykształceniem w Polsce i w krajach Unii Europejskiej w 2012 r.

Wydatki na artykuły farmaceutyczne (leki)

Tablica wyników Unii innowacji 2015 Streszczenie Wersja PL

Education at a Glance: OECD Indicators 2004 Edition. Szkolnictwo w skrócie: Wskaźniki OECD wydanie z 2004 r.

Komentarz FOR do raportu o stanie spraw publicznych i instytucji państwowych na dzień zakończenia rządów koalicji PO-PSL ( )

Wykorzystanie Internetu przez młodych Europejczyków

PŁACA MINIMALNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

Umiejętności Polaków wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych

Umiejętności Polaków - wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC

KOMUNIKAT PRASOWY KOMISJA EUROPEJSKA. Bruksela, 19 marca 2013 r.

Wyzwania polityki ludnościowej wobec prognoz demograficznych dla Polski i Europy

Pensions at a Glance 2009: Retirement-Income Systems in OECD Countries Emerytury w skrócie, Systemy emerytalne w krajach OECD

KOMUNIKATzBADAŃ. Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie NR 114/2016 ISSN

WYNIKI PISA 2015 W POLSCE

Lekomania globalna. Wydatki na leki: skala zjawiska i poziom obciążeń gospodarstw. farmakoekonomika

Charakterystyka przyjazdów cudzoziemców do Polski w 2015 roku

MIKROEKONOMICZNE KORZYŚCI Z KSZTAŁCENIA WYŻSZEGO

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych. Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach

Percepcja wirtualnych interakcji z ludźmi i miejscami

Analiza wpływu dodatkowego strumienia wydatków zdrowotnych na gospodarkę

Siła nabywcza konsumentów i obroty handlu stacjonarnego w Europie raport

Doradztwo zawodowe podręcznik dla twórców polityki

Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej [RAPORT]

Ludność Polski na tle Europy

Economic Policy Reforms Going for Growth Reformy polityki gospodarczej Dążenie do rozwoju wydanie Summary in Polish

Wynagrodzenie minimalne w Polsce i w krajach Unii Europejskiej

International Migration Outlook: SOPEMI Summary in Polish. Przegląd migracji międzynarodowej: SOPEMI Streszczenie w języku polskim

The DAC Journal: Development Co-operation 2004 Report Efforts and Policies of the Members of the Development Assistance Committee Volume 6 Issue 1

Innowacyjność w Europie 2016

Ocena polskiego systemu ochrony zdrowia

SCOREBOARD WSKAŹNIKI PROCEDURY NIERÓWNOWAG MAKROEKONOMICZNYCH

Government at a Glance Rząd w skrócie, Summary in Polish. Streszczenie w języku polskim

Opodatkowanie dochodów z pracy najemnej wykonywanej za granicą

Ocena efektywności systemu zdrowia publicznego i opieki medycznej w krajach UE

PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

Polska a Europa - w drodze do nowoczesnych standardów

Report Card 13. Równe szanse dla dzieci Nierówności w zakresie warunków i jakości życia dzieci w krajach bogatych. Warszawa, 14 kwietnia 2016 r.

Cudu nie będzie, czyli ile kosztują nas wczesne emerytury. Warszawa, 29 lutego 2008 roku

PROGNOZY WYNAGRODZEŃ NA 2017 ROK

Sewilla, lutego 2010 DEKLARACJA FORUM DORADCZEGO NA TEMAT OGÓLNOEUROPEJSKIEGO BADANIA KONSUMPCJI ŻYWNOŚCI EUROPEJSKIE MENU

Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy

INFORMACJE DOTYCZĄCE STANU FINSOWEGO POLSKIEJ OŚWIATY I POLSKICH NAUCZYCIELI

Informacja o rozmiarach i kierunkach emigracji z Polski w latach

Zmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach

Co mówią liczby. Sygnały poprawy

Małgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach

Dostęp pacjentów do nowoczesnych świadczeń, a innowacyjne technologie wyrobów medycznych. Anna Janczewska - Radwan

Monitor Rynku Pracy. Raport z 18. edycji badania 27 stycznia 2015 r.

