KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, 3.3.2010 KOM(2010) 2020 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa onego rozwoju sprzyjaj cego w czeniu spo ecznemu PL PL
S owo wst pne Rok 2010 musi by rokiem nowego pocz tku. Moim pragnieniem jest, aby Europa wysz a z kryzysu gospodarczego i finansowego silniejsza. Na przyk adzie wiatowych skutków kryzysu finansowego wyra nie wida, e warunki gospodarcze zmieniaj si szybciej ni sytuacja polityczna. Musimy zaakceptowa fakt, e zwi kszona wspó zale no gospodarcza wymaga bardziej zdecydowanych i spójnych dzia a równie na poziomie politycznym. Przez ostatnie dwa lata miliony ludzi straci y prac, wzros o zad u enie, które b dzie wyrównywane przez lata, a nasza spójno spo eczna zosta a wystawiona na prób. Te dwa lata ujawni y równie pewne podstawowe prawdy o problemach, z jakimi boryka si europejska gospodarka. Jednocze nie gospodarka wiatowa zmierza naprzód. Przysz o Europy zale y od tego, co teraz zrobimy. Kryzys by dzwonkiem alarmowym, dzi ki któremu zorientowali my si, e je li niczego nie zmienimy, ska emy si na stopniow utrat znaczenia i spadniemy do drugiej ligi nowego wiatowego porz dku. Dla Europy nadszed moment prawdy i czas na dzia ania stanowcze i ambitne. Naszym priorytetem krótkoterminowym jest pomy lne wyj cie z kryzysu. Trudny okres jeszcze si nie sko czy, ale nie ma w tpliwo ci, e sobie poradzimy. Post p jest ju odczuwalny w likwidowaniu z ych aktywów, w korygowaniu rynków finansowych, a tak e je li chodzi o porozumienie co do konieczno ci silnej koordynacji polityki w strefie euro. Jednak aby zbudowa zrównowa on przysz o, musimy ju teraz wyj poza horyzont celów krótkoterminowych. Europa musi wróci na cie k rozwoju, a nast pnie na niej pozosta. Taki jest cel strategii Europa 2020. Jej za o enia to wi cej miejsc pracy i wy szy standard ycia. Strategia pokazuje, e Europa mo e si rozwija w sposób inteligentny i zrównowa ony, mo e sprzyja w czeniu spo ecznemu, umie znale sposób na stworzenie nowych miejsc pracy i okre li kierunek rozwoju naszych spo ecze stw. Europejscy przywódcy wyci gn li z kryzysu podobne wnioski. Wszyscy zgadzamy si równie co do tego, e nowe wyzwania s bardzo pilne i teraz wspólnie staramy si stawi im czo a. Europa ma wiele silnych stron: zdolnych pracowników, solidn baz technologiczn i przemys ow, rynek wewn trzny i wspóln walut, które pomog y nam przetrwa za amanie, oraz wypróbowan spo eczn gospodark PL 2 PL
rynkow. Musimy wierzy w nasze mo liwo ci wytyczenia ambitnego programu, a nast pnie uruchomi wszystkie wysi ki, aby go zrealizowa. Komisja proponuje pi wymiernych celów UE na rok 2020, które nadadz kierunek ca emu procesowi i zostan prze o one na cele krajowe. Obejmuj one zatrudnienie, badania i innowacje, zmiany klimatu i energi, edukacj oraz walk z ubóstwem. Pokazuj kierunek, w którym powinni my zmierza, i b d miar naszego sukcesu. Cele te s ambitne, ale le w naszym zasi gu. Towarzysz im konkretne propozycje, maj ce zagwarantowa ich osi gni cie. Projekty przewodnie przedstawione w niniejszym dokumencie s dowodem zdecydowanej woli dzia ania UE. Mamy do dyspozycji pot ne narz dzia w postaci nowych metod zarz dzania finansami, wspartych rynkiem wewn trznym, mamy bud et, wymian handlow i zewn trzn polityk gospodarcz oraz trwa e zasady unii gospodarczej i walutowej. Warunkiem naszego powodzenia jest pe ne zaanga owanie europejskich przywódców i instytucji. Do realizacji nowej strategii potrzebne s skoordynowane dzia ania w ca ej Europie, obejmuj ce równie partnerów spo ecznych i przedstawicieli spo ecze stwa obywatelskiego. Tylko dzi ki wspó pracy Unia mo e przezwyci y kryzys i wyj z niego wzmocniona. Dysponujemy nowymi narz dziami i mamy nowe ambicje. Nadszed czas, by je wspólnie urzeczywistni. José Manuel BARROSO PL 3 PL
SPIS TRE CI Streszczenie... 5 1. Czas zmian... 8 2. Inteligentny i zrównowa ony rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu... 11 3. Brakuj ce ogniwa i punkty przeci enia... 23 4. Wyj cie z kryzysu: pierwsze kroki w stron 2020... 27 5. Widoczne wyniki: silniejsze zarz dzanie... 30 6. Decyzje Rady Europejskiej... 33 Za czniki... 35 PL 4 PL
STRATEGIA EUROPA 2020 STRESZCZENIE Europ czeka czas zmian. Kryzys zniweczy wyniki wielu lat post pu gospodarczego i spo ecznego oraz ods oni strukturalne s abo ci europejskiej gospodarki. Jednocze nie wiat zmienia si bardzo szybko, a d ugofalowe problemy, takie jak globalizacja, rosn ce zapotrzebowanie na ograniczone zasoby i starzenie si spo ecze stw, staj si coraz bardziej nagl ce. Europa musi zatroszczy si o swoj przysz o. Europa mo e odnie sukces, je li b dzie dzia a wspólnie, jako Unia. Potrzebujemy strategii, dzi ki której wyjdziemy z kryzysu silniejsi, gospodarka UE stanie si inteligentna i zrównowa ona, b dzie sprzyja w czeniu spo ecznemu, b dzie si mog a pochwali wysokimi wska nikami zatrudnienia i wydajno ci oraz wi ksz spójno ci spo eczn. Europa 2020 to wizja spo ecznej gospodarki rynkowej dla Europy XXI wieku. Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie ze sob powi zane priorytety: rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; rozwój zrównowa ony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj cej z zasobów, bardziej przyjaznej rodowisku i bardziej konkurencyjnej; rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniaj cej spójno spo eczn i terytorialn. UE musi okre li, gdzie chce si znale w roku 2020. W tym celu Komisja proponuje wytyczenie kilku nadrz dnych, wymiernych celów UE: wska nik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinien wynosi 75%; na inwestycje w badania i rozwój nale y przeznacza 3% PKB Unii; nale y osi gn cele 20/20/20 w zakresie klimatu i energii (w tym ograniczenie emisji dwutlenku w gla nawet o 30%, je li pozwol na to warunki); liczb osób przedwcze nie ko cz cych nauk szkoln nale y ograniczy do 10%, a co najmniej 40% osób z m odego pokolenia powinno zdobywa wy sze wykszta cenie; liczb osób zagro onych ubóstwem nale y zmniejszy o 20 mln. Powy sze wymierne cele s ze sob wzajemnie powi zane i to w a nie od ich osi gni cia zale e b dzie nasz sukces. Aby ka de pa stwo cz onkowskie mog o dopasowa strategi Europa 2020 do swojej szczególnej sytuacji, Komisja proponuje, aby powy sze wymierne cele unijne prze o y na krajowe cele i metody dzia ania. Powy sze cele szczegó owe wpisuj si w realizacj trzech ogólnych priorytetów rozwoju inteligentnego, zrównowa onego i sprzyjaj cego w czeniu spo ecznemu. Ich lista nie jest jednak wyczerpuj ca: aby je urzeczywistni, potrzebne b d liczne dzia ania prowadzone na poziomie krajowym, unijnym i mi dzynarodowym. Komisja przedstawia siedem projektów przewodnich, które umo liwi post py w ramach ka dego z priorytetów tematycznych: Unia innowacji projekt na rzecz poprawy warunków ramowych i dost pu do finansowania bada i innowacji, tak by innowacyjne pomys y przeradza y si w nowe PL 5 PL