Monitor Rynku Pracy. Raport z 17. edycji badania 6 października 2014 r.

SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W UNII EUROPEJSKIEJ W 2010 R.

Czego oczekuje Pokolenie Y od procesu rekrutacji w firmach #rekrutacjainaczej

Uznanie zagranicznych dyplomów w celu kontynuacji kształcenia w Polskiej uczelni. Hanna Reczulska. Warszawa, 23 października 2013r.

Priorytet 2 : Ochrona Zdrowia. Analiza SWOT

Raport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków

BS/170/2005 OCENY I PRZEWIDYWANIA DOTYCZĄCE INFLACJI I DOCHODÓW REALNYCH - OPINIE BADANYCH Z POLSKI, CZECH, WĘGIER I SŁOWACJI KOMUNIKAT Z BADAŃ

Zasady ustalania kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce oraz w krajach UE/EOG

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Rehabilitacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami w Europie. dr Marcin Garbat Uniwersytet Zielonogórski

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

International Migration Outlook: SOPEMI Przegląd migracji międzynarodowej: SOPEMI Summary in Polish. Podsumowanie w języku polskim

PRZYSZŁOŚĆ RYNKU PRACY

Nierówności w zdrowiu spowodowane paleniem tytoniu. Witold Zatoński Warszawa, 16 listopada 2011

RAPORT NA TEMAT OGRANICZEŃ NA RYNKU APTECZNYM W UNII EUROPEJSKIEJ

Paweł Borys Polski Fundusz Rozwoju

Wydatki na ochronę zdrowia

Zatrudnienie w Polsce Iga Magda Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Niskie płace barier rozwoju. Cz I. Popyt gospodarstw domowych: zagroony czynnik wzrostu gospodarczego?

Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych

OECD SME and Entrepreneurship Outlook 2005 Edition. Przegląd sektora MŚP oraz przedsiębiorczości w państwach OECD edycja 2005

GSMONLINE.PL. UKE: Polacy o rynku telekomunikacyjnym w roku

Transkrypt:

Health at a Glance: OECD Indicators 2005 Edition Summary in Polish Translated series name (if any) Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie wskaźniki OECD. Wydanie 2005 Podsumowanie w języku polskim Streszczenie Systemy opieki zdrowotnej w krajach OECD są coraz obszerniejsze pod względem ich zasięgu i równocześnie rośnie ich znaczenie. Dzięki postępowi w dziedzinie opieki zdrowotnej i opracowywaniu nowych leków dokonuje się stała poprawa stanu zdrowia społeczeństw w krajach OECD. Wydatki na opiekę zdrowotną osiągnęły równocześnie niespotykaną dotychczas wysokość, pochłaniając coraz większą część dochodu narodowego. Najwyraźniej zdrowie to nie tylko opieka zdrowotna i wydatki z nią związane. Istnieją istotne dowody na potwierdzenie tezy, że zdrowie populacji w krajach rozwiniętych zależy w większym stopniu od czynników społeczno-ekonomicznych i związanych ze stylem życia, niż od samego systemu opieki zdrowotnej. Właściwie zaprojektowane programy zdrowia publicznego mogą się przyczynić do zapobiegania chorobom i pomagają zmniejszyć koszty systemów opieki zdrowotnej. Zmianom ulegają również czynniki ryzyka. Na przykład, choć w ciągu kilku minionych dziesięcioleci w wielu krajach OECD udało się znacząco ograniczyć palenie tytoniu, we wszystkich krajach OECD zanotowano wzrost wskaźników otyłości, co wynika ze zmiany nawyków żywieniowych i częstszego występowania siedzącego trybu życia. Opracowanie Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie wskaźniki OECD (wydanie 2005) zawiera uaktualniony zbiór porównywalnych wskaźników związanych z różnymi aspektami działalności systemów opieki zdrowotnej. Za podstawę opracowania posłużyła kompleksowa baza danych OECD Health Data 2005, zawierająca ponad 1000 serii danych statystycznych na temat zdrowia i systemów ochrony zdrowia w krajach OECD. Obecne, trzecie wydanie Zdrowia i opieki zdrowotnej w zarysie koncentruje się nie tylko HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 1