produkty i us ugi, które z kolei przyczyni si do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy; M odzie w drodze projekt na rzecz poprawy wyników systemów kszta cenia oraz u atwiania m odzie y wej cia na rynek pracy; Europejska agenda cyfrowa projekt na rzecz upowszechnienia szybkiego Internetu i umo liwienia gospodarstwom domowym i przedsi biorstwom czerpania korzy ci z jednolitego rynku cyfrowego; Europa efektywnie korzystaj ca z zasobów projekt na rzecz uniezale nienia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przej cia na gospodark niskoemisyjn, wi kszego wykorzystania odnawialnych róde energii, modernizacji transportu oraz propagowania efektywno ci energetycznej; Polityka przemys owa w erze globalizacji projekt na rzecz poprawy otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do M P, oraz wspierania rozwoju silnej i zrównowa onej bazy przemys owej, przygotowanej do konkurowania na rynkach wiatowych; Program na rzecz nowych umiej tno ci i zatrudnienia projekt na rzecz modernizacji rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przez ca e ycie w celu zwi kszenia wspó czynnika aktywno ci zawodowej i lepszego dopasowania popytu do poda y na rynku pracy, mi dzy innymi dzi ki mobilno ci si y roboczej; Europejski program walki z ubóstwem projekt na rzecz zapewnienia spójno ci spo ecznej i terytorialnej, tak aby korzy ci p yn ce ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia by y szeroko dost pne, a osoby ubogie i wykluczone spo ecznie mog y y godnie i aktywnie uczestniczy w yciu spo ecze stwa. W realizacj siedmiu powy szych projektów przewodnich b dzie zaanga owana zarówno Unia Europejska, jak i pa stwa cz onkowskie. Do rozwi zania najwi kszych problemów i osi gni cia celów strategii Europa 2020 w pe ni wykorzystane zostan instrumenty, jakimi dysponujemy na poziomie UE, przede wszystkim jednolity rynek, instrumenty finansowe i narz dzia polityki zewn trznej. W pierwszej kolejno ci Komisja musi okre li, co jest niezb dne, aby przygotowa wiarygodn strategi wyj cia z kryzysu, kontynuowa reform systemu finansowego, przeprowadzi konsolidacj bud etow na potrzeby d ugofalowego wzrostu gospodarczego oraz zwi kszy koordynacj dzia a w ramach unii gospodarczej i walutowej. Do osi gni cia zaplanowanych wyników b dziemy potrzebowa silniejszego modelu zarz dzania gospodarczego. Strategia Europa 2020 b dzie si opiera na dwóch filarach: przedstawionym powy ej podej ciu tematycznym, cz cym ogólne priorytety i s u ce ich realizacji wymierne cele, oraz na sprawozdaniach pa stw cz onkowskich, które maj pomóc im w opracowaniu w asnych strategii powrotu do trwa ego wzrostu i stabilnych finansów publicznych. Na poziomie UE przyj te zostan zintegrowane wytyczne, obejmuj ce unijne priorytety ogólne i wymierne cele. Poszczególnym pa stwom cz onkowskim przekazane zostan zalecenia. W przypadku niepodj cia odpowiednich dzia a przewiduje si mo liwo wystosowania ostrze enia. Podsumowanie osi gni strategii Europa 2020 i ocena paktu stabilno ci i wzrostu b d prowadzone jednocze nie, jednak instrumenty te b d funkcjonowa niezale nie od siebie i zachowana zostanie integralno paktu. Sercem strategii i instytucj ca kowicie zaanga owan w jej realizacj b dzie Rada Europejska. Komisja b dzie nadzorowa post py w osi ganiu wytyczonych celów, u atwia wymian polityczn oraz przedstawia wnioski legislacyjne konieczne do nadawania PL 6 PL
w a ciwego kierunku i realizacji projektów przewodnich. Zadaniem Parlamentu Europejskiego b dzie zmobilizowanie obywateli oraz wspó udzia w uchwaleniu najwa niejszych inicjatyw legislacyjnych. Takie partnerskie podej cie powinno obj równie komitety UE, parlamenty narodowe, w adze krajowe, lokalne i regionalne, partnerów spo ecznych oraz inne zainteresowane podmioty i przedstawicieli spo ecze stwa obywatelskiego, tak aby wszyscy wzi li udzia w realizacji przedstawionej tu wizji. Komisja proponuje, aby Rada Europejska w marcu przyj a ogólny kszta t strategii i wymierne cele UE, a w czerwcu zatwierdzi a szczegó owe parametry strategii, w tym zintegrowane wytyczne i cele krajowe. Aby strategia Europa 2020 mog a przynie oczekiwane rezultaty, Komisja liczy równie na uwagi i wsparcie Parlamentu Europejskiego. PL 7 PL
1. CZAS ZMIAN Kryzys zniweczy wyniki d ugotrwa ych post pów Obecny kryzys gospodarczy nie mia w czasach naszego pokolenia precedensu. Nieprzerwany post p pod wzgl dem wzrostu gospodarczego i rosn cego zatrudnienia, towarzysz cy nam przez ostatnie dziesi ciolecie, zosta zaprzepaszczony PKB skurczy si w 2009 r. o 4%, produkcja przemys owa spad a do poziomu z lat 90-tych, a 23 miliony osób (czyli 10% aktywnej zawodowo ludno ci UE) jest bez pracy. Kryzys by szokiem dla milionów obywateli i ujawni pewne fundamentalne s abo ci naszej gospodarki. Z powodu kryzysu trudniejsze b dzie równie zagwarantowanie wzrostu gospodarczego w przysz o ci. Przeszkod w uzdrowieniu gospodarki jest wci s aba kondycja naszego systemu finansowego, przez co przedsi biorstwa i gospodarstwa domowe maj trudno ci z zaci ganiem kredytów, ostro nie podchodz do wydatków i inwestycji. Bardzo ucierpia y nasze finanse publiczne deficyt bud etowy wynosi rednio 7% PKB, a poziom d ugu przekracza 80% PKB. Dwa lata kryzysu przekre li y 20 lat konsolidacji bud etowej. Kryzys zmniejszy nasz potencja wzrostu o po ow. Wiele projektów inwestycyjnych, talentów i pomys ów najprawdopodobniej przepadnie z powodu niepewno ci, s abego popytu i braku finansowania. Ods onione zosta y strukturalnie s abe punkty Europy Najpilniejszym zadaniem jest wyj cie z kryzysu, jednak nie nale y ulec pokusie powrotu do sytuacji sprzed kryzysu. W porównaniu z reszt wiata, Europa, nawet przed kryzysem, w wielu obszarach nie rozwija a si w wystarczaj cym tempie: rednia stopa wzrostu w Europie by a strukturalnie ni sza w porównaniu z naszymi najwi kszymi partnerami gospodarczymi, g ównie z uwagi na ró nice w poziomach wydajno ci, rosn ce w ci gu ostatniego dziesi ciolecia. Wynika to w du ym stopniu z ró nic w strukturach biznesowych, ni szego poziomu inwestycji w dzia alno badawczorozwojow i innowacje, niewystarczaj cego wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnych, niech ci cz ci naszych spo ecze stw do wprowadzania innowacji, trudno ci w dost pie do rynku i mniej dynamicznego otoczenia biznesu; mimo post pów, wska niki zatrudnienia w Europie rednio 69% dla osób w wieku 20-64 lat s wci znacznie ni sze ni w innych cz ciach wiata. Pracuje tylko 63% kobiet, podczas gdy zatrudnienie m czyzn wynosi 76%. Spo ród osób starszych (osoby w wieku 55-64 lat) zatrudnionych jest 46% dla porównania, w Stanach Zjednoczonych i Japonii wska nik ten wynosi 62%. Ponadto Europejczycy pracuj rednio 10% czasu mniej ni pracownicy w USA lub Japonii; spo ecze stwa starzej si coraz szybciej. Wraz z odchodzeniem na emerytur pokolenia wy u demograficznego liczba osób aktywnych zawodowo zacznie si w UE zmniejsza pocz wszy od 2013/2014 r. Liczba osób w wieku powy ej 60 lat ro nie dzi w tempie dwa razy szybszym ni przed rokiem 2007, tj. o ok. 2 mln osób rocznie wcze niej by to 1 mln rocznie. Mniejsza liczba ludno ci czynnej zawodowo i wzrost liczby emerytów b dzie dodatkowym obci eniem dla naszych systemów opieki spo ecznej. PL 8 PL
Coraz trudniejsze wyzwania na arenie mi dzynarodowej Europa musi wzmocni swoje strukturalnie s abe strony, ale jednocze nie trzeba pami ta, e ca y wiat zmienia si bardzo szybko i za dziesi lat b dzie wygl da zupe nie inaczej: nasze systemy gospodarcze s coraz bardziej wspó zale ne. Europa b dzie nadal czerpa korzy ci z tego, e jej system gospodarczy jest jednym z najbardziej otwartych na wiecie, ale konkurencja ze strony krajów rozwini tych i wschodz cych jest coraz ostrzejsza. Kraje takie jak Chiny i Indie powa nie inwestuj w badania i technologie, pragn c, aby ich przedsi biorstwa znalaz y si wy ej w a cuchu warto ci, i d c do zdobycia lepszej pozycji w gospodarce wiatowej. Wszystko to wywiera presj konkurencyjn na niektóre sektory naszej gospodarki, ale ka de zagro enie mo e przerodzi si w szans : wraz z rozwojem tych krajów nowe rynki otworz si tak e dla wielu firm europejskich; wiatowy system finansowy wci wymaga naprawy. Dost pno atwych kredytów, krótkowzroczno i nadmierne ryzyko na rynkach finansowych na ca ym wiecie sprzyja y spekulacjom i doprowadzi y do wzrostu opartego na ba ce finansowej i do powa nej nierównowagi. Europa bierze udzia w opracowywaniu globalnych rozwi za na rzecz skutecznego i stabilnego systemu finansowego; wyzwania zwi zane ze zmianami klimatu i zasobami wymagaj zdecydowanych dzia a. Uzale nienie od paliw kopalnych, takich jak ropa naftowa, oraz nieefektywne wykorzystywanie surowców wystawiaj naszych konsumentów i przedsi biorców na bolesny szok cenowy, jednocze nie zagra aj c naszemu bezpiecze stwu gospodarczemu i przyczyniaj c si do niekorzystnych zmian klimatu. Wzrost liczby ludno ci wiata z 6 do 9 mld zaostrzy wiatow konkurencj w zakresie zasobów naturalnych i zwi kszy presj na rodowisko. UE nie powinna ustawa w nak anianiu partnerów z ca ego wiata do wspólnego poszukiwania rozwi zania problemów wynikaj cych ze zmian klimatu, jednocze nie realizuj c swoj uzgodnion strategi w zakresie klimatu i energii na terytorium ca ej Unii. Europa musi dzia a, aby nie utraci znaczenia Z kryzysu mo emy wynie nast puj ce do wiadczenia: systemy gospodarcze 27 pa stw UE s w du ym stopniu zale ne od siebie nawzajem: kryzys uwidoczni ich bliskie zwi zki i wzajemne oddzia ywanie, szczególnie w strefie euro. Jak pokaza y ostatnie wydarzenia, reformy lub ich brak w jednym kraju maj wp yw na wyniki wszystkich pozosta ych. Ponadto na skutek kryzysu i powa nego ograniczenia wydatków publicznych niektóre pa stwa cz onkowskie mia y problemy z zapewnieniem wystarczaj cego finansowania podstawowej infrastruktury, nieodzownej w obszarach takich jak transport i energia, nie tylko na potrzeby rozwoju swojej w asnej gospodarki, ale równie po to, aby móc w pe ni uczestniczy w wewn trznym rynku; wspó praca w ramach UE przynosi rezultaty: nasza reakcja na kryzys pokaza a, e jeste my du o bardziej skuteczni, je li dzia amy wspólnie. Udowodnili my to wspólnymi dzia aniami na rzecz stabilizacji systemu bankowego i przyjmuj c Europejski plan naprawy gospodarczej. W dzisiejszym zglobalizowanym wiecie aden kraj nie jest w stanie skutecznie przezwyci a trudno ci w pojedynk ; PL 9 PL
EU mo e zaoferowa warto dodan na arenie ogólno wiatowej. B dzie jednak mia a wp yw na globaln polityk tylko pod warunkiem wspólnego dzia ania. Silniejsza reprezentacja na zewn trz b dzie musia a i w parze z lepsz koordynacj wewn trzn. Kryzys nie by tylko jednorazowym ciosem, po którym mo na si podnie i wróci do wcze niejszych metod dzia ania. Wyzwania, przed jakimi stoi dzi Unia, s du o wi ksze ni przed recesj, podczas gdy nasze pole manewru jest ograniczone. Co wi cej, reszta wiata nie stoi z za o onymi r koma. Wi ksza rola grupy G20 dowodzi rosn cego znaczenia gospodarczego i politycznego krajów wschodz cych. Europa stoi przed wyra n, cho trudn alternatyw. Mo emy wspólnie stawi czo a najpilniejszemu wyzwaniu, jakim jest naprawa gospodarcza, oraz innym wyzwaniom d ugoterminowym takim jak globalizacja, rosn ce zapotrzebowanie na ograniczone zasoby i starzenie si spo ecze stw aby w ten sposób wyrówna naj wie sze straty, odzyska konkurencyjno, zwi kszy poziom wydajno ci i skierowa UE na drog prowadz c do dobrobytu ( trwa a odbudowa ). Mo emy te nadal realizowa powolne i w wi kszo ci nieskoordynowane reformy, ryzykuj c ca kowite zaprzepaszczenie dobrobytu i spowolniony wzrost ( spowolniona odbudowa ), co najprawdopodobniej doprowadzi do wysokiego bezrobocia i niepokojów spo ecznych oraz utraty znaczenia na arenie mi dzynarodowej ( stracona dekada ). Trzy scenariusze dla Europy na okres do roku 2020 Scenariusz 1: trwa a odbudowa Poziom produkcji dynamika wzrostu przed kryzysem lata Europa ca kowicie odzyskuje wcze niejsz dynamik wzrostu i mo e si dalej rozwija Scenariusz 2: spowolniona odbudowa Scenariusz 3: stracona dekada Europa do wiadcza sta ego spadku dobrobytu i kontynuuje wzrost z dalekiego bloku startowego Europa do wiadcza sta ego spadku dobrobytu i traci mo liwo przysz ego wzrostu PL 10 PL
Europa mo e odnie sukces Europa ma wiele silnych stron: mo emy liczy na talent i kreatywno naszych obywateli, siln baz przemys ow, energiczny sektor us ug, dobrze prosperuj ce i wysokiej jako ci rolnictwo, silne tradycje morskie, jednolity rynek i wspóln walut, pozycj najwi kszego bloku handlowego na wiecie i najwi kszego beneficjenta bezpo rednich inwestycji zagranicznych. Mo emy by dumni równie z naszych silnych warto ci, instytucji demokratycznych, powa ania dla spójno ci i solidarno ci gospodarczej, spo ecznej i terytorialnej, poszanowania rodowiska naturalnego, naszej ró norodno ci kulturowej i poszanowania równouprawnienia, by wymieni tylko kilka elementów. Wiele pa stw cz onkowskich UE nale y do najbardziej innowacyjnych i rozwini tych krajów wiata. Niezale nie od tego najwi ksz szans Europy na powodzenie jest dzia anie wspólne, jako Unia. W przesz o ci w obliczu trudno ci UE i jej pa stwa cz onkowskie zdo a y stawi czo a problemom. W latach 90-tych w Europie utworzono najwi kszy na wiecie jednolity rynek ze wspóln walut. Kilka lat pó niej sko czy si podzia Europy; do Unii przyst pi y nowe pa stwa cz onkowskie, a inne rozpocz y starania o cz onkostwo lub bli sze stosunki