na zasobach i działalności systemów opieki zdrowotnej, lecz także zawiera większą liczbę wskaźników związanych z promocją zdrowia i zapobieganiem chorobom. Przykładowo, w rozdziale poświęconym stanowi zdrowia umieszczono więcej informacji na temat zdrowia dzieci, w tym stanu ich uzębienia. Ponadto w rozdziale poświęconym czynnikom ryzyka omówiono oprócz wskaźników dotyczących palenia tytoniu, spożycia alkoholu, nadwagi i otyłości także wskaźniki związane z żywieniem. Dla zilustrowania działań zapobiegawczych, które mogą ograniczyć liczbę zachorowań i związane z nimi zapotrzebowanie na opiekę zdrowotną, dane na temat szczepień wśród dzieci uzupełnione zostały informacjami o szczepieniach przeciw grypie wśród osób starszych. Ponadto, wydatki na ochronę zdrowia są obecnie podzielone tak, aby przedstawić wydatki na zorganizowane programy zdrowia publicznego w poszczególnych krajach OECD. Niniejsza publikacja przedstawia zastanawiające dowody na znaczne zróżnicowanie wskaźników stanu zdrowia i zagrożeń, a także kosztów, alokacji zasobów i skuteczności systemów ochrony zdrowia w poszczególnych 30 państwach członkowskich OECD. Mimo że wobec pewnej liczby wskaźników dokonano podziału danych wg płci i wieku, w większości przypadków nie wprowadzono szczegółowego podziału wg regionów (wewnątrz państw), grup socjoekonomicznych lub grup etnicznych. Należy więc mieć świadomość, że wiele z przedstawionych tu wskaźników może się istotnie różnić nie tylko pomiędzy poszczególnymi państwami, ale też wewnątrz tych państw, pomiędzy mniejszymi regionami. Poniższe streszczenia stanowią podsumowanie najważniejszych wniosków zawartych w niniejszej publikacji, w odniesieniu do skuteczności systemów ochrony zdrowia. W krajach OECD zdecydowanie poprawił się stan zdrowia W ostatnich dziesięcioleciach w krajach OECD znacznie zwiększyła się długość przeciętnego trwania życia w momencie urodzenia, co wynika z wyższego standardu i lepszego stylu życia, wyższego poziomu wykształcenia, a także z postępów w dziedzinie dostępności opieki zdrowotnej i skuteczności leczenia. Przeciętnie w krajach OECD długość przeciętnego trwania życia w momencie urodzenia wzrosła z 68,5 lat w 1960 roku do 77,8 lat w 2003 roku. Najwyższa spodziewana długość życia w roku 2003 występuje w Japonii, a następnie w Islandii, Hiszpanii, Szwajcarii, Australii i Szwecji (zob. wykres 1.1). Trudno jest ocenić względny udział licznych czynników medycznych i pozamedycznych, które mogą mieć wpływ na występujące pomiędzy krajami różnice wartości wskaźnika oczekiwanej długości życia oraz na zmiany tego wskaźnika na przestrzeni czasu. Wyższy dochód narodowy jest zasadniczo kojarzony z większą długością przeciętnego trwania życia w momencie urodzenia w krajach OECD, jednak zależność ta jest mniej wyraźna w krajach o wyższych przychodach. Występują również zauważalne różnice w oczekiwanej długości życia pomiędzy krajami OECD o podobnym średnim dochodzie na mieszkańca. Wskaźniki oczekiwanej długości życia w Japonii i Hiszpanii są na przykład wyższe, niż można by przewidywać wyłącznie na podstawie PKB na HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 2