z Uni. Dzia ania podejmowane przez ostatnie dwa lata w samym rodku kryzysu w ramach Europejskiego planu naprawy gospodarczej pomog y zapobiec zapa ci gospodarczej, a nasze systemy opieki spo ecznej chroni y obywateli przed jeszcze wi kszym ubóstwem. Europa potrafi si zmobilizowa w chwili kryzysu i dostosowa swoj gospodark i spo ecze stwo do nowej sytuacji. Dzi Europejczycy musz znowu zmierzy si ze zmian, aby zapobiec efektom kryzysu, naprawi strukturalnie s abe punkty Europy i poradzi sobie z coraz powa niejszymi wyzwaniami na arenie mi dzynarodowej. Wyj cie z kryzysu musi by jednocze nie przej ciem do innej gospodarki. Aby nasze pokolenie i kolejne mog y nadal cieszy si wysok jako ci ycia, opart na unikatowych europejskich modelach spo ecznych, musimy zacz dzia a ju teraz. Potrzebujemy w tym celu strategii, dzi ki której gospodarka UE stanie si inteligentna, zrównowa ona i b dzie sprzyja w czeniu spo ecznemu, co zaowocuje wzrostem zatrudnienia i wydajno ci oraz wi ksz spójno ci spo eczn. Wszystko to oferuje nam strategia Europa 2020. Jest to program dla wszystkich pa stw cz onkowskich, który uwzgl dnia ich ró ne potrzeby, ró ne pozycje startowe i inne cechy szczególne, maj cy na celu pobudzenie wzrostu w ca ej Unii. 2. INTELIGENTNY I ZRÓWNOWA ONY ROZWÓJ SPRZYJAJ CY W CZENIU SPO ECZNEMU Jaka jest nasza wizja Europy w roku 2020? U podstaw strategii Europa 2020 powinny le e trzy priorytety 1 : rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; rozwój zrównowa ony wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj cej z zasobów, bardziej przyjaznej rodowisku i bardziej konkurencyjnej; 1 Zaproponowane zakresy tematyczne spotka y si z pozytywnym przyj ciem w trakcie konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisj. Ze szczegó ami odpowiedzi nades anych w toku konsultacji mo na zapozna si na stronie: http://ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm PL 11 PL
rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu wspieranie gospodarki charakteryzuj cej si wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniaj cej spójno gospodarcz, spo eczn i terytorialn. Trzy powy sze priorytety s ze sob wzajemnie powi zane; daj one obraz europejskiej spo ecznej gospodarki rynkowej w XXI w. Powszechnie uwa a si, e w ramach ukierunkowania naszych dzia a i dopingowania do post pów, UE powinna uzgodni ograniczon liczb wymiernych celów na rok 2020. Cele te powinny wpisywa si w motyw przewodni, jakim jest inteligentny i zrównowa ony rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu. Powinny by one mierzalne, odzwierciedla ró norodno sytuacji, w jakich znajduj si pa stwa cz onkowskie, i opiera si na wystarczaj co wiarygodnych danych do celów porównawczych. Na tej podstawie wybrano nast puj ce cele od ich osi gni cia zale e b dzie nasz sukces do roku 2020: stopa zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinna wzrosn z obecnych 69% do co najmniej 75%, mi dzy innymi wskutek zwi kszenia liczby pracuj cych kobiet i osób starszych oraz lepszej integracji migrantów na rynku pracy; obecny cel UE w zakresie inwestycji w dzia alno badawczo-rozwojow (B+R) wynosi 3% PKB. Uda o si dzi ki niemu zwróci uwag na to, jak wa ne s publiczne i prywatne inwestycje w B+R, jednak wi e si on raczej z wielko ci wk adu pocz tkowego ni z wywieranym wp ywem. Bez w tpienia trzeba poprawi warunki prywatnej dzia alno ci badawczo-rozwojowej w UE i temu w a nie s u y wiele rodków zaproponowanych w niniejszej strategii. Jasne jest równie, e tworz c spójne podej cie do dzia alno ci badawczo-rozwojowej i innowacji, mieliby my do dyspozycji wi kszy zakres rodków, co mia oby wi ksze prze o enie na dzia ania biznesowe i czynniki pobudzaj ce wydajno. Komisja proponuje, aby utrzyma 3% cel, a jednocze nie pracuje nad wska nikiem, który odzwierciedla by intensywno dzia alno ci badawczo-rozwojowej i innowacyjnej; emisj dwutlenku w gla nale y ograniczy co najmniej o 20% w porównaniu z poziomem z 1990 r. lub, je li pozwol na to warunki 2, nawet o 30%; nale y zwi kszy udzia odnawialnych róde energii w naszym ca kowitym zu yciu energii do 20% oraz zwi kszy efektywno wykorzystania energii o 20%; cel zwi zany z edukacj, dotycz cy problemu osób przedwcze nie ko cz cych nauk szkoln, obejmuje ograniczenie wska nika przerywania nauki do 10% w porównaniu z obecnym poziomem 15% oraz zwi kszenie do 2020 r. odsetka osób w wieku 30-34 lat posiadaj cych wy sze wykszta cenie z 31% do co najmniej 40%; liczb Europejczyków yj cych poni ej krajowej granicy ubóstwa nale y ograniczy o 25%, co b dzie wymaga wydobycia z ubóstwa ponad 20 mln osób 3. 2 3 Na szczycie w dniach 10-11 grudnia 2009 r. Rada Europejska stwierdzi a, e UE w ramach globalnego, kompleksowego porozumienia dotycz cego okresu po roku 2012 podtrzymuje swoj warunkow ofert dotycz c osi gni cia do 2020 roku 30-procentowej redukcji w porównaniu z poziomem z 1990 roku, o ile inne kraje rozwini te zobowi si do porównywalnych redukcji emisji, a kraje rozwijaj ce si wnios odpowiedni wk ad na miar swoich zada i mo liwo ci. Za krajow granic ubóstwa przyj to próg 60% krajowej mediany rozporz dzalnego dochodu w ka dym pa stwie cz onkowskim. PL 12 PL
Powy sze cele s ze sob wzajemnie powi zane. Na przyk ad lepsze wykszta cenie przek ada si na wi ksze szanse na rynku pracy, a zwi kszanie stopy zatrudnienia przyczynia si do zmniejszania ubóstwa. Wi ksze mo liwo ci w zakresie dzia alno ci badawczo-rozwojowej i innowacyjnej we wszystkich sektorach gospodarki oraz efektywniejsze korzystanie z zasobów poprawi nasz konkurencyjno i b d sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy. Dzi ki inwestycjom w czyste i niskoemisyjne technologie poprawi si stan rodowiska naturalnego, b dziemy mogli skuteczniej przeciwdzia a zmianom klimatu oraz zwi ksza potencja w zakresie przedsi biorczo ci i zatrudnienia. Ca nasz uwag powinni my po wi ci osi gni ciu tych celów. Zmiana postaw i metod dzia ania w UE, prowadz ca do opisanych wy ej wyników, b dzie wymaga silnego przywództwa, zaanga owania i skutecznych mechanizmów realizacji. Przedstawione tu cele s reprezentatywne, a ich lista nie jest wyczerpuj ca. Pokazuj one, jaka powinna by, zdaniem Komisji, ogólna kondycja Unii Europejskiej w 2020 r. pod wzgl dem najwa niejszych parametrów. Nie jest to podej cie polegaj ce na mierzeniu wszystkich jedn miar. Ka de pa stwo cz onkowskie jest inne, a UE z o ona z 27 cz onków jest dzi du o bardziej ró norodna ni dziesi lat temu. Zdaniem Komisji zaproponowane cele s istotne dla wszystkich pa stw cz onkowskich, bez wzgl du na ich sta w Unii i ró nice w rozwoju i poziomie ycia. Inwestycje w dzia alno B+R i innowacje, w edukacj oraz w technologie umo liwiaj ce efektywne korzystanie z zasobów wp yn korzystnie zarówno na tradycyjne