mieszkańca. Tymczasem oczekiwana długość życia dla Stanów Zjednoczonych i Węgier jest niższa, niż wynikałoby to z ich dochodów (zob. wykres 1.3). W ostatnich dziesięcioleciach w krajach OECD znacznie wydłużyło się również przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 65 lat. W roku 2003 przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 65 lat wynosiło średnio we wszystkich krajach OECD 19,3 lat dla kobiet i 15,9 lat dla mężczyzn. Zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn stanowi to wzrost o ponad 3 lata w porównaniu z danymi z roku 1970. Podobnie jak w przypadku długości przeciętnego trwania życia w momencie urodzenia, przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 65 lat w roku 2003 jest najwyższe w Japonii. Oczekuje się, że w nadchodzących dziesięcioleciach przeciętne dalsze trwanie życie w wieku 65 lat będzie w dalszym ciągu rosło. Według obliczeń OECD do roku 2040 przeciętne dalsze trwanie życia w wieku 65 lat osiągnie wartość 21,6 lat dla kobiet i 18,1 lat dla mężczyzn (średnio dla wszystkich krajów OECD). W ostatnich dziesięcioleciach we wszystkich krajach OECD dokonał się znaczący postęp w dziedzinie ograniczania umieralności niemowląt, co jest efektem ogólnej poprawy warunków ekonomicznych i socjalnych, a także usprawnień w dziedzinie opieki poporodowej, w tym dostępu do szczepień ochronnych. Umieralność niemowląt w Portugalii zmniejszyła się o 90% od roku 1970, przez co wskaźnik dla tego kraju zmienił się z najwyższego w Europie na jeden z najniższych (w 2003 r.). Spore zmniejszenie umieralności niemowląt zanotowano także w Meksyku, Turcji i paru innych krajach południowej Europy, takich jak Włochy, Hiszpania i Grecja. Najniższy wskaźnik umieralności niemowląt wśród krajów OECD zanotowały w roku 2003 Islandia, Japonia i niektóre kraje nordyckie (zob. wykres 1.20). Rosnące koszty ochrony zdrowia w krajach OECD Na przestrzeni minionych dziesięcioleci kraje OECD zanotowały imponujący wzrost długości życia, jednak stopniowo wzrastały koszty ochrony zdrowia, przy czym w większości krajów wydatki na ochronę zdrowia rosły szybciej, niż postępował ogólny rozwój gospodarczy. W roku 2003 kraje OECD przeznaczyły średnio 8,8% swoich PKB na wydatki związane z ochroną zdrowia, w porównaniu z 7,1% w roku 1990 i nieco ponad 5% w roku 1970. Odsetek PKB przeznaczany na ochronę zdrowia w poszczególnych krajach różni się znacząco, od 15% w Stanach Zjednoczonych do poniżej 6% na Słowacji i w Korei. Zaraz za Stanami Zjednoczonymi na liście państw o najwyższym udziale wydatków na ochronę zdrowia w PKB w roku 2003 znalazły się Szwajcaria i Niemcy wydały one na ochronę zdrowia odpowiednio 11,5% i 11,1% PKB (zob. wykres 3.7). Za przyczynę wzrostu wydatków na ochronę zdrowia uznać można kilka różnych czynników. Zasadniczo, większe średnie wydatki na mieszkańca notują zwykle kraje OECD o wyższym PKB na mieszkańca (zob. wykres 3.10). Jednak pomiędzy poszczególnymi krajami występują znaczne różnice, które mogą po części odzwierciedlać politykę w odniesieniu do stosownych poziomów wydatków, różnorodne finansowanie i struktury organizacyjne systemów ochrony zdrowia, a także subiektywną wartość wydatków na ochronę zdrowia w porównaniu z innymi towarami i usługami. HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 3