sektory gospodarki i obszary wiejskie, jak i na gospodarki oparte na us ugach, w których ceni si wysokie kwalifikacje. Poprawi one spójno i solidarno gospodarcz, spo eczn i terytorialn. Aby ka de pa stwo cz onkowskie mog o dopasowa strategi Europa 2020 do swojej szczególnej sytuacji, Komisja proponuje, aby powy sze cele unijne prze o y na krajowe cele i metody realizacji, co umo liwi odzwierciedlenie sytuacji panuj cej w ka dym pa stwie cz onkowskim oraz tego, na ile ambitnie mo e si ono w czy do wspólnych wysi ków na rzecz osi gni cia wytyczonych celów. W uzupe nieniu do dzia a pa stw cz onkowskich Komisja zaproponuje tak e szereg ambitnych inicjatyw na poziomie UE, kieruj cych UE na now cie k trwalszego rozwoju. Po czone dzia ania UE i poszczególnych krajów powinny si wzajemnie wspiera. Inteligentny rozwój gospodarka oparta na wiedzy i innowacji Inteligentny rozwój oznacza zwi kszenie roli wiedzy i innowacji jako si nap dowych naszego przysz ego rozwoju. Wymaga to podniesienia jako ci edukacji, poprawy wyników dzia alno ci badawczej, wspierania transferu innowacji i wiedzy w Unii, pe nego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych, a tak e zadbania o to, by innowacyjne pomys y przeradza y si w nowe produkty i us ugi, które przyczynia yby si do zwi kszenia wzrostu, tworzenia nowych miejsc pracy i rozwi zywania problemów spo ecznych w Europie i na wiecie. Jednak aby projekt ten si powiód, konieczne s równie takie elementy jak przedsi biorczo, rodki finansowe oraz uwzgl dnienie potrzeb u ytkowników i mo liwo ci oferowanych przez rynek. Dzia ania, jakie Europa musi podj : Innowacje: wydatki na dzia alno badawczo-rozwojow w Europie wynosz poni ej 2%, podczas gdy w USA jest to 2,6%, a w Japonii 3,4%; ró nica bierze si g ównie z ni szego poziomu inwestycji sektora prywatnego. Liczy si nie tylko wysoko kwot przeznaczanych na dzia alno B+R Europa musi zastanowi si nad wp ywem i struktur wydatków na badania oraz poprawi warunki prywatnej dzia alno ci badawczorozwojowej w UE. Po owa ró nicy w stosunku do USA wynika z mniejszej liczby europejskich firm w bran y zaawansowanych technologii. PL 13 PL
Kszta cenie, szkolenie i uczenie si przez ca e ycie: co czwarty ucze nie potrafi dobrze czyta, a co siódmy m ody cz owiek przerywa proces kszta cenia i szkolenia przedwcze nie. Oko o po owa uczniów zdobywa kwalifikacje na rednim poziomie, które jednak cz sto nie zaspokajaj potrzeb rynku pracy. Mniej ni jedna trzecia osób mi dzy 25 a 34 rokiem ycia ma wykszta cenie wy sze, w porównaniu z 40% w USA i ponad 50% w Japonii. Zgodnie z rankingiem Uniwersytetu Shanghai Jiao Tong tylko dwa europejskie uniwersytety s po ród 20 najlepszych uczelni wiata. Spo ecze stwo cyfrowe: warto globalnego rynku technologii informacyjnokomunikacyjnych wynosi 2 000 mld EUR; firmy europejskie zaspokajaj tylko jedn czwart tego popytu. Europa pozostaje w tyle równie pod wzgl dem szybkiego Internetu, co negatywnie wp ywa na jej potencja innowacyjny, równie na obszarach wiejskich, oraz na rozpowszechnianie wiedzy za po rednictwem sieci i na internetow sprzeda produktów i us ug. Dzia ania podj te w ramach tego priorytetu uwolni europejski potencja innowacyjny, poprawi rezultaty procesu kszta cenia oraz jako i wyniki instytucji edukacyjnych, a tak e pozwol wykorzysta gospodarcze i spo eczne mo liwo ci spo ecze stwa cyfrowego. Ich realizacja powinna przebiega na poziomie regionalnym, krajowym i unijnym. Projekt przewodni: Unia Innowacji Celem projektu jest wykorzystywanie dzia alno ci badawczo-rozwojowej i innowacyjnej do rozwi zywania takich problemów jak zmiany klimatu, efektywno energetyczna i pod wzgl dem zasobów, zdrowie oraz zmiany demograficzne. Konieczne jest wzmocnienie ka dego elementu procesu innowacji, pocz wszy od wst pnych projektów badawczych a po komercyjne wykorzystanie ich wyników. Na poziomie UE Komisja podejmuje si : uko czy tworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, opracowa strategiczny program dzia alno ci badawczej skoncentrowany wokó takich kwestii jak bezpiecze stwo energetyczne, transport, zmiany klimatu, efektywne korzystanie z zasobów, zdrowie i starzenie si spo ecze stw, przyjazne rodowisku metody produkcji i gospodarowanie gruntami, a tak e wzmocni rol wspólnego planowania z pa stwami cz onkowskimi i regionami; poprawi warunki ramowe prowadzenia dzia alno ci innowacyjnej przez przedsi biorstwa (tj. utworzy jednolity patent UE i specjalny s d patentowy, poprawi prawodawstwo w obszarze praw autorskich i znaków towarowych, poprawi dost p M P do ochrony praw w asno ci intelektualnej, przyspieszy opracowywanie standardów interoperacyjnych, poprawi dost p do kapita u i w pe ni wykorzystywa strategie tworzenia popytu, np. poprzez zamówienia publiczne i inteligentne regulacje; utworzy europejskie partnerstwa innowacyjne mi dzy podmiotami dzia aj cymi na poziomie UE i w pa stwach cz onkowskich w celu szybszego opracowywania i wykorzystywania technologii potrzebnych do rozwi zania okre lonych problemów. Pierwsze takie partnerstwa obejm nast puj ce kwestie: zbudowanie biogospodarki do roku 2020, najwa niejsze technologie wspomagaj ce, kszta tuj ce przysz o europejskiego przemys u oraz technologie umo liwiaj ce osobom starszym samodzielne ycie i aktywne funkcjonowanie w spo ecze stwie ; nieustaj co wzmacnia rol instrumentów UE maj cych wspiera innowacje (np. funduszy strukturalnych, funduszy rozwoju obszarów wiejskich, badawczo-rozwojowych programów ramowych, programu ramowego na rzecz konkurencyjno ci i innowacji (CIP), planu EPSTE) mi dzy innymi poprzez ci lejsz wspó prac z EBI i sprawniejsze procedury administracyjne w celu u atwienia dost pu do funduszy, szczególnie M P, oraz wprowadzenia innowacyjnych mechanizmów zach caj cych do inwestowania zwi zanych z rynkiem uprawnie do emisji dwutlenku w gla, szczególnie dla podmiotów szybko rozwijaj cych si ; PL 14 PL