Podstawowym czynnikiem stymulującym wzrost wydatków na ochronę zdrowia jest postęp w dziedzinie zapobiegania, diagnozowania i leczenia. Na rozwój i popularyzację nowych technik medycznych i leków wpływa wiele różnych czynników, w tym proces decyzyjny odnośnie sposobu finansowania nowego sprzętu, metod leczenia lub leków. Wzrost wydatków na ochronę zdrowia wynika również ze starzenia się populacji. W populacjach wszystkich krajów OECD zwiększył się procentowy udział osób w wieku co najmniej 65 lat (zob. wykres 5.3). Oczekuje się, że proces ten będzie postępował w kolejnych dziesięcioleciach, zwłaszcza w świetle faktu, iż starzeje się pokolenie wyżu demograficznego (które zacznie osiągać wiek 65 lat w 2010 roku). Oczekiwać można, że starzenie się populacji wywoła wzrost wydatków publicznych na ochronę zdrowia i opiekę długoterminową, ponieważ w takich populacjach występuje większe zapotrzebowanie w tych dziedzinach. Koszty ochrony zdrowia stanowią obciążenie dla budżetów publicznych Biorąc pod uwagę fakt, że w większości krajów OECD dominuje model publicznego finansowania ubezpieczenia zdrowotnego, ewentualnie bezpośredniego finansowania opieki zdrowotnej z kasy publicznej, we wszystkich krajach największe koszty wydatków na cele zdrowotne ponosi sektor publiczny. Inaczej jest tylko w Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Korei (zob. wykres 3.17). Nawet w Stanach Zjednoczonych, gdzie szczególnie istotną rolę w finansowaniu odgrywa sektor prywatny, publiczne wydatki na ochronę zdrowia stanowią 6,6% PKB, co jest porównywalne ze średnią wartością dla całego OECD. Z punktu widzenia wzrostu wydatków publicznych w krajach OECD, ostatnie dziesięciolecie można z grubsza podzielić na dwa okresy. W latach 1992 1997 miał miejsce rozwój gospodarczy, któremu towarzyszył podobny, a nawet wolniejszy wzrost wydatków publicznych na cele zdrowotne. Jednak w ostatnich latach wydatki publiczne na ochronę zdrowia we wszystkich krajach OECD wzrastały szybciej, niż postępował rozwój gospodarczy. W niektórych krajach, np. w Wielkiej Brytanii i Kanadzie, ostatnie zwiększenie wydatków na ochronę zdrowia odzwierciedlały celowe działania, które miały na celu zmniejszenie obciążeń wynikających z ograniczania kosztów w połowie lat 90. (zob. wykres 3.6). Ważnym czynnikiem zwiększającym ogólne wydatki na ochronę zdrowia był szybki wzrost wydatków na leki średnio o ponad 5% rocznie od roku 1997 jaki zaistniał w ostatnich latach. W okresie tym większość krajów OECD faktycznie zanotowała wzrost udziału wydatków na farmaceutyki w ramach ogólnej kwoty wydatków na ochronę zdrowia. Wydatki na leki w USA i Australii wzrastały w tym okresie dwukrotnie szybciej niż ogół wydatków na ochronę zdrowia. Znaczący wzrost zaobserwowano także w Irlandii i Korei, jakkolwiek ze stosunkowo niskiego poziomu na mieszkańca na początku okresu. Znacznie łagodniejszy wzrost miał miejsce w Japonii (zob. wykres 3.16). HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 4