wspiera partnerstwa w obszarze wiedzy i umacnia powi zania mi dzy wiatem nauki, biznesu, bada i innowacji, mi dzy innymi z wykorzystaniem Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii, oraz wspiera przedsi biorczo, pomagaj c m odym innowacyjnym przedsi biorstwom. Na poziomie krajowym pa stwa cz onkowskie b d musia y: zreformowa krajowe (i regionalne) systemy prowadzenia dzia alno ci badawczo-rozwojowej i innowacyjnej, aby sprzyja y one rozwijaniu doskona o ci i inteligentnej specjalizacji, zacie ni wspó prac mi dzy uczelniami, spo eczno ci badawcz i biznesem, realizowa wspólne planowanie, a tak e poprawi wspó prac w obszarach, gdzie UE mo e zaoferowa warto dodan, i odpowiednio dostosowa krajowe procedury finansowania, tak aby zapewni rozprzestrzenianie si technologii na ca e terytorium UE; zapewni odpowiedni liczb absolwentów nauk cis ych, wydzia ów matematycznych i in ynieryjnych oraz wprowadzi do programów szkolnych elementy kreatywno ci, innowacji i przedsi biorczo ci; promowa wydatki na wiedz, mi dzy innymi stosuj c ulgi podatkowe i inne instrumenty finansowe umo liwiaj ce wzrost prywatnych inwestycji w badania i rozwój. Projekt przewodni: M odzie w drodze Celem projektu jest poprawa wyników i podniesienie atrakcyjno ci europejskiego szkolnictwa wy szego na arenie mi dzynarodowej oraz podniesienie jako ci wszystkich poziomów kszta cenia i szkolenia w UE, cz c doskona o z ide sprawiedliwo ci, poprzez wspieranie mobilno ci studentów i sta ystów oraz popraw sytuacji m odzie y na rynku pracy. Na poziomie UE Komisja podejmuje si : zintegrowa i usprawni dzia anie europejskich programów w zakresie mobilno ci, wspó pracy mi dzyuczelnianej i badawczej (takich jak Erasmus, Erasmus Mundus, Tempus i Marie Curie) i po czy je z programami i zasobami krajowymi; o ywi program modernizacji szkolnictwa wy szego (programów nauczania, zarz dzania i finansowania), mi dzy innymi poprzez porównywanie wyników uczelni i rezultatów procesu kszta cenia w skali globalnej; zbada mo liwo ci propagowania idei przedsi biorczo ci z wykorzystaniem programów mobilno ci dla m odych specjalistów; dzia a na rzecz oficjalnego uznania uczenia si nieformalnego i pozaformalnego; zainicjowa opracowanie zasad ramowych dotycz cych polityki zatrudnienia osób m odych, okre laj cych strategi na rzecz zmniejszenia bezrobocia w ród m odzie y. Realizowane wspólnie z pa stwami cz onkowskimi i partnerami spo ecznymi, zasady te powinny sprzyja wchodzeniu m odzie y na rynek pracy dzi ki sta om, praktykom i innym metodom zdobywania do wiadczenia zawodowego, w tym równie programowi ( Twoja pierwsza praca z EURES-em ) maj cemu na celu zwi kszenie mo liwo ci zatrudnienia m odzie y poprzez sprzyjanie mobilno ci na terenie UE. Na poziomie krajowym pa stwa cz onkowskie b d musia y: zapewni odpowiedni poziom inwestycji w systemy kszta cenia i szkolenia na wszystkich poziomach (od przedszkolnego do wy szego); poprawi rezultaty procesu kszta cenia, stosuj c zintegrowane podej cie w ka dym segmencie systemu (kszta cenie przedszkolne, podstawowe, rednie, zawodowe i wy sze), uwzgl dniaj c kluczowe kompetencje i d c do ograniczenia liczby osób przedwcze nie ko cz cych nauk szkoln ; zwi kszy otwarto i znaczenie systemów kszta cenia poprzez utworzenie krajowej struktury kwalifikacji i lepsze czenie rezultatów procesu kszta cenia z potrzebami rynku pracy; u atwi m odzie y wchodzenie na rynek pracy poprzez zintegrowane dzia ania obejmuj ce m.in. udzielanie informacji, doradztwo, sta e. PL 15 PL
Projekt przewodni: Europejska agenda cyfrowa Celem projektu jest osi gni cie trwa ych korzy ci ekonomicznych i spo ecznych z jednolitego rynku cyfrowego p yn cych z szybkiego i bardzo szybkiego Internetu i aplikacji interoperacyjnych; w praktyce oznacza to szerokopasmowy dost p do Internetu dla wszystkich do roku 2013, dost p do czy o du o wi kszej pr dko ci transmisji danych (30 Mb/s i wi cej) dla wszystkich do roku 2020 oraz dost p do czy o pr dko ci powy ej 100 Mb/s dla co najmniej 50% europejskich gospodarstw domowych. Na poziomie UE Komisja podejmuje si : opracowa stabilne ramy prawne pobudzaj ce inwestycje w otwart i konkurencyjn infrastruktur szybkiego Internetu i us ugi powi zane; opracowa skuteczn polityk widma radiowego; u atwi wykorzystanie funduszy strukturalnych UE na potrzeby realizacji tego projektu; stworzy faktyczny jednolity rynek tre ci i us ug on-line (co oznacza ponadgraniczny i bezpieczny unijny rynek zasobów cyfrowych i us ug w sieci ciesz cy si du ym zaufaniem, racjonalne ramy prawne wyra nie reguluj ce kwestie praw, propagowanie licencji wieloterytorialnych, odpowiedni ochron i wynagrodzenie w a cicieli praw, aktywne wsparcie cyfryzacji bogatego europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz stworzenie koncepcji globalnego zarz dzania Internetem); zreformowa fundusze badawcze i innowacyjne oraz zwi kszy wsparcie w obszarze technologii ICT, aby uwypukli silne strony Europy w zakresie technologii w najwa niejszych strategicznych sektorach i stworzy warunki umo liwiaj ce szybko rozwijaj cym si M P poci gni cie za sob rynków wschodz cych i pobudzanie innowacji w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych we wszystkich sektorach; propagowa powszechny dost p do Internetu i korzystanie z niego przez wszystkich obywateli europejskich, szczególnie poprzez dzia ania na rzecz podnoszenia umiej tno ci informatycznych i dost pu do sieci. Na poziomie krajowym pa stwa cz onkowskie b d musia y: sporz dzi strategie operacyjne dotycz ce szybkiego Internetu i kierowa rodki publiczne, szczególnie fundusze strukturalne, na obszary nie w pe ni obs ugiwane przez inwestorów prywatnych; stworzy ramy prawne s u ce koordynacji dzia a publicznych, aby obni y koszty procesu upowszechniania Internetu; propagowa stosowanie i korzystanie z nowoczesnych us ug on-line (takich jak e-administracja, e-zdrowie, inteligentny dom, umiej tno ci informatyczne, bezpiecze stwo). Zrównowa ony rozwój wspieranie gospodarki efektywniej korzystaj cej z zasobów, bardziej przyjaznej rodowisku i bardziej konkurencyjnej Zrównowa ony rozwój oznacza budowanie zrównowa onej i konkurencyjnej gospodarki efektywnie korzystaj cej z zasobów, wykorzystuj c do tego pierwszoplanow pozycj Europy w wy cigu do nowych procesów i technologii, w tym technologii przyjaznych rodowisku, przyspieszaj c wprowadzanie inteligentnych sieci opartych na technologiach ICT, wykorzystuj c mo liwo ci sieci obejmuj cych ca UE, a tak e wzmacniaj c przewag konkurencyjn europejskiego biznesu, szczególnie sektora produkcji i M P, oraz pomagaj c klientom doceni warto efektywnego korzystania z zasobów. Dzi ki takiemu podej ciu Europa b dzie mog a prosperowa w niskoemisyjnym wiecie ograniczonych zasobów, jednocze nie zapobiegaj c degradacji rodowiska, utracie bioró norodno ci i niezrównowa onemu wykorzystywaniu zasobów. Dzia ania te zwi ksz równie spójno gospodarcz, spo eczn i terytorialn. PL 16 PL
Dzia ania, jakie Europa musi podj : Konkurencyjno : UE prosperuje dzi ki handlowi eksportuje na ca y wiat i importuje zarówno surowce, jak i wyroby gotowe. W obliczu ogromnej presji konkurencyjnej na rynkach eksportowych w odniesieniu do coraz wi kszej liczby surowców musimy sta si bardziej konkurencyjni wzgl dem naszych g ównych partnerów handlowych poprzez zwi kszenie wydajno ci. B dziemy musieli zaj si kwesti wzgl dnej konkurencyjno ci w strefie euro i w ca ej UE. Unia zwykle przodowa a pod wzgl dem rozwi za ekologicznych, teraz jednak jej pozycji zagra aj istotni konkurenci, jak Chiny i Ameryka Pó nocna. UE powinna utrzyma prowadzenie na rynku technologii przyjaznych rodowisku, co zapewni efektywne korzystanie z zasobów w ca ej gospodarce, a jednocze nie powinna usuwa przeszkody w dzia aniu najwa niejszych infrastruktur sieciowych, zwi kszaj c w ten sposób konkurencyjno naszego przemys u; Przeciwdzia anie zmianom klimatu: aby osi gn cele w obszarze klimatu, musimy w najbli szym dziesi cioleciu ogranicza emisj gazów cieplarnianych znacznie szybciej ni w poprzednim, a tak e w pe ni wykorzystywa mo liwo ci nowych technologii, takich jak wychwytywanie dwutlenku w gla i sekwestracja. Bardziej efektywne korzystanie z zasobów w du ym stopniu przyczyni oby si do ograniczenia emisji, oszcz dno ci i pobudzenia wzrostu gospodarczego. Dotyczy to wszystkich sektorów gospodarki, nie tylko tych wysokoemisyjnych. Musimy równie wzmocni odporno naszych systemów gospodarczych na zagro enia zwi zane z klimatem oraz zwi kszy mo liwo ci zapobiegania kl skom ywio owym i reagowania na nie; Czysta i efektywna energia: osi gni cie celów w zakresie energii pozwoli oby nam zaoszcz dzi do 2020 r. 60 mld EUR na imporcie ropy naftowej i gazu. Nie s to tylko oszcz dno ci finansowe: chodzi te o nasze bezpiecze stwo energetyczne. Dalsza integracja europejskiego rynku energii mo e przynie dodatkowe 0,6% do 0,8% PKB. Dzi ki osi gni ciu celu UE mówi cego o 20% energii ze róde odnawialnych mogliby my stworzy w UE ponad 600 000 miejsc pracy. Je li dodamy do tego cel dotycz cy 20% efektywno ci energetycznej, mo na mówi ju o milionie nowych miejsc pracy. Priorytet ten b dzie wymaga od nas takiej realizacji naszych zobowi za w zakresie ograniczenia emisji, aby maksymalnie wykorzysta zalety tego procesu i utrzyma jego koszty na jak najni szym poziomie, mi dzy innymi poprzez szerzenie innowacyjnych rozwi za technologicznych. Powinni my tak e d y do uniezale nienia wzrostu od wykorzystania energii i budowa gospodark, która bardziej efektywnie korzysta z zasobów, co nie tylko zapewni Europie przewag konkurencyjn, ale równie zmniejszy jej zale no od zewn trznych róde zaopatrzenia w surowce i towary podstawowe. Projekt przewodni: Europa efektywnie korzystaj ca z zasobów Celem projektu jest wsparcie zmiany w kierunku niskoemisyjnego i efektywniej korzystaj cego z zasobów spo ecze stwa, które racjonalnie korzysta ze wszystkich swoich zasobów. B dziemy d y do uniezale nienia naszego wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów i energii, do ograniczenia emisji CO 2, zwi kszenia konkurencyjno ci oraz dzia a na rzecz wi kszego bezpiecze stwa energetycznego. PL 17 PL
Na poziomie UE Komisja podejmuje si : wykorzysta instrumenty finansowe UE (np. rozwój obszarów wiejskich, fundusze strukturalne, program ramowy dotycz cy dzia alno ci badawczo-rozwojowej, sieci TEN, EBI) jako elementy konsekwentnej strategii finansowania, cz cej publiczne i prywatne rodki UE i pa stw cz onkowskich; poprawi ramy prawne stosowania instrumentów rynkowych (np. handel emisjami, przegl d zasad opodatkowania energii, pomoc pa stwa, sprzyjanie szerszemu wykorzystaniu ekologicznych zamówie publicznych); przedstawi wnioski legislacyjne dotycz ce modernizacji sektora transportu i zmniejszenia jego udzia u w emisji zwi zków w gla, co przyczyni si do zwi kszenia konkurencyjno ci. Mo na to osi gn poprzez szereg dzia a, takich jak dzia ania w zakresie infrastruktury (np. wczesne tworzenie infrastruktury sieci mobilno ci elektrycznej), inteligentne zarz dzanie ruchem, lepsza logistyka, dalsze ograniczanie emisji CO 2 pojazdów drogowych oraz w sektorze lotniczym i morskim, w tym opracowanie europejskiej inicjatywy ekologicznych samochodów maj cej na celu promowanie nowych technologii obejmuj cych samochody z nap dem elektrycznym i hybrydowym, cz c w tym celu dzia alno badawcz, opracowanie wspólnych standardów i rozwój niezb dnej infrastruktury; przyspieszy realizacj strategicznych projektów z du warto ci dodan ze strony Europy, maj cych na celu roz adowanie najwi kszych przeci e, przede wszystkim na odcinkach transgraniczncyh i w w z ach intermodalnych (miasta, porty, platformy logistyczne); uko czy tworzenie wewn trznego rynku energii oraz zrealizowa europejski strategiczny plan w dziedzinie technologii energetycznych (plan EPSTE); priorytetem by oby tak e wspieranie odnawialnych róde energii na jednolitym rynku; przedstawi wniosek w sprawie unowocze nienia sieci europejskich, w tym transeuropejskich sieci energetycznych, i ich transformacji w kierunku europejskiej super sieci, sieci inteligentnych i po cze mi dzysystemowych, szczególnie po cze mi dzy sieci i odnawialnymi ród ami energii (przy wsparciu funduszy strukturalnych i EBI). Poci ga to za sob konieczno wspierania projektów inwestycyjnych o du ym strategicznym znaczeniu dla UE w regionie Morza Ba tyckiego, na Ba kanach, w basenie Morza ródziemnego i w Eurazji; przyj i zrealizowa zmieniony Plan dzia ania na rzecz racjonalizacji zu ycia energii i propagowa podstawowy program na rzecz efektywnego korzystania z zasobów (wspieraj c zarówno M P, jak i gospodarstwa domowe) z wykorzystaniem funduszy strukturalnych i innych, aby pozyska nowe rodki w oparciu o ju dzia aj ce i bardzo skuteczne innowacyjne modele programów inwestycyjnych. Powinno to przyczyni si do zmiany wzorców produkcji i konsumpcji; opracowa wizj zmian strukturalnych i technologicznych, jakie b d musia y zaj do roku 2050, aby my mogli przej na gospodark niskoemisyjn, efektywnie korzystaj c z zasobów i odporn na zmiany klimatu, dzi ki czemu UE b dzie mog a osi gn cele w zakresie ograniczenia emisji i bioró norodno ci. Dzia ania te obejmuj zapobieganie kl skom ywio owym i reagowanie na nie, wykorzystanie do przeciwdzia aniu zmianom klimatu polityki spójno ci, rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich i polityki morskiej, szczególnie poprzez rodki dostosowawcze oparte na bardziej efektywnym korzystaniu z zasobów, co przyczyni si równie do zwi kszenia wiatowego bezpiecze stwa ywno ciowego. Na poziomie krajowym pa stwa cz onkowskie b d musia y: stopniowo wycofywa dotacje szkodliwe dla rodowiska, stosuj c wyj tki jedynie w przypadku osób w trudnej sytuacji spo ecznej; stosowa instrumenty rynkowe, takie jak zach ty fiskalne i zamówienia publiczne, w celu zmiany metod produkcji i konsumpcji; stworzy inteligentne, zmodernizowane i w pe ni wzajemnie po czone infrastruktury transportowe i energetyczne oraz korzysta z pe ni potencja u technologii ICT; PL 18 PL