Uśredniając dane dla wszystkich krajów OECD, 60% wydatków na farmaceutyki pokrywanych jest z pieniędzy publicznych, a pozostałą część ponoszą sami kupujący oraz w mniejszym stopniu prywatne instytucje ubezpieczeniowe. Uśrednienie to kryje w sobie jednak znaczne różnice, począwszy od niewielkich 11% w Meksyku i 21% w USA, do znacznych 86% w Irlandii. Ów stan rzeczy wynika z tego, w jakim stopniu, a nawet czy w ogóle wydatki na leki pokrywane są przez krajowe programy zdrowia i publiczne ubezpieczenie zdrowotne (zob. tabela 3.11). W roku 2003 wydatki na leki na mieszkańca były najwyższe w Stanach Zjednoczonych (powyżej 1000? USD na osobę), a kolejne pozycje zajmowały Francja (nieco ponad 600 USD), Kanada i Włochy (ok. 500 USD). Najniższe koszty, w wysokości nieco powyżej 100 USD, poniesione zostały przez Meksyk i Turcję. Różnice w wydatkach na leki w poszczególnych krajach wynikają z różnic w ilości, strukturze spożycia i poziomach cen. Na wydatki na leki wpływają ponadto różnice pomiędzy krajami w poziomie zarobków (zob. wykres 3.14). W pewnych krajach niedobory zasobów zdrowotnych mogą stanowić problem W wielu krajach znaczny problem stanowi zaobserwowana niedostateczna liczba lekarzy. Wielkość, rozmieszczenie i struktura grupy praktykujących lekarzy zależy od pewnej liczby czynników, w tym od ograniczeń stawianych kandydatom na lekarzy, wyboru specjalności, uposażenia i innych aspektów pracy, a także migracji. W roku 2003 pomiędzy krajami OECD występowały znaczne różnice w liczbie praktykujących lekarzy na jednego mieszkańca. Wielkości te wynosiły od powyżej 4 lekarzy na 1000 osób we Włoszech i Grecji, do poniżej 2 lekarzy na 1000 osób w Turcji, Meksyku i Korei. Stosunkowo niską liczbę praktykujących lekarzy na mieszkańca zanotowano także w Japonii, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii. W tej ostatniej grupie państw nabory do szkół medycznych są tradycyjnie ograniczane. W niektórych z państw znaczącą grupę lekarzy stanowią osoby, które zdobyły wykształcenie za granicą. W roku 2000 osoby, które zdobyły wykształcenie za granicą, stanowiły powyżej 20% wszystkich praktykujących lekarzy w takich krajach anglojęzycznych, jak Nowa Zelandia, Wielka Brytania, USA i Kanada. Z drugiej strony, udział takich osób jest znacznie mniejszy w Japonii, Austrii i Francji (zob. wykres 2.4). Migracja zagraniczna pozwala zwiększyć elastyczność rynków pracy dla lekarzy i innych specjalistów z dziedziny medycyny w krajach przyjmujących, jednak w przypadku długotrwałych odpływów personelu z krajów o niskim poziomie dochodów do krajów o wysokim poziomie dochodów powoduje, że pojawiają się obawy o drenaż mózgów. Trzecie wydanie opracowania Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie wskaźniki OECD (2005), zawiera nowe dane na temat wynagrodzenia zatrudnionych lekarzy, dotyczące lekarzy ogólnych i specjalistów (z podziałem na lekarzy na etacie i prowadzących własną działalność gospodarczą ). Pomiędzy poszczególnymi krajami występuje znaczne zróżnicowanie dochodów lekarzy HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 5

w zestawieniu ze średnią krajową. Przykładowo, dochody specjalistów prowadzących własną działalność są stosunkowo wysokie w Holandii, USA, Belgii i Kanadzie. Z drugiej strony, specjaliści na Węgrzech i w Czechach (zarówno na etacie, jak i prowadzący własną działalność) zarabiają relatywnie mniej w porównaniu ze średnią krajową niż w innych krajach (zob. wykres 2.9). Z niemal wszystkich krajów OECD docierają również informacje o niedoborach pielęgniarek. Podobnie jak w przypadku lekarzy, pomiędzy poszczególnymi krajami OECD występują zasadnicze różnice w liczbie pielęgniarek, jednak porównywanie danych jest utrudnione ze względu na uwzględnienie w nich różnych kategorii pielęgniarek. Największa liczba pielęgniarek na mieszkańca pracuje w Irlandii, Islandii i Holandii. Wskaźnik ten wynosi 13 pielęgniarek na 1000 mieszkańców. Po drugiej stronie skali znajdują się Turcja, Korea, Meksyk i Grecja, z mniej niż 4 pielęgniarkami na 1000 mieszkańców (zob. wykres 2.5). Trendy terminowe, zaobserwowane w latach 1990 2003 wskazują, że w większości krajów liczba pielęgniarek na mieszkańca rośnie przynajmniej nieznacznie, równocześnie malejąc w Australii, Kanadzie, Nowej Zelandii i Polsce (zob. wykresy 2.6). Dane na temat wynagrodzeń pielęgniarek dostępne są wyłącznie dla pielęgniarek zatrudnionych na etacie w szpitalach. Na podstawie danych z dwunastu krajów można stwierdzić, że relatywne zarobki pielęgniarek w zestawieniu z PKB na mieszkańca najwyższe są w Portugalii, za którą plasują się Australia i Nowa Zelandia. Relatywne zarobki niższe są w Czechach niż na Węgrzech, a także w Norwegii (zob. wykres 2.11). W niektórych krajach pojawiają się również obawy związane z niedoborami sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego, koniecznego w celu zagwarantowania odpowiednio szybkiego dostępu do najnowocześniejszej technologii. W ciągu ostatniej dekady we wszystkich krajach OECD zwiększyła się dostępność technik diagnostycznych, takich jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Rezonans magnetyczny to nowsza technika niż tomografia, a liczba aparatów do rezonansu szczególnie szybko wzrastała począwszy od 1990 roku (zob. tabela 2.8). Nadal występuje jednak znaczne zróżnicowanie w stopniu upowszechnienia tych technik medycznych, przy czym najwyższa liczba aparatów do tomografii i rezonansu na mieszkańca przypada w Japonii. Po drugiej stronie skali znajdują się takie kraje, jak Meksyk, Polska, Słowacja i Czechy, co nie jest zaskakujące, biorąc pod uwagę wysoki koszt wspomnianych urządzeń (zob. wykresy 2.13 i 2.14). Silniejszy nacisk na profilaktykę mógłby zwiększyć szanse na dalsze polepszenie stanu zdrowia przy równoczesnym zmniejszeniu obciążenia systemów ochrony zdrowia Systemy opieki zdrowotnej są często krytykowane za nadmierną koncentrację na leczeniu : niedostateczne działania w celu zapobiegania chorobom. Istotnie, w krajach OECD na profilaktykę i programy zdrowia publicznego przeznacza się przeciętnie zaledwie ok. 3% bieżących wydatków na ochronę zdrowia (zob. wykres 3.12). HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 6