zapewni skoordynowan realizacj projektów infrastrukturalnych w ramach sieci bazowej UE, które b d mia y ogromne znaczenie dla efektywno ci ca ego systemu transportowego UE; skierowa uwag na transport w miastach, które s ród em du ego zag szczenia ruchu i emisji. wykorzystywa przepisy, normy w zakresie efektywno ci energetycznej budynków i instrumenty rynkowe takie jak podatki, dotacje i zamówienia publiczne w celu ograniczenia zu ycia energii i zasobów, a tak e stosowa fundusze strukturalne na potrzeby inwestycji w efektywno energetyczn w budynkach u yteczno ci publicznej i bardziej skuteczny recykling; propagowa instrumenty s u ce oszcz dzaniu energii, które mog yby podnie efektywno sektorów energoch onnych, jak np. instrumenty oparte na technologiach informacyjno-komunikacyjnych. Projekt przewodni: Polityka przemys owa w erze globalizacji Kryzys gospodarczy bole nie uderzy w przemys, a szczególnie w M P. Wszystkie sektory stoj teraz w obliczu problemów zwi zanych z globalizacj i przystosowaniem procesów produkcji i produktów do wymogów niskoemisyjnej gospodarki. Skutki tych problemów b d ró ne dla ró nych sektorów; niektóre b d by mo e musia y okre li si na nowo, jednak przed innymi mog otworzy si nowe mo liwo ci. Komisja b dzie ci le wspó pracowa z zainteresowanymi podmiotami z ró nych sektorów ( rodowiskami biznesu, zwi zkami zawodowymi, rodowiskiem akademickim, organizacjami pozarz dowymi, stowarzyszeniami konsumenckimi) i opracuje ramy prawne nowoczesnej polityki przemys owej maj ce na celu wsparcie przedsi biorczo ci, oferuj ce wskazówki i pomoc w sprostaniu nowym wyzwaniom, wsparcie konkurencyjno ci europejskiego przemys u podstawowego, sektora wytwórczego i sektora us ug oraz pomoc w wykorzystaniu mo liwo ci, jakie niesie ze sob globalizacja i gospodarka przyjazna rodowisku. Przepisy te b d obejmowa y wszystkie elementy coraz bardziej mi dzynarodowego a cucha warto ci, od surowców a po us ugi posprzeda ne. Na poziomie UE Komisja podejmuje si : opracowa polityk przemys ow umo liwiaj c stworzenie rodowiska s u cego utrzymaniu i rozwijaniu silnej, konkurencyjnej i zró nicowanej bazy przemys owej w Europie oraz wspieraj c przej cie sektorów wytwórczych na efektywniejsze korzystanie z energii i zasobów; opracowa horyzontalne podej cie do polityki przemys owej z wykorzystaniem ró nych instrumentów (takich jak tzw. inteligentne regulacje, dostosowane do nowych warunków zamówienia publiczne i regu y konkurencji oraz ustanawianie norm); poprawi otoczenie biznesu, szczególnie w odniesieniu do M P, mi dzy innymi poprzez ograniczenie kosztów prowadzenia dzia alno ci gospodarczej w Europie, wspieranie klastrów i u atwienie niedrogiego dost pu do finansowania; wspiera restrukturyzacj sektorów znajduj cych si w trudnej sytuacji w kierunku rodzajów dzia alno ci dobrze rokuj cych na przysz o, mi dzy innymi poprzez szybkie przesuni cia kwalifikacji do nowych, szybko rozwijaj cych si sektorów i rynków, z wykorzystaniem unijnego systemu pomocy pa stwa lub Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji; wspiera takie technologie i metody produkcji, które pozwalaj ograniczy wykorzystanie zasobów naturalnych, oraz zwi kszy inwestycje w istniej ce unijne dobra naturalne; wspiera umi dzynarodowienie M P; zadba o to, by sieci transportowe i logistyczne umo liwia y sektorowi przemys u w Unii skuteczny dost p do jednolitego rynku i rynków mi dzynarodowych; opracowa skuteczn polityk kosmiczn, co pozwoli nam zaj si niektórymi z najwa niejszych problemów globalnych i przede wszystkim zrealizowa projekty Galileo oraz globalnego monitoringu rodowiska i bezpiecze stwa; zwi kszy konkurencyjno europejskiej turystyki; PL 19 PL
dokona przegl du przepisów, aby pomóc sektorowi us ug i wytwórczemu bardziej efektywnie korzysta z zasobów, mi dzy innymi z wykorzystaniem bardziej efektywnych metod recyklingu; poprawi proces ustanawiania norm europejskich i mi dzynarodowych, aby przyczyni yby si one do zwi kszenia d ugotrwa ej konkurencyjno ci europejskiego przemys u. Dzia ania te b d obejmowa y komercyjne wykorzystanie i przejmowanie najwa niejszych technologii wspomagaj cych; wznowi strategi UE propaguj c spo eczn odpowiedzialno biznesu, która stanowi wa ny element zapewnienia sobie d ugotrwa ego zaufania pracowników i konsumentów. Na poziomie krajowym pa stwa cz onkowskie b d musia y: poprawi otoczenie biznesu, szczególnie w odniesieniu do innowacyjnych M P, mi dzy innymi z wykorzystaniem zamówie publicznych maj cych na celu wspieranie inwestycji; poprawi warunki wykonywania praw w asno ci intelektualnej; zmniejszy obci enie administracyjne przedsi biorstw i poprawi jako przepisów w zakresie dzia alno ci gospodarczej; ci le wspó pracowa z zainteresowanymi podmiotami z ró nych sektorów ( rodowiskiem biznesu, zwi zkami zawodowymi, rodowiskiem akademickim, organizacjami pozarz dowymi, stowarzyszeniami konsumenckimi), aby rozpozna problemy i wspólnie zastanowi si, jak utrzyma siln baz przemys ow i baz wiedzy oraz uczyni UE wiatowym liderem zrównowa onego rozwoju. Rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu gospodarka charakteryzuj ca si wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniaj ca spójno gospodarcz, spo eczn i terytorialn Rozwój sprzyjaj cy w czeniu spo ecznemu oznacza wzmocnienie pozycji obywateli poprzez zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia, inwestowanie w kwalifikacje, zwalczanie ubóstwa oraz modernizowanie rynków pracy, systemów szkole i ochrony socjalnej, aby pomóc ludziom przewidywa zmiany i radzi sobie z nimi oraz móc budowa spójne spo ecze stwo. Wa ne jest równie, aby korzy ci ze wzrostu gospodarczego rozk ada y si równo w ca ej Unii, w tym w regionach najbardziej oddalonych, zwi kszaj c w ten sposób spójno terytorialn. Chodzi o to, aby ka dy obywatel przez ca e swoje ycie mia przed sob otwarte mo liwo ci. Aby poradzi sobie z problemami starzej cego si spo ecze stwa i rosn cej wiatowej konkurencji, Europa musi w stu procentach wykorzysta potencja swojej si y roboczej. Je li chcemy zwi kszy wspó czynnik aktywno ci zawodowej, potrzebne b d strategie na rzecz zwi kszenia równouprawnienia p ci. Przyczyni si to do wi kszego rozwoju i spójno ci spo ecznej. Dzia ania, jakie Europa musi podj : Zatrudnienie: w zwi zku ze zmianami demograficznymi nasza si a robocza wkrótce si skurczy. W UE pracuje dzi tylko dwie trzecie osób czynnych zawodowo, podczas gdy w USA i Japonii liczba ta wynosi ponad 70%. Szczególnie niskie s wska niki zatrudnienia kobiet i osób starszych. Kryzys dotkn szczególnie ludzi m odych bezrobocie wynosi w ród nich ponad 21%. Istnieje du e ryzyko, e ludzie bez pracy lub pracuj cy okazjonalnie strac swoj pozycj na rynku pracy. Umiej tno ci: ok. 80 mln osób ma niskie lub podstawowe kwalifikacje, a niezale nie od tego z uczenia si przez ca e ycie korzystaj g ównie najbardziej wykszta ceni. Do roku 2020 w kolejnych 16 mln miejsc pracy potrzebne b d wysokie kwalifikacje; jednocze nie liczba miejsc pracy wymagaj cych tylko niskich kwalifikacji spadnie o 12 mln. Równie wyd u ona aktywno zawodowa mo e si wi za z konieczno ci nabywania nowych umiej tno ci przez ca e ycie zawodowe. PL 20 PL