Jedną z najskuteczniejszych metod ograniczania zachorowań i umieralności wśród dzieci okazały się szczepienia ochronne. Ok. dwóch trzecich spośród krajów OECD osiągnęło stopień objęcia szczepieniami przeciwko DTP (błonica, tężec, koklusz) na poziomie co najmniej 95% -poziom ten zapewnia uzyskanie odporności przez populację. Około połowy państw OECD ma ten sam stopień objęcia szczepieniami przeciwko odrze. Niektóre z bogatszych z punktu widzenia PKB na mieszkańca krajów OECD, a mianowicie Irlandia, Norwegia i Austria, zgłaszają niższe od średniego nasycenie szczepieniami przeciwko błonicy i odrze (zob. wykres 2.21). W okresie ostatniego dziesięciolecia w krajach OECD coraz szerzej stosowane są szczepienia przeciwko grypie wśród osób starszych, co ma na celu zapobieganie zachorowaniom, hospitalizacji i umieralności wśród tej części populacji, która jest bardziej narażona na poważne komplikacje wskutek grypy. Wskaźnik zaszczepień na grypę wśród osób starszych w roku 2003 wahał się od poniżej 40% w Czechach, Słowacji i na Węgrzech, do powyżej 75% w Australii, Korei i Holandii. Również w większości krajów grupy G7 wskaźnik zaszczepień przeciwko grypie w roku 2003 utrzymywał się na poziomie przewyższającym 60%, z wyjątkiem Niemiec i Japonii, gdzie zaszczepionych przeciwko grypie zostało poniżej 50% populacji osób starszych (zob. wykres 2.23). Czynniki ryzyka ulegają zmianom W ciągu minionych dwóch dziesięcioleci w wielu krajach OECD udało się znacząco ograniczyć palenie tytoniu, jednak nadal stanowi ono podstawową przyczynę przedwczesnej umieralności. Spadek ten można w znacznym stopniu przypisać polityce nastawionej na ograniczenie palenia tytoniu poprzez realizację kampanii uświadamiających, zakaz reklamy i zwiększone opodatkowanie. W Australii, Kanadzie, Szwecji i USA bieżące wskaźniki dotyczące liczby osób dorosłych palących codziennie utrzymują się na poziomie poniżej 20%, co stanowi spadek w porównaniu z 33% u schyłku lat 70. ubiegłego wieku. Na drugiej stronie skali znajdują się takie kraje, jak Grecja, Węgry i Luksemburg, gdzie po papierosa sięga codziennie 33% osób dorosłych (zob. wykres 4.1). W wielu krajach OECD w ciągu minionych dwóch dziesięcioleci stopniowo obniżyło się również spożycie alkoholu. Spożycie alkoholu zostało skutecznie zmniejszone poprzez ograniczenia reklamy i sprzedaży, a także obciążenia podatkowe. Spadek spożycia alkoholu na mieszkańca w porównaniu z rokiem 1980 zanotowały kraje o tradycjach winiarskich, takie jak Włochy i Francja. Równocześnie Irlandia zanotowała 40% wzrost spożycia alkoholu na mieszkańca (zob. wykresy 4.6 i 4.7). W wielu krajach OECD poważnym problemem z punktu widzenia zdrowia publicznego szybko stają się rosnące wskaźniki nadwagi i otyłości wśród dzieci i dorosłych. Otyłość to znany czynnik ryzyka sprzyjający wielu problemom ze zdrowiem, takim jak nadciśnienie, wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, choroby HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 7

układu krążenia, astma, zapalenia stawów i niektóre postacie nowotworów. W dziesięciu krajach OECD za posiadające nadwagę lub otyłe uznaje się obecnie powyżej 50% dorosłych. Są to Stany Zjednoczone, Meksyk, Wielka Brytania, Australia, Słowacja, Grecja, Nowa Zelandia, Węgry, Luksemburg i Czechy (zob. tabela 4.6). Bliższe spojrzenie na otyłość (która wiąże się z większym zagrożeniem zdrowia niż zwyczajna nadwaga) pozwala zauważyć, że liczba jej przypadków wśród osób dorosłych waha się od 3% w Japonii i Korei do 31% w Stanach Zjednoczonych. Należy jednak zauważyć, że w większości krajów szacunkowe wskaźniki nadwagi i otyłości opierają się na danych dostarczonych przez same osoby ankietowane, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii i Wielkiej Brytanii wskaźniki szacunkowe bazują na rzeczywistych pomiarach wzrostu i wagi mieszkańców. Dostarczone przez same osoby ankietowane dane na temat wzrostu i wagi nie są tak niezawodne, jak rzeczywiste pomiary, zwykle z powodu niedoszacowania wagi. Oznacza to, że ze względu na wspomniany błąd poprawności badań bieżące szacunkowe wskaźniki występowania otyłości w większości krajów OECD zaniżają liczbę jej przypadków (zob. wykresy 4.12 i 4.13). Otyłości towarzyszy zwiększone zagrożenie chorobami przewlekłymi, jest więc ona powiązana ze znaczącymi dodatkowymi kosztami opieki zdrowotnej. Szacunkowe dane dotyczące Stanów Zjednoczonych wskazują, że w przypadku osób z otyłością koszt opieki zdrowotnej jest o 36% wyższy, a koszt leków o 77% wyższy niż u osób z normalną wagą (Sturm, 2002). Pomiędzy nastaniem otyłości a wystąpieniem problemów ze zdrowiem zachodzi pewne opóźnienie, co sugeruje, że zwiększenie ilości przypadków otyłości, jakie zaobserwowano w większości krajów OECD w minionych dwóch dziesięcioleciach, oznaczać będzie wzrost kosztów opieki zdrowotnej w przyszłości. HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 8

OECD 2005 Niniejsze podsumowanie nie jest oficjalnym tłumaczeniem materiałów OECD. Kopiowanie niniejszego podsumowania jest dozwolone pod warunkiem zamieszczenia informacji o prawach autorskich OECD i tytułu oryginalnej publikacji. Wielojęzyczne podsumowania są tłumaczeniami fragmentów dokumentów OECD, pierwotnie opublikowanych w językach angielskim i francuskim. Są one dostępne bezpłatnie w internetowej księgarni OECD: www.oecd.org/bookshop/ Dokładniejsze informacje można uzyskać, kontaktując się z Działem Praw Autorskich i Tłumaczeń w Dyrektoriacie do Spraw Publicznych i Komunikacji: rights@oecd.org Faks: +33 (0)1 45 24 13 91 OECD Rights and Translation unit (PAC) 2 rue André-Pascal 75116 Paris France Zachęcamy do odwiedzania naszej strony internetowej: www.oecd.org/rights/ HEALTH AT A GLANCE: OECD INDICATORS 2005 EDITION ISBN-92-64-012621 OECD 2005 9